TARİHTE KURULAN TÜRK DEVLETLERİ

... konulu sunumlar: "TARİHTE KURULAN TÜRK DEVLETLERİ"— Sunum transkripti:

1 TARİHTE KURULAN TÜRK DEVLETLERİ

2 1. Büyük Hun İmparatorluğu
2 . Batı Hun İmparatorluğu 3 . Avrupa Hun İmparatorluğu 4 . Akhun İmparatorluğu 5 . Göktürk İmparatorluğu 6 . Avar İmparatorluğu 7 . Hazar İmparatorluğu 8 . Uygur Devleti 9. Karahanlılar Devleti 10 . Gazneliler Devleti 11 . Büyük Selçuklu İmparatorluğu 12 . Harzemşahlar Devleti 13 . Altınordu Devleti 14 . Büyük Timur İmparatorluğu 15 . Babür İmparatorluğu 16 . Osmanlı İmparatorluğu

3 BÜYÜK HUN İMPARATORLUĞU

4 Kuruluş Tarihi : M.Ö. 204 İkiye Ayrılış Tarihi : M.Ö. 58 Birinci Yıkılışı : M.Ö. 41 Son Yıkılış Tarihi : M.S. 216 Kurucusu : Mete [Bagatır] Kapsadığı Alan : Kuzey-Sibirya / Güney-Tibet, Kişmir / Doğu-Büyük Kuruluşu Belgelerle ispatlanabilecek ilk Türk İmparatorluğu'dur. Büyük Hun İmparatorluğu METE'nin bütün TÜRK boylarını tek idare altına toplaması ile kurulmuştur. Ulusal varlığımızın temeli bu imparatorlukla atılmıştır. Bir ülkü için savaşı kutsal bir kurum haline getiren HUNLAR, hala dünyanın en büyük eserlerinden biri sayılan Çin Seddi'nin yapımına sebep olmuşlardır. Ancak, çok yakın tarihlere kadar son derece önemli bir savunma hattı sayılabilecek Çin Seddi "HUN TÜRK"lerinin Çin içlerine bir çığ gibi akmalarına engel olamamıştır. Yıkılış : 420 yıl yaşayan bu muhteşem imparatorluk Çin'lilerin tahriklerine kanan, oyuna gelen boyların kavgaları yüzünden yıkılmıştır.

5 BATI HUN İMPARATORLUĞU

6 Kuruluş Tarihi : M.S. 48 Birleşme Tarihi : M.S 93 Yıkılış Tarihi : M.S. 216 Kurucusu : Panu Çin entrikaları ile M.Ö. 58'de Hun İmparatorluğu ikiye ayrıldı. (Güney-Doğu ve Kuzey-Batı Hun'ları). Bu arada Siyenpi Türkleri, Güney-Doğu Hun'ları ile birleşerek Çin'in de desteği ile Kuzey-Batı Hun'larını Batıya sürmek istediler. Birleşmeden sonra (M.S. 93) 216'ya kadar direnen HUN'lar Orta Asya'nın egemenliğini Siyenpiler'e bırakarak Avrupa'ya göçtüler.

7 AVRUPA HUN İMPARATORLUĞU

8 Kuruluş Tarihi : 375 Yıkılış Tarihi : 454 Kurucular : Muncu, Oktar, Rua ve Aybars adlı 4 kardeş İlk İmparator : Oktar Kapsadığı Alan : Güney Rusya, Romanya, Yugoslavya'nın kuzey bölgesi Macaristan, Avusturya, Çekoslovakya, Güney ve Orta Almanya, ( km²) Avrupa HUN İmparatorluğu en ihtişamlı dönemi, ATTİLA zamanında yaşamıştır.. Avrupa'ya ilk ayak basan TÜRKLER, HUNLAR'dır. 453'te, başlayan taht kavgası yüzünden koca İmparatorluk bir yılda çöktü.

