ANATOMİ Ana: -içinden, Tome: - kesmek

... konulu sunumlar: "ANATOMİ Ana: -içinden, Tome: - kesmek"— Sunum transkripti:

1 ANATOMİ Ana: -içinden, Tome: - kesmek
İnsan vücudunun normal şekil ve yapısı ile vücudu oluşturan organlar ve bu organlar arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalıdır.

2 Genel Anatomik Terimlerden bazıları:
Anterior: Ön ve önde bulunan anlamındadır. Ventralis kelimesi de aynı anlamda kullanılır. Posterior: Arka ya da arkada anlamında kullanılır. Vücudun sırt bölgesinde oluşan durumlar için kullanılır. Superior: Üstte ya da yukarıda anlamında kullanılır. Inferior: Aşağı ya da aşağıda anlamında kullanılır. Medialis: İç tarafta ya da orta bölgeye yakın oluşumlar için kullanılır. Laterolis: Dışta ya da yanda anlamında kullanılır. Intermedius: İki oluşum arasında olan anlamındadır. Medianus: Orta hatta bulunan anlamındadır. Apicalis: Tepe ile ilgili anlamındadır. Basalis: Taban ile alakalı anlamındadır. Centralis: Merkeze yakın oluşumlar için kullanılır. Peripheralis: Merkezden uzakta bulunan anlamına gelir. Internus: İçerde veya içe ait olan anlamındadır. Exernus: Dışarda ya da dışa ait olan anlamındadır. Proximalis: Gövdeye yakın ya da bitişik olan anlamına gelir. Distalis: Gövdeden uzak olan anlamına gelir.  Verticalis: Dikey veya düşey anlamındadır.

3 İnsan Vücudunun Boşlukları
Dorsal Boşluk Cavitas Cranii (Kranial boşluk) Canalis Vertebralis(Spinal boşluk) Ventral Boşluk Cavitas Thoracis (Göğüs boşluğu) Cavitas abdominis (Karın boşluğu) Cavitas pelvis (Pelvik/Leğen boşluğu)

4 Ventral Boşluk içinde yer alan organlar
Göğüs Boşluğu Karın Boşluğu Leğen Boşluğu Akciğerler Mide İdrar kesesi Kalp Bağırsaklar İç genital organlar Timus Karaciğer İnce barsak kıvrımları Yemek Borusu Safra kesesi Rektum Soluk Borusu Dalak Büyük Damarlar Pankreas Böbrekler Böbrek üstü Bezi Abdominal Aorta

5 Hareket sistemi, (Systema Locomotorium)
İnsan vücuduna şekil veren ve ona hareket etme imkânı sağlayan bir sistemdir. Hareket sistemi iskelet, kaslar ve eklemlerden oluşur. Kemikler ve eklemler hareket sisteminin pasif elemanlarıdır. Kaslar ise hareket sisteminin aktif elemanları olup kemik ve eklemlere etki ederek vücudun hareketini sağlar.

6 İSKELET SİSTEMİ Systema skeletale

7 İskelet Sistemi Kemik ve kıkırdak dokularından oluşmuştur.
Kemikleşme olmadan önce iskelet, kıkırdak yapıdadır. Kemikleşme olduktan sonra ise kıkırdak doku eklem yapan kısımlarda, burun ve kulakta kalır. Ortalama ağırlığı insan vücudunun 1/6’dir. İnsan vücudunda toplam 208 kemik vardır. Kemiklerin yapısının büyük kısmını madensel tuzlar oluşturur. (Kalsiyum fosfat, kalsiyum karbonat, kalsiyum florür ve magnezyum fosfat bunların en önemlileridir) Kemik oluşumunda D, A ve C vitaminleri de önemli rol oynar. D vitamini eksikliğinde kalsiyum ve fosfat emilimi azalır, kemiklerin oluşumu gecikir (Raşitizm)

8 İskelet Sisteminin Görevleri;
Vücudu dik tutmak Kaslara tutunma yeri sağlamak Hayati önemi olan organları korumak Kasların yardımı ile hareketi sağlamak Kalsiyum başta olmak üzere birçok mineralin deposunu oluşturmak Kan hücrelerini üretmek

9 İskeletteki Kemik Çeşitleri
Yassı kemik Uzun kemik Düzensiz kemik Kısa kemik

10 İskeletteki Kemik Çeşitleri
Uzun Kemikler (kol ve bacak kemikleri) Ör: kaval, uyluk, üst kol, baldır Kısa Kemikler Ör: el bilek, ayak bilek, parmak Yassı Kemikler Ör: Kafatası, kaburga, kalça, kürek Düzensiz Kemikler Ör: Omurgadaki omurlar

11

12 Kemiklerin yapısı Kemik zarı (periost): bütün kemiklerin yüzeyini örten ince bir zardır. Bir çok ipliklerle kemik dokusuna iyice bağlanmıştır. Bu zarın altında bir bağ doku bulunur. Bu doku içeriye doğru yeni kemik hücreleri meydana getirerek kemiğin enine büyümesini sağlar. Periost zarını sinirler ve kan damarları kuşatır.

