RUH SAĞLIĞI TEŞHİS, TEDAVİ VE GELİŞTİRME MERKEZİ TAHİR ÖZAKKAŞ MD.,PhD.

... konulu sunumlar: "RUH SAĞLIĞI TEŞHİS, TEDAVİ VE GELİŞTİRME MERKEZİ TAHİR ÖZAKKAŞ MD.,PhD."— Sunum transkripti:

1 RUH SAĞLIĞI TEŞHİS, TEDAVİ VE GELİŞTİRME MERKEZİ TAHİR ÖZAKKAŞ MD.,PhD

2 PSİKİYATRİ VE PSİKOTERAPİDE HİPNOZ TAHİR OZAKKAŞ MD.,PhD İstanbul/Turkey 2003

3 Psikiyatride Sınıflandirma 1.Psikozlar 1.Psikozlar 2.Sınırda Durumlar 2.Sınırda Durumlar 3.Nevrozlar 3.Nevrozlar

4 PSİKOTERAPİ TÜRLERİ 1. HEKİMİN HASTAYA YANAŞMA BİÇİMİ VE TUTUMUNA GÖRE: A. Bastırıcı (Suppressive) B. Destekleyici (Supportive) C. Derinliğine araştırıcı (Explorative) Öztürk, 1989

5 2. RUHSAL BOZUKLUK (PSİKOPATOLOJİ) ANLAYIŞI VE KURAMSAL ÇIKIŞ NOKTASINA GÖRE: A. Psikodinamik temellere dayananlar: B. Öğrenme ilkelerine dayanan davranışçı psikoterapi türleri: C. Bilişsel psikopatoloji, bilgi işlemleme (information processing ), sosyal psikoloji ilkelerine dayananlar. D. Varoluşçu (existential) ve olgu-bilimsel (phenomenologic) temellere dayananlar (Binswanger, Minkowski, Frankl, Strauss...) Öztürk, 1989 A. Psikodinamik temellere dayananlar: B. Öğrenme ilkelerine dayanan davranışçı psikoterapi türleri: C. Bilişsel psikopatoloji, bilgi işlemleme (information processing ), sosyal psikoloji ilkelerine dayananlar. D. Varoluşçu (existential) ve olgu-bilimsel (phenomenologic) temellere dayananlar (Binswanger, Minkowski, Frankl, Strauss...) Öztürk, 1989

6 A. Psikodinamik temellere dayananlar: a. Psikanaliz, Freud'un geliştirdiği psikanaliz ve bunun değiştirilmiş, uyarlanmış biçimleri b. Freud'dan yöntemce büyük ayrılma göstermeyen fakat kuramsal açıdan ayrılıkları olan yeni analiz okulları (Jung, Adler, Rank, Horney, Sullivan...) c. Psikanalitik nesne ilişkileri kuramı (Klein, Fairbairn, Kernberg..), psikanalitik benlik psikolojisi (Hartmann, Rpaport, Erikson...), psikanalitik kendilik psikolojisi (Kohut..) Öztürk, 1989 a. Psikanaliz, Freud'un geliştirdiği psikanaliz ve bunun değiştirilmiş, uyarlanmış biçimleri b. Freud'dan yöntemce büyük ayrılma göstermeyen fakat kuramsal açıdan ayrılıkları olan yeni analiz okulları (Jung, Adler, Rank, Horney, Sullivan...) c. Psikanalitik nesne ilişkileri kuramı (Klein, Fairbairn, Kernberg..), psikanalitik benlik psikolojisi (Hartmann, Rpaport, Erikson...), psikanalitik kendilik psikolojisi (Kohut..) Öztürk, 1989

7 B. Öğrenme ilkelerine dayanan davranışçı psikoterapi türleri: Sistematik duyarsızlaştırma (systematıc desensitization, Wolpe), üstüne gitme (exposure), itici koşullama (aversive training), olumlu pekiştirme ve söndürme (positive reinforcement and extinction ) vb. Sistematik duyarsızlaştırma (systematıc desensitization, Wolpe), üstüne gitme (exposure), itici koşullama (aversive training), olumlu pekiştirme ve söndürme (positive reinforcement and extinction ) vb. Öztürk, 1989 Öztürk, 1989

8 3. SAĞALTIM DURUMUNUN BİÇİMİ VE YAPISINA GÖRE: A. Bireysel (individual) psikoterapi B. Kütle (group) psikoterapisi C. Psikodrama D. Oyun Psikoterapisi E. Aile Psikoterapisi A. Bireysel (individual) psikoterapi B. Kütle (group) psikoterapisi C. Psikodrama D. Oyun Psikoterapisi E. Aile Psikoterapisi F. Vd. Öztürk, 1989 F. Vd. Öztürk, 1989

