SİNİR SİSTEMİ.

... konulu sunumlar: "SİNİR SİSTEMİ."— Sunum transkripti:

1 SİNİR SİSTEMİ

2 Sinir Sistemi Periferik Sinir Sistemi Santral Sinir Sistemi Kraniyal sinirler Beyin Spinal Kord Spinal sinirler

3

4

5

6

7

8 MENTAL DURUM *Bilinç durumu *Oryantasyon *Hafıza
*Anlık dikkat ve hesap yapma *Duygusal durum

9 KONUŞMA ve YÜKSEK KORTİKAL FONKSİYONLAR
Disfoni; ses çıkarma da sorun olması Dizarti; telafuzda sorun olması Disfazi,afazi;konuşma merkezinde bozukluk olması

10 Afazi;Serebral korteksteki sorun nedeniyle, kişinin
Kendini konuşarak, yazarak yada sembollerle ifade etme yeteneğinin kaybıdır.

11 Afazi genel olarak duyusal ve motor afazi olarak
2’ ye ayrılır. Duyusal afazi, kişinin kişinin kendini anlaşılır bir biçimde sözlü yada yazılı olarak ifade etme yeteneğini kaybetmesidir. İki tip duyusal afazi vardır; -Akustik afazi;Hasta sesi işitse bile ne söylediğini anlamada güçlük çeker. -Visual afazi;Hasta kelimeleri görür ama onları okuyamaz.

12 Motor afazi de ise kişinin konuşarak, yazarak
yada işaret ederek kendini ifade etme gücünü kaybetmesidir.Hasta kelimeleri bulabilir, hatırlayabilir fakat kelimeleri konuşma sesi ile kombine etme yeteneklerini kaybetmişlerdir. Genellikle afazilerde kısmen duyusal kısmen de motor kayıp vardır.

13 Afazi Değerlendirilirken;
1.Hastaya bilinen bir cisim gösterilir ve hastadan ismini söylemesi istenir. 2.Hastadan bazı kelimeleri okuması ve daha önceden yazılmış bazı kelimelerle resimleri çaprazlaştırması istenir.

14 Afazi Değerlendirilirken;
3.Hastadan basit sözel yada yazılı komutlara yanıt vermesi istenir. 4.Hastanın konuşma örüntüsüne özellikle dikkat edilir. Çünkü çeşitli tipteki afazilerin özel konuşma örüntüsü vardır. Afazinin en yaygın şekli sorulan farklı sorulara, hep aynı yanıtı vermesidir.

15 Motor konuşma bozukluğunda genellikle hasta
yazı yazma yeteneğini de kaybeder(agrafi). Bunun için okuma yazması olan hastalara yazı yazdırılır.

16 Aleksi, hastanın okuma yeteneğini kaybetmesidir.
Aleksinin, agrafi ile birlikte olup olmaması anatomik lokalizasyon açısından önemlidir.

17 Alkalküli, hesap yapabilme yeteneğindeki
Bozukluğu ifade eder.

18 Apraksi, amaçlı ve planlı hareketlerin
yapılamayışıdır. Hasta saçını tarama, kibritle sigar yakma gibi basit Hareketleri yapamaz.

19 Kraniyal Sinirlerin Değerlendirilmesi
Kraniyal sinir kafatası içinde kranyumdan çıkar. Kraniyal sinirler beyin, diensefalon ve beyin sapından çıkarlar.

20 Propriyosepsiyon ve Serebeller Fonksiyon
Propriyosepsiyon, vücudun boşluktaki konumunu algılama ilkesine dayanan duyu tipidir.Bu duyum eklemler, tendonlar ve kaslar içine yerleşmiş, özel sinir ucu alıcıları tarafından sağlanır.Bu özel sinir uçlarına propriyoseptör denir. Kasların gerilmesi, eklemin konumunu değiştirmesi gibi Uyarılar bu sinir uçları tarafından algılanır.Bu uyarılar Vücudun konumunun korunması yada değiştirilmesi bakımından önemlidir.

