ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARINI ETKİLEYEN ETMENLER

... konulu sunumlar: "ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARINI ETKİLEYEN ETMENLER"— Sunum transkripti:

1 ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARINI ETKİLEYEN ETMENLER

2

3

4

5

6

7

8

9

10 Öğrenci, sınıf yaşamının nesnesi değil, öznesidir.

11

12 Sınıf İçinde 5 Zor Kişilik
Yapışkanlar Gevezeler Tartışmacılar Boykotçular Somurtkanlar

13 Öğrenme-öğretme etkinliklerini kılavuzlayan kişidir.
Öğretmen; Öğrenme-öğretme etkinliklerini kılavuzlayan kişidir. Eğitim öğretim sürecinin vazgeçilmez öğesidir.

14 Öğrenci sevmediği öğretmenden hiç bir şey öğrenemez.
330 öğrenciye, “En çok başarısız olduğu derste, bunun nedeni nedir?” diye sorulduğunda; 71 öğrenci (% 21.5) “Dersi ve öğretmeni sevmiyorum.” “Başarılı olduğun derslerde en çok neyin etkisi var?” diye sorulduğunda 133 öğrenci (%40.3) “Dersin öğretmenini çok seviyorum.” cevabını vermiştir. Seven öğretmen, sevilen öğretmen demektir.

15

16 Etkili bir öğretmen,

17 ☺İletişim becerilerine sahip, ☺Ön yargısız, ☺Hoşgörülü,
☺Mesleğini seven, ☺İletişim becerilerine sahip, ☺Ön yargısız, ☺Hoşgörülü, ☺ Bireysel ve ekiple çalışabilen, ☺ Değerleri güçlü,

18 ☺Rehber ve yönlendiricidir.
☺ Esprili ve şakacı, ☺Demokratik, ☺Güven verici, ☺Gelişmeye açık, ☺Rehber ve yönlendiricidir. ☺Sabırlı,

19 Hangi Öğretmen Tipisin?
1. Tip: Mükemmeliyetçi, ahlakçı, titiz, idealist 2. Tip: Dost, gönüllü, gerçek fedakar 3. Tip: Başarı düşkünü, yarışçı 4. Tip: Özgün, zevk sahibi, duygusal, “çıtkırıldım” 5. Tip: Gözlemci, ölçülü, araştırmacı, filozof 6. Tip: Şüpheci, düşünceli, vefalı, tehlike avcısı 7. Tip: İyimser, eğlenceli, hevesli, hareketli 8. Tip: Patron, baba, kendinden emin, güç ve kontrol odaklı 9. Tip: Mekanın bilgesi, barışçı, müşfik, sevecen

20 Öğretmen Tipleri 1 Öğrenciden ziyade, kendi motifleri öne çıkar.
Hal dili; diyaloglar “bana bak da öğren!” tipidir. Sınıftaki her ayrıntıdan sorumludur. Düzeltilecek mutlaka bir şeyler vardır. Siyah ve beyaz vardır; gri tonlar israftır. Mevzuata uyar. Notu baştan verir.

21 Öğretmen Tipleri 2 Diyaloglar empati taşır.
“Ben” ve “yapamam” demeyi beceremezler. Duygu ve öğrenci merkezli motifler öne çıkar. Aşırı korumacı anne-baba rolü oynayabilirler. Sevilme, övülme, popüler olma beklentisi vardır. Duygusal şantajı kullanabilir. Doğal rehberdirler.

22 Öğretmen Tipleri 3 Değerli olmak başarılı olmaya bağlıdır.
Yapılacak iş ve elde edilecek kar önemlidir. Duygular ertelenebilir. “Ödev, proje, derece, başarı...” Yönlendirici ve harekete geçirici etkileri vardır. Fikirden aksiyona geçerler, analiz pek yoktur. Bilgi sırdır paylaşılmaz.

23 Öğretmen Tipleri 4 Duyguları aşırı uçlarda yaşarlar.
Bardağın hep boş kısmını görürler. Sahip olamadıkları şeyler için birilerini suçlarlar. Mesai arkadaşlarıyla rekabetçidirler. Alanlarına ve öğrencilerine bağlıdırlar. Kendi başlarına üretmeyi severler. Otoriteyle araları pek hoş değildir, takmazlar.

