İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ

... konulu sunumlar: "İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ"— Sunum transkripti:

1 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ
Doç. Dr. Nihat EROĞLU

2 İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ
Abraham Maslow 20. yüzyıl Fizyolojik ihtiyaçlar (Nefes alma,yeme içme,uyuma, barınma ...vb) Güvenlik ihtiyaçları Ait olma ve Sevgi ihtiyacı İtibar İhtiyacı Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı İbni Haldun 14. yüzyıl Olmazsa olmaz ihtiyaçlar (barınma, beslenme, iş, aile, toplum…vb) Hayatı kolaylaştıran ihtiyaçlar Hayatı güzelleştiren ihtiyaçlar

3 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ TANIMI
Mühendislik; “Matematik, fizik, kimyanın, insanın somut ihtiyaçlarını karşılayacak bir eser meydana getirmek üzere sistemli bir dayanışma içinde kullanılması” İnşaat mühendisliği; Malzeme ve tekniği en iyi şekilde bir araya getiren, yapıların plan, proje, yapım ve denetlenmesiyle uğraşan temel mühendislik dalıdır. İnşaat Mühendisi: İnşaat mühendisliği eğitimi almış , mesleğiyle ilgili tüm faaliyetleri tasarlayabilecek, yapabilecek ve yaptırabilecek teknik bilgiye ve gerekli donanıma sahip mühendistir. İnşaat Mühendisi aynı zamanda yönetici pozisyonunda da çalıştığı için insanı, parayı, malzemeyi, zamanı, ihtiyaçları, sorunları, beklentileri …vb iyi yönetebilen DİNLEYEN , İNSANA DEĞER VEREN, HIZLI KARAR ALABİLEN AHLAKLI VE ETİK İLKELERİ olan kişidir. Mühendisliğin anası olarak da kabul edilen inşaat mühendisliği askeri mühendislikten sonra gelen en eski temel mühendislik dalıdır ve İngilizce civil engineering kelimesi ilk olarak 18.yy. da askerî olmayan mühendislik çalışmalarını askerî mühendislikten ayırabilmek için kullanılmıştır.

4 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNİN TARİHİ
İnşaat mühendislik biliminin ilk örnekleri MÖ ve MÖ 2000 yılları arasında Antik Mısır ve/veya Mezopotamya da barınak ihtiyacıyla başlamış olabilir. MÖ Mısır'daki piramitler ilk büyük yapı inşaatlardır MÖ Athena tapınağı Parhenon MÖ. 312 Roma mühendisleri tarafından yapılan Appian Yolu MÖ. 220 Çin Seddi İnşaat mühendislik biliminin öncü okulu olarak Fransa'da 1747 yılında kurulan Köprü ve Karayoları Ulusal Okulu kabul edilebilir 1818 yılında inşaat mühendisleri kurumu Londra'da kuruldu. ABD'de inşaat mühendislik eğitimi veren ilk özel üniversite 1819 yılında kurulan Norwich Üniversitesi oldu.

5 ETİK İLKELER Etik; Etik kelimesi Yunan « ethos» kelimesinden gelip karakter anlamına gelmektedir. TDK tanımı; Çeşitli meslek kolları arasında tarafların uyması veya kaçınması gereken davranışlar bütünüdür. Ahlaki (sıfat) Ahlak; Bir toplum içinde kişilerin uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kuralları. Ahlakilik; Davranış ve karakterin iyi ve doğru olmasını içerir (geleneksel, kişisel). Etik olmak; Üzerinde bilimsel olarak çalışılmış, genel kabul görmüş, ideal bir ilkeler sistemine uygunluktur (bilimsel, mesleki) Mesleki etik; Mesleki konularda etkileşimi kolaylaştıran kurallar ve davranışlar.

6 National Society of Professional Engineers (NSPE)
Mühendis mesleki görevini yerine getirirken: Toplumun sağlık, güvenlik ve refahını her şeyden önce tutar. Sadece yetkin oldukları alanda hizmet verir. Kamuoyuna objektif ve gerçekleri saptırmadan ifade verir. İşveren veya müşterilerinin sadık temsilcisi olarak hareket eder. Aldatıcı hareketlerden kaçınır. Mesleğinin şeref, itibar ve kıymetini arttırmak için davranışlarında dürüst, etik ve sorumluluk sahibi olmaya ve kanunlara uymaya özen gösterir.

