BBY 263 Bilgi Kaynaklarının Tanımlanması Ders 2; Bibliyografik Denetim ve Üstveri.

... konulu sunumlar: "BBY 263 Bilgi Kaynaklarının Tanımlanması Ders 2; Bibliyografik Denetim ve Üstveri."— Sunum transkripti:

1 BBY 263 Bilgi Kaynaklarının Tanımlanması Ders 2; Bibliyografik Denetim ve Üstveri

2 Bibliyografik Denetim Bilgi kaynakları Erişim için oluşturulmuş kurallar Bilgi kaynaklarına erişim için oluşturulmuş kaynaklar (ikincil kaynaklar) Kataloglar Dizinler Bibliyografyalar…

3 Bibliyografik Denetim Tanım ? Erişim odaklılık?? Bilginin transferi? Standartlar Protokoller (FTP, HTTP…) İşaretleme Dilleri Bilginin paylaşımı?

4 Bibliyografik Denetim Konu erişimi Konu başlığı listeleri (LCSH, MeSH) Sınıflama şemaları (LC, Dewey, UDC) Yetke dizinleri Taksonomiler Terim listeleri Etiketler / Folksonomiler Ontolojiler

5 Bibliyografik Denetim Taksonomi

6 Bibliyografik Denetim Terim Listeleri (Thesaurus – Thesauri) CHEFS UF Cooks BT Catering personnel RT Food preparation

7 Bibliyografik Denetim Fasat yapılar Wine by region France Germany Italy by color Red White Rose by price less than 100 € between 100 and 200 € more than 200 €

8 Bibliyografik Denetim

9

10 Ontolojiler

11 Bibliyografik Denetim

12

13

14

15 Veri Tabanı

16 BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama 23.02.2012 Yapılandırılmış Veri Hafta 2: Dizinleme ve Öz Hazırlamaya Giriş

17 BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama 23.02.2012 Yapılandırılmamış Veri Hafta 2: Dizinleme ve Öz Hazırlamaya Giriş

18 BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama 23.02.2012 Yapılandırılmamış Veri Hafta 2: Dizinleme ve Öz Hazırlamaya Giriş

19 Metadata - Üstveri Data about data – veri hakkında veri Farklı meslek grupları farklı tanımlamalar Bilgi sistemlerinin ve kaynaklarının kullanımı, korunması, tanımlanması ve üretimi/oluşturulması Kataloglama ve sınıflama -> etiketleme Bilgi profesyonellerinden -> ??

20 Metadata - Üstveri Web sayfaları – etiketleme Arama Motorları Sosyal etiketleme siteleri Bilgi kalitesi – web kaynakları – eleştirel düşünce bilgi kaynaklarının değerlendirilmesi

21 Metadata - Üstveri Gelişim; 1990’ların ortaları Coğrafik veri yönetimi ve karşılıklı işlerlik Sanayii özellikle Savunma Sanayii Veri yönetimi – kurumsal çalışmalara yönelik dokümantasyon işlemleri

22 Metadata - Üstveri Information Object Fiziksel yada entelektüel formda İçerik - Content Bağlam - Context Yapı – Structure Dijitalleştirme çalışmaları

23 METADATA Nedir? Veri hakkında veri – Data about data Bilgiye yönlendiren, bilginin yerini gösteren, bilgiyi açıklayan ve erişim sağlayan bilgilerdir. Farklı alanlarca farklı tanımlamaların yapıldığı bir kavramdır Makinece anlaşılabilir bilgi Elektronik bilginin kayıtları Kütüphanecilik ve bilgi yönetimi alanında ise metadata her tür bilgi kaynağının tanımlanmasında kullanılan tanımlama unsurları olarak yer almaktadır. Geleneksel kütüphane katalogları, AACR2 ve MARC 21 gibi unsurlar metadata olarak yer almaktadır (NISO, 2004, s.1).

24 Metadata Nedir? Bilginin; Ne? Nerede? Nasıl ? Ne zaman ? ve Kim ? Tarafından oluşturulduğu hakkında bilgi veren unsurlar bütünüdür. Genel olarak bilgi kaynağının kimliklenmesini sağlayan unsurlar bütünüdür.

25

26

27 T. C. KİMLİK NUMARALARI ÖĞRENCİ NUMARALARI…

28 Web Sayfaları ve Elektronik Kaynaklar Web sayfaları nasıl oluşturuluyor? Kodlar My Web Page Welcome to my web page. It is under construction now

29 Web Sayfaları ve Elektronik Kaynaklar Bir web sayfasının oluşturulma süresi maksimum 30 dk. Bir web sayfasının ömrü ortalama 44 gün Metadata ile denetim nasıl sağlanmaya çalışılıyor? Çözüm Arama Motorları ve bu araçların çeşitli zamanlarda arama yapan örümcek programları

30

31 Google http://youtu.be/BNHR6IQJGZs?hd=1

32 Web sayfaları için MetaData Nasıl Oluşturulabilir?? HTML kodları içine gömülebilen MetaEtiketleri ile. Metadata Oluşturucular Metadata Editörleri

33 Metadata Standartları En önemli standart 1990’larda geliştirilen Dublin Core Standardı. Web kaynaklarını 15 meta etiketi ile tanımlama

34 Dublin Core Alanları  Title (Başlık)  Creator (Yaratıcı)  Subject (Konu) keyword  Description ( Tanımlama) Kaynak içeriğinin tanımı  Publisher (Yayımcı) Kaynağı yaratan ve yayımlayan  Contributor  Date (Tarih)  Type (Tür)  Format (Biçim)  Identifier (Belirteç): URL (Uniform Resource Locator)  Source  Language  Relation  Coverage  Rights

35  <meta http-equiv="Content-Type"  content="text/html; charset=windows-1254"> 

36 http://www.ukoln.ac.uk/metadata/dcdot/

37

38

39

40 Mobil Ortamda Metadata QR Code Akıllı telefonlar...

41 Uygulamalar (APIs) Görüntü tanımlama uygulamaları – Image Recognition Örn: Bada Shelf - Samsung