24 Öğretmen Tipleri 5 Mahremiyet ve öznellik önemlidir.
Bilgi güçtür; duygular yerine, zeka ön plandadır. Bilmediklerinden dolayı öğrencileri aşağılayabilir. Yargısız infaz kişiliklerinin bir parçası olabilir. Planları ve kendi akılları üstündür. Kervan tamam olmadan yola çıkmaz. Öngörülüdürler, sürprizlerden hoşlanmazlar.

25 Öğretmen Tipleri 6 Akılcı, sorumluluk sahibi, sırlara önem veren.
“Bekçi Murtaza” tipler; komplo teorisyenleri. Detayları bilmek ve kendisi çözmek ister. Kararsızdır. “Düşünmek”, “yapmaktan” daha önceliklidir. Kurum aidiyet hissi yüksektir, temkinlidirler. En kötü ihtimale göre hareket ederler, insanları çok kolay çizebilir.

26 Öğretmen Tipleri 7 Hayatla barışık, bir çok seçenek sahibi.
Zuhurata tabii, spontane, anlık yaşar. “Hayal gücü” geniş. Kafasında sürekli fikirler uçuşur ama bir türlü uygulamaya fırsat bulamaz. Bir konuyu ikinci kez aynı cümlelerle anlatamaz. Sıradanlıktan, rutinden, hoşlanmaz. Bağımlılık, sorumluluktan kaçar.

27 Öğretmen Tipleri 8 Karşı karşıya gelmekten çekinmezler.
Çok kolay tartışabilirler. Kendinizden eminseniz, ikna edebilirsiniz. Sınıfta daha çok enerji, fikir hareketliliği isterler. Sevdiği öğrenciye “baba”, sevmediğine “huysuz patron” dur. Her zaman kendi doğruları vardır. Her şeyi kontrol etmek isterler.

28 Öğretmen Tipleri 9 Çatışmadan kaçarlar, iyi arabulucudurlar.
Karar vermede ve önceliklerini belirlemede zorlanırlar, son ana bırakır. “Benim için fark etmez” Heyecan yoktur, sakin anlatım vardır. Sınıf yönetiminde zorlanırlar. İdarecilerin suyuna gitme öne çıkar. Kendisine uymuyorsa sistemin dışına çıkar.

29 Hangi Öğretmen Tipisin?
1. Tip: Mükemmeliyetçi, ahlakçı, titiz, idealist 2. Tip: Dost, gönüllü, gerçek fedakar 3. Tip: Başarı düşkünü, yarışçı 4. Tip: Özgün, zevk sahibi, duygusal, “çıtkırıldım” 5. Tip: Gözlemci, ölçülü, araştırmacı, filozof 6. Tip: Şüpheci, düşünceli, vefalı, tehlike avcısı 7. Tip: İyimser, eğlenceli, hevesli, hareketli 8. Tip: Patron, baba, kendinden emin, güç ve kontrol odaklı 9. Tip: Mekanın bilgesi, barışçı, müşfik, sevecen

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41 Sınıfın Büyüklüğü Bir sınıfta şu kadar öğrenci olmalıdır demek gerçekçi olmaz. Bu sayının belirleyicilerinden biri sınıfın düzeyidir.

42 20’nin altında ise küçük, 20-30 arasında ise orta,
Öğrenci sayısı; 20’nin altında ise küçük, arasında ise orta, 30’dan daha fazla ise büyük, sınıf denebilir.

43 Işık Işıktaki değişmelerin öğrencilerin psikolojik yapılarını etkilediği belirlenmiştir.

44 Renkler öğrencilerin fiziksel ve psikolojik davranışlarını etkiler.

45 Sakinlik Geçicilik Uyarıcı Güven
Rahatlatıcı Güç

46 Temizlik ve Havalandırma
Dersliğin temizliği öğrencilerin fiziksel ve ruhsal rahatlıkları açısından gereklidir. Oksijen azlığı ise öğrencileri dikkatsiz ve uykulu yapar.

