HZ. MUHAMMED’İN HAYATINDAN ÖRNEK DAVRANIŞLAR

... konulu sunumlar: "HZ. MUHAMMED’İN HAYATINDAN ÖRNEK DAVRANIŞLAR"— Sunum transkripti:

1 HZ. MUHAMMED’İN HAYATINDAN ÖRNEK DAVRANIŞLAR

2 1. Hz. Muhammed İnsanlara Değer Verirdi Sahabeden Enes bin Mâlik anlatıyor: “Hz. Peygamber (sav.)* biriyle karşılaşıp konuşmaya başlayınca o zat yüzünü çevirmedikçe kendisi o kişiden yüzünü çevirmezdi. Biri ile karşılaşıp elini tutunca adam elini bırakmadıkça elini çekmezdi. Sahabilerle otururken ayaklarını asla uzatmazdı. O, insana verdiği önemin bir göstergesi olarak ölülerin arkasından olumsuz konuşulmasını ve kabirlerin üzerine oturulmasını da yasaklamıştı.”

3 Hz. Muhammed, Allah’ın insana değer verdiğinin bilincindeydi
Hz. Muhammed, Allah’ın insana değer verdiğinin bilincindeydi. Yaşamı boyunca bu bilinçle davranmış ve her zaman insanı değerli bir varlık olarak görmüştür. O; insanları ırkına, rengine, cinsiyetine, milliyetine göre değerlendirmemiştir. Tüm insanları eşit görmüş, herkese değer vermiştir. Hz. Muhammed (sav.) insanları hiçbir zaman küçümsemezdi. Bir topluluğun arasına katıldığı zaman kendisine aşırı saygı gösterilmesinden hoşlanmazdı. Ayrıcalık beklemez, bulunduğu ortamda boş bulduğu yere otururdu.

4 Yüce Allah insanı en güzel biçimde yaratmıştır
Yüce Allah insanı en güzel biçimde yaratmıştır. Kur’an’da yer alan, “Biz insanı en güzel biçimde yarattık.” ayeti de bu durumu belirtmektedir. Başka bir ayette ise insana birtakım üstünlükler verildiği şu ifadelerle dile getirilmektedir: “Biz hakikaten insanoğlunu şan ve şeref sahibi kıldık. Onları (çeşitli nakil vasıtaları ile) karada ve denizde taşıdık; kendilerine güzel güzel rızıklar verdik; yine onları, yarattıklarımızın birçoğundan cidden üstün kıldık.”

5 Peygamberimiz zamanında Mescid-i Nebi’nin temizliğini yapan kimsesiz bir kadın vardı. Hz. Muhammed bir ara kadını göremeyince arkadaşlarına sordu. Arkadaşları da kadının öldüğünü söylediler. Peygamberimiz, “Neden bana haber vermediniz?” diyerek arkadaşlarına sitemde bulundu. Daha sonra kadının mezarına gitti ve onun için dua etti.3 Arkadaşları, kadının ölümünü Peygamberimize bildirmeye bile gerek görmemişlerdi. Oysa o, herkesin durumuyla ilgilenir, insanlara değer verirdi. Kadının mezarına gidip dua ederek bunu göstermiştir.

6 Bir gün Medine sokaklarından bir cenaze geçiyordu. Bunu gören Hz
Bir gün Medine sokaklarından bir cenaze geçiyordu. Bunu gören Hz. Muhammed hemen ayağa kalktı. Yanındakiler, cenazenin bir Yahudiye ait olduğunu söylediler. Bunun üzerine Peygamberimiz, “O, bir insan değil mi?” diyerek arkadaşlarına, düşüncelerinin yanlış olduğunu vurguladı.

7 Kendisi de ırk, din ayrımı yapmaksızın herkese değer verdiğini gösterdi. Peygamberimiz yoksul ve kimsesizlerle daha yakından ilgilenirdi. Yaşlıları, hastaları, kimsesizleri sık sık ziyaret ederdi. Onlara güler yüzle hâl ve hatır sorar, sorunlarıyla ilgilenirdi. Peygamberimiz çocuklara da değer verirdi. Onlara selam verir, kendisinden bir istekleri olup olmadığını sorardı.

