HER YÖNÜYLE.

... konulu sunumlar: "HER YÖNÜYLE."— Sunum transkripti:

1 HER YÖNÜYLE

2 SUNUM PLANI BESLENMENİN TANIMI VE ÖNEMİ OBEZİTENİN TANIMI OBEZİTENİN DÜNYADA VE TÜRKİYEDE GÖRÜLME SIKLIĞI OBEZİTENİN NEDENİ OBEZİTEYİ SAPTAMA YÖNTEMLERİ (BKİ ve BEL/KALÇA) OBEZİTENİN TEDAVİSİ

3 BESLENME NEDİR? NEDEN ÖNEMLİDİR?
İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan besin öğelerini yeterli ve dengeli miktarda alıp vücutta kullanabilmesidir. NEDEN ÖNEMLİDİR? Günlük yaşamda bireylerin yaşa, cinsiyete, yaptığı işe, genetik ve fizyolojik özelliklerine ve hastalık durumuna göre değişen günlük enerjiye ihtiyacı vardır. Bu enerjiyi karşılamak içinde yeterli ve dengeli beslenmenin hayatımızda yeri çok önemlidir.

4 OBEZİTE NEDİR? Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Obezite genel olarak bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması sonucu boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının arzu edilen düzeyin üstüne çıkmasıdır.

5 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) :
Sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanmıştır.

6 OBEZİTENİN ÖNEMİ ? DÜNYADA GÖRÜLME SIKLIĞI:
Obezite küresel boyutta önemli bir halk sağlığı sorunudur. Hem gelişmiş ülkelerde hem de gelişmekte olan ülkelerde obezite her geçen gün artış göstermektedir. DSÖ tarafından Asya, Afrika ve Avrupa’nın 6 ayrı yöresinde yapılan ve 12 yıl süren MONICA çalışmasında 10 yılda obezite prevalansında %10-30 arasında bir artış saptandığı bildirilmiştir.

7 2008 Obezite : 400 Milyon Fazla Kilolu : 1,4 milyar

8 DSÖ verilerine göre, fazla kiloluluk ve obezite Avrupa’daki yetişkinlerde ;
Tip 2 Diyabetin %80 ’inden, İskemik kalp hastalıklarının %35’inden ve Hipertansiyonun %55’inden sorumludur ve Her yıl 1 milyondan fazla ölüme neden olmaktadır. 

9 Obezite eğilimi özellikle çocuklar ve adölesanlarda alarm verici düzeydedir.
Çocukluk çağı obezitesindeki yıllık artış giderek büyümektedir. Bugün gelinen noktada çocukluk çağı obezitesi prevalansının 1970’lerdeki değerlerden 10 kat fazla olduğu bildirilmektedir.

10

11 TÜRKİYE DE GÖRÜLME SIKLIĞI:
Ülkemizde de diğer dünya ülkelerinde olduğu gibi obezite görülme sıklığı gün geçtikçe artmaktadır. “Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması-2010” Yetişkinlerde: Erkeklerde %20,5 Kadınlarda ise % 41,0 Toplamda % 30,3 Çocuklarda: 0-5 yaşta % 8,5 6-18 yaşta % 8,2

12 - OBEZİTENİN NEDENİ - HARCANAN ENERJİ ALINAN ENERJİ Günlük alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olması durumunda, harcanamayan enerji vücutta yağ olarak depolanmakta ve obezite oluşumuna neden olmaktadır.

13 - OBEZİTENİN NEDENİ - NEDEN AZ ENERJİ HARCIYORUZ ?
Günümüzde teknolojinin hızlı ilerlemesiyle ortaya çıkan yenilikler, insanlığın hizmetine sunulmakta ve insanlar gün geçtikçe değişen bir yaşam tarzı sürdürmektedirler. Günlük hayat içinde pek çok iş makinelerle yapılmakta, çok kısa mesafelere bile arabayla gidilmekte ve insanlar daha az hareket etmektedirler.