47

48 Isı İdeal sınıf ısısının 19 °C ile 21.5 °C arasında olduğu kabul edilmektedir.

49 Gürültü Gürültü, rahatsız edici, işitmeyi engelleyici, dikkati dağıtıcı, fiziksel ve ruhsal sağlığı bozucu bir değişkendir.

50 Sınıf Yerleşim Düzeni Geleneksel (sıralı) yerleşim düzeni
Bireyselleştirilmiş yerleşim düzeni Tek grup yerleşim düzeni Çok gruplu yerleşim düzeni

51 Tüm öğretim türlerine mükemmel uyum sağlayacak tek bir sınıf düzeni yoktur. Ancak, bazı sınıf düzenleri diğerlerine göre daha pratiktir ve bazı sınıf düzenleri belirli eğitim yöntemlerine uygundur.

52

53

54

55

56

57

58

59 Okul Kültürü Okula yeni başlamış bir çocuğun karşısına ilk olarak okul kültürü çıkmaktadır. Okul kültürü; kurallar, inançlar ve bir okuldaki yönetici, öğretmen ve çocukların davranışlarına kılavuzluk eden değerler olarak tanımlanmıştır. Okul kültürü, okulun tarihi içinde oluşan değer ve inanç kalıplarıyla geleneklerden oluşur.

60 Okul Kültürü okul kültürü; kurallar, inançlar ve
bir okuldaki yönetici,öğretmen ve çocukların davranışlarına kılavuzluk eden değerler olarak tanımlanmıştır.

61 Okul kültürü Okul kültürü okulun yaşı, tarihî gelişim süreci,
amaçları ve hedefleri, okulun fiziksel özellikleri, içindeki değerleri, inançları, kuralları, okuldaki gelenekler, törenler, adetleri kapsamaktadır.

62 Okul Kültürü Okul kültürü; yönetici, öğretmen ve çocukların paylaştıkları ve onların faaliyetlerini yönlendiren inançlardır. Okul kültürü terimi okulun özelliğini, karakterini tanımlamak için kullanılır. Bu tanımlamalara bakıldığında okul kültürü, okulun değerlerini, inançlarını, okuldaki kuralları ve faaliyetleri kapsamaktadır.

63 Sınıf kültürü Her sınıf toplumsal bir çevredir.
Bütün toplumsal çevrelerde oldugu gibi bir sınıftaki bireyler, iletisim kalıpları, kurallar, normlar, insan iliskileri, fiziksel kosullar, liderlik biçimleri vb. degiskenlerin etkisi altındadır. Her sınıfın kendisine özgü çevresel özellikleri, atmosferi vardır. Bazı sınıflar hareketli, bazıları durgun, bazıları rahat, bazıları gergin, bazıları neseli, bazıları nesesizdir. Ögrencilerin ögrenmeleri böyle çevreler içerisinde gerçeklesir ve sınıf çevresinden en az ögretmen, araç-gereç, ögretim yöntemleri vb. etkenlerden etkilendigi kadar etkilenir (Açıkgöz, 1996).

64 Sınıf Kültürü Çocukların okul içerisinde bir diğer karşılaştıkları kültür ise sınıf kültürüdür. Sınıf kültürü, o sınıfın içerisindeki kişilerin kendi aralarında oluşturdukları değerleri, inançları, kuralları, faaliyetleri ve o sınıfın özelliklerini kapsamaktadır. Bir anlamda sınıf içerisinde oluşan her türlü davranış kalıplarını içermektedir. Çocuklar bu iki farklı karşılaştıkları kültürün dışında bir de kendilerinin birbiriyle etkileşim ve paylaşım sonucunda oluşturdukları akran kültürüyle karşılaşmaktadır.

65 Sınıf Kültürü Sınıfın fiziksel özellikleri, çocuk sayısı, öğretmenin özellikleri (yaşı, cinsiyeti, mezun olduğu okul, çalışma yılı, uyguladığı öğretim stratejisi), çocukların yaşı ve sosyo-ekonomik düzeyleri, sınıfta yapılan etkinlikler, sınıftaki kurallar, değerler, inançlar, adetler sınıf kültürünü kapsamaktadır.