8 3. Hz. Muhammed Bilgiye Önem Verirdi Mekkeliler şehir dışına yolculuğa çıktıklarında değerli eşyalarını, mallarını Peygamberimize emanet ederlerdi. Peygamberimiz kendisine emanet edilen şeyleri özenle korur, zamanında sahiplerine geri verirdi. Medine’ye göç ederken bile Mekkelilerin kendisine bıraktıkları emanetleri unutmamıştı. Onları Hz. Ali’ye vermiş ve sahiplerine teslim etmesini söylemişti.

9 Hz. Muhammed (sav.), doğruluğu ve dürüstlüğü nedeniyle yaşadığı toplumda güvenilir bir kişi olarak tanınmıştı. Mekkeliler ona daha peygamber olmadan önce Muhammed-ül Emin (Güvenilir Muhammed) diyorlardı. Peygamber olduktan sonra da inansın veya inanmasın, tüm Mekkelilerin Hz. Muhammed’e güveni sürdü. Hz. Muhammed’in peygamberliğine inanmayanlar, kendisine çeşitli iftiralar attılar ama hiçbir zaman onun yalancı olduğunu söyleyemediler.

10 Hz. Muhammed (sav.) peygamber olduktan bir süre sonra Mekke’deki Safa Tepesi’ne çıktı. “Ey Kureyşliler!” diye seslendi. Onu duyanlar çevresine toplandılar. Peygamberimiz onlara, “Size şu tepenin arkasından bir düşman ordusunun geldiğini söylesem, inanır mısınız?” dedi. Oradakilerin hepsi, “Evet, inanırız. Çünkü senin yalan söylediğini hiç duymadık.” dediler. Bunun üzerine Peygamberimiz, onlara kendisinin peygamber olarak görevlendirildiğini söyledi.

11 Hz. Muhammed (sav. ) okumaya, öğrenmeye, bilgiye önem vermiştir
Hz. Muhammed (sav.) okumaya, öğrenmeye, bilgiye önem vermiştir. O, Medine’ye hicretten sonra Müslümanların ibadet etmeleri ve ilim öğrenmeleri için bir mescit yaptırmıştır. Burada, namazlardan sonra hem kadınlara hem de erkeklere bilgiler vermiştir. Onlara dinî ve ahlaki ilkeleri öğretmiştir.

12 Mescid-i Nebi’nin yanına suffe denilen bir yer yaptırmıştır
Mescid-i Nebi’nin yanına suffe denilen bir yer yaptırmıştır. Suffe de kalanlar zamanlarının büyük bölümünü sadece ilim öğrenmekle değerlendirmiştir. Hz. Peygamber bazı sahabeleri de özellikle yabancı dil öğrenmeleri konusunda teşvik etmiştir. Suffe ehlinin sayıları başlangıçta yetmiş kişi civarındaydı. Ancak bu sayı daha sonraları artmıştır. Suffe İslam tarihindeki ilk medrese ya da ilk muallim mektebi (öğretmen okulu) olarak kabul edilebilir.

13 4. Hz. Muhammed Danışarak İş Yapardı “Danışan dağ aşmış, danışmayan düz yolda şaşmış.” atasözünün anlamı üzerinde arkadaşlarınızla konuşunuz.

14 İnsan, her konuda yeterli bilgi sahibi olamayabilir
İnsan, her konuda yeterli bilgi sahibi olamayabilir. Herhangi bir iş yaparken, karar verirken başkalarına danışma gereği duyabilir. Böyle yapmak gerekli ve yararlıdır. Çünkü danışmak, başkalarının görüşünü almak, kişinin bakış açısını genişletir. Kendini geliştirmesini, daha doğru kararlar vermesini sağlar. Bu nedenledir ki dinimizde danışmaya önem verilmiştir. Kur’an’da yer alan bir ayette şöyle buyrulmuştur:

15 “. İş hakkında onlara danış. ” Başka bir ayette ise “
“...İş hakkında onlara danış...” Başka bir ayette ise “....Eğer bilmiyorsanız ilim sahiplerine sorunuz.” denilerek insanlar danışmaya önem vermeye çağrılmıştır.

