Türk-İslam Devletlerinde İktisadi Anlayış Neler olabilir Nurdan Gül KÖKTEN.

... konulu sunumlar: "Türk-İslam Devletlerinde İktisadi Anlayış Neler olabilir Nurdan Gül KÖKTEN."— Sunum transkripti:

1

2 Türk-İslam Devletlerinde İktisadi Anlayış Neler olabilir Nurdan Gül KÖKTEN

3 Türk-İslam Devletlerinde İktisadi Faaliyetler neler olabilir

4 İpek Yolu'nu kontrol altına almak ve ticaret yollarını askerî muhafızlar idaresinde emniyetli bir duruma getirmişlerdir Selçuklular kademe kademe İpek Yolu üzerindeki şehirleri ele geçirmeye çalışmışlardır. XI-XIII. yüzyıllarda bütün Türk devletleri Orta Asya,Doğu Avrupa yine Uzak Doğu, Hindistan, Akdeniz limanları arasındaki ticari faaliyetlerden pay almaya çalışmış ve bunda çok başarılı olmuşlardır. Selçuklular ayrıca şehirlerin imarına önem vererek yeni fethedilen kentlerde vergi indirimlerine yönelik siyaset izlemişlerdir. Selçukluların Ticareti geliştirmek için aldığı tedbirleri söyleyiniz Nurdan Gül KÖKTEN

5 Haritada Tulunoğulları ve İhşitlerin kurulduğu yeri gösteriniz Haritada Tulunoğulları hangi ticaret yolu üzerinde kurulmuşlardır Mısır'da kurulan Türk devletleri ise Baharat Yolu'nun Akdeniz'e açılan limanlarını kontrolleri altında tutmayı ve bu yoldan azami gelir elde edecek politikalar geliştirmeyi ihmal etmemişlerdir. Bu amaçla başta Venedik olmak üzere Avrupa ülkeleri, ticaret toplumları ile ilişkileri sıkı tutmayı dış politikaları için önemli görmüşlerdir. Nurdan Gül KÖKTEN

6 Mülk (özel)arazi Öşriyye Haraciye Miri arazi (devlete ait) Ocaklık Vakıf Paşmanlık Yurtluk DirlikMalikaneMukataa Has (100bin +) Zeamet (20bin ile 100bin) Tımar (3 bin ile 20 bin) Dirlik 3’e ayrılır

7 a. İkta Sistemi İkta sistemi ilk kez hangi dönemde uygulanmıştır Selçuklular İkta sistemini hangi amaçla uygulamışlardır Selçuklular Orta Asya'dan gelen Oğuz Türklerine yer bulmak, onlardan askerî kuvvetler oluşturmak, memleketi ve çiftçileri korumak amacıyla ikta sistemini uygulamışlardır. Selçuklular niçin büyük iktalara izin vermiyordu feodal yapılanmayı önlemek için Nurdan Gül KÖKTEN

8 4-. 5-. Üretimin sürekliliği nasıl sağlanmıştır. Nurdan Gül KÖKTEN

9 b. Vergi Sistemi Selçuklu Devletinin Gelir Kaynakları Nelerdir b. Vergi Sistemi 1- Öşür Müslüman halktan alınan toprak vergisi 2-Haraç Gayr-ı müslim halktan alınan toprak vergisi 3- Cizye Gayr-ı müslim halktan alınan kafa vergisi 4-Zekât, Müslüman halktan, belli bir sayıda hayvanı, değerli maden ve ticari eşyası olan kişilerden 1/40 oranında alınan vergi. 5-Bac Çeşitli iş kolları, tüccarlar ve pazarlardan alınan vergiler Savaşta elde edilen ganimetin 1/5’i devlete aitti. 6-Ganimet 7-Gümrük geliri 8-Maden geliri 9-Bağlı devlet ve beyliklerin ödediği vergiler, Toplanan bu vergiler nerelere harcanırdı Yukarıdaki vergiler kimlerden alınıyordu Selçuklularda altın paraya Dinar, gümüş paraya Dirhem adı verilirdi.. Selçuklular hangi para birimini kullanıyordu Nurdan Gül KÖKTEN

10 c.Ahilik " Allah insanı, medenî tabiatlı yaratmıştır, insanların yemek, içmek, giyinmek, evlenmek, mesken edinmek gibi çok şeylere ihtiyacı vardır. Hiç kimse kendi başına bu ihtiyaçları karşılayamaz. Bu yüzden demircilik, marangozluk, dericilik gibi çeşitli meslekleri yürütmek için çok insan gerekli olduğu gibi bu meslek dallarının gerektirdiği âlet ve edevatı imal etmek için de birçok insan gücüne ihtiyaç vardır. Bu yüzden toplumun ihtiyaç duyduğu ürünlerinin üretimi için lüzumlu olan bütün sanat kollarının yaşatılması şarttır. Bununla da kalmayıp insanların sonradan doğacak ihtiyaçlarını karşılamak için yeni sanat dallarının meydana getirilmesi gerekmektedir." Yukarıdaki metne göre ahiliğin kuruluş amacını açıklayınız Nurdan Gül KÖKTEN