9 AK HUN İMPARATORLUĞU

10 Kuruluşu : 420 Yıkılışı : 562 Kurucusu : Akşuvar Kapsadığı Alan : Kuzey Hindistan’ın yarısı, Afganistan, Türkistan’ın bir bölümü. ( km²) Orta-Asya atlı göçebelerinden, Hindistan’a inen, HUN TÜRKLERİ, III. İmparatorluk hanedanını kurarak, Güney Hindular ve Araplarla ilk teması sağladılar. 470’te taht’a geçen TORAMAN, 496’da İmparator olarak AK-HUN Egemenliğini kurdu. 502’de, TORAMAN’ın yerini alan Mihirakula 530’da kardeşi tarafından devletin başından uzaklaştırırdı. Zalim bir hükümdar olan MİHİRAKULA’nın Keşmir’e gidişi AK-HUN’ların resmen sonu sayılmasına rağmen devlet 562’de GÖKTÜRKLER tarafından yeni imparatorluğa katılıncaya kadar varlığını sürdürmüştür. Öte yandan Keşmir’den Pencap’a inen MİHİRAKULA 542’ye kadar hüküm sürmüş ve bu tarihte ölmüştür. 562’de fiili sona erişe rağmen bazı AK-HUN boyları uzun süre Hindistan’da bir kuvvet olarak yaşamışlardır.

11 GÖKTÜRK DEVLETİ

12 I GÖKTÜRK KAĞANLIĞI Kurucusu : Bumin Kağan Kuruluşu : 552 İkiye Ayrılışı : 581 Yıkılışı : 630 Kapsadığı Alan : km² II GÖKTÜRK KAĞANLIĞI Kurucusu : İlteriş Kağan Kuruluşu : 682 Yıkılışı : 743 Avar’lara bağlı olarak yaşıyan GÖKTÜRKLER bunların egemenliğine son vererek (552) ilk defa TÜRK adını kullanarak GÖKTÜRK İmparatorluğu’nu kurdular. Bumin Kağan’ın ölümünden sonra birlik korunamadı, 581’de ikiye ayrıldılar (Doğu ve Batı GÖKTÜRK Devletleri). Çinlilerin oyunları ile başkaldıran bazı boyların zorlamasıyla Doğu GÖKTÜRK Devleti gittikçe zayıflıyarak 630’da yıkıldı. Aynı şekilde Batı GÖKTÜRK’leri de iç çekişmeler yüzünden zayıflayarak Çin egemenliğini kabul etmek zorunda kaldılar (630). 682’de İlteriş Kağan, Çin boyunduruğundan kurtardığı TÜRKLERİ birleştirerek ikinci defa GÖKTÜRK İmparatorluğu’nu kurdu. İmparatorluk en büyük şeklini İSTEMİ Kağan devrinde aldı. Türklerde tam şehirleşme bu dönemde görülür. GÖKTÜRK İmparatorluğu’nu büyük bir tehlike olarak gören Çin’lilerin devamlı entrikaları devleti yönetenleri birbirine düşürmüş, bu pırıl pırıl imparatorluk kardeş kavgasının kurbanı olarak 743’te yıkılmıştır.

13 AVAR İMPARATORLUĞU

14 Kuruluşu : 563 Yıkılışı : 803 Kurucusu : Bayan Kağan Kapsadığı Alan : İtil-Don, Dinyeper-Dinyester, Vistül, Elbe, Oder, Ren, Erdel, Eflak ve Boğdan. Bölgesi Kuruluşu : Orta-Asya Türklerinden olan Avarlar tahtlarını Göktürkler’e kaptırınca başka bir Türk hanedanının idaresi altında yaşamak istemediklerinden Avrupa’ya geçip yeni ve büyük bir Türk İmparatorluğu kurmuşlardır. Avrupa’ya gelen Avarlar, bir asır önceki Hun İmparatorluğu enkazı ve toprakları üzerine oturmuşlardır. Yıkılışı : 238 yıl yaşayan İmparatorluk, üst üste yaptığı savaşlar neticesinde eski kuvvetini kaybederek Franklar tarafından ortadan kaldırıldı.