13 … Sert(kompakt) kemik: kemik zarının altında iskeleti meydana getiren esas kısımdır. Uzun kemiklerin gövde kısmını Kısa kemiklerin ise süngerimsi kısmını çevirir

14 Süngerimsi(Spongiöz) kemik:
Uzun kemiklerin şişkin kısımlarını Kısa ve yassı kemiklerin orta kısımlarını oluşturur

15 … Kemik iliği: Uzun kemiklerin kemik kanalında
Kısa ve yassı kemiklerin gözeneklerinde Yumuşak bağ dokusundan yapılmıştır. İçerisinde kollojen ve esnek teller bunların arasında da alyuvar ve akyuvarların genç tipleri bulunur. Gençlerde kırmızı yaşlılarda krem rengidir.

16 Kemikleşme (Ossification )
1.İntramembranöz Kemikleşme Bu tür kemikleşmede kemikler embriyodaki mezenşimal bağ dokusu yapısından farklılaşarak doğrudan kemik haline dönüşürler. Bazı kafatası ve yüz kemiklerinin gelişimi sırasında veya kemik onarımı sırasında, eğer kemik segmentleri stabilize edilirse, mezenşimal öncü hücreler, intramembranöz kemikleşme adı verilen bir süreçte doğrudan kemik oluşturucu osteoblastlara dönüşürler

17 2.Endokondral Kemikleşme
Memeli iskeletinin çoğunluğu kafatası kemikleri hariç kıkırdağın yerini kemik dokunun almasıyla meydana gelen endokondral kemikleşme ile meydana gelir

18

19 Kemikler Nasıl Büyür? İnsanların kemikleri yaşlarına kadar uzunluğuna ve genişliğine büyürler.

20 Kemiklerin uzunlamasına büyümesi:
Çocuk doğmadan önce kıkırdak halinde bulunan iskelet, sonradan kemikleşmeye başlar. Gelişme sırasında kıkırdağımsı olan kemiklerde sertleşmeyi sağlayan noktalar oluşur. Bu bölgeler yavaş yavaş farklılaşmaya başlar Kıkırdak hücreleri yerine Ca tuzları ve kemik hücreleri yerleşerek sertleşir

21 Kemiklerin enine büyümesi:
Kemik zarı tarafından sağlanır. Kemik zarı içeriye doğru yeni kemik hücreleri verir. Böylece iç tarafta bulunan kemik hücrelerinin faaliyetiyle birlikte kemik zarı altında yeni bir tabaka oluşur. Kemik zarının faaliyeti insanın bütün ömrü boyunca devam eder. Ancak bu faaliyet yaşlarına kadar hızlı ondan sonra yavaşlar.

22 İnsan İskeleti Baş Gövde Üyeler (kol ve bacaklar)

23 Baş iskeleti Kafatası iskeleti (8) Tek olanlar; Çift olanlar;
Alın kemiği Ard kafa kemiği Kalbur kemiği Temel kemiği Yan kafa kemikleri Şakak kemikleri

24

25 2. Yüz iskeleti (15) Ağız, burun boşlukları ve göz çukurlarını çevrelerler. Çift olanlar Tek olanlar
Üst çene kemikleri Damak kemikleri Elmacık kemikleri Tırnakçık kemikleri Burun kemikleri Boynuzcuk kemikleri Sapan kemiği Alt çene kemiği Dil kökü kemiği

26

27 Gövde iskeleti Omurga (vertebra) Göğüs iskeleti

28 1. Omurga İçinde omiriliği barındıran kemik yapıdır.
33 omurdan meydana gelmiştir ve vücudunun temel direğini oluşturur. Üst ucu başa, alt ucu ise leğen kemiğine bağlanmıştır

29 Omur nedir? Omur cismi: Katı bir kemik yapısına sahiptir. Alt ve üst kısmı yarım daireyi andırır. Her omurun alt ve üst yüzeylerinde eklem yüzeyleri mevcuttur Omur yayı:Omur cisminin üstünü kemer gibi saran kısımdır

30 Omurga Boyun omurları (7) Sırt veya göğüs omurları (12)
Bel omurları (5) Sağrı omurları (5) Kuyruk sokumu omurları (4-5)

31 2. Göğüs İskeleti (Göğüs kafesi)
Göğüs kemiği(sternum):göğüs kafesinin ön ortasında, cm uzunlukta Kaburga (12 çift)

32 3. Üye iskeleti Üst üyeler: Omuz kemeri ile gövdenin üst kısmına bağlanmış 30 ar kemik taşıyan iki koldan oluşur Omuz ve kalça kemerleri: Alt üyeler: Uyluk kemiği ile kalça kemiğine bağlanmış 30 ar kemik taşıyan 2 bacaktan oluşur