11 Pirlerin taksimi budur ki ahi baba 3 hisse ala, muhalefet olunmaya. Kethüda iki hisse,... 30 yıllık üstatlar ikişer hisse, yirmi yıllık üstatlar birer buçuk hisse, 15 yıllık üstatlar birer hisse alalar ve muhalefet olunmaya... Muhammedi çekilip selametle dağıla. Şöyle biline ki üstatlar önünde kalfalar ellerini sallayıp söz ile mücadele ederlerse tekrar şakirdliğe vereler. Kabul etmez ise merdut oluna ve 10 yıllık kalfa serkeşlik ederse cezalandırıldıktan sonra suçu affoluna... Üstatlar herkes paylarını dükkânlarına götüreler. Duyulur ki başka yerlerden gelen üstatlar derileri toplayıp fukaralara zulmedip ziyade baha ile alırlarmış... Bu durumda Sultan Mahmut Ahi Evran pirimizin şecere-i şerifinde yazılı olan budur ki kadı efendiler şeriatı icra edeler, şecere-i şerife itimat edeler. Gaflet olunmaya." denilmiştir. Dericilerle ilgili fermanla ahilerin hiyerarşisi ve ekonomideki işlevleri ile ilgili hangi yargılara ulaşılabilir? Nurdan Gül KÖKTEN

12 Kethüda Lonca Kalfa Yiğitbaşı Usta Çırak Gedik Muhtesip Ehli Hibre Şet Töreni Loncayı dışarda temsil eder, hükümetle ilişkileri düzenlerdi. Şeyh Çıraklık ve ustalık törenlerini yönetir ve cezaların uygulanmasını sağlardı. Esnaf Kuruluşları Usta ile çırak arasındaki meslek derecesi Disiplin isleri ve esnafa hammadde dağıtımını yapardı. En üst meslek derecesi Ustaların verdiği ufak tefek işleri yapar. Tecrübe kazandıktan sonra imalathaneye geçebilir. Çarsı ve pazar denetlemesi yapardı. Mesleğin sırlarını bilen, malların kalitesi bildiren, fiyat belirleyen uzman. (Bilirkisi) Kalfalıktan ustalığa geçiş töreni Dükkan açma hakkı Önce Ahilikle ilgili kavramları öğrenelim Nurdan Gül KÖKTEN

13

14 ç. Vakıf Sistemi Selçuklularda vakıfların gelişmesinde neler etkili olmuştur İslam dininin hayrı teşvik etmesi artan gelirler Nurdan Gül KÖKTEN

15 XI - XIII. YÜZYILLARDA ANADOLU'DA EKONOMİK HAYAT Anadolu Selçuklu Devletinin ticareti geliştirmek için aldığı tedbirler nelerdir Yeni Ticaret yolları yapmışlardır Nurdan Gül KÖKTEN

16 Karadeniz kıyısındaki Sinop ve Samsun limanları ve Akdeniz kıyısındaki Antalya ve Alanya limanları ticari özelliklerinden dolayı fethedildiler. Nurdan Gül KÖKTEN

17 Avrupalı tüccarlara düşük gümrük vergisi uygulamışlardır. Tüccarların mallarını, zarar görmelerine karşı koruyan sigorta sistemini uygulamışlardır. Nurdan Gül KÖKTEN

18 Anadolu Selçuklu Devletinde Ekonomik Hayat ne zaman bozulmuştur Kubilay Hanlığı Çağatay Hanlığı Çağatay Hanlığı Altınorda Hanlığı Altınorda Hanlığı İlhanlılar Nurdan Gül KÖKTEN Selçuklu hükümetinin, Moğollara taahhüt ettiği vergileri verememeleri, paranın değerinde yaşanan düşüşler, İlhanlı hazinesinden alınan borçlar iktisadi düzenin bozulmuş olduğunu göstermektedir. Selçuklu hükümetinin, Moğollara taahhüt ettiği vergileri verememeleri, paranın değerinde yaşanan düşüşler, İlhanlı hazinesinden alınan borçlar iktisadi düzenin bozulmuş olduğunu göstermektedir.

