Psikiyatrik Sınıflama Olarak Psikoz – Nevroz Ayırımı

... konulu sunumlar: "Psikiyatrik Sınıflama Olarak Psikoz – Nevroz Ayırımı"— Sunum transkripti:

1 Psikiyatrik Sınıflama Olarak Psikoz – Nevroz Ayırımı
Son Ders Psikiyatrik Sınıflama Olarak Psikoz – Nevroz Ayırımı Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları ABD 28 Mart 2014

2 Psikiyatri Psikiyatri ruhsal, duygusal ve davranışsal bozukluklarla uğraşan bir tıp dalıdır. Birçok yönden diğer dallardan ayrışsa da, uygulama ve hizmet sürecinde benzer ihtiyaçları vardır. Öztürk O (2001) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,8. baskı, Nobel kitabevi, Ankara

3 Psikiyatride Sınıflandırma
Sınıflandırma diğer tıp dallarında olduğu gibi önem taşır; Hastaya klinik tanı, uygulama ve süreç hakkında bilgi vermek için Hekimler arası iletişimi sağlamak için Araştırmaya bir temel olması açısından (nedenler, klinik özellikler, doğal süreç, ve tedaviye yanıt) Bir bölgede verilecek hizmetleri planlayabilmek için Gill D (2007) Hughes Outline of Modern Psychiatry,5. baskı, Wiley, U.K.

4 Psikiyatride Sınıflandırma-II
Sınıflandırma sistemlerini kesin bilimsel doğrular olarak görmek yanlıştır. Daha çok mevcut araştırma bulguları ışığında oluşturulmuş bilgilerin o dönemdeki yansıması olarak görmek gerekir. Psikiyatride hastalıkların çoğunun kesin kez ortaya konmuş genetik, biyolojik , nörokimyasal göstergeleri bulunmamaktadır. Bundan dolayı psikiyatrik sınıflandırma sistemleri daha çok klinik sendromların tanımlayıcı özelliklerini (belirti, bulgu ve süreçlerini) içerir. Gill D (2007) Hughes Outline of Modern Psychiatry,5. baskı, Wiley, U.K.

5 Sınıflandırma Sistemlerinin Sorunları ve Kısıtlılıkları
Tüm çabalara karşın sınıflandırma sistemlerinin mükemmel olduğunu söylemek olası değildir. Klinik belirti ve bulguları uzun yıllardır bilinmesine karşın, “panik bozukluk” ve “post travmatik stres bozukluğu” gibi hastalıklar ancak 1980’li yıllardan sonra sınıflandırma sistemlerine girmiştir. Tanımlayıcı kategoriler süreli olarak yenilenmektedir. Kapsanan klinik sendromlar arasındaki sınırlar mutlak değildir. Bazen iki klinik sendromunda özelliklerini kapsayan ara tanımlamalar (şizoaffektif bozukluk) kullanılabilir Andreasen N, Black DW (2001) Introductory Textbook of Psychiatry, 3. baskı, APPI, USA

6 Sınıflandırma Sistemlerinin Sorunları ve Kısıtlılıkları - II
Sınıflandırma sistemlerinin uygunsuz ve duyarsız biçimde kullanılması hastaların damgalanmasına yol açabilir. Sınıflandırma sistemleri esnek ve eleştirisel bir gözlemle ele alınarak kullanılmalı, tanıdan çok hastanın belirtilerine nasıl yardım edileceğine odaklanılmalıdır. Kimi sağlık personeli, “hastalık temelli” yaklaşımdan “ çok “sorun temelli” yaklaşımı tercih ederek, hastaların günlük yaşama dönme çabasına destek olmaktadır. Andreasen N, Black DW (2001) Introductory Textbook of Psychiatry, 3. baskı, APPI, USA