7 National Society of Professional Engineers (NSPE)
Mesleki yükümlülükleri ise aşağıdaki gibi sıralanmıştır: Mühendisler tüm ilişkilerinde en yüksek dürüstlük ve karakter bütünlüğü standartlarına uyarak hareket etmelidir. Mühendisler her zaman toplumun çıkarlarını gözetmek için gayret vermelidir. Mühendisler toplumu aldatıcı her türlü davranış ya da uygulamadan kaçınmalıdır. Mühendisler hizmet verdikleri (yeni ya da eski) müşterilerinin, işverenlerinin veya kamu kuruluşlarının iş ilişkileri veya teknik süreçleri hakkında izin almadan gizli bilgileri açıklayamazlar. Mühendisler mesleki görevlerini yerine getirirken çıkar çatışmalarının etkisi altında kalmamalıdır. Mühendisler, mesleğinde ilerleme kaydetmek için diğer mühendisleri gerçeklerle bağdaşmayan ya da uygun olmayan yöntemlerle eleştirmemelidir. Mühendisler, kötü niyetli veya haksızca, doğrudan veya dolaylı, diğer mühendislerin istihdam, mesleki faaliyet, görünüm ve mesleki itibarını zedelemeye kalkışmamalıdır. Etik ihlali ya da yasal olmayan faaliyetler yaparak suçlu olduklarını düşündüğü mühendisleri ilgili delil ile birlikte uygun otoriteye şikayet etmelidir. Mühendisler gerçekleştirmiş oldukları her türlü mesleki etkinlik için sorumluluğu üzerlerine almalıdır. Ancak, çıkarlarının başka bir şekilde korunamadığı zamanlarda, ağır ihmal görüldüğü durumlar hariç tutulmak üzere, mühendisler hukuki işlemlere karşı dokunulmazlık talep edebilirler. Mühendisler, başka bir mühendisin çalışmasının hakkını vermeli ve çalışma sahibinin çıkarlarını gözetmelidirler.

8 ASCE (American Society of Civil Engineers)
Temel prensipler: Mühendisler, mühendislik mesleğinin bütünlüğünü, şeref ve haysiyetini muhafaza etmek ve ilerletmek için: Çevrenin ve insanların refah seviyesini arttırmak ve geliştirmek için bilgi ve becerilerini kullanırlar, Dürüst ve tarafsız olma şartıyla, topluma, işverenlerine ve müşterilerine sadakat ile hizmet ederler, Mühendislik mesleğinin yetkinliği ve prestijini arttırmak için çabalarlar, ve Disiplinlerine ait mesleki ve teknik derneklere destek verirler

9 ASCE (American Society of Civil Engineers)
Temel ölçütler: Mühendisler toplumun güvenliği, sağlığı ve refahını her şeyden üstün tutmalılar ve mesleki görevlerini yerine getirirken sürdürülebilir gelişimin prensiplerine uymak için çaba göstermeliler. Mühendisler sadece kendi yetkinlik alanında hizmet vermeliler. Mühendisler topluma verecekleri demeçlerde objektif ve gerçekçi davranmalılar. Mühendisler her işveren veya müşteriyi ilgilendiren mesleki sorunlarda güvenilir aracı veya vekil olarak hareket etmeliler, çıkar çatışmalarından kaçınmalılar. Mühendisler mesleki itibarlarını başkalarıyla haksız rekabete girişerek değil, hizmetlerinin değeriyle yükseltmelidir. Mühendisler, mühendislik mesleğinin bütünlüğünü, şeref ve haysiyetini muhafaza etmek ve geliştirmek amacıyla hareket etmeliler, ve rüşvet, sahtekarlık, ve yolsuzluğa karşı sıfır tolerans politikası ile hareket etmeliler. Mühendisler, kariyerleri boyunca mesleki gelişimlerine devam etmeliler, ve gözetimleri altındaki mühendislerin mesleki gelişimleri için fırsatlar sağlamalılar.

