TİBZE ZETEĞAŞ`E YAPERIYE YEĞEJAṔ 1.

... konulu sunumlar: "TİBZE ZETEĞAŞ`E YAPERIYE YEĞEJAṔ 1."— Sunum transkripti:

1 TİBZE ZETEĞAŞ`E YAPERIYE YEĞEJAṔ 1

2 SID FEŞĆE LATİN TXIPKIĹE ? SID FEŞĆE LATİN TXIPKIĹ ?
Adıǵexem % 80 Tırḱuyem şepsewı, latin txıpkıxer zereha. Telefonım, şıenğepsxem latin txıpkıxemće tarétxe. Dunayem (Facebook, Twitter, MSN, SKYPE) latin txıpkıxer zaraha. Microsofṫ um ,Google' um Adıǵabzer yaxetep. latin txıpkıxemće neh xettıxeşüşt. Zı txıpk - Zı make, wızérecerem fedew wetxe, zeretxığem fedew wıkéce. Mı fonetik sistemır zebğeş`enćiy, wıritxenćiy program pş`ınćiy neḣ gupsef. Adıǵe txıpkıxer yitxıpk ĺapsem wigukéğećıjı. Mafe rénım zepharer kıpşeğuğşeştep! ( C / Ć , H / Ḣ , G / Ǵ , K / Ḱ, L / Ĺ , S / Ś, P / Ṕ , T / Ṫ , Z / Ź )

3 TXIPKIXER – HARFLER - LETTERS
B C Ç Ć D E É F G Ǵ Ğ H Ḣ I İ J K Ḱ L Ĺ M N O Ö P Ṕ Q R Ś S Š Ş T Ṫ U Ü W X Y Z Ź Ĵ Ḟ Ǩ Ṩ V Kaberdey EK harf 3

4 E Ć Ǵ Ḣ Ĺ Ḱ Ṕ Q Ś Š Ṫ W X Ź ADIǴE TXIPKIXER pe ćapse ǵın pḣe aĺın ḱu
 ĺaṕe  qon  śe  še yaṫe wate xate baźe burun ip barut odun yüzük araba pahallı gitmek diş bit toprak çekiç bahçe sinek 4

5 Zıxet guşıamiy zı oktaw nıko fediz tızetéwçöw tıkéce.
WIÇÜṔE ( ` ) Adıǵabzem xet zağore guşıaxer zefede txepkıće txığemiy yakeoáće zefeşhaf. Wıçüpe ćıpḣer accent grave ( ` ) guşıar tımıwnıkow zı guşıaw tetxı. Zıxet guşıamiy zı oktaw nıko fediz tızetéwçöw tıkéce. yar, sevgili keşen keş`en bilmek içeriye çekili xeşağ xeş`ağ dikili, ekili içine batmak xewen xew`en çentikleme kokusunu alma yewın yew`ın gagalama bey pşı pş`ı on yap ş`ı şıı` var

6 TÉT TÉĹ k o n u m l a r GOT GOĹ

7 YİT YİĹ k o n u m l a r DEĹ DET

8 ĆET (ÉT) ĆEĹ (ÉĹ) k o n u m l a r UT UĹ

9 KOT KOĹ k o n u m l a r XET XEĹ

10 DES KOS k o n u m l a r US ĆES (ÉS)

11 GOS k o n u m l a r YİS TÉS

12 PIS PIĹ k o n u m l a r XES

13 WIPĆEXER SORULAR QUESTIONS Mır bu it Mır sıd ? bu ne ? what is this ? Mıće bu tarafa this way Mıdre, mıdeyir bura here Mıde burası Adre diğeri other Tarı ? hangisi ? Which one? Thapş? kaç ? How many ? Xet ar ? ar xet ? kim o? O kim Who is it? Who is he Xet ? kim? who? Sıdew? nasıl? how? Sıd fediz ? ne kadar? how much? Taştew ? ne şekilde ? How?

14 WIPĆEXER SORULAR QUESTIONS Sidığo ? ne zaman ? when ? Sıd ? ne? What? Sıd paye ? neden? why? Tede ? nerede? where? Tıde ? nereye? Sıd papć ? niçin? Ar sıd ? o ne ? what is it? Aće o tarafa to that side Modre ora there Adeyir orası Mor şu water Moće şu tarаfa that way Mode şurası

15 NEBǴIRE ŠEPAPĆ Şahıs Zamirleri
SE seqo BEN gidiyorum weqo WE SEN gidiyorsun AR maqo O gidiyor TE gidiyoruz teqo BİZ ŞÖ şöqo gidiyorsnuz SİZ maqox AXER ONLAR gidiyorlar

16 ZİYE ŠEPAPĆE İyelik Zamirleri
Sİ Wıne Benim Evim Wıne Wİ Senin Evin Yİ Wıne Onun Evi Tİ Evimiz Wıne Bizim ŞÜ Wıne Eviniz Sizin YA Wıne Onların Evi 16

17 ZIPÇAĞE – BEPÇAĞE śe xer xeme śe tığoáqo xer tığoáqo xeme śığo xer
tekil - çoğul Tekil kelimenin sonuna ( XE ) eki alarak çoğul hale gelirler. İsmin -i halinde ( r ), ismin -de halinde ( me ) ses uyumu ekini alır śe xer xeme śe tığoáqo xer tığoáqo xeme śığo xer śığo xeme şejye xer şejye xeme mı xer mı xeme mo xer mo xeme