7 Psikiyatrik Sınıflandırmada Bazı Terimler: Organik - Fonksiyonel
Organik beyin bozukluklarında, tablo beyni direkt ya da indirekt yoldan etkileyen tanımlanabilir fiziksel patolojilerin sonucu olarak ortaya çıkar. (örneğin öğrenme güçlükleri, ve demanslar) Fonksiyonel ruhsal bozukluklarda, tablo psikolojik stres sonrası ortaya çıkar. Olguların çoğunda gerçek neden bilinmemektedir. Çalışmalar sayesinde fonksiyonel denilen birçok hastalığın organik temelinin de olduğunun saptanması nedeniyle bu gruplama DSM-IV ‘de terkedilmiştir. Öztürk O (2001) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,8. baskı, Nobel kitabevi, Ankara

8 Diğer bir Gruplama : Psikoz- Nevroz
Nevroz tanımlaması artık kullanılmamaktadır. Artık daha önce klasik bir bilgi olarak önemini koruyor. ICD-10 (1992), DSM-III-R (1987)’den sonra resmi uluslararası psikiyatri sınıflamasından tamamen çıkarılmıştır. Öztürk O (2001) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,8. baskı, Nobel kitabevi, Ankara

9 Nevroz Nevroz = Psikonevroz Nevroz
bireyde bunaltı (anksiyete) ya da bunaltıya karşı özel savunma belirtileri ile giden, bireyin gerçekle bağlantısının kopmadığı, toplumsal uyumun fazla bozulmadığı , psikozlara göre bütün işlevlerde bozukluğun daha hafif olduğu rahatsızlıklar kümesidir. Öztürk O (2001) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,8. baskı, Nobel kitabevi, Ankara

10 Nevroz Gerçeği değerlendirme yetisi (reality testing) bozulmaz
Hasta hastalığını bilir; düşüncelerini korkularını saçma bulur. Neyin hayal mahsülü (imge, düş, istek) neyin gerçek yaşamda olan bir olay olduğunu ayırt edebilir Öztürk O (2001) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,8. baskı, Nobel kitabevi, Ankara

11 Nevroz Bu terimi ilk olarak 1777 yılında William Cullen tanımlamıştır.
Ateş ya da fokal bir hastalık olmaksızın duyusal ya da motor bozuklukların olması Bu başlık altına koma, adinami (hipokondriasis), spazmlar (histeride dahil), vesani (delilik) dahil etmiştir. Daha sonra nevroz tanımı geniş ya da dar anlamda kullanılmaya devam etti. De Mijolla A (2005) International Dictionary of Psychoanalysis, MacMillan, USA

12 Nevroz 19. yy’da psikasteni ve nevroz aynı anlamda organik temeli olmayan sinirsel bozukluklar yerine kullanılmıştır. Bu tabloların çeşitli vücut sistemleri üzerine (sindirim, kardiyopulmoner, urogenital) etkilerinin klinik ya da anatomik nedenlerle ilişkili olmadığı ve hastalarının hiçbir zaman gerçeklikle ilişkilerinin kopmadığı vurgulanmıştır. De Mijolla A (2005) International Dictionary of Psychoanalysis, MacMillan, USA

13 Nevroz Psikoanalistlere göre nevroz,
altta yatan fizyolojik ya da anatomik bir bozukluk olmasızın Odipal kompleks ve buna bağlı ilişkili savunma düzeneklerinin yer aldığı intrapşişik çatışmalardan kaynaklanan belirtiler sergileyen ruhsal bozukluklardır. De Mijolla A (2005) International Dictionary of Psychoanalysis, MacMillan, USA

14 Nevroz Freud (1894) nevrozları 2 psikopatolojik grupta ele aldı.
Gerçek nevrozlar (cinsel işlev bozukluğu ile ilişkili nevrozlar) Anksiyete nevrozu (engellenmeye bağlı) Nevrasteni (masturbasyona bağlı) Savunmanın psikonevrozları (çocukluktan gelen intrapşişik çatışmalar) Bu yaklaşımlar psikanalizin temelini oluşturdu. Only the psychoneuroses, which for a time Freud called ‘‘transference neuroses,’’ correspond to genuine neuroses as Freud definitively described them in 1924: anxiety hysteria (or phobic neurosis), conversion hysteria, and compulsive (or obsessive) neurosis. This clear distinction between the two types of neuroses, though Freud acknowledged that it was sometimes arbitrary, remained essential to his theory. The hypothesis that the origin of the psychoneuroses lies in intrapsychic childhood conflict constitutes, along with dream theory, the theoretical bedrock of psychoanalysis De Mijolla A (2005) International Dictionary of Psychoanalysis, MacMillan, USA