10 TMMOB Mesleki Davranış İlkeleri
Topluma ve Doğaya Karşı Sorumluluklar Bilimi ve teknolojiyi insanlık yararına kullanmayı mesleki etkinliklerinin temel ilkesi kabul eden mühendis ve mimarlar; Mesleki bilgi, beceri ve deneyimlerini, toplumun güvenliği, sağlığı ve refahı; insani kazanımların ve kültürel mirasın korunması için kullanırlar. Toplum yararı için duymuş oldukları sorumluluk ve kaygı her zaman kendi kişisel çıkarlarının, meslektaşlarının çıkarlarının ya da içinde bulundukları meslek grubunun çıkarlarının üstünde yer alır. Doğaya ve gelecek kuşaklara karşı sorumluluklarının bilinciyle, doğayı ve çevreyi korumayı, uygulamalarının doğayla uyumlu olmasını sağlamayı mesleki sorumluluklarının ayrılmaz parçası olarak görürler; doğal kaynakların ve enerjinin tasarrufuna özel önem verirler. Mesleki etkinliklerini sürdürürken, din, dil, ırk, inanç, cinsiyet, coğrafi ayırım farkı gözetmezler; farklı kültürlere saygıyla yaklaşırlar ; toplumdaki herkese adil, dürüst ve iyi niyetle davranırlar. Kendilerinden istenen işin toplum ve doğa için ciddi bir tehlike yaratacağı sonucuna varırlarsa ve bu konudaki mesleki yargıları hizmet verilen gerçek ve tüzel kişiler tarafından dikkate alınmıyorsa, onların talimatlarına kayıtsız şartsız uymayı reddederler; bu durumun kendilerine hizmet verilenleri uyarmak, gerektiğinde meslek örgütlerini ve hatta kamu oyunu bilgilendirmek gibi hak ve yükümlülükler getirdiğini dikkate alırlar. Toplumun ilgi alanı içinde bulunan teknik konulardaki görüşlerini, raporlarını, konuyu yerinde ve tam anlamıyla incelemiş ve yeterli bilgi ve verilerle donanmış olarak, ticari ve kişisel kaygıları bir yana bırakarak, adil, doğru, eksiksiz ve nesnel bir biçimde açıklarlar. Ülkenin teknoloji yeteneğinin geliştirilmesi sürecinde, teknolojinin gerek kendisinin gerekse yanlış kullanılmasının olası olumsuz sonuçlarının da toplum tarafından anlaşılması ve gerekli önlemlerin alınması için çaba harcarlar. İşyerlerindeki sağlık ve güvenliği titizlikle ve ertelemeksizin korur ve geliştirirler. Gerekli önlemlerin alınması için zorlayıcı, uygulayıcı, eğitici ve dayanışma içinde olurlar

11 TMMOB Mesleki Davranış İlkeleri
B. Hizmet Verilen Gerçek ya da Tüzel Kişilere Karşı Sorumluluklar Mühendisler ve mimarlar, Mesleki hizmet verilirken, güvenilirliklerini titizlikle gözeterek, yaptıkları her türlü sözel ya da yazılı sözleşmede yer alan bütün hükümlere tam olarak uyarlar ve karşı taraftan da aynı duyarlılığı beklerler. Her türlü mesleki hizmet sırasında, toplumun güvenliğini, sağlığını ve refahını tehlikeye atmamaya en üst düzeyde özen göstererek, mesleki beceri ve deneyimlerini yaptıkları işe bütünüyle yansıtarak düzgün bir iş standardıyla çalışırlar. İş ilişkilerini etkileyecek şekilde doğrudan ya da dolaylı olarak herhangi bir armağan, para ya da hizmet ya da iş teklifi kabul etmezler; başkalarına teklif etmezler; mesleki ilişkilerini geliştirmek amacıyla siyasal amaçlı bağış yapmazlar. Yaptıkları işin kendi deneyimlerini zenginleştirmesi için titizlikle çaba gösterirken, toplum ve doğa için kesin bir tehlike oluşturmadığı sürece, hizmet verilen gerçek ve tüzel kişilerin ticari ve teknolojik sırlarını izin almadan başkalarına açıklamazlar, kişi sel çıkarları için kullanmazlar.