66 Akran kültürü Çocukların sınıf içerisindeki davranışlarını etkileyen en önemli unsurlardan birisi sınıf içerisindeki arkadaşlık ve akran ilişkilerinin doğasıdır. Çocuklar okula başladıklarında alışık oldukları ev ortamının dışında farklı bir sosyal ortama girerler. Küçük yaştaki arkadaşlıklar çocukların duygusal gelişimi için temel kaynaklardan birisidir. Çocuklar küçük yaşlardan itibaren, hatta 3 yaş gibi erken dönemlerde bile, diğer çocuklarla yetişkinlerinkine benzer arkadaşlıklar kurabilirler.

67 Akran Kültürü Corsaro (1997)
“çocukların akranlarıyla ilgili etkileşimleri sonucunda oluşturdukları bir dizi etkinlikler, oyunlar ve alışkanlık haline gelmiş davranışlar, birlikte oluşturdukları oyuncaklar ve diğer materyaller, ortak değerler ve ilgiler”

68 Akran kültürü Akran ilişkilerinin çocuklar için sosyal becerileri geliştirmek, sosyalleşmek, benlik duygusunu geliştirmek, kendi yaşamlarını anlamlandırmak ve birbirlerine sosyal ve duygusal destek olmak gibi işlevleri vardır Çeşitli araştırmalar çocukların yaşı ilerledikçe arkadaşlığın ötesinde bir akran kültürü oluşturduklarını saptamışlardır.

69 Akran kültürü Akran kültürü çocuklar arasındaki iletişimin ve çocukların öğretmenleriyle etkileşimin bir sonucu olarak oluşturulur Bu kavram, çocukların okul ortamında kendi yaşamlarının kontrolünü ellerine alabilmek çabasıyla oluşturdukları ortak kimliği temsil eder. Bu ortak kimlik onlara ait olma duygusunu sunar.

70 Akran kültürü Akran kültürü bakış açısına göre, okulöncesi çocukları sadece içinde bulundukları okul kültürünü içselleştirmezler, aynı zamanda kendi özel akran kültürünü oluşturarak okul kültürüne aktif olarak katkıda bulunurlar. Akran kültürünün özü, okul kültürüne ve onun beklentilerine karşı direnç ve karşı gelmedir. Akran kültürünü oluşturan kurallar ve ilkeler genelde yetişkinleri bu paylaşım kültürünün dışında tutma amacına da hizmet eder

71 Akran kültürü Bu okul kültürüne olan direnç ve yetişkinlerin dışlanması genellikle bilinçsiz ve üstü kapalı bir şekilde ortaya çıkar. Örnek olarak, öğretmen yanlarına geldiğinde çocukların konuyu değiştirmeleri ya da susmaları verilebilir. Çocukların yaşı ilerledikçe bu direnç ve dışlama durumu daha bilinçli ve açıktan yapılmaya başlanabilir. Örneğin, yetişkinlerin hoşuna gitmediklerini bilmelerine rağmen belirli bir saç stilinde ısrar etmek gibi.

72 Belli bir düzeyde, akran toplulukları içinde, okuldaki motivasyon ve başarıyla ilgili olan kurallar, değerler ve standartlar hakkında genel bir anlayış ya da ortak deneyimler oluşması olağandır. Akran topluluğunun üyeleri arasındaki etkileşimlerin ve deneyimlerin sonucu olarak oluşan bir ortam vardır ve bu ortam akran topluluğundaki her bireyi etkiler.

73 Akran kültürü Fakat akran topluluğu ortamının algılanmasında ve yaşanan deneyimlerin düzeyinin belirlenmesinde üyeler arasında bireysel farklılıkların olması olasıdır. Bu farklılıklar, akran grubu üyelerinin diğer üyelerle (bütün üyeler her an grup içerisinde mevcut olmayabilir ve her üye bütün etkinliklere katılmayabilir) arasındaki özel etkileşimin, grubun üyesi olmayanlarla aralarındaki özel etkileşimin veya üyelerin akran grupları içerisindeki farklı rollerinin (lider veya taraftar gibi) bir sonucu olabilir

74 Akran kültürü Çocuklar kendine has değerleri, kuralları ve ilkeleri olan güçlü ve kendilerine özel kültürler oluştururlar. Çocuklar, kendi ilgi ve ihtiyaçlarını karşılamak için yetişkin dünyasından aldıkları bilgileri kendi özel akran kültürünü yaratmak ve bu kültüre katılmak için uyarlarlar ve yaratıcı şekilde kullanırlar.

