Sunuyu indir
YayınlayanNilüfer Batur Değiştirilmiş 8 yıl önce
1
KAYAÇLAR Elazığ Alacakaya (Guleman) Vişne Mermer Gökmen ÖZER
Coğrafya Öğretmeni Kars Selim Şehit Teğmen Gökhan Yaşartürk Lisesi Mermer’in elmas telli makine ile kesimi Elazığ Alacakaya (Guleman) Vişne Mermer
2
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Kayaçlar Kayaç(Taş): Taş kürenin ana unsuru olan ve çeşitli minerallerden oluşan topluluklara denir. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
3
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Mineral Beyaz Kuvars Mineral: Doğada bulunan, belirli kimyasal bileşimi ve düzenli atomik yapısı olan çoğunlukla katı halde bulunan cisimlerdir. Not: Kuvars, Kalsit ve feldspat doğada bulunan 2000 mineralden en çok olanlarıdır. Ekonomik değeri olmayan minerallere GANG minerali, ekonomik değeri olanlara cevher minerali denir. (demir, bakır, krom, gümüş, altın, kömür vb.) Krom Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
4
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Mohs Skalası Kayaçları oluşturan minerallerin sertlik derecesine göre sınıflandırılmasına denir. Sertlik Derecesi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Mineral Talk Jips Kalsit Fluorit Apatit Feldspat Kuvars Topaz Korindon Elmas Yumuşak Sert Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
5
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Zümrüt Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
6
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Kayaç Döngüsü Yerkabuğunu oluşturan 3 temel kayaç türü vardır. Bunlar; magmatik kayaçlar, tortul kayaçlar ve başkalaşım kayaçlarıdır. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
7
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Kayaç Döngüsü Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
8
KAYAÇLAR A- İç Püskürük Kayaçlar I-Volkanik(Püskürük) Kayaçlar Granit
Gabro Diyorit Siyenit Peridodit B- Dış Püskürük K. Bazalt Andezit Volkan camı(Obsidyen) Trakit Volkan Tüfü Sünger taşı II-Tortul(Sedimanter)Kayaçlar A- Organik Tortullar Taş kömürü Linyit Turba Antrasit Mercankaya Tebeşir B- Fiziksel Tortullar Kil taşı Kumtaşı (Gre) Çakıltaşı(Konglomera) Buzultaşı (Moren) C- Kimyasal Tortullar Kireç taşı(Kalker) Kaya tuzu Jips (Alçı Taşı) Sarkıt Dikit Sütun Traverten III-Başkalaşım (Metamorfik) Kayaçlar Kalker___________Mermer’e Granit Gnays’a Kiltaşı Şist’e Kum taşı Kuvarsit’e Kömür Elmas’a Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
9
I-Volkanik (Püskürük, Katılaşım, Magmatik) Kayaçlar
Magma yer kabuğunun derinliklerinde derece arasında bir sıcaklıkta ergimiş haldedir. Yüksek sıcaklıktaki magma yer kabuğunun kırık ve çatlaklıkları boyunca yeryüzüne doğru yükselir. Magmanın yeryüzünde veya yeryüzüne yakın yerlerde soğumasıyla volkanik kayaçlar oluşur. Bu kayaçlar oluştukları yere göre iç ve dış püskürük kayaçlar olmak üzere iki gruba ayrılır. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
10
A- İç Püskürük Kayaçlar
Magma çatlak ve kırıklar boyunca yeryüzüne yükselirken bazen en üsteki tabakaların direncini kıramaz ve yüzeye yakın yerlerde yavaş yavaş soğuyarak katılaşır. Bu şekilde oluşan kayaçlara iç püskürük kayaçlar denir. Özellikleri: Granit Gabro Diyorit Siyenit Peridodit Sertir. Aşınmaya karşı dirençlidirler. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
11
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Granit Granit, yer kürenin milyonlarca yıl süren jeolojik oluşum dönemlerinde kuars, feldispat ve mika gibi çeşitli minerallerin birleşmesiyle oluşmuş iç püskürük kayaçtır. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
12
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Tor Topografyası Toprak örtüsünün erozyona uğraması sonucu yüzeye çıkan blok halindeki kaya kütlesine denir. Sıcak ve nemli bölgelerde kimyasal ayrışma ve çatlak yoğunluğundan dolayı bu bölgelerde dik yamaçlarda granit kütleleri dik duvarlar yada kütleleşmiş bloklar halinde bulunur. Günlük sıcaklık farkının fazla olduğu yerlerde yüzey şekilleri keskin kenarlı köşeli dikliklerden oluşan sarp bir görümüm alır. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
13
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Gabro Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
14