15 Nevroz Klasik Sınıflama
Anksiyete histerisi (Fobik nevroz –anksiyete nevrozu) Konversiyon histerisi (Histerik nevroz) Kompulsif nevroz (Obsesif nevroz) Nevrotik depresyon Hipokondriasis Travmatik nevroz Nevrasteni Öztürk O (2001) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,8. baskı, Nobel kitabevi, Ankara

16 Nevroz DSM ve ICD sınıflamalarına göre Anksiyete Bozuklukları
Somatoform Bozukluklar Dissosiyatif Bozukluklar Uyum Bozuklukları Öztürk O (2001) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,8. baskı, Nobel kitabevi, Ankara

17 Psikoz Psikoz bireyin gerçeği değerlendirme yetisinin bozulduğu, içgörünün olmadığı kişilerarası ilişkilerde, gerçeklerden uzaklaşarak kendine has bir yaşantı yaşadığı, duygu, düşünce ve davranışlarda bozuklukların oluştuğu ruhsal bozukluklardır. Bir hastada psikozu değerlendirmek için 3 temel belirti grubunu sorgulamak gereklidir. Sanrılar: Somatik, Paranoid Varsanılar: Görsel, işitsel, emir, v.d. Dezorganize davranış ya da düşünceler Öztürk O (2001) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,8. baskı, Nobel kitabevi, Ankara

18 Psikoz İlk olarak Ernst von Feuchtersleben (1845) tarafından ortaya atılan bir terimdir. O dönemde periferal sinir sisteminin bozukluğu olarak kabul edilen nevrozların aksine zihinsel hastalıklar için genel bir terim olarak ortaya atılmıştır. 20 yy. başlarında psikoz, nevroz, demans ve mental retardasyon dışındaki bozuklukların tamamını kapsar hale gelmiştir (yani uzun süreli kliniklerde yatan hastaların tümünü). Bu dönemde psikozlar akut (konfüzyonel durumlar, sanrısal ataklar, mani ve melankoli) ve kronik (şizofreni, parafreni ve paranoya) olarak iki grupta ele alınmıştır. De Mijolla A (2005) International Dictionary of Psychoanalysis, MacMillan, USA

