1. Kendin çö z kendin tara Değmesin el başına Ben yârime kavuştum Darısı el başına Bu dizelerdeki en belirgin s ö z sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

... konulu sunumlar: "1. Kendin çö z kendin tara Değmesin el başına Ben yârime kavuştum Darısı el başına Bu dizelerdeki en belirgin s ö z sanatı aşağıdakilerden hangisidir?"— Sunum transkripti:

1

2 1. Kendin çö z kendin tara Değmesin el başına Ben yârime kavuştum Darısı el başına Bu dizelerdeki en belirgin s ö z sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A)İstiare B) Benzetme C) Cinas D) Kinaye E) H ü sn-i Talil

3 E) H ü sn-i Talil ( Güzel Sebep ): “Sebebi bilinen bir olayı, bir durumu, ger ç ek sebebi dışında daha g ü zel bir sebebe bağlama sanatıdır.” Ö rnek G ü l-i ruhsarına karşu g ö z ü mden kanlı akar su Habibim fasl-ı g ü ld ü r bu akar sular bulanmaz mı Örnek : İşim gücüm budur benim Gökyüzünü ben boyarım her sabah Orhan Veli Uyanır bakarsınız ki mavi Örnek : Güzel şeyler düşünelim diye Yemyeşil oluvermiş ağaçlar Saksımda ruhumun bütün yası var Derdimden soluyor açan gonca.

4 2. “Anneler! Okşamayın ç ocuğunuzu Benim annem ç ok uzaklarda Kapayın pencerenizi kardeş insanlar Neşenizi kıskanırım” Bu d ö rtl ü kte yapılan edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir? A) Tariz B) Telmih C) Nida D) Tezat E) Kinaye

5 C) Nida NİDA (SESLENME): NİDA (SESLENME): Şiddetli duyguları,heyecanları coşkun bir seslenişle anlatmadır.Daha çok ay,ey,hay,ah ünlemleriyle yapılır. ---Ey benim sarı tamburam! Sen ne için inilersin? ---Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü! (Arif Nihat Asya) ---Ey benim sarı tamburam! Sen ne için inilersin? ---Çatma kurban olayım ey nazlı hilal!Arif Nihat Asya

6 3.”Yine doldu gemimizin arması Bizim gemi martı gibi pek oynak” Bu dizelerdeki edebi sanat aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Sular ö yle temiz ki annemin s ü t ü gibi B) Ufuklarda bu akşam ne sis ne bir bulut var C) Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın D) Dumanlı bir kızıllık g ö kleri perdeliyor E) Sakladığım baharlar nerde bu kilim i ç in

7 A) Sular ö yle temiz ki annemin s ü t ü gibi

8 4. Benzetme unsurlarından sadece kendisine benzetilenle yapılan benzetmelerle “a ç ık istiare “ denir. Aşağıdakilerden hangisinde buna ö rnek g ö sterilebilir? A) Şu Boğaz harbi nedir, var mı ki d ü nyada eşi B) Bir med zamanı g ö ky ü z ü kurşunla ö rt ü l ü C) Eşin var, aşiyanın var baharın var ki beklersin D) Benzemez hi ç bir masala g ü zelliğin E) Ge ç tim yine d ü n eski hazan bah ç elerinden

9 1. TEŞBİH(BENZETME) Sözü daha etkili duruma getirmek için aralarında ilgi bulunan iki unsurdan güçsüzü olanı güçlü olana benzetmektir. Benzetmede dört unsur bulunur: a)Benzenen b)Benzetilen c)Benzetme Yönü d)Benzetme Edatı Bu öğelerin kullanılıp kullanılmaması açısından da üç çeşit benzetme vardır: “ Çocuk tilki gibi kurnaz biriydi.” “Minik yavrucak elma gibi kıpkırmızı yanaklarıyla gülücükler saçıyordu. Benzenen Benzetilen Benzetme Yönü Benzetme Edatı “Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi zeybeğin.” “Binalar kale gibi olduğundan içeri girilemiyordu.” B.tilen B.nen B.E “Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? “ B.tilen B.yen “Karısına yıllarca cehennem hayatı yaşattı.” B.tilen B.yen