19 3. Anadolu Selçukluları Antalya, Alanya ve Sinop gibi limanları ele geçirdikten sonra bu limanlarda Avrupalı tüccarlara düşük gümrük tarifesi uygulamışlardır. Anadolu Selçuklularındaki bu uygulamanın amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Ticari ilişkileri geliştirmek B) Avrupa'nın Türklere karşı birleşmesini önlemek C) Avrupa'da nüfuz bölgeleri kurmak D> Denizlerde üstünlük sağlamak E) Anadolu'da siyasal birliği sağlamak (1991) 6 XIII. yüzyıl sonlarına doğru Anadolu'da Moğol baskısının zayıflaması üzerine, sınırlara yerleştirilmiş Türkmen beyleri ve halk üzerindeki Selçuklu otoritesi de zayıflamıştır. Bu durum, aşağıdakilerden hangisine hız kazandırmıştır? A) Anadolu'da ticaretin gelişmesine B) Bizans'ta entrikaların başlamasına 0) Anadolu'da nüfusun artmasına D) Anadolu'daki karışıklıkların ortadan kalkmasına E) Beyliklerin ortaya çıkmasına (1992) Nurdan Gül KÖKTEN

20 Anadolu Selçukluları döneminde ülkede Müslüman Türklerle birlikte yaşayan Hıristiyan ve Musevi topluluklar genelde şehirlerde oturur, zanaat ve ticaretle uğraşır, ibadet ve dini törenlerini serbestçe yerine getirirlerdi. Bunlar, askerlik yapmazlar, ancak vergi öderlerdi. Bu durum Anadolu Selçuklularıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? A) Hoşgörüye dayanan bir siyasetin uygulandığının B) Ticaretin ülke ekonomisindeki payının az olduğunun 0) Anadolu'da İslamiyet'in giderek yaygınlaştığının D) Yabancılardan alınan vergilerin giderek azaltıldığının E) Devlet yönetiminde yabancılara da görev verildiğinin (1993). Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Selçukluları döneminde Anadolu'da ticari ve iktisadi faaliyetlerin gelişmiş olduğuna kanıt olamaz? A) Askeri faaliyetlerin ticari amaçlara göre düzenlenmesi B) Yabancı tüccarların Anadolu'da yerleştirilmesi C) Kervansarayların yaygın olarak inşa edilmesi D) Venedik ile ekonomik amaçlı antlaşma yapılması E) Köse dağ Savaşı sonrası bağımsız beyliklerin kurulması Nurdan Gül KÖKTEN

21 Türkiye Selçukluları ile Venedik arasında yapılan ticaret antlaşmasında; "Venedikli tüccarlara tanınan haklar aynıyla Venedik sınırları içerisinde Türk tüccarlarına da tanınacaktır." hükmü de yer almıştır. Yukarıdaki hüküm Türkiye Selçukluları'nın ticari ilişkilerde öncelikle aşağıdakilerden hangisine önem verdiğini göstermektedir? A) Denizcilik faaliyetlerine B) Din ve vicdan özgürlüğüne C) Devletlerarası eşitliğe D) Dokuma ürünlerine E) Yabancıların haklarına Türkiye Selçukluları ile Venedik arasında yapılan ticaret antlaşmasında; "Venedikli tüccarlara tanınan haklar aynıyla Venedik sınırları içerisinde Türk tüccarlarına da tanınacaktır." hükmü de yer almıştır. Yukarıdaki hüküm Türkiye Selçukluları'nın ticari ilişkilerde öncelikle aşağıdakilerden hangisine önem verdiğini göstermektedir? A) Denizcilik faaliyetlerine B) Din ve vicdan özgürlüğüne C) Devletlerarası eşitliğe D) Dokuma ürünlerine E) Yabancıların haklarına Türkiye Selçukluları'nda; - Sinop'un fethiyle Karadeniz'e, - Alanya ve Antalya'nın fethiyle Akdeniz'e, ulaşılmıştır. Bu faaliyetlerin aşağıdaki alanların hangisinde Türkiye Selçukluları'na fayda sağladığı söylenebilir? A) Siyasi B) Askeri C) Ticari D) Dini E) Denizcilik Nurdan Gül KÖKTEN

22 1 "Anadolu Selçuklu Devleti zamanında ve Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselme döneminde Anadolu'daki zanaatkârlar "lonca" denilen zanaat gruplarına ayrılarak yöneticilerini kendileri seçmişlerdi r. Bu durum, aşağıdakilerden hangisini gösteren bir kanıt olabilir? A) Loncaların ticari alanda başarılı olduklarını B) Devletin zanaatkârları desteklediğini C) Halkın çoğunluğunun zanaatkâr olduğunu D) Zanaatkârlar arasında dayanışma olduğunu E) El sanatlarının, Anadolu'da başlıca gelir kaynağı olduğunu (1985) 2. Anadolu Selçuklu Devleti döneminde İtalyan, Fransız, İranlı, Suriyeli ve Yahudilerden bazı gruplar Antalya, Konya, Kayseri ve Sivas gibi şehirlere, bazı Türkler ise Kıbrıs, Suriye ve Kırım'a yerleşmişlerdi. Bu durumun başlıca nedeni aşağıdaki alanlardan hangisinde görülen gelişmelerdir? A) Ticaret B) Savunma C) Eğitim D) Mimari E) Tarım (1992) Nurdan Gül KÖKTEN

23

24

25