Www.dilimce.com1 Ana tema: Atatürkçülük Metnin türü: Makale Süre: 7 saat Atatürkçülük, 9. kazanım.

... konulu sunumlar: "Www.dilimce.com1 Ana tema: Atatürkçülük Metnin türü: Makale Süre: 7 saat Atatürkçülük, 9. kazanım."— Sunum transkripti:

1 www.dilimce.com1 Ana tema: Atatürkçülük Metnin türü: Makale Süre: 7 saat Atatürkçülük, 9. kazanım

2 www.dilimce.com2 1. Etkinlikte yer alan metinleri oku yunuz. H angi metni anladı nız? D iğer metni niçin anlamadı nız? D il konusunda yazılmış makale örnekleri getiriniz.

3 www.dilimce.com3 Aşağıdaki metinleri okuyunuz, Hangi metni anlamakta zorlandınız? Nedenini yazınız. I. Metin "... Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahîm olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara 1 sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hatta hıyanet içinde bulunabilirler. Hatta bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlilerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet fakru zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir...“ 2. Metin "... Bütün bu şartlardan daha üzücü ve daha korkutucu olmak üzere, ülkenin genelinde yönetimde bulunanlar aymazlık (dalgınlık) ve sapkınlık ve hatta ihanet içinde bulunabilirler. Hatta bu yönetimdeki kişiler, kişisel çıkarlarını düşmanların istekleriyle birleştirebilirler. Millet fakir ve ihtiyaç içinde yıkılmış ve yorgun düşmüş olabilir..."

4 www.dilimce.com4 M et in, sesli okuma yöntemiyle okunur.

5 www.dilimce.com5 DİL DEVRİMİ Yazı devriminden sonra gerçekleştirilen dil devrimi de halkçılık ilkesinin temel uzantılarından biridi r. Geniş halk yığınları Osman lı cadan uzaktı. Osmanlıcayı ancak küçük bir azınlık, seçkin ve ayrıcalıklı bir zümre kullanıyordu. Mustafa Kemal'de Türkçe sevgisi ve dile olan İlgi daha Kurtuluş Savaşı'ndan önce başlar. Selanik'te bulunan genç yazarlar, Türk dilini kesin olarak sadeleştirmek, dilimizdeki yabancı kuralları kaldırmak amacıyla girişimde bulundular. Başta Ömer Seyfettin, A l İ Canip, sonra da bunlara Ziya Gökalp de katılınca bu girişim akım hâlini aldı; adına da "Yeni Lisan" dediler. 11 Nisan 19 11 'de Selanik'te Genç Kalemler dergisinde başlayan bu "Yeni Lisan" akımı İstanbul'da ve bütün Türkiye edebiyatında hızla gelişti. Ne var ki "Yeni Lisan" gerçekten yeni bir lisan olmaktan uzaktı.

6 www.dilimce.com6 Türkçe ve millî edebiyat akımı ile yakından ilgilenen Atatürk, arı Türkçeden yana tavır aldı. 1922'de Kurtuluş Savaşı sürerken o, halkın anlayabileceği dilin zorunluluğu üzerinde durur. Ulusal Bağımsızlık Savaşı kazanıldıktan sonra Atatürk'ün ele aldığı ana sorunlardan birisi Türkçeyi de yabancı diller boyunduruğundan kurtarma çabasıdır. Çünkü o: 'Ülkesini, yüksek istiklalini korumasını bilen Türk milleti, dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır." düşüncesinde idi. Bu inançla Atatürk'ün önderliğinde Ankara'da geniş bir kurul oluşturularak dilimizin gelişmesi ve zenginleşmesi yolunda çalışmalar yapılır. Giderek bu çalışmalar içinde örgütlü ve merkezi çalışmanın gereği belirir. Atatürk, bu işin bir cemiyet kanalıyla yürütülmesini zorunlu görür. Bu amaçla 12 Temmuz 1932'de Türk Dili Tetkik Cemiyeti kurulur. "Dilimizi millîleştirmek, halka yaklaştırmak" amacını güden dernek, daha sonra Türk Dil Kurumu adıyla başarılı çalışmalarını sürdürür.

7 www.dilimce.com7 26 Eylül 1932 günü Dolmabahçe Sarayı'nda Atatürk'ün başkanlığında 1. Türk Dil Kurultayı toplanır. Kurultayın amacı şöyle saptanır: "Halkımız yazı dilini anlayamamaktadır. Türkçe, tarihî gelişimi içinde Arapça ve Farsça sözle­rin baskısı ile öz benliğini yitirmiştir. Ayrıca Doğu uygarlığından çıkmış bulunuyoruz. Artık Ba­tı uygarlığı içindeyiz. Bu yüzden dilimizi bu yeni uygarlığın getirdiği kavramları karşılayacak bir düzeye ulaşnrmahyız. Bunu başarmak için de dilimizin kendi olanaklarından yararlanmalıyız. Ya­ni halkın konuşma dilinden basılmış eserlerden derlemeler yapmalıyız. Türkçenin sözcük türetme yollarını araştırmalı, yeni kelimeler türetmeliyiz."

