Ders 6 Doğrudan öğretim yöntemi

... konulu sunumlar: "Ders 6 Doğrudan öğretim yöntemi"— Sunum transkripti:

1 Ders 6 Doğrudan öğretim yöntemi
Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

2 Doğrudan Öğretim Yönteminin Dayanağı
Doğrudan öğretim yöntemi, davranışsal ve bilişsel öğrenme kuramlarını temel alan; birbirinin karşıtıymış gibi algılanan bu iki öğretim kuramını birleştiren bir öğretim yöntemidir (Tarver, 1992). Doğrudan öğretim yöntemi, ayrımlı pekiştirme sürecine yer vermesi nedeniyle davranışsaldır. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

3 Doğrudan öğretim yöntemi, sınıflama ve aynılık- farklılık gibi düşünme süreçlerinin analizini içermesi nedeniyle bilişseldir (Kırcaali-İftar, Birkan ve Uysal, 1997). Doğrudan öğretim yönteminin, geliştirilmesinde en etkin rol oynayan kişi, S. Engelmann’dır (Traver, 2003). İlk kez, 1960’ların ikinci yarısında, özel gereksinimli olan öğrenciler için kullanılmıştır. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

4 Doğrudan öğretim yöntemi; öğretim planları, öğretimin yapılacağı sınıf düzenlemesi, öğretimde kullanılacak araç gereçler ve öğrencilere verilecek geribildirimin nasıl ve ne zaman sunulacağının planlanmasıyla, öğretimin öğrenmeyi büyük ölçüde güçlendirip hızlandıracağı kuramına dayanır. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

5 Öğrenciyi ürkütmeyecek bir şekilde dolaysız geribildirim sunmayı öngörür (Çelik, 2007).
Doğrudan öğretim yöntemi, öğretmen merkezli öğretim ilkelerine dayanır. Temel düşünce; tüm çocukların öğrenebileceği, öğretimin planlı, eksiksiz ve hatasız öğrenme deneyimleri sağlayacak biçimde tasarlanması gerektiğidir. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

6 Doğrudan Öğretim Yöntemi
Doğrudan öğretim, öğretimi yapılacak içeriğin, ardışık şekilde sıralanması, öğrencilerin tam katılımı, öğretmenin düzeltici dönütler vermesi, ipuçlarının düzenlenmesi, ipuçlarının uygulanması ve geri çekilmesi anlamına gelir (Rosenshine, 1982; Güzel, 1998). Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

7 Dil, okuma, yazma, matematik, fen bilgisi ve hayat bilgisi konu ve kavramlarının öğretiminde kullanılmaktadır (Kırcaali-İftar, 1997; Dağseven, 2001). Doğrudan öğretim, öğretimi yapılacak içeriğin, ardışık şekilde sıralanması, öğrencilerin tam katılımı, öğretmenin düzeltici dönütler vermesi, ipuçlarının düzenlenmesi, ipuçlarının uygulanması ve geri çekilmesi anlamına gelir (Rosenshine, 1982; Güzel, 1998). Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

8 Dil, okuma, yazma, matematik, fen bilgisi ve hayat bilgisi konu ve kavramlarının öğretiminde kullanılmaktadır (Kırcaali-İftar, 1997; Dağseven, 2001). Doğrudan öğretim, öğretimi organize etmek için bir ortam sunar. Böylece, öğrenciler yeni öğretilen konuları kazanır, akıllarında tutar ve genellerler. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

9 Doğrudan öğretim, öğretilecek konu ve öğrencinin özelliklerine göre, öğretmen farklı şekillerde kullanılma imkanı sağlar. Öğretilecek konuda belli bir beceri düzeyinde ya da üzerinde olan öğrencilerle daha fazla öğretmen kontrolünde ve yapılandırılmış ortamda çalışmayı gerektirir (Carnine, 1990; Dağseven, 2001). Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

10 Doğrudan öğretimin amacı, öğretimi yapılan içerikte ipuçlarının aşamalı olarak geri çekilmesiyle öğrenciyi bağımsız hale getirmektir. Doğrudan öğretimde öğretim yapılmaya başlandığında, başlangıçta bütün sorumluluk öğretmende iken, öğretim ilerledikçe sorumluluk öğrenciye geçmektedir. Sorumluluğun öğretmene ait olduğu zamanlarda, öğretmen öğretim içeriği ile ilgili stratejinin nasıl kullanılacağını gösterir. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

11 Bunu yaparken, öğrencinin daha önce bildiği konuyla ilgili alt becerileri öğrenciye sorar ve doğruları pekiştirir. Sorumluluğun öğrenciye ait olduğu zamanlarda, öğrenci öğretmenin göstermiş olduğu stratejiyi tek başına uygular. Sorumluluk, öğretmenden öğrenciye aşamalı ve yavaş yavaş geçmelidir (Güzel, 1998). Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

12 Doğrudan Öğretimin Basamakları Model olma Rehberli Uygulamalar
Rehbersiz Uygulamalar Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

13 Model Olma Öğrenciye kazandırılacak becerilerle ilgili açıklamalar yapılır ve becerinin nasıl yapılacağı öğretmen tarafından öğrenciye gösterilir (Dağseven, 2001). ÖRNEK… Öğretmen, salata yaparken havucu rendeler ne yaptığını açıklar. “Bak şimdi havucu rendeliyorum.” Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