9 ÇEŞİTLİ PSİKOTERAPİ TÜRLERİNDE KULLANILAN BAŞLICA RUHSAL VE FİZİKSEL ARAÇLAR: 1. Daha çok bastırıcı ve destekleyici psikoterapi türünde A. Eğindirme (telkin,suggestion) B. İnandırma (ikna, persuasyon) C. Yol gösterme, rehberlik (guidance) D. Danışma (counseling) Öztürk, 1989 1. Daha çok bastırıcı ve destekleyici psikoterapi türünde A. Eğindirme (telkin,suggestion) B. İnandırma (ikna, persuasyon) C. Yol gösterme, rehberlik (guidance) D. Danışma (counseling) Öztürk, 1989

10 2. Bastırıcı, destekleyici ve derinliğine araştırıcı türlerde A. Uyutum (hipnoz) B. Uyuşturma (narkoz) C. Boşaltma (catharsis) A. Uyutum (hipnoz) B. Uyuşturma (narkoz) C. Boşaltma (catharsis) Öztürk, 1989 Öztürk, 1989

11 3. Genellikle derinliğine araştırıcı, çözümleyici (psikanalitik türlerde) A. Güdümsüz görüşme (non-directive interview) B. Serbest çağrışım (free assocation) C. Düşlerin çözümlenmesi D. Sürçmelerin (parapraxis) çözümlenmesi E. Simgelerin (sembollerin) çözümlenmesi F. Direnç (resistance) ve aktarımın (transference) çözümlenmesi G. açıklama ve yorumlamalar Öztürk, 1989 A. Güdümsüz görüşme (non-directive interview) B. Serbest çağrışım (free assocation) C. Düşlerin çözümlenmesi D. Sürçmelerin (parapraxis) çözümlenmesi E. Simgelerin (sembollerin) çözümlenmesi F. Direnç (resistance) ve aktarımın (transference) çözümlenmesi G. açıklama ve yorumlamalar Öztürk, 1989

12 4. Daha çok davranış psikoterapilerinde A. Gevşeme, koşullama B. Edimsel koşullama C. Üstüne gitme (exposure) D. Ödül-ceza teknikleri F. Pekiştirme, söndürme G. Çeşitli öğretme teknikleri Öztürk, 1989 A. Gevşeme, koşullama B. Edimsel koşullama C. Üstüne gitme (exposure) D. Ödül-ceza teknikleri F. Pekiştirme, söndürme G. Çeşitli öğretme teknikleri Öztürk, 1989

13 DOLAYSIZ ARAÇLAR: 1. Çevrenin değiştirilmesi (aile düzenlenmesi, hava değişimi, iş değiştirilmesi...) 2. İlaçlar, fizik sağaltım yolları, (faradi, banyolar, spor...) Çeşitli uğraşı, iş ve uyumlandırma (rehabilitasyon) yolları Öztürk, 1989

14 NE TÜR YAKLAŞIM? Tedaviye aldığımız hastalarımızda temelde analizci bir yaklaşım sergilememe rağmen, tüm psikoterapi tekniklerini eklektik bir tarzda kullanmaktayım. Tedaviye aldığımız hastalarımızda temelde analizci bir yaklaşım sergilememe rağmen, tüm psikoterapi tekniklerini eklektik bir tarzda kullanmaktayım. Amaç hastaya en fazla yarar sağlayacak ve kısa sürede amacımıza ulaştıracak yolu seçmek olmalıdır. Amaç hastaya en fazla yarar sağlayacak ve kısa sürede amacımıza ulaştıracak yolu seçmek olmalıdır.

15 HİPNOZ NE YAPAR? 1. SEMPTOM BASKILAR 1. SEMPTOM BASKILAR 2. SEMPTOM DEĞİŞTİRİR 2. SEMPTOM DEĞİŞTİRİR 3. BOŞALIM SAĞLAR (Abreaction) 3. BOŞALIM SAĞLAR (Abreaction) 4. ŞARTLANDIRIR 4. ŞARTLANDIRIR 5. HAYAL ETTİRİR (imagination) 5. HAYAL ETTİRİR (imagination) 6. DRAMA YARATIR 6. DRAMA YARATIR 7. DESTEKLER 7. DESTEKLER 8. ANALİZ EDER 8. ANALİZ EDER

16 NERELERDE KULLANILIR? 1.PSİKOZLARDA DESTEKLEYİCİ 1.PSİKOZLARDA DESTEKLEYİCİ (Sadece Özel Eğitim Alanlar Yapabilir) (Sadece Özel Eğitim Alanlar Yapabilir) 2. SINIR BOZUKLUKLARDA BÜTÜNLEŞTİRİCİ 2. SINIR BOZUKLUKLARDA BÜTÜNLEŞTİRİCİ 3. NEVROZLARDA DESTEKLEYİCİ, BÜTÜNLEŞTİRİCİ VE ANALİZ DE 3. NEVROZLARDA DESTEKLEYİCİ, BÜTÜNLEŞTİRİCİ VE ANALİZ DE

17 PSİKOZLARDA... –EGO DENETİMİNİ SAĞLAMAK VE EGO GÜÇLERİNİ TAKVİYE ETMEK AMACI İLE LETARJİ VE KATALEPSİ SAFHASINDA KULLANILIR. –PARANOİD BOZUKLUK VE PSİKOZLARDA VE LATENT HOMOSEKSÜALİTEDE KONTRENDİKEDİR.

