İLAÇLAR ARDA KIRTASİYE.

... konulu sunumlar: "İLAÇLAR ARDA KIRTASİYE."— Sunum transkripti:

1 İLAÇLAR ARDA KIRTASİYE

2 İlaç,canlı hücre üzerinde meydana getirdiği tesir ile bir hastalığın teşhisini, iyileştirilmesi veya semptomlarının azaltılması amacıyla tedavisini veya bu hastalıktan korunmayı mümkün kılan, canlılara değişik uygulama yöntemleri ile verilen doğal, yarı sentetik veya sentetik kimyasal preparatlardır. Ticari ilaçlar ilaç firmaları tarafından üretilir ve genellikle patentlidir. ARDA KIRTASİYE

3 Etken maddesinin patent süresi dolmuş ve birden çok firmanın üretebildiği ilaçlara ise jenerik ilaçlardenir. İlaçlar uygulama yoluna, kimyasal özelliklerine ve etkilediği biyolojiksitemlere göre sınırlandırılabilir. Daha güvenilir ve geniş kullanım alanına sahip sınıflandırma sistemi ise Anatomical Therapeutic Chemical Classification Systemdir (ATC sistemi). ARDA KIRTASİYE

4 Orjinal İlaç Uzun araştırmalar ve klinik çalışmaları sonucu belli bir hastalık üzerinde olumlu etki yaptığı kanıtlanmış, temeli patentli bir moleküle dayanan ve daha önceden benzeri olmayan yeni ilaçlar için kullanılan bir uluslararası terimdir. Orijinal ilaçlar, dünyanın bir çok ülkesinde güçlü yasalarla, patent ve veri koruma hakları şemsiyesi altında belli bir süre boyunca korunurlar. Bu süre içinde, başka bir ilaç şirketinin, bu ilacın benzerini üretmesine izin verilmez. Böylece orijinal ilaç üreticileri AR-GE yatırımlarını karşılayabilmekte ve yeni araştırmalar için kaynak yaratabilmektedirler. Orijinal ilacın yasal koruma süresinin dolması ile birlikte, ilaç şirketleri, orijinal ilacın benzerlerini piyasaya sürebilirler. Bu ilaçlar, “Jenerik İlaç” olarak adlandırılır. Jenerik ilaçları üreten firmaların, bu ilaçları piyasaya sürebilmeleri için bazı kurallara uymaları zorunludur: ARDA KIRTASİYE

5 Eşdeğer İlaç Patent süresi sona ermiş orijinal farmasötik ürünün terapötik eşdeğeri olan üründür eşdeğer ilaç. Bu ürünler, temelde benzer ürün olarak aynı etkin maddeyi içerir ve bu sebeple orijinal ürünlerle yer değiştirebilir. Eşdeğer ilaçların, orijinal ilaçlarla aynı farmakolojik etkilere sahip olduğu, dolayısıyla hasta üzerinde aynı tedaviyi sağladığı bilimsel çalışmalarla kanıtlanır. Birçok AB ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de etkin fiyat tedavi programları gereğince eşdeğer ilaç; yüksek fiyatlı orijinal ürünlerin etkin alternatifi olarak değerlendirilmekte ve yaygın olarak reçetelendirilmektedir. ARDA KIRTASİYE

6 Hazırlama Şekline göre ilaçlar
1. Majistral İlaç: Doktor tarafından yazılan formüllü etken madde ve miktarlarına göre eczacının hazırladığı yapma ilaç şekli. Artık bazı kısıtlı cilt ilaçları dışında pek tercih edilmez. 2. Ofisinal ilaç: Farmakope'de (İlaç hammaddelerinin bütün özellikleri, anatomik yapı ve kimyevi bileşimleri, hazırlanmaları, muayene ve korunmalarını içeren resmi kitap) bulunan formüle göre eczacı tarafından hazırlanan, hazır bulundurulan ilaçlardır. 3. Müstahzar: Sağlık Bakanlığından alınmış ruhsatla ilaç firmaları veya ilaç laboratuarları tarafından hazırlanan ilaçlar. İlaçların toksisiteleri ve yan etkilerindeki belirgin artış, bunların etkin ve minimum risk ile kullanılma zorunluluğunu ve özel bilgileri gerektirmektedir. Böylece, zaman içerisinde, "akılcı ilaç kullanımı" diye bir kavram ortaya çıkmıştır. Akılcı ilaç kullanımı, gereksinim duyulan ilacın gerektiği anda, gerektiği sürede kullanımıdır. Akılcı ilaç kullanımı ilkeleri beş ana başlıkta görülür: 1. Doğru tanıya dayanmak; 2. Uygun ilacı seçmek; gereken dozunu, uygun yoldan ve tedavi sanatı ile sunmak ye yeterli süre kullanmak; 3. Tedavi başarısını değerlendirmek; yan etkileri ve hastanın uyumunu izlemek; 4. Birden çok ilaç kullanılacaksa etkileşmelerini değerlendirmek; 5. Tasarlanan tedavinin gerçekleşmesini ve maliyetini dikkate almak. ARDA KIRTASİYE

7 ARDA KIRTASİYE

8 Majistral ilaç, eczanelerde hazır bulunmayan fakat doktor tarafından reçeteye yazılmış formüle göre eczanelerde eczacılar tarafından hazırlanan ilaçlara verilen isimdir. Günümüzde pek çok ilacın Müstahzar formları eczanelerde bulunduklarından giderek yapımı azalmıştır. Majistral ilaçların haricen kullanılanları kırmızı, dahilen kullanılanları beyaz etiketle etiketlenir. Etikette: içerik, kullanım şekli, son kullanma tarihi gibi bilgilere yer verilmelidir. ARDA KIRTASİYE