16 Hz. Muhammed (sav. ) akıllı, zeki, ileri görüşlü bir insandı
Hz. Muhammed (sav.) akıllı, zeki, ileri görüşlü bir insandı. Buna rağmen yapacağı işlerde başkalarına danışmaya önem verirdi. Onların düşüncelerinden yararlanır, uygun gördüklerini de uygulardı. O, özellikle yapacağı işle ilgili uzman ve deneyimli kişilere danışırdı. Hiçbir zaman, “Her şeyi en iyi ben bilirim.” anlayışıyla hareket etmezdi. Böylece hem çevresindekilere değer verdiğini ortaya koyar hem de danışarak iş yapmanın gerekliliğini arkadaşlarına gösterirdi.

17 5. Hz. Muhammed Merhametli, Hoşgörülü ve Affediciydi Hz
5. Hz. Muhammed Merhametli, Hoşgörülü ve Affediciydi Hz. Muhammed şefkatli ve merhametli bir insandı. O, başta insanlar olmak üzere tüm canlılara sevgi ve merhametle yaklaşırdı. Peygamberimizin merhametli bir insan olduğuna ilişkin bir ayette şöyle buyrulur: “Andolsun size kendinizden öyle bir peygamber gelmiştir ki sizin sıkıntıya uğramanız ona çok ağır gelir. O size çok düşkün, müminlere karşı çok şefkatlidir, merhametlidir.”

18 Bir gün Peygamberimiz torunu Hz. Hasan’ı kucağına almıştı
Bir gün Peygamberimiz torunu Hz. Hasan’ı kucağına almıştı. Torununu seviyor, öpüyordu. Bu duruma şaşıran Akra bin Habis isimli sahabe, Hz. Peygambere şöyle dedi: –Ya Resulullah! Benim on çocuğum var ancak şimdiye kadar hiçbirini öpmüş değilim. Peygamberimiz o sahabeyi şöyle uyardı: –Merhamet etmeyene, merhamet olunmaz.

19 Peygamberimiz insanlara her zaman şefkat ve merhametle davranırdı
Peygamberimiz insanlara her zaman şefkat ve merhametle davranırdı. Yoksulları ve kimsesizleri korur, onlara yardım ederdi. Sahip olduğu imkânları onlarla paylaşmaya önem verirdi. Kadınların haklarına saygı gösterilmesini ister, onlara iyi davranılmasını buyururdu. Hz. Muhammed çocuklara karşı son derece şefkatli ve merhametliydi. O, çocukları çok sever, onlarla selamlaşır ve şakalaşırdı. Bir hata yaptıklarında çocukları azarlamaz, güzel bir dille yaptıklarının yanlış olduğunu söylerdi. Özellikle yetim ve öksüz çocuklarla ilgilenir, onların ihtiyaçlarının karşılanması için çaba gösterirdi.

20 Hz. Muhammed yalnızca kendisine inananlara değil, inanmayanlara karşı da merhametliydi. Peygamber olduğu dönemde Mekkeliler kendisine çok kötü davranmış, baskı ve işkence yapmışlardı. Peygamberimiz Mekke’yi ele geçirdiğinde onlardan intikam almayı düşünmedi. Mekkelilere merhametli davrandı ve onların hepsini bağışladığını bildirdi. Hz. Muhammed’in insanlara karşı kin ve düşmanlık beslememesi, merhametli davranması, İslamiyet’in yayılmasında önemli rol oynamıştır.