10 Bir med zamanı g ö ky ü z ü kurşunla ö rt ü l ü B) Bir med zamanı g ö ky ü z ü kurşunla ö rt ü l ü :in bulunmayıp yalnızca benzetilenle yapılan istiaredir. Kapalı İstiarebenzeyen 2.İSTİARE(EĞRETİLEME) Benzetmenin asıl unsuru olan benzeyen ve benzetilenden yalnızca biri kullanılarak yapılır. a.)Açık İstiare:Benzeyenin bulunmayıp yalnızca benzetilenle yapılan istiaredir. b.)Kapalı İstiare:Benzetilenin bulunmayıp yalnızca benzeyenle yapılan istiaredir. “Bir hilal uğruna ya rab ne güneşler batıyor. (Açık İstiare) “ “Ay,altın ağaçlardan yere damlıyordu.(Kapalı İstiare)” Ülkemizde üniversiteden mezun olmuş pek çok fidan artık iş de bulamıyor. (Açık İstiare) Bahar gelince bir ağızdan şarkılar söyler kuşlar. (Kapalı İstiare) Bugün gökten inciler yağıyordu. (Açık İstiare) ( Galatasaray,Fenerbahçe kalesine gol yağdırdı.(Kapalı İstiare) Genç adamın sözleri,kızın yüreğini yakıyordu.(Kapalı İstiare) Sanat,hür bir ortamda boy atar. (Kapalı İstiare) Kurban olam,kurban olam, Beşikte yatan kuzuya. (Açık İstiare)şarkı

11 5. Duygu kalmamış kimsede sevgi sizlere ö m ü r Kafalar taş kesilmiş buz tutmuş d ü ş ü nceler Bu dizelerdeki altı ç izili s ö zde yapılan s ö z sanatı, aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Yok bizi arayan, soran kimsemiz B) Kar yağıyor ü st ü m ü ze lapa lapa C) Yalnız ç i ç ekler değil hayallerim de soldu D) Bir şarkı ç alıyor eski plakta E) Ç ocuk sesleri ç ınlıyor sokak aralarında

12 C) Yalnız ç i ç ekler değil hayallerim de soldu

13 6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde h ü sn-i ta'lil sanatı yapılmıştır? A) İşte r ü zgârda u ç an alevleriyle yer yer Siyah ağa ç lıklardan parladı meş'aleler B) Bir ç ok gidenin her biri memnun ki yerinden Bir ç ok seneler ge ç ti d ö nen yok seferinden C) Son şanlı macerasını tarihe anlatın Zincir i ç inde bağlı duran kahraman atın D) Haydutların i ç inden birisi ilerledi Kolların kesilecek haydi hazırlan, dedi E) Fakat değnekten atım nerde Kardeşim su versin ona, susamış

14 B) Bir ç ok gidenin her biri memnun ki yerinden

15 7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde "tenas ü p" sanatı yapılmıştır? A) Ne duruyon ağlasana g ö zlerim Bir daha yârini g ö rebilmezsin B) El ç ek tabib el ç ek yaram ü st ü nden Sen benim derdime deva bilmezsin C) Sılası hatıra d ü şse Yaş g ö z ü ne dolar gelir D) Şubat ayı kış yelini kovarken Cennet dense sana yakışır dağlar E) Hazır ol vaktine Nem ç e kralı Yer g ö t ü rmez asker ile geliyor

16 Tenas ü p: Manaca birbirine uygun kelimeleri bir arada kullanma sanatına tenas ü p denir. Ö rnek Ol peri-veş kim melahat m ü lkin ü n sultanıdur H ü km anın h ü km ü bana ferman anın fermanıdır. beytinde de padişahlık müessesesi ile ilgili olarak "sultan, hüküm, ferman, mülk" kelimeleri birbiriyle ilgilidi

17 8. Zikre lâyık bahsi ancak zevkidir ö mr ü n Ger ç i tali'den nihayetsiz sitemler g ö rm ü ş ü z Bu dizelerde aşağıdaki s ö z sanatlarından hangisine ö rnek g ö sterilebilir? A) Teşhis (Kişileştirme) B) Tezat (Karşıtlık) C) Teşbih (Benzetme) D) Kinaye E) Tecah ü l-i Arif (Bilmezlikten gelme)

