Hoşgeldiniz ! EĞİTİMİN KURALLARI Cep telefonlarının kapalı tutulması Aklınıza takılan konuların derhal sorulması ?

... konulu sunumlar: "Hoşgeldiniz ! EĞİTİMİN KURALLARI Cep telefonlarının kapalı tutulması Aklınıza takılan konuların derhal sorulması ?"— Sunum transkripti:

1

2

3 Hoşgeldiniz !

4 EĞİTİMİN KURALLARI Cep telefonlarının kapalı tutulması Aklınıza takılan konuların derhal sorulması ?

5 Eğitimin Amacı  Risk değerlendirme ve yönetimi ile ilgili kavramlar ile risk değerlendirme yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak.

6 Öğrenim hedefleri Risk değerlendirmesinin temeli, gerekliliği ve yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak, Risk değerlendirmesi yapabilecek bilgi düzeyine erişmek.

7 Konu Başlıklarımız 1-Risk Analizi Ve Risk Değerlendirme 2-İş Kazalarında Maliyet Hesaplaması 3-İSG Yönetim Sistemleri İle İlgili Standartlar 4-Risk Yönetimi 5-İş Sağlığı Ve Güvenliği Kimin Sorumluluğudur 6-Yaralanma Piramidi 7-Risk Yönetimi Yöneticinin Rolü 8-Tehlike Analizi 9-Ramak Kalma Ucuz Atlatma 10-Risk Analizi Ve Risk Değerlendirmesi 11-Tehlikeyi Belirlemek İçin Sorular 12-Risk Analiz Formu Kullanma 13-İlgili Mevzuat

8 1-RİSK ANALİZİ VE RİSK DEĞERLENDİRME  Risk Analizinin Amacı İşyeri tehlikelerinin tanımlanması, çalışan sağlığı ve güvenliği açısından esastır. Yapılan her işe yönelik risk değerlendirme düzenli yapılmalıdır.  Bu Eğitimin Amacı Risk Değerlendirme işleminin nasıl yapılacağının açıklanarak daha doğru, kaliteli ve etkin bir risk analizinin sağlanmasıdır.

9

10 RİSK DEĞERLENDİRMESİ

11

12 İŞ KAZASI MEYDANA GELDİKTEN SONRA HUKUKİ VE CEZAİ DURUM İŞ KAZASI CEZA HUKUKU Taksirle Ölüme Neden olma Taksirle Yaralanmaya Neden olma İŞ HUKUKU SİGORTA HUKUKU SSK 11-26 mad. MaddiTazminat ManeviTazminat Destekten Yoksun Kalma İşGöremezlik

13 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ POLİTİKASI oHiçbir iş emniyetsiz yapılacak kadar acil değildir. o İSG’in temeli prosedür ve talimatlardır. o Kazaların %98’i önlenebilir.

14 2-İŞ KAZALARINDA MALİYET HESAPLAMASI ? İşletmeler kazaların gerçek maliyetini belirleyemediği veya bu bilince sahip olmadıkları sürece kazaları azaltmak veya önüne geçmek mümkün değildir.

15 TÜRKİYE İSTATİSTİKLERİ Her yıl ortalama 80.000-90.000 İş Kazası 1500 Ölüm 3500-4000 Malul

16 GÖRÜNÜR MALİYETLERGÖRÜNMEYEN MALİYETLER Tazminatlarİş günü ve iş gücü kaybı Sigorta ödemeleriİşin durması Sağlık giderleriBina, ekipman,ürünün zarar görmesi Verimin düşmesi Mahkeme masrafları Çalışanlar üzerindeki olumsuz etki Kötü imaj Yeni işçinin eğitimi

17 3-İSG YÖNETİM SİSTEMLERİ İLE İLGİLİ STANDARTLAR İSG Yönetim Sistemlerinin en iyi şekilde uygulanması için kriterler, uygulamalar ve prensiplerden oluşan bir çerçeve sunarlar. İLK ADIMDA MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VARDIR. İSG ile ilgili riskleri idare edebilmek için Risk Yönetimi sürecinin nasıl uygulanacağı üzerine pratik tavsiyeler sağlarlar. RİSK YÖNETİMİ, YÖNETİM SİSTEMLERİNİN KAPTAN GEMİSİDİR.

18 İŞLETMELER SAĞLIK ve GÜVENLİĞİ NİÇİN YÖNETMELİDİR? İşçilerin sağlık ve güvenliği işverenin sorumludur. Kamu Hukukunun Gerekleri FİNANSAL NEDENLER YASAL NEDENLER ETİK NEDENLER Hizmette Aksamalar Üretim kaybı Tazminatlar Hukuki Gerekler

19 İSG’DE YENİ YAKLAŞIM  Sürekli iyileşme,  Önleme politikası,  Risk değerlendirmesi yaklaşımı,  İşbirliği yapılması,  Çalışanların katılımı,  Çalışanların bilgilendirilmesi

20 RİSK ANALİZİNDE REAKTİF İZLEME YARALANMALAR VE HASTALIK TESİS / VARLIKLARIN ZARAR GÖRMESİ TEHLİKELİ OLAY RAPORLARI PERFORMANS STANDARTALARINDAKİ ZAYIFLIKLAR / İHMALLER SON ANDA ÖNLENEN OLAY RAPORLARI REAKTİF İZLEME