21 Bu durumla ilgili olarak Kur’an-ı Kerim’de şu ifadeler yer alır: “O vakit Allah’tan bir rahmet ile onlara yumuşak davrandın! Şayet sen kaba, katı yürekli olsaydın hiç şüphesiz etrafından dağılıp giderlerdi...” Peygamberimiz, merhametli olmasının yanı sıra aynı zamanda hoşgörülüydü. O, çevresindekilere de, her zaman hoşgörülü olmalarını öğütlerdi. Örneğin, eşi Hz. Ayşe’ye şöyle demişti: “Ey Ayşe! Yumuşak ve hoşgörülü ol. Çünkü yumuşak ve hoşgörülü olmak, bulunduğu yeri güzelleştirir. Onun olmadığı yer ise çirkinleşir’’

22 6. Hz. Muhammed Çalışmayı Sever ve Zamanı İyi Değerlendirirdi Peygamber Aleyhisselam ve arkadaşları bir sefere çıkmışlardı. Herkes çok acıkmış ve yorulmuştu. Resulullah, konaklama emri verdi ve bir vahanın kıyısında konakladılar. Peygamber Aleyhisselam, bir koyun kesilsin ve pişirilip dağıtılsın, emrini verdi. Orada hazır bulunanlardan birisi: “Ey Allah’ın elçisi, koyunu ben keserim.” diyerek ayağa kalktı. Koyunu kesme işi ona verildi. Bir başkası ise: “Ben de et pişirmesini bilirim.” dedi. Pişirme vazifesi de ona verildi.

23 Bunun üzerine Peygamber Aleyhisselam: “Ben de hep birlikte yiyeceğimiz bu yemeğin ateşi için odun toplayayım.” buyurdu. Sahabeler hep bir ağızdan şöyle dediler: “Haşa ya Resullullah! Biz bütün hizmetleri görürüz. Siz de şu hurma ağacı altında istirahat edin.” dediler. Ancak Resulullah onlara şöyle cevap verdi: “Ben bilirim ki siz bütün hizmetleri görür, zahmetleri çeker, yemeği hazırlarsınız. Ancak siz çalışırken benim oturmam beni rahatsız eder. Ümmetini hizmet ettirip kendi istirahate dalan bir idareci olmak istemem. Allah, kendisini Müslümanların içinde farklı muameleye tabi tutanları sevmez.”

24 _ Sizce insanlar sağlık ve boş vakit konusunda niçin aldanmıştır
_ Sizce insanlar sağlık ve boş vakit konusunda niçin aldanmıştır? _ İki günü birbirine eşit olan niçin zarardadır? Sınıfta konuşunuz.

25 Hz. Muhammed, zamanın insan için çok değerli bir nimet olduğunun bilincindeydi. O, yaşamı boyunca bu bilinçle davranmış, zamanını iyi değerlendirmeye önem vermiştir. Kur’an’ın, “Boş kaldın mı hemen (başka) işe koyul.” buyruğunu kendisine ilke edinmiştir. Yaşamı boyunca çalışmış, tembellikten uzak durmuştur.

26 Çevresindekilerden de böyle davranmalarını istemiştir
Çevresindekilerden de böyle davranmalarını istemiştir. Peygamberimiz (sav.) küçük yaştan itibaren çalışmaya başlamıştır. Çocukluğunda Mekkelilerin koyunlarını otlatmış, yanında kaldığı amcasının aile bütçesine katkıda bulunmuştur. Gençliğinde ticaretle uğraşmış, geçimini kendi kazancıyla sağlamıştır. Peygamber olduktan sonra da çalışmayı sürdürmüştür. İnsanlara yük olmamış, geçimini emeğiyle sağlamıştır.

27 Hz. Muhammed, zamanını planlı bir biçimde kullanırdı
Hz. Muhammed, zamanını planlı bir biçimde kullanırdı. Uyku ve dinlenme saatleri, misafir ve ziyaretçileri kabul edeceği zamanlar belliydi. O, ibadet için zaman ayırır, ailesini de ihmal etmezdi. Ev işleriyle ilgilenir, çocuklarıyla şakalaşır ve oynardı. Belirli zamanlarda devlet işleri ve halkın sorunları ile uğraşırdı. Tüm bunları yaparken zamanını savurganca kullanmamaya özen gösterirdi.