14 4+3=? “4, 3 daha kaç eder? + işareti olduğuna göre değer artar.”
Matematik-Türkçe gibi derslerde model olma, yüksek sesle düşünme, soruları yanıtlama, kuralları açıklama biçiminde gerçekleşir. 4+3=? “4, 3 daha kaç eder? + işareti olduğuna göre değer artar.” Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

15 Rehberli Uygulamalar Öğrenciye, yeterli sayıda model olunduktan sonra, öğrenme sorumluluğu aşamalı olarak öğrenciye bırakılır. Öğretmen rehberliğinde, ipuçlarının aşamalı olarak geri çekildiği ve alıştırmalar yapılır ve buna rehberli uygulamalar adı verilir. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

16 Öğrencinin yaptığı alıştırmaları kontrol etmek ve bağımsızlığa ulaşmasını sağlamak üzere gerçekleştirilir. Öğrenci, model olma aşamasında öğrendiği beceriyi bu aşamada uygular ve öğrencinin gelişimini gözlemeye fırsat sağlar. Bu aşamada sorulan sorular, öğrencinin neyi anlayıp neyi anlamadığı ve aşamanın ne kadar devam edeceği hakkında fikir verir. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

17 Bu uygulamalar sırasında öğrenciye fazlaca dönüt verilmelidir.
Bu aşamada ölçütü karşılayamayan öğrenciler için önceki aşamaya dönülür (Güzel, 1998). Bu uygulamalar sırasında öğrenciye fazlaca dönüt verilmelidir. Öğrencinin eksik ya da yanlış tepkileri öğretmen tarafından tamamlanmalı ya da düzeltilmelidir. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

18 “Havucu yıka.” Havucu yıkar. “Havucu soy.” Havucu soyar.
ÖRNEK… Öğretmen Öğrenci “Havucu yıka.” Havucu yıkar. “Havucu soy.” Havucu soyar. “Havucu rendele.” Havucu rendeler. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

19 Bağımsız Uygulamalar Rehberli uygulamalar sona erdiğinde, öğrencilerin beklenen beceriyi gerçekleştirmeleri istenir. Bu aşamada sorumluluk yavaş yavaş öğrenciye geçer. Bağımsız uygulamalarda sunulan alıştırmalar, diğer aşamalardaki alıştırmalardan farklı ancak aynı zorluk düzeyinde olmalıdır (Güzel, 1998). Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

20 Model olma ve rehberli uygulamalar Havuç soyma ve rendeleme becerisi
ÖRNEK… Model olma ve rehberli uygulamalar Havuç soyma ve rendeleme becerisi Bağımsız uygulamalar Salatalık soyma ve rendeleme Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

21 Doğrudan Öğretim Kullanılırken…
İyi hazırlanmış ders planları kullanılmalı, Hata analizi ve hata düzeltmesi yapılmalı, Küçük grup öğretimi düzenlemesi tercih edilmeli, Performans düzeyine göre gruplama yapılmalı, Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

22 Konunun anlaşılırlığını artıracak araç gereç kullanılmalı,
Gerektiğinde, ek öğretim ve yeniden değerlendirme gerçekleştirilmeli, Sık sık değerlendirmeye yer verilmeli, Gerektiğinde çalışmalar hızlandırılmalı- yavaşlatılmalıdır. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

23 Yapılandırılmış Dille Doğrudan Öğretim
Yapılandırılmış dille öğretimde yalnızca öğretilecek konuya odaklanılır ve bu konu üzerinde durulur. Öğrencinin kullanılacak araç gereçlerle oynamasına ya da ortamla ilgilenmesine izin verilmez. Öğretim monoton bir şekilde, benzer sözcükler ve ifadeler kullanılarak devam eder. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

24 Öğretmenler genellikle yapılandırılmış dille öğretim yapmayı tercih ederler çünkü yapılandırılmış dille öğretimde yalnızca öğretilen konuya odaklanıldığı için konunun daha kolay öğretileceğini düşünürler. Yapılandırılmış dille öğretimde, sürekli aynı yönergelerin verilmesi ve aynı soruların sorulması nedeniyle olumsuzluklar yaşanabilmektedir (Kırcaali-İftar, Birkan ve Uysal, 1997). Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

25 Doğal Dille Doğrudan Öğretim
Doğal dille öğretimde öğrenciyle, ortam ve kullanılacak araç gereçler hakkında konuşulur. Gerektiğinde öğrencinin ortamı incelemesine, araç gereçleri eline almasına ya da bir süre araç gereçlerle oynamasına izin verilir. Öğretim, öğrencinin ilgisini çekecek ya da keyif almasını sağlayacak biçimde gerçekleştirilmeye çalışılır. Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

26 Doğal dille öğretimde, öğrenciye sorulan sorular ve yönergelerde, ortamla ya da araç gereçlerle ilgili konuşmalara yer verilir. Kalıplaşmış sözcükler ya da ifadeler arındırılmaya çalışılır ve yapılandırılmış dilde ortaya çıkabilecek sorunlar azaltılmaya çalışılır (Kırcaali-İftar, Birkan ve Uysal, 1997). Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret

27 Doğal dille öğretimde;
Öğrencinin alıcı ve ifade edici dil becerileri gelişebilir, Öğrenci ile öğretmen arasında daha sıcak ve yakın bir ilişki kurulması kolaylaşabilir, Öğrenilen bilginin doğal ortamlara daha kolay genellenmesi sağlanabilir (Kırcaali-İftar, Birkan ve Uysal, 1997). Arş. Gör. Dr. Zeynep Bahap Kudret