21 KONTROL SİSTEMLERİ SİSTEMATİK DENETİMLER YÖNETİCİLERE DÜZENLİ SAĞLIK VE GÜVENLİK RAPORLARI ÇALIŞANLARIN G Ö RÜŞLERİ İÇİN ANKETLER GÜVENLİK TEMSİLCİSİ DENETİMLERİ İDARENİN G Ü VENLİK PERFORMANS İNCELEMESİ ÇEVRESEL İZLEME İDARECİLERİN OLAĞAN G Ö ZLEMLERİ RUTİN PROSEDÜRLER SPESİFİK HEDEFLER AYLIK / Ü Ç AYLIK DOĞRUDAN DAVRANIŞ G Ö ZLEMLEMESİ SAĞLIK DENETİMİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİMİ PROAKTİF İZLEME

22 4-RİSK YÖNETİMİ İşyeri sağlık ve güvenlik risk yönetimi 5 temel adımdan oluşur. Bunlar; 1.Tehlikelerin tanınması 2.Tehlikelerden kaynaklanan risklerin değerlendirilmesi 3.Risklerin önlenmesi veya en düşük seviyeye düşürülmesi için gerekli kontrol tedbirlerine karar verilmesi 4.Kontrol tedbirlerinin tamamlanması 5.Alınan tedbirlerin etkinliğinin izlenmesi ve tekrar edilmesi

23 TEHLİKENİN TANINMASI

24 RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

25 RİSKİN KONTROLU

26 İSG ‘de PLANLAMA Şu anda NeredeOraya olmaknasıl neredeyiz? istiyoruz? ulaşırız? YOLUNUZU BELİRLEYİN!

27 TEHLİKE NEDEN GÜNDEMİMİZDE ? RİSK RİSK HESABI TEHLİKE ANALİZİ RİSK DEĞERLENDİRME İSG RİSK YÖNETİMİ KABUL EDİLEBİLİR RİSK RİSK VE GÜVENLİK KAVRAMI RİSK ANALİZİ KABUL EDİLEMEZ RİSK

28 RİSK İLETİŞİMİ RİSK ALGILAMA RİSK DEĞERLENDİRME İSİG RİSK YÖNETİMİ

29  RİSK Zarara uğrama tehlikesi T ü rk Dil Kurumu RİSK KAVRAMI

30  TEHLİKE “Tehlike” potansiyel olarak zarara sebep olabilecek hal ve duruşlardır. Bunlar, insan davranışları, maddeler veya makineler, çalışma metodları, iş organizasyonunun diğer konuları olabilir. RİSK KAVRAMI

31  ZARAR “Zarar” çalışan insanın kazanma gücünün hasar görmesi (fiziksel yaralanma, hastalık) veya ortadan kalkması (ölüm),işletme için ise ekipman hasarı ve bunlardan kaynaklanan her türlü maddi kayıp olarak tanımlanabilir. RİSK KAVRAMI

32  RİSK “Risk” tehlike dolayısıyla ortaya çıkan bir olayın oluşturduğu hasar derecesi ile, olayın oluşma olasılığının bileşkesidir. RİSK KAVRAMI

33

34 HASAR DERECESİ OLASILIKOLASILIK RİSK R = O X D R : Risk O : Olasılık D : Hasarın Derecesi RİSK KAVRAMI

35 10 Dakika

36 5-İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KİMİN SORUMLULUĞUDUR? İşverenÇalışan

37 H- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. I- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp ta eli altında bulunan makineleri,tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması halinde; İŞVEREN VEYA VEKİLİ TARAFINDAN İŞ AKİDLERİNİ TAZMİNATSIZ OLARAK FESHEDEBİLİR.

38  Risk tanımı yaparken çok önemli soru şudur: Kim için RİSK? Bu sorunun cevabı şunlar olabilir : Çalışan İnsan için RİSK Çalışma Ortamı için RİSK İşveren için RİSK Kullandığımız Makina ve Malzeme için Rİsk İşletme çevresi için için RİSK Toplum için RİSK Ü lke ekonomisi için RİSK v.d. Olay, hukuksal alanda belirsizlik taşımamalıdır. Belirsizlikler, yasadan yararlananlara zarar demektir. Yasalarla mecbur tutulan eylemlerin nasıl gerçekleştirileceği bilimsel ortamlarda tartışılmalı ve belirsizlikler taşımamalıdır. RİSK KAVRAMI

39 İŞ EMNİYETİ ANALİZİ Tehlikeleri belirlemek ve doğru önlemleri almak için;  İlk defa yapılan bir iş,  Nadir yapılan bir iş ve/veya  Risk seviyesi yüksek bir iş öncesi işi yapacak ekip tarafından yapılır.

40

41  Biz “ KİM İÇİN RİSK? ” sorusunun cevabı yasalarda belli olmamasına rağmen cevabı tahmin edebiliyoruz. CEVAP : ÇALIŞAN İNSANIN RİSKİ ’ DİR.  Belli olmayan diğer bir konu da ifade edilen riskin İŞ KAZASI RİSKİ Mİ? MESLEK HASTALIĞI RİSKİ Mİ? olduğudur. Değerlendirmeler yapılırken dikkat edildiğinde İNSAN faktörünün gözardı edildiği görülecektir. Yapılan değerlendirmenin daha çok iş kazası riskinin belirlenmesi olduğu izlenimi alınacaktır. RİSK KAVRAMI