75 Akran Kültürü Akran kültürü, çocuklar arasındaki iletişimin ve çocukların öğretmenleriyle etkileşimin bir sonucu olarak oluşturulur (Fernie, Davies, Kantor ve McMurray, 1993). Corsaro’nun da vurguladığı gibi akran kültürü, çocukların okula başladıklarında birbirleriyle etkileşim sonucu oluşturdukları arkadaşlık ilişkileri, oyunları, grup içerisindeki lider olma, popülerlik gibi kendi oluşturdukları sistemi kapsamaktadır.

76 Bu üç farklı kültür okulun içerisinde yer almakta ve birbirleriyle karşı karşıya gelmektedir.
Her bir kültürün içinde kendine ait değerler ve inançlar sistemi yer almaktadır. Belli bir düzeyde, akran toplulukları içerisinde, okuldaki kurallar, değerler ve standartlar hakkında genel bir anlayış ya da ortak deneyimler oluşması olağandır.

77 Akran kültürü içerisinde okul kültürünün değerlerine, inançlarına yönelik belli bir anlayışın oluşması olağan bir durumdur. Bu durum bir anlamda okul içerisinde olan farklı kültürlerin birbirlerine olan algılayış ve anlayışlarının olduğunu göstermektedir.

78 Akran kültürü Akran kültürünün bakış açısına göre, okul öncesindeki çocuklar sadece okul kültürünü içselleştirmezler aynı zamanda yarattıkları akran kültürüyle aktif olarak katkıda bulunurlar. Akran kültürünün özü okul kültürüne ve onun beklentilerine karşı direnç göstermektir. Bu okul kültürüne olan direnç genellikle bilinçsiz ve üstü kapalı bir şekilde ortaya çıkar.

79 Akran Kültürü Okul içerisinde var olan akran kültürü ve okul kültürü arasındaki etkileşimin özünde belli bir direnç girişimi söz konusudur ve bu direnç girişimi üstü kapalı bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Bu anlamda bakılırsa okul içerisinde var olan farklı kültürlerin birbirleriyle etkileşim halinde oldukları ve bu etkileşimi üstü kapalı şekilde dahi de olsa yansıttıkları görülmüştür.

80 Kültürlerin kendi aralarında olan bu etkileşimi ve iletişimi bir anlamda okulun bir parçası haline gelmektedir.

81 Akran kültürü Akran ilişkileri çocuğun sosyal becerisini geliştirmek, sosyalleşmek, benlik duygusunu geliştirmek, kendi yaşamlarını anlamlandırmak ve birbirlerine sosyal ve duygusal açıdan destek olmak gibi işlevleri vardır Çocukların yaşı ilerledikçe iletişim becerileri geliştiğinden ve zihinsel kapasiteleri arttığından çocuklar diğerlerinin rollerini daha kolay anlayabilirler ve bunun sonucu olarak daha etkili arkadaşlık ilişkileri kurabilirler Böylelikle çeşitli araştırmalar çocukların yaşı ilerledikçe arkadaşlığın ötesinde bir akran kültürü oluşturduklarını saptamıştır.

82 Akran kültürü “çocukların akranlarıyla etkileşimleri sonucunda oluşturdukları bir dizi etkinlikler, oyunlar veya alışkanlık haline gelmiş davranışlar, birlikte oluşturdukları oyuncaklar ve diğer materyaller, ortak değerler ve ilgiler”

83 Çocuklar, kendi ilgi ve ihtiyaçlarını karşılamak için yetişkin dünyasından aldıkları bilgileri kendi özel akran kültürünü yaratmak ve bu kültüre katılmak için uyarlarlar ve yaratıcı bir şekilde kullanırlar Akran kültürünün özü yetişkinlerin sınırladığı ve belli kurallar koyduğu dünyaya karşı çocuklar tarafından ortaya konulan bir dirençtir ve çocuklar bu sınırlandırılmış dünyaya ortak kimlik oluşturarak direnç gösterirler.