21 Proriyoreseptörlerden gelen uyarılar, spinal kordun
Posterior kolonları boyunca taşınır.Bu nedenle posterior kolondaki fonksiyon bozukluğu, pozisyon duyusunda da bozulmaya neden olur .

22 Prorioreseptörlerden gelen uyarılar bilinç düzeyinde, diğer alanlardan gelen duyularla birlikte(görme, dokunma, basınç vb) bireyin vücudunun konumunun bilincine varmasını sağlar.

23 Propriyosepsiyon ve serebeller fonksiyon muayenesi
aşağıdaki sistemlerin değerlendirilmesini içerir. Burada yer alan yapılar; Probriyoreseptörler Spinal kordun posterior kolonları Serebellum İç kulaktaki denge aygıtı

24 Serebeller hastalıklarda görülen bazı semptomlar;
-Ataksi -Pozisyon duyusunda bozulma -Kas koordinasyonunda yetersizlik -Hipotoni

25 Serebeller hastalıklarda görülen bazı semptomlar;
-Tremor -Denge bozukluğu -Hareketleri zamanlamada bozukluk -Yürüme sorunları

26 Kaba Motor ve Denge Testleri
1.Hastanın odanın ortasında yürümesi ve geri gelmesi istenir. 2.Romberg testi 3. Tek ayak üstünde durması istenir. 4.Hastadan düz bir hat boyunca, bir ayağının topuğunu, diğer Ayağının parmak ucunun önüne koyarak yürümesi istenir.

27 5.Hastadan önce parmak uçları, sonra da topukları üstünde birkaç adım atması istenir.
6.Hastadan önce bir ayağı sonra diğer ayağı üzerinde seke seke yürümesi istenir.

28 7.Hastadan kollarını öne doğru omuz seviyesinde uzatması istenir ve kollar bu pozisyonda iken birkaç kez dizlerini kıvırıp açması istenir.

29 Üst Ekstremitede İnce Motor Hareketler
1.Kollar omuz hizasında uzatılarak abdüksiyona getirilir, sonra hastadan her iki elinin işaret parmakları ile sırasıyla ve hızlıca burun ucuna dokunması istenir.daha sonra gözler kapatılarak işlem tekrarlanır.

30 2. Hastanın elleri dizine koydurulur
2.Hastanın elleri dizine koydurulur. Önce avcu sonra el sırtı ile ve gittikçe artan bir hızla dizine vurması söylenir.

31 3.Muayeneyi yapan kişi yaklaşık 45 cm uzakta olacak şekilde işaret parmağını uzatır.hastadan önce uzatılan bu parmağa sonra kendi burun ucuna hızlı bir biçimde dokunması istenir.

32 3. (devam) Muayeneyi yapan kişi parmağının yerini değiştirerek, hastanın da yönünü değiştirmesini ve parmağa ulaşmak için kolunu tam olarak uzatmasını sağlamalıdır.

33 4. Hastanın kollarını omuz hizasında olacak şekilde açması, daha sonra vücudunun orta hattında parmaklarını birleştirmesi istenir.Bu hareket önce gözler açık, sonra kapalı şekilde ve hızı gittikçe artırarak uygulanır.

34 5.Hastadan elinin parmaklarını aynı elin baş parmağına tek tek değdirmesi istenir ve hareket mümkün olduğunca hızlı yaptırılır.

35 Alt Ekstremetede İnce Motor Hareketleri
1.Hasta bir ayağının topuğunu, diğer bacağında dizin hemen altına yerleştirir ve topuğunu tibia üzerinden aşağı doğru kaydırması istenir.Aynı hareket diğer bacak için ve otururken de tekrarlanır.

36 2.Muayeneyi yapan kişi hastanın ayak ucuna oturur ve ve biraz yüksekte olacak şekilde parmağını uzatır.hastadan her iki ayağının baş parmak ucu ile muayeneyi yapan kişinin parmağına dokunması istenir.

37 3.Aynı hareketi bu kez de parmak kökü ile yapması istenir.
4.Hastadan ayağı ile havada 8 rakamı çizmesi istenir.