42 ÇALIŞAN İNSAN TEHLİKE RİSK RİSK KAVRAMI

43 ÇALIŞAN İNSAN TEHLİKE RİSK ORTAK RİSK RİSK KAVRAMI

44 ÇALIŞAN İNSAN TEHLİKE RİSK ORTAK RİSK ÇEVRE RİSK RİSK KAVRAMI

45 Zaman Risk algılama Riskin algılanması bilgi, görgü,hayal gücü ve sentez kabiliyeti gerektirir. Risk algılama yeteneği zamanla azalır. (İŞLETME KÖRLÜĞÜ) Bu yeteneği sürekli eğitimle canlı tutmak gerekir. RİSK KAVRAMI

46 Zaman Risk algılama CİDDİ KAZA Eğitimle canlı tutulmayan algılama yeteneği istenmeyen durumlarla yeniden canlanır. BİR MUSİBET BİN NASİHATTEN EVLADIR !!!! RİSK KAVRAMI

47 Zaman Risk algılama CİDDİ KAZA İstenmeyen durum ile ortaya çıkan bu canlanma bir süre sonra eski halini alır. SÜREKLİ EĞİTİM ŞART !!! RİSK KAVRAMI

48 Kaynağın içtenliği-samimiyeti (SİZ) Mesajın içeriği ( NE söylediniz) Mesajın söyleniş tarzı (NASIL söylediniz) Planlama (NEREDE söylediniz) RİSK İLETİŞİMİNİN ÜÇ İLKESİ Algılama = Gerçek Amaç = Güven İletişim = Beceri-maharet

49  Çalışanı-Müşteri taraf olarak kabul edin ve dahil olmasını sağlayın (Özellikle ilgili tarafları)  Dikkatli bir şekilde plan yapın ve çalışmalarınızı değerlendirin  Kamuoyunun özel kaygılarına kulak verin  Dürüst samimi ve açık olun  İnanılır ve güvenilir kaynaklarla çalışın  Medyanın ihtiyaçlarına karşılık verin  Açık ve anlaşılabilir şekilde konuşun RİSK İLETİŞİMİNDE YEDİ TEMEL KURAL

50 1 Ölüm / Kalıcı Sakatlık 10 Kişisel Yaralanma 30 Maddi Hasar 600 Olay 6-YARALANMA PİRAMİDİ

51 RİSK ALGILAMA MÜHENDİS VE UZMANLAR HALK 1)Bir kömür madeninde birkaç saat çalışmak 2)Bir ay boyunca her gün tereyağlı ekmek yemek 3)Nükleer enerji santraline komşu bir evde 5 yıl yaşamak Eşit Risk = Milyonda bir ölüm riski 3 3 1 1 2 3 2 1 2 3 3 1 1 2 3 2 1 2

52 DENEYSEL PSİKOLOJİ 1.Korkutuculuk düzeyi 2.Anlaşılabilirlik düzeyi 3.Etkilenecek kişi sayısı RİSK RİSK ALGILAMA RİSK UZAYI Tehlikenin ne ölçüde anlaşılabildiği Tehlikenin ne denli eşit dağıldığı Bireyin tehlikeyi ne derece önleyebileceği Risk gönüllü olarak üstlenilip üstlenilmediği

53 TEHLİKE RİSK İŞ KANUNU (1475)15- İŞ KANUNU (4857)192 SGK18- İSİGT89- PARPAT72- -------------------------------------------------------------------------------- İSİG YÖNETMELİĞİ2326 MEVZUATIMIZDA TEHLİKE VE RİSK KAVRAMI YARGITAYRisk Nazariyesi -Tehlike Nazariyesi

54 AB MEVZUATINDA TEHLİKE VE RİSK KAVRAMI  İşyerinde Çalışanların Sağlık ve G ü venliklerini iyileştirmeye Y ö nelik Tedbirler Alınmasına İlişkin 12 Haziran 1989 Tarih ve 89/391/AET sayılı Konsey Direktifi;  İşverenlerin Genel Y ü k ü ml ü l ü kleri Madde 6-2(a,b,c), 6-3(a) ve 9 ’ da : İşverenlere riskleri ö nleme ve risk değerlendirme zorunluluğu getirtilmiş  Avrupa Birliğinin 2002-2006 Stratejisi; İşyerlerinde risk ö nleme k ü lt ü r ü n ü oluşturmak, Sağlık ve g ü venlik anlayışına global bir yaklaşım getirmek, Serbest piyasa şartlarında eşitlik sağlamak

55 EKONOMİK VE SOSYAL KOMİTENİN RAPORU Genelde risk değerlendirme ve yazılı hale getirme-dokümantasyonun kurumsal hale getirilemediği Risk değerlendirme kavramının ülke ve topluluk geneline yaygınlaştırılamadığı EKONOMİK VE SOSYAL KOMİTENİN RAPORU Genelde risk değerlendirme ve yazılı hale getirme-dokümantasyonun kurumsal hale getirilemediği Risk değerlendirme kavramının ülke ve topluluk geneline yaygınlaştırılamadığı DANİMARKA: İşyerlerinin % 50 si risk değerlendirmesi yaptı İşçi sayısı: 5-19 %27 20-49 %61 50-199 %67 200- %95 ALMANYA: Bütün işyerlerinin %75 sistematik ve ayrıntılı risk değerlendirme Adalet Divanı Kararı (C-5/00) 7.2.2002 10 ve daha az işçi çalıştıran işyerlerinde risk değerlendirmesinin yazılı olarak belgelendirilmesinde işverenlere yükümlülük getirmeyen yasal düzenlemesinden dolayı uyarılma kararı FRANSA (5.11.2001): Risk değerlendirmesi En az yılda bir defa yapılacak ve belgelendirilecek