14

15 - OBEZİTENİN NEDENİ - NEDEN FAZLA ENERJİ ALIYORUZ ?
Gelişen teknoloji aynı zamanda insanların beslenme alışkanlıklarını da olumsuz yönde etkilemektedir. Fast food beslenme şekli yaygınlaşmıştır. Bu da bir öğünde kkal alımına yol açmaktadır. ( günlük ihtiyacımız olanın yaklaşık yarısı) Yaşam standartlarının iyileşmesi

16 Beslenme tarzındaki değişiklikler ve fiziksel hareket azlığı gibi bir takım olumsuz şartlar bir araya geldiğinde obezite (şişmanlık) riski artmaktadır.

17 Obezitenin gelişmesinde dikkat edilmesi gereken faktörlerden biri de yaşamın ilk yıllarındaki beslenme şeklidir.    

18 Yapılan çalışmalarda;
Obezite görülme sıklığının anne sütü ile beslenen çocuklarda, anne sütü ile beslenmeyen çocuklara göre daha düşük oranlarda olduğu, Anne sütü verme süresinin, tamamlayıcı besinlerin türü, miktarı ve başlama zamanlarının obezite oluşumunu etkilediği bildirilmektedir .

19 DSÖ ve UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu) tarafından yayımlanan çeşitli dökümanlarda; 6 ay tek başına anne sütü verilmesinin, 6.aydan sonra emzirmenin sürdürülmesi ile birlikte Güvenilir ve uygun kalite ve miktarda tamamlayıcı besinlere başlanılmasının ve En az 2 yıl emzirmenin devam ettirilmesinin KISA VE UZUN DÖNEMDE OBEZİTE VE KRONİK HASTALIK RİSKİNİ AZALTABİLECEĞİ BELİRTİLMİŞTİR.

20 Yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının %15-18'i, kadınlarda ise %20-25'ini yağ dokusu oluşturmaktadır.

21 OBEZİTENİN OLUŞMASINDA BAŞLICA RİSK FAKTÖRLERİ AŞAĞIDA SIRALANMIŞTIR :
Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları Yetersiz fiziksel aktivite Yaş Cinsiyet Hormonal ve metabolik etmenler Genetik etmenler Psikolojik problemler Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama Sigara- alkol kullanma durumu Kullanılan bazı ilaçlar (antideprasanlar vb.)

22 OBEZİTENİN YOL AÇTIĞI SAĞLIK PROBLEMLERİ
İnsülin direnci-Tip 2 Dm Hipertansiyon Kalp rahatsızlıkları Yüksek kan yağları Bazı kanser türleri (kadınlarda yumurtalık ve meme kanserleri, erkeklerde ise kolon ve prostat kanserleri ) Osteoartrit Karaciğer yağlanması Solunum zorluğu Gebelik komplikasyonları Menstruasyon düzensizlikleri Ruhsal sorunlar (Anoreksiya nevroza veya Blumia nevroza, Binge eating Kas-iskelet sistemi problemleri

23 OBEZİTEYİ SAPTAMA YÖNTEMLERİ !
BEDEN KİTLE İNDEKSİ (BKI) BEL ÇEVRESİ BEL/KALÇA ORANI PERCENTİL VE Z SKOR

24 Beden Kitle İndeksi (BKİ)
Obezite Nasıl Saptanır? Dünya Sağlık Örgütü Beden Kitle İndeksi (BKİ) kg/m² BKİ, bireyin vücut ağırlığının (kg), boy uzunluğunun (m cinsinden) karesine (BKI=kg/m2) bölünmesiyle elde edilen bir değerdir.

25 ZAYIF (DÜŞÜK AĞIRLIKLI) <18,5 NORMAL 18,5 – 24,99 HAFİF ŞİŞMAN
SINIFLANDIRMA BKI(kg/m²) ZAYIF (DÜŞÜK AĞIRLIKLI) <18,5 NORMAL 18,5 – 24,99 HAFİF ŞİŞMAN 25 – 29,99 ŞİŞMAN ≥30 1. Dereceden şişman 30 – 34,99 2. Dereceden şişman 35 – 39,99 3. Dereceden şişman ≥40 Kaynak: World Health Organization. Obesity and Overweight Fact Sheet No:311,Geneva, WHO. Kaynak Adapted from WHO, 1995, WHO, 2000 and WHO

26 BKİ; boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının
tahmin edilmesinde kullanılmakta, Vücutta yağ dağılımı hakkında bilgi vermemektedir. 

