EVRİMSEL AÇIDAN PSİKOPATOLOJİ

... konulu sunumlar: "EVRİMSEL AÇIDAN PSİKOPATOLOJİ"— Sunum transkripti:

1 EVRİMSEL AÇIDAN PSİKOPATOLOJİ
Dr. Hakan Karaş

2 Nedensellik Yaklaşık(doğrudan, dolaysız) proximate Nihai(son) ultimate

3 Yaklaşık nedenler(proximate)
Bilişsel-davranışçı model Psikodinamik model Nörokimyasal model

4 Nihai nedenler(ultimate)
Evrimsel açıklama Bir türün tüm bireylerindeki zihinsel modül zihinsel kapasite yapı-özellik yatkınlık

5 Ateşböceği Yaklaşık neden:
Işık ile sonlanan duyusal,nöral, kimyasal açıklama Nihai neden: Işıma kapasitesinin evrimsel işlevi ve bu kapasitenin doğal seiçilim zorlamaları ile yüzleşmede sağkalım veya üremeyi arttırması

6 Normal-Anormal? Normal-adaptif? DSM-IV Tanılandırma sistemi
davranış paternlerindeki istatistiksel sapma sosyal-mesleki alanda işlevsellik kaybı sıkıntı verici duyumların yoğunluğu, süresi

7 Rahatsız edici yaşantılar
Ağrı eşiği-çabuk ölüm Bulantı, kusma-zehirlenme enfeksiyon Öksürük-solunum sistemi Homeostaz(biyolojik denge)-koruma

8 Anksiyete Hoşnutsuzluk verici Evrensel
Adaptif-evrilmiş bir zihinsel modül Memeliler-diğer emosyonel modüller:arzu,haz,panik,oyun,korku, öfke,bakım,

9 Psikopatoloji Çevresel-zamansal uyumsuzluk(mismatch) Takas-bedel
Normal savunmanın farklı, yanlış uyarana aşırı cevabı Seçilim üreme ve hayatta kalmayı sağlar(zihinsel ve bedensel sağlığı değil)

10 Psikopatoloji Dahil olunan adaptif sistem-modül
Normal yaklaşık mekanizma nedir? Bozukluğun odağı, doğası, etiyolojisi Bozukluğun adaptif işleve etkisi

11 Panik Bozukluk Aniden, ‘damdan düşer gibi’
Çarpıntı, kısa-hızlı nefes alıp verme terleme, karında boşluk hissi, (güven)eve koşma, soluk beniz Agorafobi Açık alanlar, yalnız kalma,evden uzakta olma,tuzağa düşme hissi uyandıran ,yardım merkezlerinden uzak yerler

12 Panik Bozukluk ‘Fight or flight’ (Cannon,1915) Çarpıntı Kaslara kan
Soluk beniz Soğuk terleme Oksijenasyon Hiperventilasyon

13 Panik Bozukluk Neyle savaş?Niçin uç? Avcı-yırtıcılar
Düşman algılanan diğer bireyler Ağaçların olmadığı düzlükler Tuzağa düşlebilecek yerler

14 Panik Bozukluk Bu durumlar ve bölgeler için kaygı eşiği düşük olarak programlanma, modül gelişimi(diğer av konumunda olan türler de ) Panik bozukluğunda bu modülün abartılı çalışması, uyaranların aşırı değerlendirilmesi Atalara ait topluluklarda daha adaptif Sıkıntı vericidir ama seçilim değeri yüksektir

15 Evrimsel Psikiyatri Ne Değildir?
Bireyin davranışlarının genetik farklılıklar tarafından belirlendiği savını öne sürülmez Bütün davranışların, emosyonel yanıtların kökeninin doğuştan geldiğini söylemek amaçlanmaz Bireysel öğrenme için modüller-kapasiteler selektif avantaj sağlar veya sağlamıştır. Davranış paternleri ve emosyonel modüller, kapasiteler evrimin bir sonucu olarak insanlarda mevcuttur.Bu paternler ve modüller çeşitli fenomenlere yatkınlık oluşturmakla beraber üreme ve/veya sağkalım şansını arttırır ya da arttırmıştır.