18 ŠEM YİZTÉT Wıne Wıne daxe Wıner Wıner yişağ Wınem Wınem seqo
Yalın hal Ev Güzel ev Wıner Wıner yişağ -i hali Evi Evi sattı Wınem Wınem seqo -e hali Eve Eve gidiyorum Wınem kinağ -de hali Evde Evde kaldı wınem Wınem kisxığ -den hali Evden Evden getirdim

19 BLIPE ĞUBCI BERESKÉJİY MEFEḰU` BERESKÉŞXO MEFEZAKU` THAWIMAF Pazartesi
Monday ĞUBCI Salı   Tuesday BERESKÉJİY Çarşamba   Wednesday MEFEḰU` Perşembe   Thursday BERESKÉŞXO Cuma   Friday MEFEZAKU` Cumartesi   Saturday THAWIMAF Pazar   Sunday

20 Çeşı Çeşıbǵı Nefşağo Pçedıjpe Pçedıj Şecağo Şecağowıj Pçıhaşhape
gece nigth Çeşıbǵı sabaha yakın  midnigth Nefşağo seher daybreak Pçedıjpe tanyeri sunrise Pçedıj sabah morning Şecağo öğle noon Şecağowıj öğleden sonra afternoon Pçıhaşhape günbatımı sunset Pçıhaşha akşam evening danef.com

21 ĞEĹEḢANXER ĆIMAF ĞATXE ĞEMAF BJIHA

22 ĞEĹEḢANXER MEVSİMLER ĞATXE ĞEMAF BJIHA ĆIMAF İlkbahar / Spring
Yaz / Summer BJIHA Sonbahar / Autum ĆIMAF Kış / Winter

23 AYLAR / MAZEXER / MONTHS
Ocak Şılemaz January Şubat Mezay February Mart Ğetxape March Nisan Melıĺfeğu April Mayıs Jönığuáć May Haziran Mekuweğu June Temmuz Beźeweğu July Ağustos Şışhau August Eylül Onığo September Ekim Şepweğu October Kasım Şeqoğu November Aralık Tığeğaz December danef.com

24 SORULAR WUPĆEXER Kim? Xet ? Ne? Sıd ? Nasıl? Sıdew? Hangisi ? Tarı ?
Nerede? Tede ? Nereye? Neden? Sıd paye ? Bu ne ? Mır sıd ? Kaç ? Thapş? Kim o? Xet ar ? Ne kadar? Sıd fediz ? Ne şekilde ? Sıd fed ? Ne zaman ? Sidığo ? Niçin? Sıd papć ? O ne ? Ar sıd ?

25 İŞARET ZAMİRLERİ YİKEĹEĞOAĆ ŠERIĞ
Bu Mır Şu Mor Bu tarafa Mıće Şu tarafa Moće O tarafa Aće Burası Mıde Şurası Mode Orası Ade Diğeri Adre Öteki Mıdre

26 ZAMAN ZEMANXER Gün Mafe Hafta Thamaf Ay Maze Yıl Yiĺes Dün Tığoás
Bugün Nepe Yarın Néwuş Sabah Pçedıy Akşam Pçıha Öğle Şecağo Seher Nefşağo Sabahleyin Pçedıyim Öğleyin Şecağom

27 ZAMAN ZEMANXER Şimdi Cır Üçgün önce Mefiş yipe Üçgün sonra Mefiş yiwuj
Yarından sonra Néwuş mıće Öğleden sonra Şecağowuj Gece Çeşı Bu sene Mığe Dün akşam Tığospçıh Dün gece Tığosçeş Erken Pase Erkenden Pasew Ertesi gün Néwuşmıć Öbür yıl Adreğem Geçen sene Ğoréqo Gelecek sene Keqoreğ

28 HAVA-YAĞIŞ WAŞÖ-WOŞX Bulut Woşöapş Bulutlu Woşöapşe Gök gürlüyor
Şıbler meğoáğo Hava bulutlu Woşöapşe tét Rüzgar esiyor Jıbğe képşe Yağmur yağıyor Woşx kéşxı Kar yağıyor Wos késı Dolu yağıyor Woşü kéxı Seyrek yağış Kıxéz'ı Buzlu Ştığe Dolu Woşü Sis Pşağo Yağış Woáye Yağmur Woşxı Karlı Wos téĺ İklim Wo Kırağı Woseps Rüzgar Jıbğe Yağışlı Woyale

29 AKRABALIK / WUNEKOŞXER-BLAĞEXER
Akran Zeleğu` Kayınbaba (kadının babası) Şü`ıpşı Amca Yateş Kaynana (erkeğin annesi) Goáşe Anne Nan Kaynana (kadının annesi) Şü`ı goáşe Akraba (eş tarafı) Blağe Kız evlat Pḣu Akraba (sülale tarafı) Ahıl Kız kardeş Şıpḣu Anneanne Nenej Kocanın erkek kardeşi Pşıko Bacanak Zemeĺḣoğ Kocanın kız kardeşi Pşıpḣu Büyükbaba Bebej Komşu Wuneğu Damat Maĺḣo Torun (erkek, kız) Korıĺf, pıḣurıĺf Dayı Yaneş Teyze Yane şıpḣu Dede Tetej Aile Wunağo Erkek kardeş Şı Amca kızı Yateş yipḣu Gelin Nıse Amca oğlu Yateş yiko Görümce Baldız Şü`ışıpḣu Hala Yate şıpḣu Elti Zenıseğu` Üvey anne Naneṕos Kuma Ṫ`oáne