15 HAZAR İMPARATORLUĞU

16 Kuruluşu : 651 Yıkılışı : 983 Kapsadığı Alan : Kırım, Dinyeper, Don, Volga. Kuruluşu : Önceleri Göktürklere tabi olduğu tahmin edilen Hazarlar, batıya göçerek, Kırım’dan Hazar Denizi’ne kadar olan alanda imparatorluk kurmuşlardır. Yıkılışı : Emeviler, Araplar ve Norman Türkleriyle mücadele eden Hazarlar, öldürücü darbeyi Normanlar’dan yemiş, prenslik derecesine düşerek XI. asır sonlarına kadar yaşamış, yeni gelen Kıpçak, Peçenek ve Oğuz Türkleri arasında eriyip gitmişlerdir. Hazarlar arasında Yahudilik ve Müslümanlık ile beraber Hıristiyan dini de çok yayılmıştır.

17 UYGUR DEVLETİ

18 BİRİNCİ UYGUR DEVLETİ Kuruluşu : 744 Yıkılışı : 840 Kurucusu : Kutluğ Bilge Kül Kağan İKİNCİ UYGUR DEVLETİ Kuruluşu : 851 Cengiz Han’a tabi oluşu : 1209 Yıkılışı : 1335 Kuruluşu :Göktürk Hakanlığı Federasyonu içinde gittikçe önem kazanan Uygurlar, bu hakanlığı yıkarak kendi devletlerini kurmuşlardır. Yıkılışı : Çin entrikalarıyla kardeşlerin birbirlerine düşmesi yüzünden zayıflıyan devlet Moğol İmparatorluğu’na katılmıştır.

19 KARAHANLILAR

20 Kuruluş Tarihi : 940 Yıkılış Tarihi : 1040 Kurucusu : Saltuk Buğra Han Kapsadığı Alan : Seyhun ve Ceyhun nehirlerinin arası. Kuruluşu : Karahanlılar Türklerin II. yüzyıldan beri aralıksız devam eden büyük imparatorluğu yöneten VI. hanedanıdır. Yıkılışı : Süleyman Han yeni kurulan Selçuklular önünde tutunamadığı için taht ve tacını Selçuklulara devretti. Gazneliler de daha evvel kurulan Karahanlı toprakları üzerinde büyüyorlardı. Böylece bu devletin mirasçıları Selçuklularla Gazneliler olmuştur. İnançları : 955’de hanedan ve teba müslümanlığı resmi din olarak seçmiş ve böylece ilk müslüman Türk Devleti olmuştur. Sanat : Uygur kültürünü, İslam kültürüyle birleştirerek bayındırlığa önem vermişlerdir. Bu devirde kurulan medreseler ilk Türk islam bilgin yazarlarını yetiştirmiştir. Türk edebiyatının “Kutadgu Bilig” ve “Divan-ı Lugatı Türk” gibi en büyük eserlerini verdiler.

21 GAZNELİLER

22 Kuruluş Tarihi : 963 Yıkılış Tarihi : 1183 Kurucusu : Alp Tekin Kapsadığı Alan : Bugünkü Afganistan, Harzem, Türkistan, Kırman, Horasan, Seman, Damgan, Laristan, İsfahan, Rey, Hemadan, Kazvin, Kaşan, Mazenderan, Esterebat, Geylan, Hindistan, Saint, Belicüstan, Pencap, Recistan, Molva, Kucarat, Delhi, Ağra, Ut ve Allahabat km² Kuruluşu : Samanoğulları hizmetinde çalışan ve Herat Valiliğine atanan Alp Tekin, bir süre sonra hükümdarına karşı gelerek yanındaki Türk atlılarıyla birlikte Gazne’yi almış ve bundan dolayı kurduğu devlete Gazneliler denmiştir. Yıkılışı : 1040 Dandanakan’da Selçuklar’a yenildikten sonra zayıflamaya başlıyan Gazneliler, Afgan yerlilerinden olan Gurlu Türkleri tarafından yıkıldı.