12 TMMOB Mesleki Davranış İlkeleri
C. Mesleğe ve Meslektaşa Karşı Sorumluluklar Mesleki etkinliklerini, tüm meslektaşlarının güvenini kazanacak bir biçimde ve mesleğin saygınlığına azami özen göstererek sürdürürler. Tüm meslektaşlarına saygıyla yaklaşırlar, dürüst ve adil davranırlar. Meslektaşlarıyla haksız rekabet içinde olmazlar. Genç meslektaşlarının gelişimi için özel çaba harcarlar, onlara yardımcı olurlar . Telif haklarına ve özgün çalışmalara saygı gösterirler; başkalarının çalışmalarını kendi çalışmaları gibi göstermekten titizlikle kaçınırlar. Yalnızca yeterli oldukları alanlarda mesleki hizmet üretmeyi hedef ve ilke kabul ederler; hizmetlerini etkileyebilecek diğer uzmanlık alanlarındaki yetkililerin görüşlerine başvururlar; disiplinler arası ortak çalışmayı özendirirler. Mesleki görev, yetki ve sorumluluklarını, sadece zorunlu durumlarda ve ancak ehil olan meslektaşlarına devrederler. İşlerini yalnızca kendilerine tanınmış mesleki görev, yetki ve sorumluluk çerçevesinde yaparlar, yalnızca resmi olarak hak kazanmış oldukları sıfat ve ünvanları kullanırlar. Meslek örgütlerinin etkinliklerine aktif olarak katılmaya çaba gösterirler, onları desteklerler, mesleğin gelişmesine katkıda bulunurlar. Mesleki Davranış İlkelerine aykırı davrananlara yardımcı olmazlar; onlara hoşgörü göstermezler, etkinliklerinin içinde yer almazlar ve uyarırlar; bu konuda meslek örgütleriyle işbirliği içinde olurlar; bu ilkelere uygun davrananları bütün güçleriyle desteklerler. D. Kendilerine Karşı Sorumlulukları Mesleki bilgilerini ve kültürlerini sürekli geliştirirler. Mesleki etkinliklerine ilişkin olarak meslektaşlarının dürüst ve nesnel eleştirilerini dikkate alırlar, gerektiğinde kendileri de eleştirmekten kaçınmazlar.

13 ÖZET Mesleki yetkinliğe sahiptirler
Yetkin oldukları alanda hizmet verirler Mesleğe ve meslektaşa saygılıdırlar Toplumun refahı için çalışırlar Çevreye duyarlıdırlar Dürüst ve tarafsızdırlar Gelişmeye ve eleştiriye açıktırlar Ayrımcılık yapmazlar Yaptıkları sözleşmelere uyarlar Mesleğe zarar verebilecek ilişkilere girmezler Mesleği yüceltmek için çalışırlar Meslek kuruluşlarına destek verirler …vb

14 ETİK DEĞERLERE UYMANIN SONUÇLARI
Saygınlık kazanırsınız Güvenilirliğiniz artar İyi bir imaja sahip olursunuz Problem çözümünde yardım görürsünüz Toplumda kabul görürsünüz Etik değerler özellikle sosyal çalkantı dönemlerinde ahlaki çöküşü azaltır ve toplum açısından kötü niyetli girişimlere karşı önleyici rol oynadığından, topluma rol-model olursunuz …vb

15 ETİK mi? değil mi? Problemi tanımla ve açıklığa kavuştur.
Tüm olası gerçekleri öğrenmeye çalış. Bütün tercihleri-seçenekleri sırala. Her tercihi bunları sorarak test et. • Doğru mu? • Yasal mı? • Yararlımı? Kararını ver, ancak hala emin değilsen şunları yap. • Eğer yanlış olduğunu biliyorsan yapma. • Emin değilsen sor. • Bir yanıt alıncaya kadar sormaya devam et. İki soru daha sorarak kararını yeniden gözden geçir. • Ailem bunu öğrenseydi kendimi nasıl hissederdim. • Vereceğim karar basında yayınlanmış olsaydı kendimi nasıl hissederdim. Eyleme geç.