30 Sıhatır thapş ? Sıhatır bğu Sıhatır bğum pş`ı blećı
Sıhatır bğure nıkore Sıhatır bğum pĺ`ane yiı` Sıhatır bğum pĺ`ane blećı Sıhatır bğum ṫuć yiı`

31 TIĞEMIWE KOHAṔE KOĆIṔE TIĞAṔE
TIĞAṔE

32 ZANĆE GUPE SEMEGU CABĞU ĆIB

33 ŞÖXER ZETÉĆIXER ćıfı açık renk ćaṕše koyu renk şö zexeĺ rengarenk
şö zeyić tek renk 33

34 ŞÜŠE FIJI ŞḢOÁNṪE ĞOJI HAPĹI ḰUPĹI ŞEPĹI PĹIJI WIŚIŞÖ
34

35 SAYILAR Danef de sayılar YİRMİLİ sayı sistemine göre verilmiştir
Sayımatik ise ONLU sayı sistemine göre düzenlenmiştir ! sitesinden yükleyeceğiniz SAYIMATİK ile istediğiniz rakamın on tabanlı sayı sistemine göre Adıǵece söylenişini bulabilirsiniz.

36 ziy 1 zı 2 ṫu 3 şı 4 pĺ`ı 5 tfı 6 xı 7 blı 8 yi 9 bğu RAKAM
ONLU SİSTEM YİRMİLİ SİSTEM ziy 1 zı 2 ṫu 3 şı 4 pĺ`ı 5 tfı 6 xı 7 blı 8 yi 9 bğu

37 10 pş`ı 11 pş`ı zı pş`ıquz 12 pş`ı ṫu pş`ıquṫu 13 pş`ı şı pş`ıquş 14
RAKAM ONLU SİSTEM YİRMİLİ SİSTEM 10 pş`ı 11 pş`ı zı pş`ıquz 12 pş`ı ṫu pş`ıquṫu 13 pş`ı şı pş`ıquş 14 pş`ı pĺ`ı pş`ıqupĺ`ı 15 pş`ı tfı pş`ıqutfı 16 pş`ı xı pş`ıquxı 17 pş`ı blı pş`ıqubl 18 pş`ı yi pş`ıquyi 19 pş`ı bğu pş`ıqubğu

38 20 ṫućı ṫuć 30 şıć ṫućıre pş`ıre 40 pıĺ`ıć ṫućiṫu 50 tfıć
RAKAM ONLU SİSTEM YİRMİLİ SİSTEM 20 ṫućı ṫuć 30 şıć ṫućıre pş`ıre 40 pıĺ`ıć ṫućiṫu 50 tfıć ṫućiṫure pş`ıre 60 xıć ṫućiş 70 blıć ṫućişre pş`ıre 80 yić ṫućipĺ`ı 90 bğuć ṫućipĺ`ıre pş`ıre 100 şe

39 ṫućipĺ`ıre pş`ıquxıre 101 şe zı şere zıre
RAKAM ONLU SİSTEM YİRMİLİ SİSTEM 22 ṫućı ṫu ṫućre ṫure 33 şıć şı ṫućıre pş`ıquşre 44 pıĺ`ıć pĺ`ı ṫućiṫure pĺ`ıre 55 tfıć tfı ṫućiṫure pş`ıqutfıre 66 xıć xı ṫućişre xıre 77 blıć blı ṫućişre pş`ıqubĺıre 88 yić yi ṫućipĺ`ıre yire 96 bğuć xı ṫućipĺ`ıre pş`ıquxıre 101 şe zı şere zıre

40 PĹIŞÖÁŠEXER sıfatlar wıne šıqu` küçük ev mıarıse pĺıj kırmızı elma
Sıfatlar, isimleri niteler ve belirgin özelliklerini tanımlar. Bir isime ait bütün özellikler o ismin sıfatıdır. Dilimizde sıfat tamlamaları Türkçe ve İngilizcenin tersine, nitelediği isimden sonra gelmektedir wıne šıqu` küçük ev mıarıse pĺıj kırmızı elma pşaşe daxe güzel kız ćale (éále ) pşer şişman çocuk 40

41 ZAĞORE PĹIŞÖÁŠEXER dıcı acı cade büyük gou şirin bğuże dar ule ahmak
pşerı şişman şenıç asabi uşı akıllı ĺḣançe alçak wıçöáğ bitkin 41

42 ḢUŞIEFEŞI` Ḱur fabjew yefı Arabayı süratli sürüyor
Zarflar Zarflar eylemleri niteler. Bir eyleme ait bütün özellikler o eylemin zarflarıdır. Ḱur fabjew yefı Arabayı süratli sürüyor Sabiyır cegunew yejejığ Çocuk yeniden oyuna başladı Terezew kao Doğruca söyle Femiyew qoáğe İstemiyerek gitti Yizakow keqo ! Yanlız geliyor.