33 Üst üyeler Pazu kemiği Dirsek kemiği Ön kol kemiği El bileği kemiği
El tarak kemikleri El parmak kemikleri

34 Alt üyeler Uyluk kemiği Diz kapağı kemiği (patella) Kaval kemiği
Baldır kemiği Ayak bileği kemiği Ayak tarağı ve ayak parmak kemikleri

35 Omuz ve kalça kemerleri:
Köprücük kemiği Kürek kemiği Leğen kemiği Kalça kemikleri

36

37 EKLEMLER Kemiklerin birbirine bağlandıkları yerlere eklem denir.
İskeletteki kemikler sert ve bükülmez bir yapıda olduğundan insanlar hareket yeteneklerini eklemlere borçludurlar.

38 Eklem Çeşitleri Oynar Eklem Yarı Oynar Eklem Oynamaz Eklem

39 Oynamaz Eklem Oynar Eklem Oynar Eklem Yarı Oynar Eklem Oynar Eklem Oynar Eklem

40 Oynar Eklem Kolay ve çok yönlü hareket edebilen eklemlerdir. Kol ve bacak kemiklerimiz arasındaki eklemler bu gruptandır. Bu eklemlerde, eklemler arasında boşluk bulunur ve bu boşluk eklem sıvısı ile doludur. Eklem sıvısı ve kıkırdak kemiklerin aşınmasını önler ve hareketi kolaylaştırır. Kemik Eklem Sıvısı Kıkırdak

41 Yarı Oynar Eklem Çok az hareket edebilen eklemlerdir. Omurgadaki omurların birbiriyle yaptığı eklemlerdir. Omurlar arasında bulunan kıkırdak diskler, esneklik sağlanmasına katkıda bulunur.

42 Oynamaz Eklem Hiç hareket etmeyen eklemlerdir. Kemikler birbirlerine sıkıca kenetlenmişlerdir. Kafatasında bulunan kemikler oynamaz eklemle birbirine bağlanır. Oynamaz Eklem

43 İskelet Sistemi Rahatsızlıkları
Raşitizm (Rickets) Osteomalazi Osteoporoz Bel/Boyun fıtığı Kırılma Çıkık (Kalça çıkıklığı)

44 Raşitizm(Rickets) Çoğunlukla D vitamini eksikliğine bağlı olan, genellikle 6 aylık-18 aylık çocuklarda görülen kemik hastalığıdır. Kemik oluşumunun tam olmaması nedeniyle tedavisi geciktirilmiş, ihmal edilmiş vakalarda uzun kemiklerde şekil bozukluğu meydana getirir.

45 Osteomalazi Vitamin D eksikliğine bağlı olarak, yetişkinlerde kemiklerin yumuşamasına osteomalazi adı verilir. Yumuşak kemikler, sağlam kemiklere göre kırılmaya yatkındırlar.

46 Osteoporoz Düşük kemik yoğunluğu ve kemik yapısında bozulmayla karakterize ve kemiğin kırılmaya eğiliminin artıran sistemik bir hastalık olarak tanımlanmaktadır. Tanısı, kemik mineral yoğunluğunun kantitatif ölçümü ile konulmaktadır. Kemik dansitometresi adı verilen bu teknik son derece kolay, ekonomik ve hasta için zahmetsizdir. Kemik kitlesi hakkında doğru ve kesin sonuç verir.

47 Bel/Boyun fıtığı Bel veya boyun bölgemizde bulunan omurların arasındaki kıkırdak yapının ve ve bunu saran bağdokunun yırtılması sonucu, çekirdekten sızan sıvının omuriliğe ve çevresel sinir köklerine baskı yapmasıdır.

48 Kırık Kemiğin devamlılığının veya anatomik bütünlüğünün bozulması.
Kemiğin kırılması için ya doğrudan doğruya veya dolaylı bir darbeye maruz kalması lâzımdır. Meselâ, kol üzerine ağır bir cismin düşmesi ile yüksekten düşüp de yere çarpan kemiğin kırılması doğrudan darbeye maruz kalarak kırılmalarıdır. Yüksek bir yerden atlayan şahsın ayak üstü düşmesine rağmen omurgasının kırılması da dolaylı darbe ile kırılmadır. Bazı kanser çeşitlerinde kemikler hafif bir dokunma ise kemikler hafif bir dokunma ile kırılabilmektedir ki, bunlara da patolojik kırıklar denmektedir.

49 Çıkık Eklem oluşturan kemiklerin, çevresindeki dokulara da zarar vererek, birbirinden ayrılması. Eklem yüzeylerinin deri dışına çıkmadığı durumlar basit çıkıklar olarak adlandırılır. Eklem çevresindeki deri ve dokunun yırtıldığı ya da kemik uçlarından birinin deriyi yırtıp açığa çıktığı olaylara ise açık çıkık denir. Eklemin kusurlu gelişimine bağlı doğuştan çıkıklar da olabilir.

50