23 BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ

24 Kuruluş Tarihi : 1040 İlk İmparatorluk : Gerileme Devri : II. İmparatorluk : Yıkılış Tarihi : 1157 Kurucusu : Selçuk Bey Kapsadığı Alan : Doğuda Balkaş, Işık gölü, Tarım havzası, Batıda Ege ve Akdeniz sahilleri, Kuzeyde Aral gölü, Hazardenizi, Kafkasya Karadeniz, Güneyde Arabistan dahil Umman denizine kadar 10 milyon km². Kuruluşu : Karahanlılar tahtını ele geçiren Selçuklular 1040 Dandanakan Meydan Muharebesiyle Gaznelileri yenerek devletin temelini atmışlardır. Yıkılışı : Devlet hükümdar ailesinin ortak malı sayılıyordu, Hükümdar ölmeden önce eldeki toprakları oğulları ve kardeşleri arasında paylaştırırdı. Devlet kanlı kardeş kavgaları yüzünden yıkılmıştır.

25 HARZEMŞAHLAR

26 Kuruluş Tarihi : 1157 Yıkılışı : 1231 Kurucusu : Muhammed Harzemşah Kapsadığı Alan : İran, Güney Kafkasya, Dağıstan, Umman, Afganistan, Maveraünnehir, Harzem, Balkaş ile Aral arası 5 milyon km² Kuruluşu : Sultan Sancar ölünce, Sancar’ın yeğenleri ile tabilerinden Harzemşahlar aralarında çekişmişlerdir. Sancar’dan boşalan tahta Irak Selçukları namzet gösterilmektedir. Çünkü Harzemşahlar, Kara Hitay baskısında idiler. Irak Selçukları tarihi sahneden çekilince Doğu Türk Hakanlığı kesin şekilde Harzemşahlar’a kaldı. Yıkılışı : Cengiz, İmparatorluğunu kuvvetlendirdikten sonra Harzemşah Devleti’ni ortadan kaldırmış ve Harzemşah’ları batıya sürmüştür. Sosyal Hayat : Şehir hayatı yaşıyan Harzemşahlar devrinde Türk dili ve edebiyatı biraz daha gelişmiştir.

27 ALTINORDU DEVLETİ

28 Kuruluşu : 1236 Yıkılışı Kurucusu : Batur Han Kapsadığı Alan : Doğu Avrupa ve İdil boyu Kuruluşu : Cengiz Han’ın torunu Çuçi’nin oğlu Batur Han’a verilen ülkedir. Sonradan Altın Ordu adını almıştır. Yıkılışı :Berdibek Han’ın ölümünden sonra hanlar arasında karışıklıklar çıktı. Timur’un yaptığı sefer de Altın Ordu’yu temelinden sarstı. Altın Ordu Devleti’nin zayıflaması Ruslar’ın işine yaramış ve bu devleti tüm olarak ilhak ederek ortadan kaldırmıştır. Sosyal Hayat : Altın ordu’da şehir hayatı gelişmiş hükümdar soyundan gelen kadınlar siyasi haklara sahip olmuşlardır. Müslümanlığı kabulden önce Moğol hukukunu, kabulden sonra şeriat hükümlerini uygulamışlardır.

29 BÜYÜK TİMUR İMPARATORLUĞU

30 Kuruluşu : 1368 Bölünmesi : 1405 Yıkılışı : 1501 Kurucusu : Timur Gürkan Kapsadığı Alan : Batıda Balkanlar, kuzeyde Volga kıyıları, güneyde Hint Okyanusu, Kuruluşu : Çağatay Hükümdarı Kutluk Han Timur’u hizmetine alarak tümen beyi yaptı.Elinde kuvvet bulunan Timur, beyler arasındaki çekişmelerden ve anlaşmazlıklardan faydalanarak Belh şehrinde bağımsızlığını ilan etti. Çevresinde tek hakim duruma geçen Timur, yakınındaki devletlere de hücuma başlayarak hakimiyeti altına aldı. Yıkılışı : Timur ölmeden önce büyük imparatorluğunu 4 oğlu ve 35 torunu arasında paylaştırmıştı. Bu paylaşma sonucunda, taht kavgaları kanlı bir safhaya girdiğinden, devlet zayıfladı. Durumdan faydalanan Şeybaniler, başkenti alarak, imparatorluğa son verdiler.