28 Bizler de zamanımızın değerini bilelim. Vaktimizi boşa harcamayalım
Bizler de zamanımızın değerini bilelim. Vaktimizi boşa harcamayalım. Derslerimize planlı bir şekilde çalışıp ödevlerimizi tam ve zamanında yapalım. Çok okuyup kendimizi geliştirelim. Böyle davrandığımızda başarılı olacağımızı bilelim.

29 7. Hz. Muhammed Sabırlı ve Cesaretliydi MEDİNE’DE GECE BASKINI Bir gece Medine’de büyük bir gürültü işitilir. Endişe içinde sokaklara dökülen halk, şehrin düşman baskınına uğradığını zanneder. Hemen önlem alınıp savunma durumuna geçilmeye çalışılır. Fakat bu arada eğersiz bir atın üzerinde, boynuna asılı kılıcıyla Hz. Muhammed görünür. Şehir dışından gelmektedir. “Korkmayın, tehlikeli bir şey yok!” der. Halk yatışır. Sonra anlaşılır ki gürültünün duyulmasıyla beraber kılıcını almış, en yakındaki ata eğersiz ve koşumsuz olarak atlamış ve şehir çevresindeki tehlikeli olabilecek yerleri teker teker kontrol etmiştir. Hiç kimsenin kendisine katılmasını beklemeden... Tek başına...

30 Hz. Muhammed (sav.) doğumundan itibaren pek çok sıkıntıyla karşılaşmıştır. Doğmadan önce babasını, altı yaşında da annesini yitirmiştir. Yetim ve öksüz bir çocuk olmanın getirdiği sıkıntıları sabırla aşmıştır. Altı çocuğundan beşi, kendisi sağken ölmüştür. O, bu acı durumlar karşısında da sabretmiştir. Hz. Muhammed, altı yüz on yılında Allah tarafından peygamberlikle görevlendirilmiştir. Bu tarihten itibaren yaklaşık yirmi üç yıl boyunca insanlara İslam dinini anlatmıştır.

31 Onları Allah’ın varlığına ve birliğine, kendisinin peygamberliğine inanmaya çağırmıştır. İnsanlara, putlara tapmaktan vazgeçmelerini söylemiştir. Hz. Muhammed, peygamberlik görevini yerine getirirken pek çok baskı ve işkence görmüştür. Ancak bunların hiçbiri onu yolundan döndürememiştir. Güçlükler karşısında cesaretle insanlara İslamiyeti anlatmayı sürdürmüştür. Peygamberimiz insanları İslam dinine çağırırken Kur’an’ın şu ayetine uygun davranmıştır:

32 “O peygamberler ki Allah’ın gönderdiği emirleri duyururlar, Allah’tan korkarlar ve ondan başka hiç kimseden korkmazlar...”

33 Peygamberimiz zamanında Medine’de, soylu ve ileri gelen ailelerden birinin kızı hırsızlık yapmıştı. Bazı kişiler Peygamberimizin çok sevdiği bir kişi olan Üsame bin Zeydi ona aracı göndererek bu kişinin cezalandırılmaması için girişimde bulunmuşlardı. Peygamberimiz aracıların istediğine şiddetle karşı çıkmış ve şöyle demişti: Sizden öncekiler, aralarından zengin ve güçlü biri suç işlediğinde onu cezalandırmazlardı. Fakir, kimsesiz biri suç işlediğinde ise onu cezalandırırlardı. Bu tavırları yüzünden de onlar helak oldular. “Allah’a yemin ederim ki bu suçu kızım Fatma da işlemiş olsa onu cezalandırmaktan kaçınmazdım.” :

34 9. Hz. Muhammed Doğayı ve Hayvanları Severdi Hz. Muhammed (sav
9. Hz. Muhammed Doğayı ve Hayvanları Severdi Hz. Muhammed (sav.), yaşadığı çevrenin güzelleştirilmesine ve yeşillendirilmesine çalışırdı. Doğanın korunmasını, ağaçların kesilmemesini öğütlerdi. Peygamberimiz ağaç kesenlere, kestikleri ağacın yerine yenilerini dikmelerini söylerdi. Kendisi de ağaç dikmeye önem verirdi. O, Medine yakınlarındaki bir araziyi ağaçlandırdı. Bazı yerleri de özel koruma altına aldı. Hz. Peygamber, ancak günümüzde farkına varılan ve ihtiyaç olarak kabul edilen1 millî park ve yeşil alan gibi çevrecilik faaliyetlerini kendi döneminde başlatmıştır.