38 Derin Tendon Refleksleri
Refleks; bir uyarana karşı vücudun cevabıdır. İstemsiz ve bilinçsiz hareketlerdir. Derin tendon refleksleri, bir tendon uyarıldığında aktive olur ve kas kontraksiyonuna yol açar.

39 Refleks Cevap Derecelendirmesi
Değerlendirme Refleks cevap Refleks cevabı yok Minimal aktivite Normal cevap Normalden aktif cevap Maksimum aktivite (hiperaktivite )

40 Biseps refleksi Bu refleks spinal kordun C-5 ve C-6 seviyesinde oluşur. 1.Hastanın kolu dirsekte hafif fleksiyona getirilir, ön kol uyluğun üzerine avuç aşağıya gelecek şekilde yerleştirilir.

41 Biseps refleksi 2.Aktif olmayan elin baş parmağı biseps tendonu üzerine hafifçe horizontal olarak yerleştirilir.

42 3.Refleks çekici ile biseps tendonu üzerindeki başparmağa
vurulur. Parmakta içe doğru hafif itme sağlanmalıdır. 4.Refleks yanıtı olarak dirsekte, hafif bir fleksiyon olur ve bisepsin kasılması parmak altında hissedilir ve gözlenir.

43 Triceps Refleksi Bu refleks spinal kordun C-7 ve C-8 seviyesinde oluşur. 1.Hastanın kolu dirsekten fleksiyona getirilir ve kol Dirsekten aktif olmayan elin avcu ile alttan desteklenir. 2.Triseps tendonu dirseğin yaklaşık 2-5 cm üzerinde palpe edilir.

44 Triceps Refleksi 3. Refleks çekici ile doğrudan tendon üzerine vurulur. 4.Normalde refleks yanıt olarak, dirsekte hafif bir Ekstansiyon ve triseps kasında kasılma gözlenir.

45 Brakiyoradyal Refleks
Bu refleks spinal kordun C-5 ve C-6 seviyesinde oluşur. 1.Hastanın kolu gevşek bir pozisyonda muayeneyi yapacak kişinin ön kolunun üzerine yada kendi bacağının üzerine konur. 2.Refleks çekicinin düz tabanı ile el bileğinin 2-5 cm yukarısında, radius üzerine yada bilekteki stiloid çıkıntı üzerine doğrudan vurulur. 3.Normalde önkolda fleksiyon ve supinasyon gözlenir.parmaklarda Da hafif bir fleksiyon gözlenir.

46 Patella Refleksi Bu refleks spinal kordun L-2, L-3, L4 seviyelerini test eder. 1.Hasta muayene masasının kenarına bacakları serbestçe sallanacak biçimde oturtulur yada dizler fleksiyona getirilerek supine pozisyonunda yatırılır.Yatarken dizler desteklenir. 2.Patellanın hemen altında, patellar tendon bulunur.

47 Patella Refleksi 3.Refleks çekici ile doğrudan tendona vurulur.
4.Normalde bacakta dışa doğru tekme hareketi ve kuadriseps kasında kasılma gözlenir.Kasılmayı hissetmek için aktif olmayan el uyluğun ön kısmına yerleştirilebilir. 5.Yanıt alınamadıysa hasta yeterince gevşememiş olabilir.

48 Aşil Refleksi Bu refleks spinal kordun L-5,S1,S2 seviyesini ancak başlıca S1’i test eder. 1.Hasta patellar refleks pozisyonunda iken, ayak bileği hafifçe dorsafleksiyona getirilir ve hastanın ayağının uç kısmı, muayeneyi yapan kişinin avucu ile kavranır.Hasta gevşek olmalıdır. 2.Topuğun hemen altındaki aşil tendonuna refleks çekicinin düz tabanı ile doğrudan vurulur. 3.Ayak bileğinde plantar fleksiyon gözlenir.

49 Plantar Refleks (Babinski Belirtisi)
Spinal kordun L-4,S2 seviyesini test eder. 1. Test anahtar yada refleks çekicinin sapı gibi künt bir obje kullanılarak yapılır. 2.Ayak tabanı topuktan parmaklara doğru yan kenardan çizilir ve Çizme işi parmakların altında baş parmağa doğru devam eder.