43 ZAĞORE ḢUŞIEFEŞ`IXER guaw lıdew wızew jajew neşöw rénew şıpkew daow
Bazı Zarflar guaw lıdew wızew jajew neşöw rénew şıpkew daow psınćew yamışew tḣew dırsew wedew qo betew guşü`ew yeğazığew femiyew gum diştew şhafew karıwışüxew wıćıtew sakew

44 ĹEPSAPE Edatlar Murat ḱum yipe yit Murat arbanın önünde duruyor.
Edatlar, ismi nitelemezler. Tek başına kullanılmayan, bir isim ile kullanılıp ismin anlamını tamamlayan kelime gruplarıdır. Murat ḱum yipe yit Murat arbanın önünde duruyor. Unćıbzer yiqošı yiĺ Anahtar içinde Yate re yiko re zećerıt Baba oğul yan yana duruyor Bzıwır çıǵı şhapem pıs Kuş ağacın tepesinde oturuyor.

45 ZAĞORE ĹEPSAPEXER Bazı Edatlar yićeğ (yiş`eğ) yipaşha zetét
ćerıt (érıt) ćet (ét) yićıu` (yişıu`) xet zetéĺ det şıt yiwıj peut yićıbıće (yıibıće) yiqoš yićıb (yıib) zerıt kot zexet fedew peşü`et upe zećerıt (zeérıt) pıs zegoĺ pıt yipe zegot ut zepıt

46 FİİL ÇEKİMLERİ Dilimizde 65.000 üzerinde fiil mevcuttur.
Tesbit edebildiğimiz 155 zaman çekim formunun bilgisayar programı bitmiştir. Fiiller; eylemin yönüne, nesne alıp almamasına göre çekim formuna girerler Başlangıç seviyesinde dil öğrenimi için güncel 200 civarındaki fiil kafi gelebilir Geçmiş zaman, şimdiki zaman gelecek zaman çekimlerini öğrenmek ile başlanabilinir. Tüm fiil çekimlerini de yüklü olan fiilmatik ile yapabilirsiniz.

47   VEKTÖR ḢUŞIEXER ( téxın, kıćexın, uźın, yeźıxın, kéźıxın, xetḣın, koźen...) Dilimizde ön ekler, tekil veya kombine olarak fiil kökü ile kaynaşırlar. Konum ekleri ile eylemin yönünü belirler. Fiil çekimlerinde şahıs zamiri, ön ek ile fiil kökü arasına girer Eylemin yönünü belirler (tésexı: üstünden alıyorum) Fiilerimizin çoğunluğu bu fiil gurubundadır.

48 ḢUŞIE VEKTÖRXER kı kı fı fı ko ko źın źın şı şı ze de şın kı kı ze će
ĹAPSE şı şı ze de şın kı kı ze će fın fı şüı té xın ze dı xe şen kı şı pe aben P I Ḣ O X E R kı ki fi fı şı ze zı şü`ı dı će go xe de ko ye yi té u pı pe ĺı

49 Cıre Ĺeḣan Şimdiki Zaman Séce Séca ? Sécerep Sécereba ? Wéce Wéca ?
Yecen: Okumak Okuyorum okuyormuyum ? okumuyorum Okumuyor muyum ? Séce Séca ? Sécerep Sécereba ? Wéce Wéca ? Wécerep Wécereba ? Yece Yeca ? Yecerep Yecereba ? Téce Téca ? Técerep Técereba ? Şöce Şöca ? Şöcerep Şöcereba ? Yecex Yecexa ? Yecexerep Yecexereba ? SE WE AR TE ŞÖ AXER

50 Blećığe Ĺeḣan Geçmiş Zaman Sécağ Sécağa ? Sécağep Sécağeba ? Wécağ
Yecen: Okumak okudum okudum mu ? okumadım okumadım mı ? Sécağ Sécağa ? Sécağep Sécağeba ? Wécağ Wécağa ? Wécağep Wécağeba ? Yecağ Yecağa ? Yecağep Yecağeba ? Técağ Técağa ? Técağep Técağeba ? Şöcağ Şöcağa ? Şöcağep Şöcağeba ? Yecağex Yecağexa ? Yecağexep Yecağexeba ? SE WE AR TE ŞÖ AXER

51 Keqoşt Ĺeḣan Gelecek zaman Séceşt Séceşta ? Séceştep Séceştıba ?
Yecen: Okumak okuyacağım okuyacak mıyım? okumayacağım Okumayacak mıyım ? Séceşt Séceşta ? Séceştep Séceştıba ? Wéceşt Wéceşta ? Wéceştep Wéceştıba ? Yeceşt Yeceşta ? Yeceştep Yeceştıba ? Téceşt Téceşta ? Téceştep Téceştıba ? Şöceşt Şöceşta ? Şöceştep Şöceştıba ? Yeceştıx Yeceştıxa ? Yeceştıxep Yeceştıxeba ? SE WE AR TE ŞÖ AXER