56 Olasılık Ortaya çıkma olasılığı / frekans için derecelendirme basamakları ------------------- -------------------------------------------------- ÇOK KÜÇÜKYılda bir KÜÇÜKÜç ayda bir ORTA Ayda bir YÜKSEKHaftada bir ÇOK YÜKSEKHer gün Olasılık Ortaya çıkma olasılığı / frekans için derecelendirme basamakları ------------------- -------------------------------------------------- ÇOK KÜÇÜKYılda bir KÜÇÜKÜç ayda bir ORTA Ayda bir YÜKSEKHaftada bir ÇOK YÜKSEKHer gün R = O X Ş R: Risk O: Olasılık D: Zarar verme derecesi (Şiddet) RİSK MATRİSİ

57 SONUÇDERECELENDİRME --------------------------------------------------------------- ------ ÇOK HAFİF :İş saati kaybı yok, ilkyardım gerektiren HAFİF :İş günü kaybı yok, ilk yardım gerektiren ORTA :Hafif yaralanma, tedavi gerekir CİDDİ :Ölüm, Ciddi yaralanma, meslek hastalığı ÇOK CİDDİ :Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik SONUÇDERECELENDİRME --------------------------------------------------------------- ------ ÇOK HAFİF :İş saati kaybı yok, ilkyardım gerektiren HAFİF :İş günü kaybı yok, ilk yardım gerektiren ORTA :Hafif yaralanma, tedavi gerekir CİDDİ :Ölüm, Ciddi yaralanma, meslek hastalığı ÇOK CİDDİ :Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik RİSK MATRİSİ

58 RİSK DÜZEYİ VEYA RİSK SKORU ZARARIN AĞIRLIĞI OLASILIK Çok Hafif (1) Hafif (2) Orta (3) Ciddi (4) Çok Ciddi (5) Çok Küçük (1) Anlamsız 1 Düşük 2 Düşük 3 Düşük 4 Düşük 5 Küçük (2) Düşük 2 Düşük 4 Düşük 6 Orta 8 Orta 10 Orta (3) Düşük 6 Orta 9 Orta 12 Orta 15 Yüksek (4) Düşük 4 Orta 8 Orta 12 Yüksek 16 Yüksek 20 Çok Yüksek (5) Düşük 5 Orta 10 Orta 15 Yüksek 20 Tolore Edilemez 25 SONUÇ OLASILIK ÇOK HAFİFHAFİF ORTA CİDDİ ÇOK CİDDİ ÇOK YÜKSEK ORTA KÜÇÜK ÇOK KÜÇÜK YÜKSEK 5 4 3 2 1 5 432 1 25 YÜKSEK 2015 ORTA 10 DÜŞÜK 5 20 YÜKSEKDÜŞÜKORTA 16 12 84 ORTA DÜŞÜK ORTA DÜŞÜK 15 12 96 3 1086 4 2 5 432 1 R = O X Ş Düşük 4 15 YÜKSEK

59 SONUÇEYLEM 15,16,20,25 KABUL EDİLEMEZ RİSK Bu risklerle ilgili hemen çalışma yapın 8,9,10,12 DİKKATE DEĞER RİSK Bu risklere mümkün olduğu kadar çabuk müdahale edin 1,2,3,4,5,6 KABUL EDİLEBİLİR RİSK Acil tedbir gerektirmeyebilir KABUL EDİLEMEZ RİSK DİKKATE DEĞER RİSK KABUL EDİLEBİLİR RİSK 54321 5 4 3 2 1

60 Güvenlik Maliyet Hizmet Kalite 7-RİSK YÖNETİMİ YÖNETİCİNİN ROLÜ

61 Bir Şirket Sağlık & G ü venliği nasıl y ö netmeli Politika  Organizasyon  Planlama  Bilgi  İzleme  G ö zden ge ç irme  Politika belirleme Sağlık&Güvenlikten ne kastediliyor Sağlık&Güvenlik düzenlemelerinden kim sorumlu olmalı? Sağlık&Güvenlik nasıl ele alınacak? Çalışanların Sağlık, Güvenlik ve Refahını sağlamak için nasıl düzenlemeler/sistemler/ prosedürler uygulanacak. Organizasyon ve d ü zenlemelerle ilgili Sağlık&G ü venlik bilgilerini kim vermeli? Standartlara uygunluğu sağlamak. Örgütteki herkesin aynı standartla çalışmasını sağlamak Politika ve düzenlemelerimizi ne sıklıkta gözden geçirmeliyiz. Nasıl yapılmalı? Yazılı olarak Temel eğitimle

62 RİSK DEĞERLENDİRMESİ  Hepimize doğal gelen bir şey ve hayata bir yaklaşım olmalıdır.  Herkesin durumu kavrama yeteneği farklıdır; tehlikeyi, riski ve g ü venliği bile.  TANIMLAR Bazı sözcükleri net olarak tanımlamamız çok önemli. FARKLI İNSANLAR FARKLI ŞEYLER İÇİN AYNI TANIMLARI KULLANIRLAR

63 Risk Değerlendirmesini doğru anlamak için iki temel kavram bilinmelidir TEHLİKERİSK Tehlike ve risk aynı şey değildir. RİSK DEĞERLENDİRMESİ

