İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARI

... konulu sunumlar: "İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARI"— Sunum transkripti:

1 İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARI
İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARI Yrd. Doç. Dr. Süleyman KARATAŞ

2 I- ÖĞRENME- ÖĞRETME ORTAMI
I- ÖĞRENME- ÖĞRETME ORTAMI Eğitim “ Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir. Eğitimin amaçları doğrultusunda bireylerde istendik davranış değişikliklerini oluşturma sürecinin temellerinin atıldığı yerler ilköğretim okullarıdır. Eğitimin kazandırmayı amaçladığı öğrenci davranışlarının okullarda kazandırılmaya çalışıldığı yerler sınıflardır.

3 Sınıf, eğitim öğretim etkinliklerinin gerçekleştiği bir yaşama alanıdır. Sınıf; sıcak, güvenli, sağlıklı, karmaşık ve çok yönlü ilişkilerin kurulduğu bir eğitim atmosferidir. Sınıfta öğrenmenin ve eğitimin temelini öğretmenle öğrenci arasındaki ilişkiler oluşturur. Bu ilişkilerin iyi olduğu sınıflarda olumlu bir öğrenme atmosferi oluşurken; söz ve eyleme dayalı bu ilişkilerin kötü olduğu sınıfların öğrenme atmosferi giderek bozulur ve eğitimde istenilen amaca ulaşmak mümkün olmaz.

4 Öğrenme- öğretme sürecinden, istenilen verimi elde etmek için, sınıfta düzeni kurmak ve akademik olmayan etkinlikleri en aza indirmek gerekir. Bu da iyi bir sınıf yönetimi ile mümkün olur.

5 II- SINIFTA İSTENMEYEN DAVRANIŞLAR
“İlkay, her gün derse geç gelmektedir. Ali, sürekli arkadaşlarını şikâyet etmektedir. Ömer, verilen ödevleri yapmamaktadır. Mustafa, sırasında nadiren oturmakta, zamanının büyük bir kısmını kalem açmakla geçirmektedir. Oya, sık sık devamsızlık yapmaktadır. Gül, derste sürekli konuşarak dersi kesmektedir.” Bu ve benzeri durumlar sınıf ortamında sıkça karşılaşılan davranış problemleridir. Bu davranışların çoğu hemen hemen bütün sınıflarda öğretmenler tarafından gözlenmektedir. En deneyimli öğretmenler bile sınıflarında istenmeyen öğrenci davranışları ile karşı karşıya kalmaktadır.

6 İlköğretim okullarında disiplin sorunları, diğer bir anlatımla istenmeyen öğrenci davranışları, etkili öğrenme ve öğretme sürecinin yaşama geçirilmesinde oldukça önemli bir engel olarak ortaya çıkmaktadır. Okulda ve sınıfta, eğitsel çabalara engel olan davranışlara istenmeyen davranış adı verilir. Dersin akışını bozan, hedef davranışlara ulaşmayı zorlaştıran veya engelleyen her davranış istenmeyen davranıştır. Sorun olarak görülen davranışlar sınıf içinde diğer öğrencileri rahatsız eden, sınıf etkinliklerini bozan, okulun ve öğretmenin kanuni beklenti ve kuralları ile ters düşen ya da sınıfta karışıklık yaratan türdeki davranışlarıdır.

7 Problem davranışlar, öğrencileri hem öğrenme- öğretme etkinliğinden alıkoymakta hem de öğrencilerin zamanlarının büyük bir kısmını ders dışı etkinliklere ayırmalarına neden olmaktadır. İstenmeyen davranışlar, öğrencilerin yaş, cinsiyet ve bir dizi psikolojik özellikleri açısından farklılık gösterir. Davranışlar; zamana, mekana ve koşullara göre istendik ya da istenmedik özelliği kazanırlar. İstenmeyen davranışların sıklığı; yaştan yaşa, sosyo-ekonomik düzeye, öğretmenden öğretmene, dersten derse farklılık gösterebilir.

8 - Derse devam etmeme ya da derslere geç gelmek - Derse hazırlıksız gelmek - Sınıfta uygun olmayan yer ve zamanda konuşmak - Arkadaşlarına, kendisine veya eşyalarına zarar vermek - Ders dışı bir etkinlikle uğraşmak - Temizlik ve görgü kurallarına uymamak - Sınavlarda kopye çekmek - Yerlere tükürmek - Yerlere çöp atmak - Kavga etmek - Arkadaşlarına küfür ve hakaret etmek - Yalan söylemek - Arkadaşlarına lakap takmak…vb davranışlar derslerde sık karşılaşılabilen istenmedik davranışlardır.

9 III- İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN NEDENLERİ
1- Sınıf Dışı Etkenler - Okul - Çevre - Aile 2- Sınıf İçi Etkenler - Öğretmen - Öğrenci - Fiziksel Ortam

10 OKUL Sınıfın en yakın çevresi okuldur. Okulun fiziksel özellikleri, durumu, öğrenci sayısı, kuralları, yönetim yapısı gibi bir çok değişken sınıf içine yansıyarak öğrencilerin tutum ve davranışlarını etkiler. Okul, öğrenciler için uygun ve ilgi çekici olmalıdır. Temiz, bakımlı, iyi donanımlı okullar, yalnız morali değil davranışı da etkiler. Okuldaki öğrenci sayısının artması demek disiplin sorunlarının da artması demektir.