31 BABÜR İMPARATORLUĞU

32 Kuruluşu : 1526 Yıkılışı : 1858 Kurucusu : Babür Şah Kapsadığı Alan : Hindistan, Afganistan. 2,7 milyon km² Kuruluşu : Semerkant’ta tahta çıkan Babür Şah, Timur Oğullarından ikinci ve sonuncu Doğu Türk Hakanı Oldu. Cengiz torunlarından Şeyban Han tarafından atalarının yurdundan kovulunca kabil’i başkent yaparak Afganistan’da bir krallık ilan etti. 1528’de Kuzey Hindistan’ın fethini tamamlayarak kendi ismiyle söylenen imparatorluğu kurmuş oldu. Yıkılışı : Türk Hükümdarı Feth-Ali Han, Hindistan’ı işgal etmeğe gelen İngilizlerle yaptığı savaşta şehit oldu. Böylece Bengal İngilizlerin eline geçti. Güney Hindistan’da hakimiyet kuran İngilizler, kuzeye yönelmiş Delhi’de oturan II.Bahadır Şah’ı tahttan indirerek Rangun’a Sürmüşlerdir. Böylece Timur oğulları 5 yüzyıl sonra tarihe karışmıştır.

33 OSMANLI İMPARATORLUĞU

34 Kuruluşu : 1299 Yıkılışı : 1922 Kurucusu : Osman Bey Kapsadığı Alan : Cezayir, Tunus, Trablusgarp, Mısır, Arabistan, Filistin, Suriye, Irak, Anadolu, Kafkasya, Kırım, Efflak, Buğdan, Erdel, Sırbistan, Yunanistan, Bulgaristan, Akdeniz’deki irili ufaklı adalar. 20 milyon km²..

35 Kuruluşu : I. Alaeddin Keykubat’ın izniyle Ankara’nın güneyine yerleşen Kayılar, bir süre sonra Ertuğrul Beyin komutasında Sakarya boylarına doğru yayılarak Söğüt şehri ile Domaniç yaylasını almışlardır. Ertuğrul Beyden sonra yerine oğlu Osman Bey Kayıların başına geçerek, bağımsızlığını ilan ile kendi adıyla tanınan beyliği kurdu. Devlet ve memleket yönetiminde gösterdikleri kabiliyet, bu işte önde tuttukları adalet ve doğruluk ilkelerine bağlılıklarıyla kuvvetlenerek kısa zamanda İmparatorluk haline gelmişlerdir.

36 Hızla gelişen ve genişleyen imparatorluk tarihin en büyük ve kudretli devleti haline gelmiştir yılında Sultan 2.Mehmet tarafından İstanbul fethedilmiştir. Yavuz Sultan Selim döneminde halifeliği ele geçiren Osmanoğulları,Kanuni Sultan Süleyman döneminde en geniş sınırlarına ulaşmış Viyana kuşatılmıştır. Daha sonra duraklama devrine girildi. Yavaş yavaş Avrupalılara karşı prestij kaybı başladı yılında imzalanan Zitvatorok Antlaşması, bunun bir göstergesidir. Değişen ticaret yolları ve gelişen Avrupa teknolojisi, Osmanlıların Avrupalılar karşısında güç kaybetmesine neden olmuştur.Osmanlı Avrupalı devletlerin kendi aralarındaki çıkar çatışmalarından yararlanıp denge politikası izleyerek varlığını korumaya çalışmıştır.

37 1.Dünya Savaşı neticesinde devletin artık ayakta duramayacağu anlaşılmış ve TBMM tarafından yürütülen Milli Mücadelenin başarılı olması sonucu Türkiye Devletinin kurulması ile Osmanlı Devleti son bulmuştur.

38

39 SONUÇ Günümüze kadar kurulmuş Türk devletleri tüm kahramanca savaşlara göğüs germiş ancak genellikle iç çatışmalardan dolayı varlıklarını devam ettirememişlerdir tarihimiz bize birlik ve beraberliğin önemini göstermektedir. Özellikle Çin tarafından uygulanan içten tehdit oluşturma çabaları bize en çok zararı vermiştir unutulmamalıdır ki –Geçmişini bilmeyenin geleceği karanlıktır --