64 Personelin Tehlike Analizi -Risk Analizi Tespiti Nasıl Yapılır

65 TEHLİKE: Çalışma çevresinin fiziki kusurları ve insanların hatalı davranışları gibi nedenlerle çalışana, işyerine ve çevreye zarar veya hasar verme potansiyeli RİSK: Tehlikelerden kaynaklanabilecek bir olayın, meydana gelme olasılığı ile bu olayın sonuçlarının ortaya çıkardığı zarar, hasar veya yaralanmanın şiddetinin bileşkesi RİSK TEHLİKENİN SONUCUDUR Risk = O x Ş O : Olabilirlik Ş : Şiddet RİSK DEĞERLENDİRMESİ

66 TEHLİKERİSK Çalışma ortamı : kapalı alanBir kuyuda benzinle çalışan bir pompayı kullanan (yetersiz havalandırılmış alan) işçilerin karbonmonoksitten zehirlenme olasılığı Enerji : Elektrikİzolasyonu yetersiz olan elektrikli bir el aletinin kullanan işçiyi çarpma olasılığı Elle Taşıma25 Kg ‘lık yükleri taşıyan bir işçinin sırt incinmesine maruz kalma olasılığı GürültüSürekli ses şiddet düzeyi 85 dB(A) nın üzerinde olan bir makinanın yanında çalışan işçilerin sürekli işitme kaybına maruz kalma olasılığı GürültüBir ofiste çalışanların sabit 75 dB(A) nın altında düşük gürültü düzeyinde maruz kalmaları sonucu yorgunluk, endişe, kaygı ve/veya saldırganlık şeklinde strese girme olasılığı Madde : Bulaşıcı kanBulaşıcı bir hastalığı bulunan bir hastadan kan örneği alırken enjeksiyon yaralanmasına bağlı olarak ortaya çıkabilecek bulaşıcı hastalık olasılığı İşyeri : Pres makinasıKoruyucusu olmayan bir preste çalışan işçinin parmaklarını kaybetme olasılığı RİSK DEĞERLENDİRMESİ

67 Kabul Edilebilir Risk Kanuni zorunluluklar ve İşletmenin kendi iş sağlığı ve güvenliği politikası ve uygulamaları dikkate alındığında, kabul edebilecek düzeye indirilmiş risk Risk Değerlendirmesi Çalışma ortamı, şartları ya da çevrede var olan tehlikelerden kaynaklanan riskleri, sistematik bir yolla ortaya çıkarmak, yok etmek veya kabul edilebilir seviyeye indirmek için, nitel ve nicel yöntemler kullanılarak yapılan çalışmalardır. RİSK DEĞERLENDİRMESİ

68 BİR ÖRNEK ÇALIŞMA ÜZERİNDE RİSK YÖNETİMİNİ ANLAMA  Amaç İşyerlerindeki çalışma koşulları,makine ve tesisat, kullanılan hammaddeler, insan ve organizasyon hatalarından kaynaklanan tehlikeler de dikkate alınarak çalışanların sağlık ve güvenliklerini etkileyebilecek tüm unsurların belirlenerek değerlendirilmesi ve risklerinin kontrol altına alınması için kılavuzun hazırlanmasıdır.

69 10 Dakika

70 8-TEHLİKE ANALİZİ  İşyerindeki tehlike kaynakları belirlenmiş,  Ana tehlike kaynaklarından İşlemler (Operasyonlar) den kaynaklanan tehlikelerin belirlenmesi yapılmış,  İşlemler (operasyonlar) den kaynaklanan tehlikelerden, İşlemlerden çıkan gürültünün neden olduğu tehlikeler konusu seçilerek risk analizi ve değerlendirilmesi yapılmıştır.

71 İŞLEM SIRASI Bilgilendirme Tehlike Belirleme ve Risk Değerlendirme ekiplerinin Oluşturulması; Tehlike Kaynaklarının Belirlenmesi Tehlikelerin Belirlenmesi Seçilmiş bir tehlikenin risk analizinin yapılması – Yöntem ve Kriterlerin belirlenmesi – Tehlikenin değerlendirilmesi – Sonucun değerlendirilmesi – Risk faktörünün hesaplanması – Risk faktörünün değerlendirilmesi

72 BİLGİLENDİRME Risk analiz çalışması yapılacak olan kuruluşlardan seçilen personele, iş sağlığı güvenliği mevzuatı ile risk analizi konusunda 1 saatlik ön bilgilendirme eğitimi yapılmıştır.

73 Tehlike Belirleme ve Risk Değerlendirme ekiplerinin Oluşturulması; İşletmenin özelliğine göre ISS uzmanları nezaretinde tehlikeleri belirlemek ve risk değerlendirmesi yapmak üzere ekipler belirlenmiştir

74 TEHLİKE KAYNAKLARINI BELİRLENMESİ  Kurulan ekiple birlikte işyeri vaziyet planı ve iş akış şemaları ile kullanılan ham, yarı mamul maddeler de dikkate alınarak işyerindeki tehlike kaynakları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir I. İşler (İşyerinde Yapılan ya da Yürütülen ) II. İşlemler (operasyonlar) III. Kullanılan Maddeler IV. Makine ve donanımlar V. Kişiler (İşyeri veya çevresinde bulunan kişiler,) VI. Organizasyonlar VII. Çevre VIII. Etkileşimler

75 SEÇİLMİŞ BİR TEHLİKENİN RİSK ANALİZİNİN YAPILMASI  İşyerinde daha önce de iş kazalarına sebep olmuş olan işlemlerden çıkan gürültüden kaynaklanabilecek riskler uygulamalı örnek risk analizinin konusu olarak seçilmiştir.  Risk derecelendirme yöntemi ile yapılan çalışmada R = O X Ş formülü kullanılmış ve R= Risk O= Olabilirlik Ş= Şiddet (Zararın Derecesi) olarak ifadelendirilmiştir.