52 CÜMLELER / GUŞIEBLER Hoş geldiniz Şükéblağ İyi akşamlar Şüpçıha şü`ı
İyi geceler Wiçeş şü`ı İyi günler Wimafe şü`ı Günaydın Wipçediy şü`ı Af edersin elimden bir şey gelmiyor. Kısfeğeğu` sia ziy kiferep. Af edersin duyamadım. Kısfeğeğu` zexesxığep. Yardım et Kızdeapeku` (kısdeapı`) Müsait misin ( telefon konuşması )? Yiğo wita? 52

53 CÜMLELER / GUŞIEBLER nereye gidiyorsun ? tede wıqore ? o kim ?
ar xet ? o ne diyor ? ay sıd yiorer ? o ne istiyor ? ar sıd zıfayer ? yaşınız kaç ? wi nıbj thapş ? adınız ne ? wiše sıd ? bu kim? xet mır ? fiatı kaç ? yi weáse thapş ? kimlerdensin ? xetxeme waşış ? nasılsınız ? sıde şü`şıtıx ? ne içeçeksin ? sıd wéşöşt ? ne istiyorsun ? sıd wıfay? ne kadar uzakta ? sıd fedizew peçıj ? ne zaman gideriz ? sıdiğo tıqon ? nerelisin ? tede wışış? yavaş konuş jajew guşıe affedersiniz kısfeğeğu` biliyorum seş`e 53

54 CÜMLELER / GUŞIEBLER Yirmi yaşındayım ṫućım (ṫ`oćım) sit.
Ayda sen misin ? Ayda wera? Adıǵece öğreniyorum Аdıǵabze zeseğaş`e Benim ismim Nart Se siše Nart Soyadın ne ? Wiĺekoášer sıd ? Senin adın nedir? We wiše sıd ? Düğüne gidecekmisin ? Cegum (nısaşem) wıqoşta ? Düğün nerede yapılıyor ? Cegur (nısaşer) tıde şaş`ıre ? Oynayacak mısın? Wıkeşöşta ? (wıkéş`eşta?) Beğendin mi? Wıgurihığa ? (wıgu yihağa?) 54

55 CÜMLELER / GUŞIEBLER annem nerede? séáne tıde şıı` ? annem mutfakta
séáne pıtım yit babamız işe gitti téate ofım qoáğe abim okula gitti sişıneḣıj yecaṕem qoáğe ablam uyuyor sişıpḣu neḣıj meçiye (meşiye) dedem bahçede oturuyor séátej xatem xet kardeşim ağlıyor sişıneḣıće (sişınahié) meğı acıktım melaće sıl`ağ (melaé sıĺ`ağ) anne ne yemek yaptın? nan sıd şxın pş`ığer ? çok güzel olmuş ĺeşew daxe ḣuğe tuzu ver ! şığur kıset ! su istiyormusun? psı wıfaya ? şeker getireyim mi? şöşığu` keshına ? televizyonun sesini aç ! televizyonum yimake ux ! pencereyi kapat ! şhağupçer (şhanupşer) ğepıt ! 55

56 CÜMLELER / GUŞIEBLER 26 km. km ṫućıre xıre. Ankara kaç saat sürüyor ?
Ankaram Sıhat thapş yekudıyi? araba ile gideriz. ḱuće tıqon. bir bardak çay kaç lira ? zı şayı bjem yiwase thapş ? bir sonraki durak hangisi? kıćeĺıqore (kıĺıqore) wıçüṕer tarı? bu gün gidelim. nepe tığaqu`. kaldığın yer nasıldı ? wızdeşıağe ćaṕer (ćıṕer) sıd fedağ ? kilosu kaç lira yikilo lira thapş ? Maykop a ne zaman taşındınız ? Miyekoápem sidığo wıḱoşıjığ ? nereden bilet alabilirim ? biletır tede kışısşefışü`şt (kışısçefışüşt) ? neyle gidelim ? sıdıće tıqon ? ağrını tarif edermisin ? kowızırer keṕ`oteşüna ? ateşim var maşü`e kısćeĺ. (kıséĺ) başım ağrıyor sişha mewızı boğazım ağrıyor siçiy mewızı dişim çürük, ağrıyor si śe şüğe, mewızı midem bulanıyor sıgu zeeha 56

57 Wıkızeretéḣoáğer şü`ışejı. doğum günün kutlu olsun
CÜMLELER / GUŞIEBLER bilmiyorum sış`erep (ćerep) çok güzelsin wı daxeded acele et! guzajö ! anlıyormusun zexeweş`ıća ? ayakkabılarını boya. wı çöákexer ğalex beni bekle hele ! kısaj mow ! ben sana demiştim se we kos`oğağ bende yok siap. (siep) iyi ki doğdun Wıkızeretéḣoáğer şü`ışejı. doğum günün kutlu olsun wı kızḣuğo mafer kıfebırsın. seni cok seviyoruz. iyi ki varsın we be şü`ı weteĺeğu. Wızereşıer şü`ışejı. beni saat 7 de uyandırabilir misiniz.. Sıhatır blım sıkebğewışışüna ? bilmiyorum. bir dakika. onu şimdi çağıracağım zı dakıke. Cı sıkéceşt bir saat içinde dönerim zı Sıhat qošım zıkezğezejışt. bir şey mi kaybettiniz ? zıgore bğeqodığa ? borcum ne kadar ? sićıfe (sış`ıfe) thapş ? 57