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Diyorit Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
15
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Siyenit Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
16
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Peridotit Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
17
B- Dış Püskürük Kayaçlar
Yer kabuğunun kırık ve çatlakları boyunca yeryüzüne ulaşarak soğuyan kayaçlardır. Volkanik dağ ve tepeler ile bunların çevresindeki araziler, dış püskürük kayaçlardan oluşur. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
18
B- Dış Püskürük Kayaçlar
Bazalt Andezit Volkan camı(Obsidyen) Trakit Volkan Tüfü Sünger Taşı Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
19
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Bazalt Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
20
Bazalt kullanım alanları
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
21
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Andezit Kullanım Alanları: Kaldırım ve bordür uygulamalarında Yaya yollarında Park ve bahçelerde Çevre düzenlemelerinde İstinat duvarı yapımında ve kaplamasında Tarihi yapılarda Binaların dış cephesinde ve yürüme yollarında Villa tipi yapılarda Estetik görünüm verilmek istene her alanda kullanılır. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
22
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
23
Volkan Camı (Obsidyen)
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
24
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Trakit Niğde Sungurbey Camii Trakit taşları Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
25
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Volkan Tüfü Peri bacası Volkan Külü Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
26
Sünger Taşı (PomzaTaşı)
Dilimizde ise süngertaşı, köpüktaşı, nasırtaşı, hışırtaşı, küvek, kisir gibi pek çok adla anılmaktadır. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
27
II- Tortul (Sedimanter) Kayaçlar
Bu kayaçlar akarsu, rüzgar ve buzullar tarafından taşınarak deniz ve göl tabanlarında akarsuların taşkın alanlarında, buzulların erime bölgelerinde ve rüzgarın etkili olduğu yerlerde birikir. Bu birikintilerin doğal bir çimentoyla birleşmesi sonucu oluşan kayaçlara denir. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
28
Tortul Kayaçların Özellikleri
Tabakalı Yapılara sahiptirler İçinde fosil bulundururlar. Sertlikleri azdır Aşınmaya karşı dirençsizdirler Çok geniş alanlara yayılmışlardır. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
29
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Fosil Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
30
A- Organik Tortul Kayaçlar
Canlı kalıntılarının taşlaşmasıyla oluşur ve fosil içerirler. Örnek: Kömür bitkilerin taşlaşmasıyla oluşmuştur. Taş kömürü Paleozoikte Linyit Tersiyerde Yakın zamanda taşlaşan bitkiler Turbayı oluşturur. Antrasit Taş Kömürü Linyit Turba Mercan kaya Tebeşir kömür Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
31
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Antrasit Pahalı olduğu için kullanımı sınırlıdır. Isınmadan çok kimyasal reaksiyonlarda indirgeyici olarak kullanılır. Doğada sınırlı miktarda bulunduğundan satışı kolay değildir. İçerdiği safsızlık çok az, karbon yüzdesi çok fazladır. Güçlükle tutuşan, koku ve duman çıkarmadan yanan bir çeşit taş kömürüdür. Katılık ve yoğunluğu diğer kömürlerden çoktur. Parmak üstünde leke bırakmaz. Kısa mavi renkli bir alevle yanar. Kalori olduğu için lokomotiflerde kullanılır. Türkiye'de Kastamonu ilinde bulunan antrasit kömürleşme derecesi en yüksek, jeoloji bakımından en eski kömürdür. Kaynak: Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
32
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Taş Kömürü ve Linyit Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
33
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Turba Turba, yarı kömürleşmiş bitki kalıntılarının sıkışmasından oluşan, koyu kahverengi hafif, katı yakıt. Bu kömüre daha çok bataklık yerlerde rastlanmaktadır. İçindeki su miktârı yüksektir. Karbon yüzdesi ise 60’ı geçmez. Turba, henüz karbonlaşma safhasını tamamlamamış genç kömürlerdendir Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
34
