ERGENLİK DÖNEMİ Yrd. Doç. Dr. Aysel TOPAN.

... konulu sunumlar: "ERGENLİK DÖNEMİ Yrd. Doç. Dr. Aysel TOPAN."— Sunum transkripti:

1 ERGENLİK DÖNEMİ Yrd. Doç. Dr. Aysel TOPAN

2 ERGENLİK DÖNEMİ Adölesan Dönemleri Ergenlik Döneminde Fiziksel Büyüme
Boy Uzama Atağı Vücut Bölümlerinde Büyüme Ağırlık Artışı Vücut Yapısında Farklılıklar Ergenlik Döneminde Cinsel Gelişme Ergen Gebeliği Ergenlikte Duygusal Gelişim Ergenlikte Bilişsel Gelişim Adölesan Çağı Çocuklarda Beslenme Ergenlerde Sık Görülen Sağlık Sorunları Adölesanların Karşılaştıkları Riskler TUİK ve UNICEF Verileri Adölesanlarla ilgili  Bazı Önemli Bilgiler ve Temel İstatistikler Ailelere Öneriler

3 Adölesan dönemi yaşları süresince çocukluk ile erişkinlik arasında yaşanan en uzun gelişimsel dönemdir (1).

4 Ülkemizde yapılan adrese dayalı nüfus kayıt sistemi 2010 yılı verilerinde yaş grubunda yaklaşık 12,8 milyon adölesan nüfus, yaş grubunda 6,3 milyon genç nüfus saptanmıştır (1).

5 Adölesan Dönemleri Adölesan dönem erken, orta ve geç adölesan dönemleri olmak üzere farklı davranışsal ve gelişimsel özelliklerle nitelendirilir (1).

6 Erken Adölesan Dönemi (11-14 yaş): Pubertal değişiklikler ve adölesanın bu değişikliklere yanıtları ile karakterizedir.  Erken adölesan dönemi sırasında genç, bedensel ve cinsel büyümeye ulaşır (1). Düşünce, yaşanılan zamanda ve yaşıt grubunda yoğunlaşır. Kimlik, birincil olarak fiziksel değişiklikler ve bunların normalliği üzerinde odaklanmıştır (2).

7 Orta Adölesan Dönemi (15-17 yaş): Baskın akran uyumuna geçişle karakterizedir ve hem adölesanlar hem de onlarla iletişimde bulunan bireyler için en zor zaman dilimini oluşturabilir (1). Bu dönemdeki adölesanlar yaşıtlarıyla sosyal ilişkilerde bulundukça cinselliği denerler, risk taşıyan davranışlarda bulunurlar. Deneysel, risk taşıyan davranışların bir sonucu olarak istenmeyen gebelikler, madde bağımlılığı ve motorlu taşıt kazaları gibi olaylar yaşayabilirler (2).

8 Geç Adölesan Dönem (18-21 yaş): Yetişkin ilişkiler geliştirme ve yetişkin rollerini üstlenmeyi içeren döneme geçişle karakterizedir. Birey bazı rol ve sorumlulukları üstlenebilmek için çocukluk kimliğinden kurtulmaya, aileden ayrılmaya ve yeni bir kimlik geliştirerek yetişkinlerin dünyasına adım atmaya çalışır (1). Geç adölesan dönemdeki bireyin ise, eğitim, meslek ve cinsellik gibi gelecek hakkındaki düşünceleri bulunur. Bu dönemdeki adölesanlar orta dönemdekilere göre cinsel eşlerine daha fazla bağlanırlar (2).

9 Ergenler bu dönemde üç farklı alanda büyük değişim geçirirler;
Fiziksel Büyüme, • Cinsel Gelişme, • Psikososyal Gelişme.

10 ERGENLİK DÖNEMİNDE FİZİKSEL BÜYÜME VE CİNSEL GELİŞME
Ergenlik dönemi, çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemi olarak tanımlanmaktadır. Bu dönem, fiziksel ve cinsel olarak hızlı büyüme ve gelişme ayrıca psikososyal gelişme ile karakterizedir. Gelişmenin başlama yaşı genetik ve çevre faktörlerinden etkilenir ve kişiler arası farklılık gösterir. Beslenme, genel sağlık ve yaşam koşullarının olumlu değişmesi, gelişme sürecinin daha erken yaşlara kaymasına neden olmuştur (3).