18 BORDERLİNE BOZUKLUKLARDA BÖLÜNMÜŞ NESNE İLİŞKİLERİNİN BÜTÜNLEŞTİRİLMESİNDE BÖLÜNMÜŞ NESNE İLİŞKİLERİNİN BÜTÜNLEŞTİRİLMESİNDE ANKSİYETİNİN KONTROLÜNDE ANKSİYETİNİN KONTROLÜNDE DÜRTÜ DENETİMİNİ SAĞLAMAKTA DÜRTÜ DENETİMİNİ SAĞLAMAKTA ÖFKE KONTROLUNDA ÖFKE KONTROLUNDA FRÜSTRÜASYONA TAHAMMÜLÜN ARTIRILMASINDA. FRÜSTRÜASYONA TAHAMMÜLÜN ARTIRILMASINDA.

19 NEVROZLARDA 1. ANKSİYETE BOZUKLUKLARINDA 1. ANKSİYETE BOZUKLUKLARINDA 2. SOMATOFORM BOZUKLUKLARDA 2. SOMATOFORM BOZUKLUKLARDA 3. REAKTİF DUYGUDURUMU BOZUKLUKLARINDA 3. REAKTİF DUYGUDURUMU BOZUKLUKLARINDA 4. YAPAY BOZUKLUKLARDA 4. YAPAY BOZUKLUKLARDA 5. DİSSOSİYATİF BOZUKLUKLARDA 5. DİSSOSİYATİF BOZUKLUKLARDA 6. CİNSEL BOZUKLUKLARDA 6. CİNSEL BOZUKLUKLARDA 7. YEME BOZUKLUKLARINDA 7. YEME BOZUKLUKLARINDA 8. DÜRTÜ KONTROLÜ BOZUKLUKLARINDA 8. DÜRTÜ KONTROLÜ BOZUKLUKLARINDA 9. UYUM BOZUKLUKLARINDA 9. UYUM BOZUKLUKLARINDA 10. MADDE BAĞIMLILIĞINDA 10. MADDE BAĞIMLILIĞINDA 11. KİŞİLİK BOZUKLUKLARINDA 11. KİŞİLİK BOZUKLUKLARINDA

20 ANKSİYETE BOZUKLUKLARINDA 1. PANİK BOZUKLUK 1. PANİK BOZUKLUK 2. AGORAFOBİ 2. AGORAFOBİ 3. ÖZGÜL FOBİ 3. ÖZGÜL FOBİ 4. SOSYAL FOBİ 4. SOSYAL FOBİ 5. OBSESSİF-KOMPULSİF BOZUKLUK 5. OBSESSİF-KOMPULSİF BOZUKLUK 6. POSTTRAVMATİK STRES BOZUKLUĞU 6. POSTTRAVMATİK STRES BOZUKLUĞU 7. AKUT STRES BOZUKLUĞU 7. AKUT STRES BOZUKLUĞU 8. YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU 8. YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU

21 KİŞİLİK BOZUKLUKLARINDA 1. PARANOİD 1. PARANOİD 2. ŞİZOİD 2. ŞİZOİD 3. ŞİZOTİPAL 3. ŞİZOTİPAL 4. ANTİSOSYAL 4. ANTİSOSYAL 5. BORDERLİNE 5. BORDERLİNE 6. HİSTRİONİK 6. HİSTRİONİK 7. NARSİSTİK 7. NARSİSTİK 8. ÇEKİNGEN 8. ÇEKİNGEN 9. BAĞIMLI 9. BAĞIMLI 10. OBSESİF-KOMPULSİF 10. OBSESİF-KOMPULSİF

22 HİPNOZUN EK FAYDASI NE? 1. İÇ DİNAMİKLERİ ANLAMAYI KOLAYLAŞTIRIR 2. TELKİNİN ETKİNLİĞİNİ ARTIRIR 3. DAVRANIŞÇI TERAPİNİN EV ÖDEVİ TIKANIKLIKLARINI SEANSTA HİPNODRAMA İLE ÇÖZER 4. BEDENSEL SEMPTOMLARIN KONTROL EDİLEBİLİRLİĞİNİ SEANSTA GÖSTERİR 5. HASTANIN PAYLAŞIMINI VE İŞBİRLİĞİNİ KOLAŞLASTIRIR. (Örtü veya settare etkisi) 6. BİLİNÇDIŞI TRAVMALARA ULAŞIR, ABREAKTİON’U TEMİN EDER 7. TEŞHİSİ NETLEŞTİRİR 8. TEDAVİNİN SEYRİ İLE İLGİLİ BİLİNÇDIŞI GERİBİLDİRİMLERİ ALIR. 9. HASTANIN KENDİNİ TANIMASI VE ANLAMASINI DAHA KISA YOLDAN TEMİN EDER. (İÇGÖRÜ)