58 pçıha (pşeğaşha) sıd pş`ere ? bu araba kimin ? mı ḱur xetı yiy ?
CÜMLELER / GUŞIEBLER bu akşam ne yapıyorsun ? pçıha (pşeğaşha) sıd pş`ere ? bu araba kimin ? mı ḱur xetı yiy ? bu ayakkabı bol mı çöáker bıḣu bu ayakkabı dar mı çöáker zeju bu bir zevktir. mır zı tḣağo. bu evinin telefonu mu? mır yiwıne yitéléfona? bu fazla büyük mır yinışe bu fazla dar mır bğużaşe bu fazla kısa mır ćeḱoáşe bu fazla uzun mır ćehışe (ćıhaşe) bu hesap yanlış gibi. mı hesapır pxencım fed. bu kedi. mır çetuw. bu Sinemis mır Sinemis buna inanmak çok zor mır şü`eşı hunır bow kinışe bunu beğendim. fiyatı ne kadar ? mır sigurihığ (sıgu rihağ) . yiwase thapş ? bunu duyduğuma sevindim mır zızerexesxığem sićeguşü`ığ (si`éguşü`ığ) bunun rengi ne ? miy yişö sıd ? buraya oturabilir miyim ? momdey (mıṫequm) sıkeṫısışüna ? 58

59 çok üzgünüm, ama imkansız.
CÜMLELER / GUŞIEBLER buyurun şükéblağ şimdilik çok erken cıreće pesaşe Adıǵe misin ? wı Adıǵa ? Adıǵece biliyor musun ? Adıǵabze weş`a ? uykum geliyor çıye (şiye) kısequ çok üzgünüm, ama imkansız. cade sıgu kéwe, şhaćem (şhaém) ḣuşüne şıtep. dışarıda yağmur yağıyor mu ? şewım weşxı kışéşxa? dolu yağıyor weşü` kéxı dün akşam evde miydin ? tığoáse pıçıha (tğopşıha) wınem wisığa ? evet ama neden ? arı şhaćem (şhaém) ha? evet ben Adıǵeyim. arı se sı Adıǵ evet bence de uygun arı serıćiy yequ gelmelisin wıkeqon fay gerçekten mi ? o nasıl ? şıpka ? ar sıd fed ? gerçekten mi? niçin ? şıpka ? sıd papć (peé`) gidelim tığaqu` gidemiyorum sıqoşürep 59

60 CÜMLELER / GUŞIEBLER gir kih !, yih ! girebilir miyim?
sıkihaşüna?, sihaşüna ? gördünüz mü ? siz unutmuşsunuz. şüĺeğuğa? şö kuşüçığupşağiy. gününü hatırlıyormusunuz ? yimafe wigukećıja ? hadi çabuk ol otobüsü kaçıracaksın zığepsınç otobüsüm ṕ`apıćışt. hayır bunu yapamam hau` mır sıfeş`eşüştep. hayır onu buradan aldım. hau` ar mızṫequm kışısçağ. herşey iyi zéće değu. hesabı nakit olarak ödeyeceğim hesapır arıĺhaw kestışt. hey dane kalk. saat 8 dane ketec. Sıhatır 8 hiç bir fikrim yok. xesohınew (xes`uhane) ziy ćerep. öyle istiyorsanız olur areştew şüfayeme ḣun iki yıldır burdayım. yiĺesiṫum miy sışıı` inanıyor musun ? wişü`eş meḣoá ? iş ve kalacak yer arıyorum of re sıkızdeneştı ćaṕem sıĺeḣu (yiwıjı sit) işte biletim marı, sibilét söyle ne yapabilirim ? kao sıd sışıeşüşt (ćeşüşt) ? 60

61 CÜMLELER / GUŞIEBLER kapıyı kapatırmısın pçer feş`ına (bığepıtena) ?
kırmızı gömleğim nerede? sicane pĺıj tede şıı` ? kim arıyor lütfen ? xaşxım xet kıĺıḣurer? kimin oğlusun ? xetı wirişaw? kiminle beraber geleceksin ? xetı wiş`iğew wıkeqoşt ? Konya lıyım. Konye`m sışış. koş çe (şe) köye gelecekmisin ? çılem wıkeqoşta ? anne lütfen perdeyi kapat. nı haşxım uḣor uxojıba şunu (bunu) tut mor (mır) kewıbıt ne güzel. kimler geliyor sıdew daxe. Kaqorexer xet ? neyin nesi sıdım yiĺ`ewıj ? ne kadar izin alabiliyorsun ? sıd fediz izın kaipxışüre ? ne kadar ödiyeceğim kesıpşıştır sıd fediz ? ne zaman geri geleceksin ? sidığo kebğezejışt ? nedir? bana söyle ? sıd? se kısau` ? nerede ? bilmiyormusun ? tedeşıı` ? pş`ereba ? 61