27 Son yıllarda araştırmacılar vücuttaki toplam yağ miktarından çok, yağın vücutta bulunduğu bölge ve dağılımı üzerinde durmaktadırlar. Çünkü vücuttaki yağın bulunduğu bölge ve dağılımı, hastalıkların morbidite ve mortalitesi ile ilişkilendirilmektedir.

28 Bölgesel yağ dağılımı genetik olarak erkek ve kadınlarda farklılık göstermektedir.
Android tip (erkek tipi) obezitede yağ vücudun üst bölümünde (elma tip) bel, üst karın ve cilt altında toplanmaktadır. Jinoid tip (kadın tipi) obezitede ise yağ, vücudun alt bölümünde (armut tip) kalça, uyluk, bacaklar ve cilt altında toplanmaktadır

29 Yağın karın bölgesinde ve iç organlarda toplanması insülin direncine yol açmaktadır.
İnsülin direnci ise obezite ile yol açtığı Tip 2 Diyabet, hipertansiyon, dislipidemi, koroner arter hastalıkları arasındaki ilişkiyi sağlayan en önemli faktördür.

30 Android (elma) tip obezite olarak kabul edilmektedir.
Bel/Kalça Oranı DSÖ’ne göre bel/kalça oranı kadınlarda 0.85’den ve erkeklerde ise 1.0’den fazla ise Android (elma) tip obezite olarak kabul edilmektedir.

31 Bu dağılımın belirlenmesinde bel/kalça oranı kullanılmakta ise de, tek başına bel çevresi ölçümü, karın bölgesindeki yağ dağılımı ve sağlığın bozulmasında önemli ve pratik bir gösterge olarak kullanılmaktadır.

32 Tek başına bel çevresi ölçümünün erkeklerde 94 cm, kadınlarda 80 cm ve üzerinde olması hastalık riski ile ilişkilidir.

33 Çocuk ve adölesanlarda, yetişkinlerde olduğu gibi belli bir sınıflandırma bulunmamakta, fazla kilolu olma ve obezitenin tanımlanmasında farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. En sık kullanılan yöntemlerden birisi bireysel ve toplumsal düzeyde yüzdelik (persentil) ve/veya z skor değerlerinin kullanılmasıdır.

34 Ancak Dünya Sağlık Örgütü tarafından
2006 yılında 0-5 yaş çocukları için büyüme standartları 2007 yılında ise 5-19 yaş grubu çocuklar ve adölesanlar için büyüme referans değerleri yayımlanmıştır. Böylece günümüzde çocuk ve adölesanlarda yaşa göre BKİ değerleri, fazla kiloluluk ve obezitenin sınıflandırılmasında kullanılmaya başlanmıştır.

35 OBEZİTENİN TEDAVİSİ Obezite oluşmadan korunma büyük önem taşımaktadır.

36 Obeziteden korunma, çocukluk çağında başlamalıdır.
Çocuk ve adolesan döneminde oluşan obezite, yetişkinlik dönemi obezitesi için zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle aile, okul ve çevre yeterli ve dengeli beslenme ve fiziksel aktivite konularında bilgilendirilmelidr.

37 OBEZİTE TEDAVİSİ; BİREYİN KARARLILIĞINI VE ETKİN OLARAK KATILIMINI GEREKTİREN, TEDAVİSİ ZORUNLU, UZUN VE SÜREKLİLİK ARZ EDEN BİR SÜREÇTİR.

38 fizyoterapistten oluşan bir
Obezitenin etiyolojisinde pek çok faktörün etkili olması, bu hastalığın önlenmesi ve tedavisini son derece güç ve karmaşık hale getirmektedir. Bu nedenle obezite tedavisinde hekim, diyetisyen, psikolog, fizyoterapistten oluşan bir ekip gerekmektedir.