16 İş Hayatında Etik Dışı Davranışlar
İş kalitesini önemsememe Rüşvet isteme veya verme Kurum varlıklarının kötü biçimde kullanımı İş yerinde ayrımcılık yapma Özel yaşama müdahale Çevre kirliliğine duyarsız kalma Kurumun olanaklarını kişisel amaç için kullanma Kayıt ve raporlar üzerinde tahrifat yapma Hediye alma ve ağırlama Yanlış bilgilendirme ya da bilgi saklama Yetkililerle etik dışı ilişki kurma İş yerinde hırsızlık yapma Çıkar çatışmalarına girme Ticari ya da mesleki sırları sızdırma Rakiplerle ilgili bilgilerin toplanmasında etik dışı yöntemler kullanma Ürün sorumluluğunu ve güvenliğini önemsememe Çalışanlara eşit davranmama Ast, üst ya da çalışma arkadaşlarını sömürme İş arkadaşlarını yıldırma, korkutma Görevi ihmal etme İş yerinde bencil davranma İş ilişkilerine politik düşünceler katma İş yerinde yaranma ve dalkavukluk yapma Cinsel tacizde bulunma

17 sonucuna varmışlardır
«İnşaat Mühendisleri Özelinde Meslek Etiğinin Algılanma ve Uygulanma Düzeyi» Olcay GENÇ , Ercan ERDİŞ, Hilmi COŞKUN (2016) Türkiye’de kamu ve özel sektörde çalışan inşaat mühendislerinin; sadece kavram olarak etik algısına sahip oldukları, Bir eylemi etik açıdan değerlendirirken genellikle ahlaki yargı ve ahlaki davranış açısından içselleştirilmiş rasyonel ve tutarlı bir inceleme yaptıkları, Etik dışı davranış olarak daha çok meslektaşlarının ayağını kaydırmaya yönelik davranışlar sergiledikleri, Etik olarak uygun görmedikleri bir iş ile karşılaştıklarında ise, çoğunlukla bu işi yapmak yerine yöneticilerini aksi yönde ikna etmeye çalıştıkları, Etik olmayan davranışta bulunan bir teknik elemanın ise öncelikle uyarılması gerektiği görüşünde oldukları sonucuna varmışlardır

18 Tarihte etik «Bir kantar ilim bir okka edebe muhtaçtır» (1/44)
EBUBEKİR RAZİ ( ) «Beş okka ilmi olanın, hiç olmazsa bir okka da edebi olsa» (1/5) İBNİ SİNA( ) Ahi teşkilâtı (Selçuklu): Anadolu'yu Türk yurdu haline getirmek, şehirlerde yaşayan Rum ve Ermeni tacirleriyle rekabet edebilmek amacıyla kuruldu. Hem meslekle hem de toplumla ilişkileri düzenleyen kuralları vardı. Esnaf loncaları (Osmanlı): Esnaf arasında müesses bir âdab ve erkân bulunmakta ve bu âdab ve erkâna riayette kusur edenlere ihtarda bulunuluyordu, tekrar edenler “yolsuz” ediliyordu. Sanatını yapmaya izin vermemek anlamına gelen “Yolsuz olmak”, Osmanlı esnaf teşkilatında en büyük ayıp ve kusur olarak kabul edilirdi «Hiçbir ulus yoktur ki etik esaslarına dayanmadan yükselebilsin» M.K.ATATÜRK

19 kaynaklar İnşaat Mühendisliğinde Etik: Amerika Birleşik Devletleri Örneği, Mümtaz Usmen, Selim Baradan, Özge Akboğa (2011) Meslek etiği, MEGEP 2006 Mühendislik etiği, Dr. Mustafa Tokyay Mühendislik etiği, Dr. Mehmet İtik İnşaat mühendisleri özelinde mesleki etiğin algılanma ve uygulanma düzeyi, Olcan Genç, Ercan Erdiş, Hilmi Coşkun. 2016 İnşaat Mühendisliğine Giriş Ders Notları Dr. Banu Yağcı, İnşaat Mühendisliğine Giriş Ders Notları, Dr. Zekai Celep Anonim internet kaynakları