8 www.dilimce.com8 Atatürk, bundan sonra ölümüne dek her kurultayın dikkatli ve sürekli izleyicisi olur. Dönemin şair, yazar ve dil bilginleriyle çalışmalarını sürdürür. Dil sorunlarına çözüm getirmek amacıyla ayrıca dış ülkelerden de dil bilginleri getirtilerek onlardan yararlanma yoluna gidilir. Onun amacı, yaşayışımızı Batı anlayışına yöneltmek, Türk toplumunu Avrupa toplumlarının düzeyine çıkarmaktı. Dildeki yabancı sözcüklerin ayıklanması ile Türk insanı kendi dili İle birlikte millî güvenini ve onurunu da kazanıyordu. Cemil SÖNMEZ

9 www.dilimce.com9 Metnin bağlamından hareketle kelime ve kelime gruplarının anlamlarını çıkarmak amacıyla Çalışma Kitabı'ndaki 2. Etkinliği yapınız.

10 www.dilimce.com10

11 www.dilimce.com11 Metni Anlama, Çözümleme ve Yeniden Yapılandırma 1. Atatürk, Türkçeyi sadeleştirme ve yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarma çalışmalarına ilk olarak ne zaman başlamıştır?1. Atatürk, Türkçeyi sadeleştirme ve yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarma çalışmalarına ilk olarak ne zaman başlamıştır? 2. Atatürk'ün Ulusal Bağımsızlık Savaşı'ndan sonra ele aldığı sorun nedir?2. Atatürk'ün Ulusal Bağımsızlık Savaşı'ndan sonra ele aldığı sorun nedir? 3. Atatürk'e göre Türk dilini yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmak niçin önemlidir?3. Atatürk'e göre Türk dilini yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmak niçin önemlidir? 4. Halkın anlayabileceği edebiyat eserlerinin yazılabilmesi için ne yapmak gerekir? Atatürk Türk edebiyatının gelişmesine neden önem vermektedir?4. Halkın anlayabileceği edebiyat eserlerinin yazılabilmesi için ne yapmak gerekir? Atatürk Türk edebiyatının gelişmesine neden önem vermektedir? 5. Atatürk, hangi amaçla ne zaman Türk Dili Tetkik Cemiyetini kurdu? Bu dernek daha sonra hangi adı aldı?5. Atatürk, hangi amaçla ne zaman Türk Dili Tetkik Cemiyetini kurdu? Bu dernek daha sonra hangi adı aldı? 6. Türk Dil Kurultayı ne zaman ve ne amaçla toplanmıştır?6. Türk Dil Kurultayı ne zaman ve ne amaçla toplanmıştır?

12 www.dilimce.com12 İlgi alanlarınıza göre süreli yayınları takip ediniz. Okuduğunuz süreli yayınlardan kupürler biriktirerek arşiv oluşturunuz.

13 www.dilimce.com13 Kelime ve kavram havuzundan seçerek konuşma yöntemiyle konuşma etkinliğini yapılır. kurtarmalıdır Ülkesini bilen milleti de yabancı istiklalini boyunduruğundan Türk dilini yüksek dillerin korumasını Yukarıda yazılı olan kelimelerden uygun olanlarını kullanarak Atatürk'ün Türk diline verdiği önem ile ilgili düşüncelerinizi anlatınız. 3. Etkinlik

14 www.dilimce.com14 Bir kız öğrenci, yakın zamanda yaşadığı ve çok korktuğu olayı anlatır. Daha sonra bir erkek öğrenci aynı olayı arkadaşını taklit ederek vurgu, tonlama ve duraklamalara dikkat etmeden anlatır. Aradaki farkları söyleyiniz.

15 www.dilimce.com15 Üç noktanın kullanımıyla ilgili 4. Etkinlik

16 www.dilimce.com16

17 www.dilimce.com17 Bir metinden hareketle yeni bir metin oluşturma 26 Eylül 1932 günü Dolmabahçe Sarayı'nda Atatürk'ün başkanlığında toplanan 1. Türk Dil Kurultayının amaçlarını, tutanak şeklinde ve amaçlarını maddelere dökerek yeniden yazınız. Bunun için önce Çalışma Kitabı'ndaki 5. Etkinlikte yer alan tutanak örneği incelenir.