39 Obezite tedavisinde amaç, gerçekçi bir vücut ağırlığı kaybı hedeflenerek, obeziteye ilişkin morbidite ve mortalite risklerini azaltmak, bireye yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir. 

40 !!! Vücut ağırlığının 6 aylık dönemde %10 azalması, obezitenin yol açtığı sağlık sorunlarının önlenmesinde önemli yarar sağlamaktadır. 

41 OBEZİTE TEDAVİSİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER 5 GRUP ALTINDA TOPLANMAKTADIR.
BU YÖNTEMLER;

42 1.Tıbbi beslenme (diyet) tedavisi:
Obezitenin tedavisinde tıbbi beslenme tedavisi anahtar rol oynamaktadır. Obezitede beslenme tedavisi ile: Vücut ağırlığının, boya göre olması gereken (BKİ= 18.5 – 24.9 kg/m2) düzeye indirilmesi hedeflenmelidir. Tıbbi beslenme (diyet) tedavisinin bireye özgü olduğu unutulmamalıdır.

43 Uygulanacak zayıflama diyetleri yeterli ve dengeli beslenme ilkeleri ile uyumlu olmalıdır. Amaç, bireye doğru beslenme alışkanlığı kazandırılması ve bu alışkanlığını sürdürmesidir. Vücut ağırlığı boya göre olması gereken (BKİ= 18.5 – 24.9 kg/m2) düzeye geldiğinde tekrar ağırlık kazanımı önlenmeli ve kaybedilen ağırlık korunmalıdır.

44 2.EGZERSİZ TEDAVİSİ Fiziksel aktivitenin yağ dokusu ve karın bölgesindeki yağlanmayı azalttığı, diyet yapıldığında görülebilen kas kütle kayıplarını önlediği kesin olarak kabul edilmektedir.

45 Yetişkinlerin her gün ortalama 30 dakika orta şiddette egzersiz yapması önerilmektedir.
Obez kişilerde her gün fiziksel olarak aktif olmak amaçlanmaktadır. Önerilen egzersiz programı, bireye özgü olmalı, eğlenceli, uygulanabilir ve bireyin günlük yaşam alışkanlıkları ile uyumlu olmalıdır. 

46 3.DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİĞİ TEDAVİSİ
Fazla ağırlık kazanımına neden olan yemek yeme ve fiziksel aktivite ile ilgili olumsuz davranışları olumlu yönde değiştirmeyi veya azaltmayı, olumlu davranışları ise pekiştirerek yaşam biçimi haline gelmesini amaçlayan bir tedavi şeklidir.

47 4.FARMAKOLOJİK TEDAVİ  Obezite tedavisinde kullanılacak ilaçlar hafif ve orta derecede ağırlık fazlalığı olan bireyler için uygun değildir. Kullanılan ilaçların, sağlık yönünden güvenirliliğinin saptanmış olması, obeziteye neden olan etiyolojiye uygun bir etki göstermesi, kısa ve uzun dönemde önemli yan etkisinin olmaması ve bağımlılık yapmaması ve bu tür ilaçların mutlaka hekim tavsiyesi ve kontrolünde kullanılması gerekliliği büyük önem taşımaktadır. 

48 5.CERRAHİ TEDAVİ Obezitede cerrahi yaklaşım temelde ikiye ayrılır.
Besinlerle alınan enerjinin azaltılmasına yönelik bariyatrik cerrahide hedef, besinlerin gastrointestinal sistemde emilimlerini azaltmaktır. Bu amaçla bypass, gastroplasti, gastrik bantlama, gastrik balon vb. yöntemleri kullanılır. Rekonstrüktif cerrahide ise amaç; vücudun çeşitli bölgelerinde lokalize olmuş mevcut yağ dokularının uzaklaştırılmasıdır. Bu tedavi estetik ağırlıklıdır ve eğer hasta obezite tedavisinin gereklerini yerine getirmezse yağ birikimi tekrar gerçekleşmektedir.

49 Sunumunu bizlerle paylaştığı için Sayın Diyetisyen Merve ÖZKAYA' ya teşekkür ederiz.