50 Plantar Refleks (Babinski Belirtisi)
3.Normalde ayak parmaklarının fleksiyonu gözlenir yani parmaklar Aşağı doğru kıvrılır.Bu reaksiyon babinski (-) olarak değerlendirilir. Babinskinin pozitif olması durumunda ise ayak parmakları yelpaze gibi dışa doğru açılırken, baş parmakta ekstansiyon gözlenir.

51 Karın Derisi Refleksi Karın derisi refleksine üst ve alt abdomende bakılır.Üst Abdomen spinal kordun T , alt abdomen ise T seviyelerini test eder. 1.Test anahtar, dil basacağı gibi künt objelerle karın deri- sinin, abdomenin her iki yanından çizilmesi ile yapılır. 2.Karın derisini çizme lateralden merkeze doğru yapılır.

52 3.Abdominal kaslarda kasılma ve umblikusta uyarıya doğru çekilme gözlenir.

53 4.Şişman hastalarda abdominal refleks maskelenebileceğinden muayeneyi yapan kişi bir eli ile abdomenin bir yanından uyarı verir. Diğer elinin parmağı ile uyarılan tarafın karşısında ve umblikusta olacak şekilde dokunarak, umblikustaki çekilmeyi hisseder.

54 Duyu Muayenesi Duyu muayenesinde çeşitli duyular(ağrı, dokunma,
sıcaklık, pozisyon, titreşim, hafif dokunma gibi) değerlendirilir. Bu duyular hastada uyuşma kuvvetsizlik, felç gibi şikayetler varsa duyular çok dikkatli bir şekilde ekstremitelerin ekstensör ve fleksör yüzeyinde kontrol edilmelidir.

55 Yüzeyel Dokunma Duyusunun Değerlendirilmesi
1.Hastadan gözlerini kapatması ve derisine pamuğun dokunduğunu hissettiği anda söylemesi istenir. 2.Bir parça pamukla belirlenen özel bir noktaya yüzeyel olarak Dokunulur.Daha sonra vücudun diğer parçasında aynı noktaya dokunulur.Normal de hafif bir dokunma duyusu hissedilir. dokunma duyusunun hassasiyeti derinin farklı alanlarında değişiklik gösterdiğinden, vücudun simetrik alanlarında duyunun karşılaştırılması çok önemlidir.

56 3.Alın, yanaklar, eller, önkol, abdomen, ayaklar ve alt bacak
test alanlarıdır.Bu test alanları büyük dermatom alanlarının ve periferik sinirlerin değerlendirilmesini sağlar.Ekstremiteler distalden değerlendirilmeye başlanır. 4.Hastadan dokunmayı hissettiği noktayı göstermesi istenir. Böylece hastanın nokta lokalizasyonu yapıp yapamadığı belirlenir.

57 5.Eğer bir alanda duyusal bir fonksiyon bozukluğu belirlenmişse alan her 2-2,5 cm’lik aralıklarla test edilerek, duyu sınırı tespit edilir.

58 Dokunma uyarısına verilen yanıtta; duyu kaybı(anestezi),
Normal duyudan daha çok algılama(hiperestezi), normalde daha az algılama(hipoestezi) Yanma, ağrı, elektrik şoku hissetmegibi anormal bir duyu(parestezi) olup olmadığına dikkat edilir.

59 Ağrı Duyusunun Değerlendirilmesi
1.Hastanın gözleri kapalı iken, keskin uçlu steril bir iğne ve Künt uçlu bir obje karışık sırada dönüşümlü olarak hastaya dokundurulur.Hastadan dokunan objeyi hissettiğinde, bunun niteliğini ‘keskin, batıcı’, yada ‘’künt’ yada ‘bilmiyorum’ şeklinde tanımlanması istenir.

