Hafta 7: Öz Türleri ve Fonksiyonları BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama.

... konulu sunumlar: "Hafta 7: Öz Türleri ve Fonksiyonları BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama."— Sunum transkripti:

1 Hafta 7: Öz Türleri ve Fonksiyonları BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

2 Öz Özlerin oluşturulma amaçları Öz türleri Özlerin uzunluğunu etkileyen etmenler Ders İçeriği BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

3 Cleveland, D. B. ve Cleveland, A. D. Chapter 5, (ss. 55-61) Lancaster, Chapter 7 - 8 BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama Kaynaklar

4 Bilginin düzenlenmesinde kullanılan önemli unsurlar arasındadır. İçeriğin/dokümanın hem tanımlanması hem de sunumuyla bağlantılı bir süreçtir. Kullanıcıya materyalin boyutları, konusu ve temel özellikleri hakkında bilgi verir. Bilgi döngüsünde bilginin «aktif» olduğu «üretim» sürecinde gerçekleştirilen çalışmalar kapsamında (düzenleme) yer alır - kullanımı daha çok «yarı aktif» (arama) dönemdedir Öz BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

5 Buz dağının görünen kısmıyla görünmeyen kısmını yansıtmaya çalışma sürecidir.

6 Materyalin içerdiği en önemli konunun bir özeti Belge/Doküman içeriğinin kısa ve tutarlı bir şekilde sunulması Belge/Dokümanın kapsadığı ana konu ya da kullanıcının özümsemesi beklenilen bilgi (knowledge) hakkında kullanıcıyı bilgilendirmek için oluşturulmuş kısa tutarlı metin. Bir bilimsel araştırmanın sonuçlarını ve çıktılarını kısa bir şekilde sunarak kullanıcının arama işlemlerinde kullandığı zaman ve çabayı azaltmak için kullanılan metinsel ifadeler Öz - tanımlar BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

7 Abstract – Summary Öz – Özetlerle benzer şekilde metnin öne çıkan önemli yanlarını içerir. Fark: içerik dokümanın hedef kitlesinin kullandığı terminolojide sunulur. Genellikle 150 – 250 kelime ile sınırlıdır. Öz - Özet BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

8 Öz – Dizin oluşturma süreçleriyle birlikte benzer süreçlerden faydalanılarak oluşturulur. Fark: Dizinlerde konu daha genel bir şekilde ifade edilir. Dizinlerin ifade edilişleri kelime ve kelime yapılarına, terimlere dayanır. Her ikisi de farklı bileşenlerden oluşur. Öz - Dizin BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

9 Materyalin kullanılabilirliği ile ilgili kapsamlı bilginin sunumunu gerçekleştirmek. - Materyalin teknik ve bilimsel içeriğinin mümkün olduğunca tam bir şekilde sunmak Materyale erişimi sağlayacak temel unsurları belirlemek. Kullanıcıların materyalin tamamını okuyup/okumamalarına karar vermelerini sağlamak. Özlerin Oluşturulma Amaçları BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

10 Araştırmacıların materyalin konusuyla ilgili temel bulguları görmelerini sağlamak. Kullanıcıların materyalin özellikleri ve içeriği ile ilgili ön bilgi sahibi olmalarını sağlamak. Materyalin tamamını dizinlemek yerine içeriği yansıtan bölümünün dizinlenmesini sağlayarak erişimin hızlandırılması. Danışmanların teknik dokümanları tüm içeriği okumadan değerlendirmelerine katkı sağlamak Özlerin Oluşturulma Amaçları BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

11 Öz Örnek BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

12 Öz Örnek BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

13 Tanımlayıcı (Descriptive) Özler Bilgi veren (Informative) Özler Yapılandırılmış (Structured) Özler Genişletilmiş Özler (Extended abstracts) Öz Türleri BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

14 Doküman içeriğindeki başlıkların ya da içindekiler tablosunda verilen bilgilerin paragraf halinde sunulmasıdır. Okuyucuya metnin genel olarak ne hakkında olduğunu gösterir. İçerik hakkında tam olarak bilgi vermez Yaygın kullanımı olmayan bir öz türüdür. Tanımlayıcı Öz BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

15 Tanımlayıcı Öz BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

16 Bilgilendirici Özler Uluslararası indekslerde tercih edilen ve yoğun kullanımı olan özlerdir. Makale hakkında daha ayrıntılı bilgi verir, Yalnızca metinde yer alan içeriği değil aynı zamanda; –Bilgiyi belirleme (künye veya diğer bilgiler) –Çalışmanın arka plan bilgisinin sunumu, araştırma sunumunun verilmesi –Yöntem ve genel kapsamda bulguların sunumu –Genel anlamda sonuçlar BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

17 Bilgilendirici Özler BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

18 Yapılandırılmış Özler Çalışmayla ilgili sunulması istenen bilgilerin neler olduğunun önceden belirlendiği özlerdir. Okuyucuya belirli başlıklar altında metnin içeriği genel hatlarıyla sunulur. Bilgilendirici özlerle içerik açısından aynı format açısından farklılık gösterir. BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

19 Yapılandırılmış Özler BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

20 Genişletilmiş Özler Yapılandırılmış özler kapsamında yer alır. Diğer öz türlerine göre daha geniş kapsamlıdır. Materyalin ya da çalışmanın bütün hatlarını içerir. Kelime sayısı 500 – 1500 arasında değişir. Referanslar, göndermeler yer alabilir BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

21 Genişletilmiş Özler BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

22 Genişletilmiş Özler BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

23 Genişletilmiş Özler BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

24 Özler BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

25 Özü oluşturulacak dokümanın uzunluğu, Konunun karmaşıklığı, Oluşturulma amacı (Konferans/ Makale, Teknik Rapor), Maliyet, Konunun erişilebilirliği ve güncelliği Özlerin Uzunluğunu Etkileyen Etmenler BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama

26 Hafta 7: Öz Türleri ve Fonksiyonları BBY 306 Dizinleme ve Öz Hazırlama