62 CÜMLELER / GUŞIEBLER yarın sizin için uygun mu ? newış werıće yeqoá ?
o ekmeği verirmisin. mo halığur kıseptına. o kaç yaşında ? ay yinıbj sıd fediz ? olacak ḣuşt oldukça soğuk çıaded (şıaded) onu bulamaz mısın ? ar kebğotışüştıba ? onun ismi Nağo ay yiše Nağo onun ismi ne ? moy yiše sıd ? öyle olur umarım aşreştew ḣune seguğe. pardon ne dediniz ? kısfeğeğu` sıd ṕ`oáğer ? peki görüşürüz ḣun tızereĺeğun. susadım psı faĺ`e sıĺ`ağ. tuvalet nerede? psıwıner tede şıı`? rengini sevmedim yişö şü`ısĺeğuğep. sağol wepsew yaklaşık 4 saat yipeblağemće Sıhat pĺ`ı seni özledik wıtleğu tıćesağ (ti`esağ). 62

63 CÜMLELER / GUŞIEBLER sana yardım edebilirmiyim ? Sıkıpdepı`aşüna ?
şemsiyeniz nasıldı ? wişetre sıd fedağ ? acıktım melaće sıĺ`ağ bu gün günlerden ne? nepe sıdı maf? gözlerin çok güzel winexer dexeded senden hoşlanıyorum sigu wıréhı seni her zaman seveceğim we yeğaş`em şü`ı wısĺeğuşt seni seviyorum şü`ı weseĺeğu alış verişe gideceğim şefaqo sıqoşt. azar azar maće maćew 63

64 DEYİM / OÁĆEXER anımsatmak gu kebğećıjın beğenmek guyeu' bıkmak
gu pıćın gönüllü guće fay hatırlamak gu kećın hatırlatmak gu keğećın hoşnut guće raz incitmek gu kéğewen usanmak zeşın 64

65 KARŞIT / PEŞÜ`ET açık - kapalı uxığ - feşığ yüksek - alçak
ĺaǵe (atığe) - ĺḣançe alt - üst ćeğı (ş`eğı) - ćıu (şıu`) beyaz - siyah fıjı - şüıše boş - dolu nećı (nei) - yiz büyük - küçük yinı - šıqu dar - geniş bğuze - şöámbğe derin - sığ ḱuwı - çencı (şecı) doğru - yanlış şıpḣe - pxencı düz - eğri zanće (zenćı) - onṫağ getir - götür kah - hı giriş - çıkış yihaṕ - yićıṕ gülmek - ağlamak şxın - ğın hafif - ağır psınće - onteğu (weteğu) iyi - kötü değu - deyi kalın - ince ğumı - psığo 65

66 KARŞIT / PEŞÜ`ET kalkmak - oturmak tecın - ṫısın keskin - kör
çanı (şanı) - śaḱo küt - sivri paḱo - papše ön - arka gupe - ćıbı (ibı) sağ - sol cabğu - semegu sert - yumuşak pıte - şabe şişman - zayıf pşerı - wedı temiz - pis kabze - şüeyı uyu - uyan çiye (şiye) - kewış uzun - kısa cehı (ćıha) - ćaḱo yakın - uzak blağe - çıje (şıje) yaş - kuru šıne - ğuğe yavaş - çabuk jaje - psınće (ş`exı) yaz - kış ğemaf - ćımaf (ş`ımaf) yeni - eski će (ş`e) - jı 66

67 mır bu sidığo ? ne zaman ? mır sıd ? bu ne ? sıd ? ne? mıće bu tarafa
sıd paye ?   neden? mıdre, mıdeyır   bura tede ?   nerede? mıde   burası tıde ?   nereye? adre   diğeri sıd papć ?   niçin? tarı ?   hangisi ? ar sıd ?   o ne ? thapş?   kaç ? aće   o tarafa xet ar ?, ar xet ?   kim o?, O kim modre   ora xet ?   kim? adeyir   orası sıdew?   nasıl? mor   şu sıd fediz ?   ne kadar? moće   şu tarаfa taştew ?   ne şekilde ? mode   şurası 67

68 SE sıkĺexenen kısĺexenen kıĺexesınen WE wıkĺexenen kıpĺexenen
Ḣuşıexem yaşöáşe şapḣexer 14 ew zetéćı. Zı ḣuşıemiy yişöáşe zetéć 155 meḣu ım ḣuşıem yaşöáşe zetéć keztıre programır Danefım yit. Miy feşhafew nebǵıre pçığor pḣow kızgoharem yićıṕe yepxığew ḣuşıem yifeoáğiy zébĺeḣu. Guşıem paye ćeğım yit tablom fedew KIĹEXENEN SE sıkĺexenen kısĺexenen kıĺexesınen WE wıkĺexenen kıpĺexenen kıĺexebnen AR kıĺexenen AY kıĺexinen TE tıkĺexenen kıtĺexenen kıĺexetınen ŞÖ şükĺexenen kışüĺexenen kıĺexeşünen AXER AXEM kaĺexenen kıĺexanen