18 B) Tezat (Karşıtlık) Tezat: Aynı varlığın iki zıt y ö n ü n ü bir arada ifade etme veya birbirine zıt iki kavram arasında ilgi kurma sanatıdır. Ö rnek "Ağlarım hatıra geldik ç e g ü l ü şt ü klerimiz" mısraında birbirine zıt iki kelime aynı beyitte kullanılarak tezat sanatı yapılmıştır. Biz şi ’ ri b ö yle s ö yledik ağyar s ö yles ü n, Hem dost s ö yles ü n bunu hem yar s ö yles ü n

19 9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde “tezat” sanatına ö rnek g ö sterilebilir? A) Her g ü n arar sorsam da akrabaları Kırk yılda bir defa selam gelir bana B) D ü n yine bir ç ini şehrini gezdim Bu geziş bir g ü nden daha kısadır C) Bir garip h ü lyaya nazım d ü şeli Gezdim yarı gamlı yarı neşeli D) Bir ç ağ g ü neşinde a ç ılmış g ü ller Bir zaman yelinde serviler inler E) K ö pr ü den ge ç miyor artık ileri Ey kayık, yolunu kimler bağlıyor

20 Tezat ( Karşıtlık ) Bir varlığın ya da bir olayın birbirine zıt karşıt durumlarının bir arada verilmesi sanatıdır. Örnek : Ne efsunkar imişsin ah, ey didar – ı hürriyet Esir – i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten.

21 10. B ü t ü n mimarlar y ü ksek m ü hendislerde Bir sen kaldın al ç ak, ey Sinan Usta Bu dizelerde aşağıdaki s ö z sanatlarından hangilerine ö rnek g ö sterilebilir? A) Tezat - nida - tariz B) Tecah ü l-i arif - kişileştirme - tevriye C) Benzetme - tevriye - irsal-i mesel D) İntak - cinas - alliterasyon E) Tariz - h ü sn-i ta'lil - mecaz-ı m ü rsel

22 11. Y ü r ü yiğit y ü r ü yoluna y ü r ü Yar yanında ge ç er olsun her g ü n ü m Bu dizelerde ses ahengi oluşturmak i ç in "y" sesleri birka ç kez kullanılmıştır. Bu şekilde yapılan sanat aşağıdakilerden hangisidir? A) Seci B) Alegori C) İmale D) Ulama E) Aliterasyon

23 Alli Terasyon: Aynı sesi taşıyan sözcükler kullanılarak yapılan bir ahenk sanatıdır. Örnek : “Derdimi derin dereye döksem, Dere düz olur gider.” “Sev seni seveni Yar ile yatan ise Sevme seni sevmeyeni Mısır’ a sultan ise. “

24 12. “G ü l koklamak usul ü n ü yıllarca meşk edip Binbir ç eşit dikenlere katlanmışız g ü l ü m” Bu dizelerde g ü l ve diken s ö zc ü kleri hem ger ç ek hem mecaz anlama gelecek bi ç imde kullanılmıştır. Bu şekilde yapılan sanat aşağıdakilerden han ­ gisidir? A) Kinaye B) Mecaz-ı m ü rsel C) Leff ü neşr D) İrsal-i mesel E) Tevriye

25 Kinaye Bir s ö z ü n aynı anda hem ger ç ek hem de mecazi manada kullanılması sanatıdır. Ö rnek Şu karşıma g ö ğ ü s geren Taş bağırlı dağlar mısın beytindeki taş bağırlı deyimi ile hem dağların taş ve topraktan meydana gelmiş olması; hem de merhametsiz, y ü reksiz olmak anlamı kastedilir. Buradaki merhametsiz mecazi anlamdır.

26

27 M ü balağa Bir şeyin vasıflarını veya bir olayı olduğundan fazla b ü y ü terek veya k üçü lterek ifade etme sanatıdır. Ö rnek “ G ö melim gel seni tarihe desem, sığmazsın. ” mısraında şair bir şehidin tarihe sığmayacağını ifade ile g ü zel bir m ü balağa ö rneği veriyor.

28

29

30