18 www.dilimce.com18 Aşağıdaki tutanak örneğini inceleyiniz. Tutanağın özelliklerinden hareketle kendi tutanağınızı yazınız. ANKARA ASKISPOR VE ANKARA DEMİRSPOR FUTBOL KARŞILAŞMASINDA MEYDANA GELEN OLAYLARA İLİŞKİN TUTANAK 10.08.2003 Pazar günü saat 15.00'te Cebeci İnönü Stadyumu'nda oynanan Ankara Askispor ve Ankara Demirspor futbol karşılaşmasının 25. dakikasında Demirsporlu bazı taraftarların sahaya atmış oldukları bozuk para, taş ve cam şişelerden dolayı yan hakem Ahmet Toprak İle futbolculardan İhsan Kaya ve Veli Çakır hafif şekilde yaralanmışlardır. Yaralılar, derhâl ambulansla Sosyal Sigortalar Kurumu Dışkapı Hastanesine sevk edilmiştir. Karşılaşma, olaylar nedeniyle hakem tarafından iptal edilmiştir. Olayların yatıştırılması amacıyla güvenlik birimleriyle irtibata geçilmiş ve gerekli güvenlik önlemleri alınmıştır. Konuya ilişkin gözlemci ve hakem raporları, daha sonra Futbol Federasyonuna sunulacaktır. İş bu tutanak tarafımızdan düzenlenmiştir. Hakem10.08.2003 Metin Kaya Futbol Hakem Gözlemcisi (İmza) Atilla Pulur (İmza)

19 www.dilimce.com19 "Dilimiz" etkinliği yaptırılır."Dilimiz" etkinliği yaptırılır. Makale örneklerinden biri okunur.Makale örneklerinden biri okunur. Makalenin giriş, gelişme bölümleri nasıl oluşturulmuştur?Makalenin giriş, gelişme bölümleri nasıl oluşturulmuştur? Fikirler nasıl savunulup okuyucuya ispat edilmeye çalışılmıştır?Fikirler nasıl savunulup okuyucuya ispat edilmeye çalışılmıştır? "Dilimiz" konulu bir makale yazınız."Dilimiz" konulu bir makale yazınız. Yazdıklarınızı biçim ve içerik açısından değerlendirmek amacıyla Çalışma Kitabı'nda metinle ilgili etkinliklerin sonundaki 53. sayfada yer alan Kendi Yazısını Değerlendirme ölçeği'ni doldurunuz.Yazdıklarınızı biçim ve içerik açısından değerlendirmek amacıyla Çalışma Kitabı'nda metinle ilgili etkinliklerin sonundaki 53. sayfada yer alan Kendi Yazısını Değerlendirme ölçeği'ni doldurunuz.

20 www.dilimce.com20 Cümlede fiilimsiye bağlı kelime veya kelime gruplarını bulmak amacıyla Çalışma Kitabı'ndaki 6 ve 7. Etkinlikleri yapınız. Aşağıdaki iki cümle fiilimsi ve yüklemin vurgularına dikkat ederek söylenir. "Dondurmayı severim." "Sebzeleri taze taze ye, dondurma." İkinci cümlede iş, oluş, durum bildiren sözcük ya da sözcükleri belirleyiniz. Birinci ve ikinci cümledeki "dondurma" sözcükleri aynı anlamda mı kullanılmıştır? Birinci cümledeki sözcük isim; ikinci cümledeki sözcük ise eylemdir. 6. Etkinlik

21 www.dilimce.com21 I) Aşağıda verilen cümlelerde bir nesnenin ya da bir mesleğin adı olan isim fiilleri belirleyerek altlarını renkli kalemle çiziniz. Dondurmayı çok severim. Çok çalışmak onu yordu. Annem kermes için sarma yaptı. Karnın yardım kazmavınan, belinen Çakmak çakmaya geldik, / Kına yakmaya geldik. Babam "Uçurtma mevsimi geldi." dedi. Etin birazını kavurma yaptık. Yapma çiçekleri çok severim. Korumalar adamı tutukladılar. II) Etkinliğin birinci bölümünde altını çizdiğiniz, fiilimsi eki almış ancak fiilimsi olmayıp bir nesnenin ya da bir mesleğin adı olmuş fiilimsiler bularak birer cümlede kullanınız.

22 www.dilimce.com22 İsim ve sıfat tamlamaları "Evin tavanında süslemeler vardı.“ (İsim Tamlaması) "Eski günleri andık." (Sıfat Tamlaması) "Dün okuma planı yaptım. (İsim Tamlaması)." "Yaşanmış yılların hatırı var." (Sıfat Tamlaması) 7. Etkinliği

23 www.dilimce.com23

24 www.dilimce.com24 II) Aşağıdaki cümlelerde sıfat fiille kurulmuş sıfat tamlamalarının altlarını çiziniz. Bize anlaşılmaz sözler söyledi. İşleyen demir pas tutmaz. Ağabeyim, açılacak sınava girmek için bekliyor. O yörede görülesi yerler var. Yaşadığı olaylar onu olgunlaştırmıştı.

25 www.dilimce.com25 ııı Aşağıdaki cümlelerde zarf fiil ve ona bağlı kelime grupları, cümlede "zaman, durum ya da neden" ilişkilerinden hangisini bildiriyor? Yanlarına yazınız. Okullar tatil olunca İstanbul'a gideceğiz. Nefes almaksızın konuşuyordu. Ahmet Bey, servetini çalışarak kazandı. Yağmur yağmadıkça kuraklık kaderimiz olacak.

26 www.dilimce.com26 www.dilimce.com