11 ERGENLİK DÖNEMİNDE FİZİKSEL BÜYÜME
Ergenlik döneminde en önemli değişimlerden birisi hızlı fiziksel büyümedir. Ergen birkaç yıl gibi kısa bir dönemde erişkin boyutlarına ulaşır. Kız ve erkek ergenlerde vücut boyutları ve vücut şeklinde olan değişiklikler birbirinden farklı hızda ve zamanda olmaktadır. Değişik organ ve dokular için büyüme hızı farklıdır. Bu dönemde en hızlı büyüme üreme organlarında olmaktadır (3).

12 Ergenlik Döneminde Cinsel Gelişme
Ergenlik döneminde oluşan değişiklikler sonucunda, insan vücudu üreme yeteneği kazanır. Ergenlerin cinsel organlarını tanıması, işleyişini bilmesi, hem yaşayabileceği yersiz korkuların, güvensizliğin ve endişelerin yok edilmesi açısından hem de eğer varsa problemlerinin erken tanı ve tedavisine girişilmesi açısından son derece büyük önem taşır.

13 Bu dönem cinsel kimlik gelişimi açısından erken çocukluk döneminden sonra önemli diğer bir süreçtir. Bu açıdan da ergenlere duyarlı yaklaşılması gerekmektedir (3).

14 ERGENLİKTE DUYGUSAL GELİŞİM
Ergenin duygusal dünyasında bazı çelişkiler dikkatimizi çeker. Yalnızlıktan duyulan hazzın yanı sıra, bir gruba katılma özlemi, yetişkini hor görme ama ona dayanma, endişe ve umutsuzluğa karşın geleceğe coşkuyla yöneliş, bu evrenin belirgin çelişkili duyguları arasında sayılabilir (8).

15 Ergenliğin başlarındaki büyümenin hızlı oluşu, ergenin hem duygularında, hem de davranış ve tutumlarında belirgin farklılıklar sergilemesine neden olur (9).

16 Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Duyguların Yoğunluğunda Artış Aşık Olma Mahcubiyet ve Çekingenlik Aşırı Hayal Kurma Yalnız Kalma İsteği Çalışmaya Karşı İsteksizlik Çabuk Heyecanlanma Tedirgin ve Huzursuz Olma

17 BİLİŞSEL GELİŞİM 11 yaşından sonra mantıksal düşünme yeteneğiniz yetişkinler düzeyine erişir. Görüş alışverişi ve tartışma yaşamlarında önemli bir yer almaya başlar. Toplumun gelenek ve göreneklerine, kurallarına karşı tutumları değişir (8).

18 Bu dönemde kendilerine özgü fikirler de geliştirirler.
Ancak başlangıçta çok yönlü düşünme yeteneğini oluşmadığı için bazı fikirlere körü körüne bağlanabilir veya kuvvetle savunduğunu görüşlerden vazgeçebilirler (8).

19 Ergenlerde Sık Görülen Sağlık Sorunları
Meme sorunları ve hastalıkları, • Kızlarda adet döngüsü sorunları, • Cilt problemleri (sivilce, terleme bozuklukları, yağlanmalar) ve kıllanma ile ilgili sorunlar, • Erkeklerde haya (testis), tohum kanalı (spermatik kord) ve torba ile ilgili (skrotal) sorunlar, • Ortopedik sorunlar; duruş (postür) bozukluğu, omurga eğrilikleri (skolyoz, kifoz), diz ağrısı, • Beslenme ile ilgili sorunlar (aşırı şişmanlık-obezite veya aşırı zayıflık) • Psikolojik sorunlar ve hastalıklar (3).

20 Adölesanların Karşılaştıkları Riskler
•  Puberte / menarş Cinsellik •   Cinsel aktivite •   Gebelik riski •   İstenmeyen gebelikler •   İsteyerek düşükler •   Kontraseptif kullanımı / kullanılmaması •   CYBE •   Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı •   Cinsel şiddet •   Sigara / alkol / madde kullanımı

21 15-24 yaş grubunda ölüm nedenleri, 2008 (ölümlerin %’si olarak) Türkstat: İstatistiklerle Gençlik, 2011 Erkekler Kadınlar Neoplazma 7,9 9,8 Dolaşım sistemi bozuklukları 23,0 25,6 Sindirim sistemi bozuklukları 0,8 0,6 Semptomlar ve yeterince tanımlanamamış durumlar 19,7 18,7 Diğer tüm hastalıklar 10,1 13,4 Kazalar 21,0 12,2 İntihar ve kendi kendini yaralama 9,6 13,6 Diğer 7,8 6,0

22 TEŞEKKÜRLER…