76 RİSK FAKTÖRÜNÜN HESAPLANMASI  Olabilirlik ve şiddet belirlendiğine göre ikisinin çarpımı; R=OXŞ R=5X3=15 R=15 Risk faktörü olarak elde edilmiştir.

77 KARARLAŞTIRILAN ÖNLEMLERİN UYGULANMASI  Yukarıda belirlenen önlemlerin uygulanması için işyerinin kaynakları ve imkanları değerlendirilerek bir eylem planı yapılmalı ve bir takvim oluşturulmalıdır.  Eylem planında yapılacak işler detaylandırılmalı ve her bir safhasının sorumluları belirlenmelidir.  Planın tamamının uygulanmasından bir üst düzey yetkili sorumlu olarak belirlenmelidir.  Belirlenen takvim en kısa zamanda uygulamaya konulmalıdır.  Kararlaştırılan uygulama planı gerçekleştirildikten sonra çalışmalar belirli bir süre izlenmeli, aksaklıklar veya yetersizlikler tespit edilirse yeni iyileştirme planları yapılmalı ve uygulanmalıdır.

78 PERİYODİK RİSK ANALİZLERİNİN YAPILMASI  İşyerindeki tehlikelerin büyüklüğü, çalışan sayısı, çalışanların eğitim durumu, teknolojik değişmeler ve yasal şartlar da dikkate alınarak risk değerlendirmesi çalışmalarım için bir periyot belirlenmeli ve bu çalışmalar tümüyle tekrar edilmelidir. Ayrıca;  Yeni bir makine veya ekipman alınması durumunda,  Teknoloji değişikliğinde,  Üretim tarzı ve şekli değiştiğinde,  Personel yapısında ciddi anlamda değişiklik olduğunda,  İş Kazası ve meslek hastalıkları durumunda  İş Sağlığı Güvenliği kurulu veya uzmanının gerek görmesi halinde  Yeni hammadde ve/veya yarı mamul maddelerin üretime sürecine girmesi durumunda  Yeni bir mevzuatın yürürlüğe girmesi veya mevcut mevzuatta değişiklik yapılması durumunda RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILMALIDIR.

79 Personel Temsilcisi Grubu Nasıl Denetim Yapar Resim : Yüksekte emniyetsiz çalışma

80 Personel Temsilcisi Grubu Nasıl Denetim Yapar RİSK DEĞERLENDİRMESİ YOLUYLA RİSK ANALİZİ Risk Değerlendirmesi Risk Seviyesi Olabilirliği, şiddeti ve etkilenen insan sayısını düşün Riskle uğraşma 1.1. 2. 3.3. 4.4. Ne zaman değerlendir Tehlikeyi ortadan kaldır. Tehlikeden uzaklaş İşyerinde önlem al. Kişisel Koruyucular kullan veya Risk ortaya çıktı Tehlike& insan bir arada

81 Bütün tehlikeleri tanımladınız mı? Uygun bir metod kullandınız mı? Riskleri doğru değerlendirdiniz mi? İlgili alanlarda önceliklerinizi belirlediniz mi? RİSK DEĞERLENDİRMESİNİN KALİTESİ

82  Neredeyse kayıp verecek olaylar (ramak kalma)  Meydana gelen tehlikeler  Kayıpla sonuçlanmayan olaylar  Alışılmadık olaylar dikkate alınmalıdır. RİSK DEĞERLENDİRMESİ SÜRECİ

83  Bir şeyin olacağı kesin olarak bilinir ama henüz olmamıştır.  Önleyici tedbirler burada çok önemlidir.  İşveren olayları ve ucuz atlatmaları bilmelidir. 9-RAMAK KALMA - UCUZ ATLATMA

84  Projeler de herkesin katılımını sağlamak ç ok zordur.  Riskleri en aza indirmek istiyorsanız iletişimde çok iyi olmalısınız.  İletişim ANAHTAR sözcüktür. İLETİŞİM

85 Suçlamayalım. Sorumluluk alalım. Sadece kendimiz i ç in değil, Başkaları i ç in de yapalım RİSK YÖNETİMİ - İNSAN HATASINI ANLAMA

86 10-RİSK ANALİZİ VE RİSK DEĞERLENDİRME

87 İSG Personeli Kendisinden Beklenilen Yetkinlikler Nelerdir 1. Operasyonel işlemlerdeki tehlike ve risk faktörlerinin analiz edilmesi 2. Risk Analizlerinin iş yapılmadan önce yapılması ve sonuclarinin personele aktarılması 3. Yasal Mevzuat ve Müşteri gereksinimleri ve SOP ‘lerin etkin şekilde takibi projeye aktarılması 4. İletişim ve Takım çalışmasında Etkinlik

88 RİSK ANALİZİ VE RİSK DEĞERLENDİRME NE ZAMAN YAPILIR? RİSK ANALİZİ VE DEĞERLENDİRMESİ  Proses değişikliği olunca  Kaza / kılpayı olaylar yaşanınca  Yeni ekipman / makina alınınca  Yılda enaz birkere kontrol amacıyla yapılır

89 RİSK ANALİZ DEĞERLENDİRME İŞLEMİ SORUMLULUĞU ÇALIŞMA GRUP LİDERİ Operasyon Çalışanı EKİP LİDERİ Müşteri Temsilcisi İSİG SORUMLUSU