84 Akran kültürü Ortaklıkla oluşturulan bu kimlik, çocukların aktif dayanışması sonucunda yapılandırılır ve geliştirilir. Böylelikle oluşturulan bu kimlik sayesinde yaşamlarındaki kontrolü ele geçirmeye çalışırlar. Kontrolü ele geçirme girişimi çocukların akranlarıyla etkileşimleri sonucu oluşturdukları oyunlar, davranışlar ve bir dizi etkinlikler sayesinde güçlendirilir ( Kantor ve Fernie , 2003).

85 Akran kültürü Akran kültürü, çocukların kendi aralarındaki iletişim ve öğretmenleriyle etkileşimi sonucu oluşturdukları bir takım öğeler bütünüdür. Akran kültürünün içinde tanımlanan bu öğelerin ( bir dizi etkinlikler, oyunlar, materyaller, ortak değerler ve ilgiler) oluşumunda sadece ailelerin etkili olduğu görülmemektedir. Çocuklar içinde bulundukları okul ortamından ve kültüründen etkilenerek kendi akran kültürünü yaratır ve geliştirmek için katkıda bulunurlar.

86 Akran Kültürünün Oluşumunda Ve Gelişmesinde Okul Kültürünün Etkileri
Çocuklar okula geldiklerinde karşılarına bir takım değerler, inançlar, kurallar çıkmaktadır. Okul kültürünü oluşturan bu değerleri çocuklar sadece içselleştirmekle kalmazlar aynı zaman da kendi akran kültürünü oluşturarak, okul kültürüne aktif şekilde katkıda bulunurlar. Akran kültürünün özüne bakıldığında yetişkinlere, okul kültürüne ve onun beklentilerine karşı direnç gösterdiği ve karşı geldiği görülmektedir. Bu direnç genellikle üstü kapalı olarak bilinçsizce ortaya çıkmaktadır (Corsaro, 1997).

87 Çocukların akran kültürü içerisinde sıklıkla direnç gösterdikleri ve karşı geldikleri öğelerden birisi de okul kültürünün bir parçası olan ,okulun ve sınıfın yönetiminde kolaylık sağlamak için konulan kurallardır. Kural, davranışlarımıza yön veren ve uyulması gereken ilke olarak tanımlanmıştır. Okul içerisindeki konulan kurallarda, çocukların okul ortamında uyması gereken davranışları göstermekte olan ilkelerdir.

88 Okul kültürünün parçası haline gelmiş bu kurallar eğitimciler tarafından istenilen hedefe daha çabuk ulaşmak, okul ve sınıf ortamında belli bir düzeni sağlayarak karmaşıklığın önüne geçilmesi için konulmaktadır. Bunu somut olarak örnekleyecek olursak sınıfta silahların ya da süperman, batman gibi agresif davranış içeren oyunların ve bunlara ait sembollerin yasaklanması, sınıfa dışarıdan kişisel oyuncakların getirilmesinin yasaklanması ya da sınıfın zamanında temizlenmesi okul kültürünün parçası olan kurallara örnek olarak verilebilir (Corsaro, 1997).

89 Okulda konulan bu kurallara yukarıda da bahsedildiği gibi akran kültürü tarafından bir direnç girişimi olduğu görülmektedir. Çocuklar akran kültürünün içinde konulan bu kurallar için bir takım stratejiler geliştirdikleri görülmüştür.

90 Örnek: Silahların yasaklanmasıyla çocukların akranları arasında elleriyle geliştirdikleri silahları kullanması, kişisel oyuncakların sınıfa getirilmemesi ile oyuncakların gizlice sınıfa getirilmesi, sınıfta öğretmenlerin görmeyeceği alanlarda bu oyuncakların saklanması (merdiven altlarında, kişisel dolaplarda) ve gizlice arkadaşlarıyla paylaşılması, sınıfta temizlik zamanında çocukların bundan kaçmak için temizlik zamanını duymamış gibi yapmaları, kişisel problemleri kullanarak ertelemek istemeleri (başım ağrıyor, tuvaletim geldi gibi) ya da rol içinde bebeğimi beslemeyi bitirmek zorundayım gibi stratejiler geliştirmektedirler.