69 SE sıkĺexenağ AR kıĺexenağ sı kıĺexe mı nen SE kısıĺexenağ
Ḣuşıexem yaşöáşe şapḣexer 14 ew zetéćı. Zı ḣuşıemiy yişöáşe zetéć 155 meḣu ım ḣuşıem yaşöáşe zetéć keztıre programır Danefım yit. Miy feşhafew nebǵıre pçığor pḣow kızgoharem yićıṕe yepxığew ḣuşıem yifeoáğiy zébĺeḣu. Guşıem paye ćeğım yit tablom fedew (Kıĺexenen) SE sıkĺexenağ AR kıĺexenağ sı kıĺexe mı nen SE kısıĺexenağ AY kıĺexenağ kı ĺexe SE kıĺexesınağ AY kıĺexinağ

70 KİRİL TXIPKIĹEM YİKOÁNÇEXER

71 Kirilim 3 rışew xet txıpk ḱupxer
Гъу Жъу КIу Шъу ШIу ПIу Хъу Къу ТIу

72 Kirilim 2 rıṫow xet txıpk ḱupxer
ГЫ Гъ Гу Дж Дз Ку Къ КI Жъ Жь Шъ ШI Цу ЦI Чъ ЧI Хъ Хь ПI ТI Лъ ЛI Iу IA IЭ IО

73 Е Ж З A Б В Г C Д И Й К Л М Н О П Р Т У Ф Х Ц Ч Щ Ш ъ ь Э Ю я Ы
Kirilim xet txıpk zırızxer Е Ж З A Б В Г C Д И Й К Л М Н О П Р Т У Ф Х Ц Ч Щ Ш ъ ь Э Ю я Ы

74 Kirilim xet г txıpkım zefeşhaf kécaćexer
гУ бгЫ Gu bǴı

75 Kirilim xet е txıpkım zefeşhaf kécaćexer
YE Kelime başında Ye Keime sonunda É Kelime içinde eджэн тетхэн Iаe yecen tétxen aye

76 Kirilim xet о txıpkım zefeşhaf kécaćexer
WE Kelime başında WE Keime sonunda O Kelime içinde оIо егоон зао weo yegowen zawe

77 Kirilim xet у txıpkım zefeşhaf kécaćexer
wı Kelime başında EW Keime sonunda U Kelime içinde унэ хъун нафэу wıne ḣun nafew

78 Kirilim xet и txıpkım zefeşhaf kécaćexer
Yİ Kelime başında İY Keime sonunda İ Kelime içinde ибэ къихын сыкIуи yibe kixın sıquiy

79 Kirilim xet кI txıpkım zefeşhaf kécaćexer
кIакIо ĆaQo

80 Kirilim xet Ц txıpkım zefeşhaf kécaćexer
ЦУ ЧЫЖЬЭ ЦЫ ÇÜ ÇIJE ŚI

81 Kirilim xet ( y ) txıpkır txıpk ḱupıxem zefeşhafew yaxet.
У ПIу Iу КIу Цу Kiril txıpkıĺem ( y ) txıpkır zıxet 16 txıpkıxer Къу Ку Жъу  ГУ ДЗУ ШIу Гъу ДЖУ ТIу Шъу Хъу

82 * Yasin Çelikkıran yi guşıaĺe xet 11.242 guşıem yiqoš
KİRİL LATİN YİBAĞE* GUŞIE жь J 520* жьыбгъэ, жьау ж Ĵ 505* жэ, жакӀэ жъ ǰ 425* жъы, жъажъэ * Yasin Çelikkıran yi guşıaĺe xet guşıem yiqoš KABERDEY (NALÇİK) ĆEMGUY (MIYEKOÁPE) лъыщIэж лъышIэжь бжьиз бжиз бжъакъо бжьакъуэ нэхъыжь нахьыжъ

83 * Yasin Çelikkıran yi guşıaĺe xet 11.242 guşıem yiqoš
KİRİL LATİN YİBAĞE* GUŞIE щ Ş 1.272* щагу, щатэ шъ Ṩ 961* пшъашъэ, шъабэ ш Ṣ 1.595* шы, шыблэ * Yasin Çelikkıran yi guşıaĺe xet guşıem yiqoš A. İbrahim Y. Çekikkıran дыщэ дышъэ Лъашэ лъащэ щабэ шъабэ Щхьэ Шъхьэ

84 Sizce hangi yazılış doğru ? Iэ .. Iа .. Iы .. а ..?
A. İbrahim Y. Çekikkıran TR а Iэгъу Iагъу çolak адыгэ Iэ Iа el атакъэ Iэtэ Iаtэ yığın атыгъэ Iэдэ. Iадэ kerpeten ачъэжъ

85 Abzax пцэжъый Kaberdey бдзэжьей danef.com

86 Iадэ Iэдэ Abzax Kaberdey danef.com

87 шъхьэ щхьэ Abzax Kaberdey danef.com

88 Щэ Abzax Шэ Kaberdey danef.com

89 бжьакъуэ бжъакъо Ta oáćer ? Ta txıpker şıpke ? Abzax Kaberdey
danef.com

90 Latin - Kiril txaćexer lı - ĺı - ĺ`ı лы - лъы – лIы ṫu - ṫupşın
тIу – тIупщын ṫu - ĺ`ı тIIу - лъIы weo, wımıu` оIо, умыIу hau – hau` ХьаIу - ? radyom yedeu - radyom yedeu` pадийом едэlу - ? wımıu` умыIу jön -ujü жъон - Iужъу şü`ey – şü`ı шIои - шIу şıće - şıqe шыкIэ - шк1э