11 Okul sadece kendi sınırları içinde öğrenciden sorumlu olduğunu düşünür, kapılarını çevreye kapatırsa ve dışarıdaki oluşumlara duyarsız kalırsa; öğrenci istenmeyen davranış gösteren arkadaş, çevre ve sokağın bozucu etkileri ile karşı karşıya kalacak bu da sınıf ortamına taşınarak istenmeyen bazı davranışların ortaya çıkmasına neden olacaktır. Bundan dolayı da okullar çevredeki bozucu davranışların etkilerinden öğrencilerini korumak için onları mümkün olduğunca okulda tutmaya çalışmalıdır.

12 Eğitim öğretim için gerekli materyal, araç-gereç ve kaynakların yokluğu ya da yetersizliği öğrencilerin davranışlarını etkilemektedir. Okul çalışanları arasında görüş birliğinin olmaması, yönetici ve öğretmenlerin farklı görüş ve uygulayışta olmaları öğrencileri olumsuz davranışlara yöneltmektedir.

13 ÇEVRE Öğrencinin ve okulun içinde bulunduğu çevre, sınıfın yapısını etkiler.Çevrede rastlanılan bir takım olumsuz davranışlar doğrudan ya da dolaylı olarak sınıf içine yansıyarak eğitim öğretim faaliyetlerini engeller. Arkadaş grupları öğrenci davranışlarının kazanılmasında oldukça etkilidir.

14 Ailenin sosyo-ekonomik düzeyi Ailenin eğitim durumu Ailenin bütünlüğü
Ailedeki birey sayısı Ailenin sosyo-ekonomik düzeyi Ailenin eğitim durumu Ailenin bütünlüğü Anne baba tutumları Ailelerin çocuklarından aşırı beklentilerinin olması

15 ÖĞRETMEN Öğretmenin öğrencilerini yeterince tanımaması
Öğretmenin davranışlar konusunda öğrencileri bilgilendirmemesi Öğretmenlerin yetersizlikleri Öğretmenin kullandığı öğretim yöntemleri, araç-gereç ve materyallar Tekdüzelik

16 Öğretmenin öğrenci ile alay etmesi, öğrencilere kaba davranması, öğrenciler arasında ayrım yapması, öğrencilerle iletişim kuramaması Öğretmenlerin düşünce ve eylemlerinde açık olmaması Öğretmenin öğrencileri ile göz teması kurmaktan kaçınması, yüzünü tahtaya dönerek ders anlatması Öğretmenin söz ve davranışlarında tutarsız olması Öğretmenin beklentileri Öğretmenin model olmaması

17 Elbette ki hiçbir öğretmen sınıfında yukarıda belirtilen bu türden davranışları kasıtlı olarak yapmaz. Başka bir ifade ile hiçbir öğretmen sınıfında disiplin sorunu yaratmayı önceden tasarlamaz veya böyle bir şeye niyetlenmez. Aksine herhangi bir sorun yaşamadan zevkli ve verimli bir ortamda ders yapmak öğretmenlerin en büyük arzusudur. Ancak daha öncede belirtildiği gibi içinde yetişilen ailenin yapısı, toplumun kültürü, alınan eğitimin kalite ve süresi, öğrenciye bakış açısı ve benzeri bir çok etken ister istemez öğretmenlerin davranış ve tutumlarına, dolaylı olarak da sınıf içi uygulamalara ve öğrenci davranışlarına yansımaktadır.

18 Öğrencide istendik davranışlar oluşturmak önemlidir
Öğrencide istendik davranışlar oluşturmak önemlidir. Ancak daha da önemlisi, bu davranışların sürekliliğini sağlamaktır. Başarılı bir teknik direktör saha kenarından oyunu nasıl yönlendiriyorsa, iyi bir öğretmen de sınıfı aynı şekilde yönetebilmelidir.

19 Öğrencinin duygusal problemleri
Öğrencinin başarısızlık duygusu ve korkusu Öğrenci dikkatini toplamada güçlük çekiyorsa Öğrencinin zeka düzeyinin yüksek ya da düşük olması Öğrencinin öğretmeni ve arkadaşlarıyla etkileşim düzeyinin düşük olması, sosyal becerilerde yetersiz olması, arkadaşlarının olmaması,okulu sevmemesi, sosyal doyumsuzluk içinde olması

20 Öğrencinin görme ve işitme yetersizlikleri Öğrencinin kalıcı bir hastalığa sahip olması, fiziksel özürlü olması, herhangi bir vücut uzvunun eksikliği Aslında öğrencilerin tüm davranışlarının temelinde ihtiyaçlar yatar. Bu, istenmeyen davranışlar için de geçerlidir. Öğrenciler istenmeyen davranışlar gösterdiklerinde bir gereksinimlerini doyurmaya çalışırlar.

21 FİZİKSEL ORTAM Sınıftaki öğrenci sayısı Sınıfın ışığı, aydınlığı
Sınıfın ısı düzeni Sınıf ölçülerinin normal olması, duvarların boyalı badanalı olması, pencerelerin geniş olması, masa, sıra, pencere, duvar ve yerlerin temiz olması Oturma düzeni

22 Öğretmenler, yaratıcılıklarını kullanıp sınıf ortamını zenginleştirerek öğrencilerin fiziksel ortamdan kaynaklanan istenmeyen davranışları ile başa çıkabilirler.

23 4- Derste değişiklik yapmak 5- Sorumluluk vermek
İSTENMEYEN DAVRANIŞLAR KARŞISINDA GÖSTERİLMESİ GEREKEN ÖĞRETMEN TEPKİLERİ 1- Sorunu anlamak 2- Görmezden gelmek 3- Uyarmak 4- Derste değişiklik yapmak 5- Sorumluluk vermek 6- Öğrenciyle konuşmak 7- Okul yönetimi, aile ve rehber uzman ile ilişki kurmak 8- Ceza vermek