9 Ofisinal İlaçlar Her ülkenin kendi farmakopesine göre farmakopelerde formülü, özellikleri belirtilmiştir, Sağlık Bakanlığınca izin verilmiş ilaç ve ilaç firmalarınca yapılmış fabrikasyon ilaçlar ya da eczanelerde aynı ilkeler doğrultusunda hazırlanan ilaçlara denir. Örneğin ; afyon tentürü, paregorik eliksir, belladona tentürü gibi.. ARDA KIRTASİYE

10 Hazırlama Şekline göre ilaçlar:
Majistral İlaç: Doktor tarafından yazılan formüllü etken madde ve miktarlarına göre eczacının hazırladığı yapma ilaç şekli. Artık bazı kısıtlı cilt ilaçları dışında pek tercih edilmez. Ofisinal ilaç: Farmakope' de bulunan formüle göre eczacı tarafından hazırlanan, hazır bulundurulan ilaçlardır. Müstahzar: Sağlık Bakanlığından alınmış ruhsatla ilaç firmaları veya ilaç laboratuvarları tarafından hazırlanan ilaçlar. İlaçların kimyasal yapıları ile fizyolojik etkileri arasında bağlantı yoktur. Örneğin; alkollerin hem hipnotik, hem analgesik, hem de antibiotik etkileri vardır. Çeşitli aminler de analgesik, antihistaminik ve antimalerial etki gösterebilir. ARDA KIRTASİYE

11 ARDA KIRTASİYE

12 . Lokal uygulanma yolları
Epidermal = Cilt üzerine = perkütan: Liposolübl ilaçlar bu yolla uygulanabilir. Cildin absorpsiyon yeteneğini azaltan tabakası stratum korneum’dur. Sıyrık, yanık ve yara sonucu bu tabaka ve epidermis kalkmış ise ciltten absorpsiyon artar. Bölgelere göre cildin geçirgenliğinin değişmesinde S. Korneum’un kalınlığı, kılların ve kıl foliküllerine açılan yağ bezlerinin sıklığı ve bazı diğer faktörler rol oynar. Cildin geçirgenliği şu sıraya göre azalır : skrotum > kulak arkası (mastoid bölge) > koltuk altı > saçlı deri > göğüs > ön kol > bacak  Cilt içine = intrakütan : Deri içine 0.1 ml’den az miktarda, Konjonktiva üzerine: Göze uygulamaya özgü ilaçlara kolir denir. Bazen nazolakrimal kanaldan geçip emilen ilaç miktarı da artabilir ve istenmiyen etkiler görülebilir (atropin, timolol). Kolirler aseptik ve steril olmalıdırlar. ARDA KIRTASİYE

13 ARDA KIRTASİYE

14 Sistemik uygulama yolları
Enteral Veriş: İlacın sindirim kanalı içine verilmesi ve bu kanalın mukozasından absorpsiyona bırakılması demektir.  Üç şekilde yapılır :  Oral (ağızdan = per os), Sublingual (dil altı) ve bukal, Rektal  Oral (= ağızdan = peros) -1:  En doğal ve en sık kullanılan yoldur. Pratik, ekonomik, elverişli, güvenilirdir. Self- medikasyona (kendi başına tedavi) uygundur. Bu yolun en önemli absorpsiyon yeri ince barsaklardır. (yaklaşık 200 m2 ‘lik emilim alanı). Kalın barsaklardan emilim derecesi önemsizdir. ARDA KIRTASİYE

15 ARDA KIRTASİYE

16 İLAÇLARIN FARMASÖTİK ŞEKİLLERİ
Katı Farmasötik Şekiller Oral Kullanılanlar Tablet (Komprime): Toz halindeki ilaçların çeşitli bağlayıcı maddeler karıştırılarak özel makinalarda sıkıştırılması ile elde edilir. Silindir, disk veya mercimek şeklinde olabilir. Mide-barsak kanalında su alıp şişerler ve dağılırlar (disintegrasyona uğrarlar). Köpüren(efervesan) tablet ve çiğneme tableti gibi şekilleri de vardır. Draje: Tabletlerin şeker, çikolata gibi maddelerle kaplanması sonucu elde edilirler. Böylece alınmaları daha kolaylaştırılmış olur. ARDA KIRTASİYE

17 Pilül: Toz halindeki etkin maddelerin bal, koyu şurup gibi inert yapıştırıcı maddeler ile yoğurulduktan sonra küçük küreler haline getirilmeleri ile elde edilen preparasyon lardır. Kapsül: Lezzet ve kokuları hoşa gitmeyen katı ve sıvı ilaçların kolay alınmasını sağlayan zeytin veya silindir şeklinde jelatin muhafazalardır. Mide asidinden veya enzimlerinden bozulan ilaçlar keratin veya mide sindirimine dayanıklı başka maddelerle kaplanmış kapsüller halinde hazırlanırlar, bunlar barsakta açılır ve barsak kaplamalı (enteric coated)kapsüller adını alırlar. Kaşe: Lezzet ve kokuları hoşa gitmeyen ilaçları koymak için hazırlanmış, nişastadan yapılan yassı silindirik şekilli muhafazalardır.Örn.: Gripin  Toz (Poudre): Sentetik veya doğal kaynaklı çeşitli ilaçlar toz haline getirilerek kaşık veya diğer ölçeklerle ağızdan alınırlar. Paket: Toz halindeki ilaçların bir kezlik dozlarının kağıttan yapılmış ufak muhafazalara konulması suretiyle hazırlanır. ARDA KIRTASİYE

18 ARDA KIRTASİYE

19 ARDA KIRTASİYE

20 ARDA KIRTASİYE