19 Psikoz Psikoanalizin ilk dönemlerinde, Freud psikoz ve nevrozu kesin sınırlarla ayırmıştır. Nevroz kişinin çocukluk çağında yaşadığı ve kaçındığı, daha sonra baskılayarak bilinçten uzaklaştırdığı çatışmaların yansımasıdır. Bir aktarım (transferans) ilişkisi ile açığa çıkarılabilir, olgular psikoanalize uygundur. Gerçeklikle işbirliği içinde id’in bir kısmı baskılanır. Psikoz kişi ile diş dünya arasındaki çatışmalarla ilişkilidir, transferans ilişkisine ve dolayısıyla psikoanalize uygun değildir. Psikotik hastalar hastalıkları sırasında nevrotiklerin ancak psikoanalizle dışavurduğu bilinçdışı ürünleri dışa vurabilir. İd’in hizmetinde gerçekliğin bir kısmından geri çekilme söz konusudur. Psychosis: a generic term for conditions (e.g., schizophrenia, mania, drug induced severe mental disorders) that have a break from reality as their common characteristic. In day-to-day clinical discourse, however, this broad connotation is often lost and the term ‘psychosis’ becomes synonymous with ‘schizophrenia’. While the contributions of descriptive psychiatrists far outweigh those of psychoanalysts, the latter none the less remain important. Sigmund Freud (1924e) distinguished neuroses from psychoses by declaring that in the former, the ego, in the light of its allegiance to reality, suppresses part of the id , while in the psychoses, the ego, in the service of the id, withdraws itself from a part of reality. Melanie Klein (1928, 1930, 1946) emphasized the role of constitutional aggression, especially the ‘death instinct’ (see separate entry), severe annihilation anxiety, and of paranoid defences in psychosis. Later analysts, especially Wilfred Bion (1957) questioned the completeness of the break from reality in psychoses suggesting that psychotic and non-psychotic parts of the personality often exist together. He also underscored the psychotic’s hatred of reality and of the mechanisms that remind him of reality. Among others who have made significant contributions to this realm are Hanna Segal (1950), Herbert Rosenfeld (1965), Gustav Bychowski (1953, 1954), Harry Stack Sullivan (1947, 1953), Harold Searles (1960, 1965), Ronald Laing (1960, 1971), and Ping-Ne Pao (1977, 1979), to name a few. See the related entries on ‘psychotic and non-psychotic personalities’, ‘psychotic anxiety’, ‘psychotic character’, and ‘schizophrenia’. De Mijolla A (2005) International Dictionary of Psychoanalysis, MacMillan, USA

20 Psikoz Şizofrenik bozukluk Şizofreniform Bozukluk
Şizoaffektif Bozukluk Kısa Psikotik Bozukluk Paylaşılmış Psikoz (folie a deux) Sanrısal Bozukluk Psikotik Depresyon Psikotik Mani Madde kullanıma bağlı psikozlar Genel tıbbi bir duruma bağlı psikozlar Öztürk O (2001) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,8. baskı, Nobel kitabevi, Ankara

21 Psikoz- Nevroz Ayırımı
Psikozlar Nevrozlar Hastalık derecesi Ağır Görece hafif Benlik işlevleri Dağılmış Dağılmamış Gerçeği değerlendirme Bozuk Bozuk değil Hastalığı kabullenme (İçgörü) Olmayabilir Vardır Varsanılar Olabilir Yoktur Düşünce Bozukluğu Yoktur yada Az Bilişsel Bozukluk Toplum ve İş Uyumu Yeterli Kişilerarası İlişki Bozuk, tutarsız Genelde normal Psikoseksüel evre Oral-anal Genital Öztürk O (2001) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,8. baskı, Nobel kitabevi, Ankara

22 Psikoz- Nevroz Dışındakiler
Psikiyatrik bozukluklar psikoz ve nevrozlarla sınırlı değildir. Bu başlıklar altında konamayacak çeşitli ruhsal bozukluklarda bulunmaktadır; Kişilik bozuklukları Alkol ve madde kullanım bozuklukları Cinsel işlev bozuklukları Yeme bozuklukları Gill D (2007) Hughes Outline of Modern Psychiatry,5. baskı, Wiley, U.K.

23 DSM-5 Sınıflaması Amerikan Psikiyatri Birliği’nin sınıflandırma sistemi Son revizyon 2013, DSM-5 APA (2013) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5. baskı, APA, U.S.A

24 ICD-10 Dünya sağlık örgütünün sınıflandırma sistemi
Son revizyon 1992, ICD Sadece psikiyatri değil tüm bilim dallarını kapsayan bir sınıflandırma sistemi Belirti sayıları ile sınırlanan katı tanı ölçütleri fazla yok Hastalıkların temel özelliklerini içeren ayrı ayrı başlıklar içermemektedir. WHO (1992) The ICD-10 Classification of Mental Disorders,10 baskı, WHO, Geneva

25 Sonuç Kısıtlılıklarına karşın, psikiyatrideki sınıflandırma çabaları özellikle bilimsel çalışmaların yürütülmesine, uluslar arası psikiyatri camiasının aynı dilde konuşmasını sağlamaya önemli katkıları olmuştur ve olmaya devam edecektır.