60 Ağrı Duyusunun Değerlendirilmesi
2.İşlem el, önkol, ayak, alt bacak, abdomen gibi çeşitli alanlara uygulanır. 3.Her bir test arasında en az 2 sn’ye beklenir.Peş peşe verilen uyarılar yanlış değerlendirilebilir.

61 Sıcaklık Duyusunun Değerlendirilmesi
Ağrı duyusu normal sınırlarda değil ise yada yoksa sıcaklık hassasiyet testi yapılır. 1.Sıcak yada soğuk su doku tüpler karışık sırada Dönüşümlü olarak deriye dokundurulur. 2.Hastadan ‘sıcak’, ‘soğuk’ yada bilmiyorum yanıtını vermesi istenir.

62 Titreşim Duyusunun Değerlendirilmesi
Titreşim duyusu, titreştirilmiş bir diyapozonun kemiğe Hafifçe tutulması ile test edilir.Sık kullanılan değerlendirme alanları; ayak bileği, diz, el bileğinin başparmak hizası, dirseğin dış kenarıdır.Rutin olarak önce ekstremitelerdeki distal kemikler değerlendirilir. normalde birey titreşimi bir vızıltı yada çınlama sesi gibi algılar.65 yaş üzerinde titreşim duyusu özellikle ekstremitelerde azalabilir.

63 1.Hastaya gözlerini kapaması ve titreşimi ilk hissettiği anda
‘evet’, titreşimi hissetmediği anda ise ‘bitti’ demesi istenir. 2.Diyapozona titreşim verilerek belirtilen alanlardan birinde kemik üzerine yerleştirilir. 3.Hastanın titreşimi hissetmediğini belirttiği anda, muayeneyi yapan kişi diyapazonda titreşim olup olmadığını kendi kemiğinde test ederek, hastanın titreşim duyusunu değerlendirir. 4.Vücudun simetrik alanlarında titreşim duyusunun hissedilmesi karşılaştırılır.

64 Pozisyon Duyusunun Değerlendirilmesi
Bu duyu genellikle ayak baş parmağı ve elin orta parmağında değerlendirilir. 1.Hastanın gözlerini kapatması istenir., 2.Hastanın ayak baş parmağı yada elinin orta parmağı baş parmak ve işaret parmağı arasında tutulur.Parmağın her iki yanından eşit basınç oluşturacak şekilde, parmak kavranarak hareket ettirilir.

65 Pozisyon Duyusunun Değerlendirilmesi
Bu duyu genellikle ayak baş parmağı ve elin orta parmağında değerlendirilir. 3.Parmak yukarıya, aşağıya doğru yada düz tutularak hastadan parmağın pozisyonunu tanımlanması istenir. 4.Eğer pozisyon duyusu bozulmuşsa test daha proksimaldeki eklemlere uygulanır.

66 Ayırıcı Dokunma Duyusunun Değerlendirilmesi
Bu amaç için 3 test kullanılır; 1.İki nokta duyarlılığını değerlendirmek için bir-iki nokta ayırımı testi yapılır.Deri bir basınçla uyarıldığında, bunun bir alanda mı Yoksa, iki ayrı alanda mı olduğunu ayırt etme duyarlılığını gösterir. Bir-iki nokta ayırımını değerlendirmek için önce, iki iğne ile aynı anda deri uyarılır, daha sonra bir iğne ile uyarılır ve bu uyarılar bir-iki-bir şeklinde peşpeşe yapılır.Ancak iğneler sadece Dokundurulmalı, ağrı oluşturmamaya dikkat edilmelidir. İğneler dokundurulurken hastadan kaç tane hissettiğini söylemesi İstenir.

67 2.Stereognozi, bir objeyi dokunarak tanımadır.
Hastada motor bozukluğu varsa ve objeyi rahat kavrayamıyorsa eline künt bir cisimle harf çizilir ve bunu söylemesi istenir.

68 3.Sönme, aynı anda vücudun iki simetrik alanına
dokunulduğu zaman vücudun bir yarısında dokunmanın algılanmasında yetersizlik olmasıdır. Böyle bir durumun olup olmadığını değerlendirmek için vücudun iki simetrik alanı aynı anda uyarılır.