35 Hz. Muhammed (sav. ) hayvanları da çok severdi
Hz. Muhammed (sav.) hayvanları da çok severdi. Onlara zarar verilmemesini, kötü davranılmamasını öğütlerdi. Peygamber Efendimiz hayvanlara her zaman şefkat ve merhametle yaklaşmıştı. Onların aç ve susuz kalmamalarına özen göstermişti. Hayvanlara taşıyabileceğinden fazla yük yüklememiş, yükleyenleri de uyarmıştı. Hz. Muhammed doğayı sever ve hayvanları korurdu. Çevresindeki insanlara da bu şekilde davranmalarını öğütlerdi. O, bir hadisinde şöyle buyurmuştur: “Bir Müslümanın diktiği ağaçtan veya ektiği ekinden insan, hayvan ve kuşların yedikleri şeyler o Müslüman için sadakadır.” Hz. Peygamber bir gün, yolda yüzünden dağlanmış bir merkep görünce, “Allah’ın laneti onu dağlayanın üzerinedir.” der.

36 Yine Peygamberimiz sıcak bir yaz gününde susuzluktan kıvranan bir köpeğe kuyuya inip su içiren bir kişinin bu yüzden cennete girdiğini anlatır. Ve “Bir kadın da kedisini hapsederek ölmesine neden olduğu için cehenneme atıldı.” der. Eşi Hz. Ayşe’nin devesine biraz sert davrandığını görünce Peygamberimiz onu şöyle uyarır: “Merhametten mahrum olan, her türlü hayırdan mahrumdur.” Arkadaşlarıyla beraber bir yolculukları sırasında bir kuşun yuvasından yavrusunu alanları sert biçimde uyarır. Anne kuş o sırada yuvasının üzerinde çırpınıp durmaktadır. “Yavrularını alarak bu hayvanın canını kim acıttı? Verin ona yavrularını.”

37 “Her kim boş, kuru ve çorak bir araziyi ihya ederse bu amelinden dolayı Allah tarafından mükâfatlandırılır. İnsan ve hayvan ondan yararlandıkça burayı ihya edene sevap yazılır.” “Birinizin elinde bir ağaç fidanı varsa kıyametin kopacağını bilse bile onu diksin.”

38 Açık Uçlu Sorular 1. Hz. Muhammed’in güvenilirliği konusunda bilgi veriniz. 2. Hz. Muhammed’in hoşgörülü oluşunu gösteren bir örnek olay anlatınız. 3. Hz. Muhammed’in merhametli oluşu hakkında bilgi veriniz. 4. Hz. Muhammed bilgiye neden çok önem vermiştir? Açıklayınız. 5. Hz. Muhammed’in cesaretli oluşunu örnek vererek anlatınız. 6. Zamanı iyi değerlendirmek niçin önemlidir? Söyleyiniz. 7. Hz. Muhammed’in doğa ve hayvan sevgisi hakkında bilgi veriniz.

39 Doğru Yanlış Aşağıdaki bilgilerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız. 1. ( ) Hz. Muhammed’in dürüst ve güvenilir olması, onun herkes tarafından sevilmesinde önemli bir rol oynamıştır. 2. ( ) Hz. Muhammed’e cesareti ve sabrı nedeniyle Muhammedül Emin denmiştir. 3. ( ) Hz. Muhammed’e inanmayanlar bile Mekke dışına çıktıklarında değerli eşyalarını ona emanet etmişlerdir. 4. ( ) Hz. Muhammed Mescid-i Nebi’nin inşaatında çalışmış, sırtında kerpiç taşımıştır. 5. ( ) Hz. Muhammed sadece Müslüman olan kimselere değer vermiştir