90 - PROJE MÜDÜRÜ - ÇALIŞMA GRUP LİDERİ - İŞVEREN TEMSİLCİSİ - ÇEVRE SORUMLUSU - İŞYERİ DOKTORU - İSG ALAN SORUMLUSU - İSG MÜHENDİS - ERGONOMİ SORUMLUSU RİSK ANALİZ DEĞERLENDİRME EKİBİ

91 İLGİLİ TANIMLAR Tehlike - Zarar verebilecek potansiyel kaynak, Risk - Tehlikenin ortaya çıkma olasılığı ile yaratacağı etkinin bileşkesi, Risk tahmini - Risk değerlendirmede, riskin tahamm ü l- kabul edilebilir olup olmadığının kararlaştırılması, Risk analizi - Tehlike belirleme ve risk tahmini ile makinanın yapabilirlik sınırlarının bileşimidir, Risk değerlendirme - Risk analizi ve risk evaluation prosesinin tamamı,

92 RİSK DEĞERLENDİRME SÜRECİ Yapılan işYeni değerlendirme Risk değerlendirmesi yaparak tehlikeleri belirle İSİG sorumlusu ile kontrol et Tehlike Var mı? Evet Hayır Değerlendirmeyi; Proses değişikliği olunca, Kaza/kıl payı olaylar yaşanınca Yeni ekipman/makina alınınca, Yılda en az bir kere kontrol et Gerekli dökümantasyon

93 Evet Risk değerlendirme ekibi ile birlikte, standart ve/veya yasalara göre risk faktörünü Ve grubunu hesapla Önlem al Alınan önlemler Yeterli mi? Kontrol et. Evet Hayır İlave önlem planlaması Ve uygulaması Sorumlu ekip liderliği İle önlemler izlenir Döküman kontrolü RİSK DEĞERLENDİRME SÜRECİ

94 “......TEHLİKESİNDELER Mİ? ” demek  Herhangi bir tehlike olduğunu d ü ş ü n ü yor musunuz?  Tehlikenin herhangi bir belirtisi var mı?  Çalışanlar yukarıda tanımlanan konulardan şikayetçi mi?  Bu konularda iyileştirilebilecek birşeyler olduğunu d ü ş ü n ü yor musunuz?

95 Personele Ne Şekilde Aktarılması Gerekir 1. Çalışanlara İş başı öncesi yapacağı işinin tehlike ve risklerinin bildirimini yapar 2. Her vardiya öncesi olası değişiklikler varsa risk yönetimini bilgilendirmesini yapar 3. Çalışanlara periyodik düzenli Tehlike Analizleri ve Risk Yönetimi konusunda bilgilendirme eğitimi yapar 4. Vardiya başlarında tehlikeli durumlarla ilgili müşteri ve çalışan arasında köprü olur

96 10 Dakika

97 11-TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İ Ç İN SORULAR 1- Ç alışanlar hareketli par ç a veya hareketli makinaların tehlikesindeler mi? 2-Hareket eden makina, seyyar donanım/g üç beslemeli ara ç (forklift gibi) tehlikesinde mi?

98 TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR 3- Ç alışanlar d ü şme/y ü ksekten d ü şme tehlikesinde mi? 4- Ç alışanlar y ü ksekten malzeme d ü şmesi tehlikesindeler mi?

99 TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR 5- Ç alışanlar mekanik kaldırma işlemi veya donanımı tehlikesindeler mi? 6- Ç alışanlar kayma, takılma tehlikesindeler mi?

100 TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İ Ç İN SORULAR 8- Ç alışanlar elektrik arkı/kaynağı/ şoku tehlikesindeler mi ? 7- Ç alışanlar kaygan veya bozuk zeminde y ü r ü me tehlikesindeler mi?

101 TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR 9- Ç alışanlar tehlikeli-zararlı malzeme/kimyasal taşıma veya kullanma tehlikesindeler mi? (*) 10- Ç alışanlar toz/gaz/buhar ve biyolojik ajanlarla etkilenme tehlikesindeler mi? (*)

102 9. Soruya cevabınız evet ise;  Kimyasal madde i ç in risk değerlendirmesi yapınız,  MGBF ’ nu dikkate alınız,  İlave bilgi gerekiyorsa revir/hijyen/ ç evre b ö l ü m ü ile temas ederek malzemenin toksik etkisini değerlendirin. TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR

103 Biyolojik etkenler i ç in:  Revir/hijyen grubu ile g ö r ü ş ü n, Toz, gaz, buhar i ç in;  Etkilenme yok edilebilir mi?  Koruyucu donanım kullanmak gerekli mi?  Ö zel ö nleyici tıbbi muayene gerekir mi?  Emin değilseniz revir/hijyen/ ç evre böl ü mleri ile haberleşiniz. TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR

104 12- Ç alışanlar sıcak/soğuk teması tehlikesindeler mi? 13- Ç alışanlar ç evresel koşullar/ istenmeyen iklim koşulları tehlikesindeler mi? (*) 11- Ç alışanlar yangın/patlama tehlikesindeler mi? TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR

105 13. Soruya cevabınız evet ise;  Sıcak, soğuk veya nem ile etkilenme var mı?  Şikayetleri değerlendirmek i ç in ö l çü m yapmak gerekir mi?  Kişisel koruyucu donanım gerekli mi? Kullanılıyor mu? TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR

106 14- Ç alışanlar k ö t ü / zayıf aydınlatma tehlikesindeler mi? (*) 15- Ç alışanlar 85 dB ’ den y ü ksek ses tehlikesindeler mi? (*) 16- Ç alışanlar radyasyon/ zararlı ışınlar tehlikesindeler mi? TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR

107 15.Soruya cevabınız evet ise;  G ü r ü lt ü yok edilebiliyor mu veya azaltılabiliyor mu?  Kulak koruyucu varmı? Kullanılıyor mu?  Ç alışanlar d ü zenli tıbbi muayeneden ge ç iyor mu? TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR

108 EN 12464 standartına bakınız. Makina atelyeleri; Kaba işleme : 250 lux, İnce işleme ve parlatma : 400 lux, Ç ok ince işleme : 2500 lux ’ t ü r. TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR

109 18- Ç alışanlar keskin cisimler kullanma tehikesindeler mi? 19- Ç alışanlar tekrarlayan hareket tehlikesindeler mi? (*) 17- Ç alışanlar el aleti kullanma tehlikesindeler mi? TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR

110 19.Soruya cevabınız evet ise;  Bakım grubu ile ortadan kaldırılmasını-azaltılıp azaltılamayacağını g ö r ü ş ü n  Şikayetleri objektif hale getirmek i ç in ö l çü m gerekli mi?  Sorun varsa revir ve İSİG sorumlusu ile g ö r ü ş ü n TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR

111 20- Ç alışanlar manuel y ü k kaldırma tehlikesindeler mi? 21- Ç alışanlar zayıf ergonomik tehlikesindeler mi? 22- Ç alışanlar ergonomik gerginlik tehlikesindeler mi? TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR

112 24- Ç alışanlar kapalı yer ç alışması tehlikesindeler mi? 23- Ç alışanlar yetersiz eğitim tehlikesindeler mi? 25- Ç alışanlar maruz kaldığı başka tehlikeler var mı? TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR

113 Sahada Risk Analizi Nasıl Uygulanır

114 TEHLİKEYİ BELİRLEMEK İÇİN SORULAR; 15.Soruya cevabınız evet ise; Gürültü yok edilebiliyor mu veya azaltılabiliyor mu? Kulak koruyucu varmı? Kullanılıyor mu? Çalışanlar düzenli tıbbi muayeneden geçiyor mu?

115 12-RİSK ANALİZ FORMUNU KULLANMA Riskli operasyonun ve riskli mevcut durumun tanımının yapılması Mevcut riskin, risk seviyesinin belirlenmesi Kontrol maddesi; risk analiz klavuzundan, riske uygun grup belirlenir.

116 RİSK SEVİYESİNİ TESPİT ETMEK Düşük risk; Tolere edilebilir, eğer m ü mk ü nse az bir yatırımda giderilir. Orta risk; Unfizible olmadık ç a geliştirilmelidir. Y ü ksek risk; Tolere edilemez, acil d ü zeltilmesi zorunludur. RİSK ANALİZ FORMUNU KULLANMA

117 Riskin ortadan kaldırılması veya riskin en aza indirilmesi i ç in yapılması gerekenler İşi yapacak sorumlunun ve işin yapılması gereken tarihin belirlenmesi Yapılan iyileştirmenin ve ger ç ekleşme tarihinin belirtilmesi

118 Risk analizi yapılan proses sırasında kullanılan kişisel koruyucuların işaretlenmesi ve CE – EN no ’ larının belirtilmesi. RİSK ANALİZ FORMUNU KULLANMA

119 PANSUMANLI-İŞ KAZASI OLDUĞUNDA RİSK ANALİZİ G Ü NCELLEME Pansumanlı-iş kazası yaşandığı zaman; Kaza ile ilgili risk analiz maddesi varsa (yoksa eklenir), maddenin yanına yukarıda belirtilenlerden uygun olan yazılır, Formun sağ alt k ö şesinde yer alan boş kısma; kaza ile ilgili madde, kaza yapan operat ö r ü n ismi ve kaza niteliği belirtilir.

120 Size g ö z kırpan, TEHLİKELERİ G ö z ardı etmeyin!!! RİSK ANALİZİ VE RİSK DEĞERLENDİRME

121 Operasyon Yönet İyileştir Gözden Geçir İSG YÖNETİMİ

122 Operasyondaki Tehlikeleri Biliyor musunuz? Değerlendir Hayır Neler Tehlikeye Sebep Olabilir? Onun İçin Ne Yapıyorsunuz? Yeterli mi? Operation Manage Improve Review Operasyon Yönet İyileştir Gözden Geçir

123 Ne Yapılabilir? Hangi Kaynaklar Gerekli? Onları Elde Edilebilir Yap Operasyondaki Tehlikeleri Biliyor musunuz? Yönet Evet Operasyon Yönet İyileştir Gözden Geçir

124 Hepsi Bu Kadar mı? Evet … Son Cevap ? … Emin misiniz ? Operasyon Yönet İyileştir Gözden Geçir

125 Yanlış Giden Nedir? Nasıl Oldu? Onunla Nasıl İlgilenebilirsiniz? Hepsi Bu Kadar mı? Gözden Geçir Hayır Operasyon Yönet İyileştir Gözden Geçir

126 Zor Değil... Her şeyi Farklı Söyleme. Operasyon Yönet İyileştir Gözden Geçir

127 25 Kasım 2009 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 27417 TEBLİĞ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN TEHLİKE SINIFLARI LİSTESİ TEBLİĞİ 13-İlgili Mevzuat

128 ŞİMDİ ÇAY SAATİ