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Mercan kaya Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
35
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Tebeşir Tebeşir:Derin deniz canlıları olan tek hücreli Globugerina (Globijerina)’ların birikimi sonucu oluşur. Not: Sınıfta kullandığımız tebeşir bir çeşit kireçtaşıdır ; birbirine gevşek olarak bağlanmış çok ince toz halindeki bir taştır. Kireçtaşı kalsiyum karbonat mineralidir. İngiltere’nin kuzeyindeki tebeşir kayalıkları Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
36
Tebeşir taşı Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
37
II- Fiziksel(Mekanik, Kırıntılı) Tortul Kayaçlar
Genellikle akarsular ve diğer dış güçler tarafından taşınan kil, kum, mil ve çakıl gibi taneli malzemelerin birikmesiyle oluşurlar. Not1: Kayacın içerisinde: Kil çok ise Kil taşı Kum çok ise-----Kum taşı Çakıl çok ise----Çakıl taşı (Konglomera) Not2: Çimento ile bağlanan çakıllar köşeli ise BREŞ Çimento ile bağlanan çakıllar yuvarlak ise PUDİNG ismini alır Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
38
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Kil Taşı Kaynak: Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
39
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Kum Taşı Kaynak: Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
40
Çakıl taşı (Konglomera)
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
41
Çakıl taşı (Konglomera)
Çimento ile bağlanan çakıllar yuvarlak ise PUDİNG Çimento ile bağlanan çakıllar köşeli ise BREŞ Puding Breş Kaynak:itu.edu.tr Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
42
Glasiyal (Buzul)Konglomera
Kaynak:İtü.edu.tr.müze Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
43
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
C-Kimyasal Tortullar Sular içerisindeki eriyik malzemelerin çökelmesi sonucu oluşurlar. Kireç taşı(Kalker) Kayatuzu Jips (Alçı taşı) Sarkıt Dikit Traverten Sütun Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
44
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Kalker (Kireç taşı) Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
45
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Kaya tuzu Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
46
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Jips (Alçı taşı) Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
47
Sarkıt, Dikit, Sütun, Traverten
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
48
III-Metamorfik (Başkalaşım) Kayaçlar
Püskürük ve tortul kayaçların yüksek sıcaklık ve basınç altında kalarak mineralojik ve yapısal değişikliğe uğrayarak başka bir kayaca dönüşmüş halidir. Gözenekliliği ve geçirimliği azdır. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
49
Metamorfik (Başkalaşım) Kayaçlar
Kalker___________Mermer’e Granit Gnays’a Kiltaşı Şist’e Kum taşı Kuvarsit’e Kömür Elmas’a Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
50
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Kalker---- Mermer’e Sıcaklık+Basınç Kalker Mermer Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
51
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Granit Gnays’a Sıcaklık+Basınç Gnays’a Granit Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
52
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Kil taşı Şist’e Sıcaklık+Basınç Kil taşı Şist Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
53
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Kum taşı Kuvarsit’e Sıcaklık+Basınç Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
54
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Kömür Elmas’a Sıcaklık+Basınç Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
55
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Elmas maden ocağı Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
56
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Elmas maden ocağı Sibirya’nın doğusunda yer alan Mirny Elmas Madeni 525 m derinliğinde ve 1200 metrelik bir çapa sahip. Dünyanın ilk ve en geniş elmas madenlerinden biriydi. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
57
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Telif Bazı fotoğraflar çeşitli sitelerden eğitim amacıyla indirilmiştir. Ticari amaçlar için kullanılmamaktadır. Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.