IYZ BİLİŞİM SİSTEMLERİ ve TEKNOLOJİLERİNE GİRİŞ Yrd. Doç. Dr. Oğuzhan Topsakal Ders 3

Genel Kurallar Yoklama var Yoklama var Ödev var Ödev var Her hafta 5-10 dakikalık sürpriz sınav var Her hafta 5-10 dakikalık sürpriz sınav var Ders sırasında konuşmak yok Ders sırasında konuşmak yok Çalışana bol not var Çalışana bol not var 2

İlk Derste Ders 1 Ders 1 Tanışma Tanışma Genel Kurallar Genel Kurallar Dersin konusu Dersin konusu Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü Ödev - CV hazırlama Ödev - CV hazırlama 3

Dersin Amacı ve İçeriği Bilişim teknolojilerini tanıtmak, genel prensipleri hakkında bilgi vermek, işletim sistemi, kelime işlem, hesap tablosu, sunu ve veritabanı programları gibi bazı ofis uygulamalarının (MS Word, MS Excel, Power Point, MS Access) kullanımı ve İnternet uygulamalarının mesleki çalışmalarda önemini aktarmak. Bilişim teknolojilerini tanıtmak, genel prensipleri hakkında bilgi vermek, işletim sistemi, kelime işlem, hesap tablosu, sunu ve veritabanı programları gibi bazı ofis uygulamalarının (MS Word, MS Excel, Power Point, MS Access) kullanımı ve İnternet uygulamalarının mesleki çalışmalarda önemini aktarmak. Mikroişlemciler ve bilgisayar mimarisi, manyetik depolama ve sabit disk sürücüsü, bilgisayar ağları, internet, bilişim sistemleri ve bilişim sistemlerinin gelişim süreci, işletmelerde bilişim sistemi geliştirme, bilişim sistemlerinin sorunları ve çözüm yolları, bilişim teknolojisindeki gelişmelerin işletme yapısı üzerindeki etkileri, bilişim sistemleri ve teknolojilerindeki yönelimler. Bilgisayar yazılımı ve tarihi. Mikroişlemciler ve bilgisayar mimarisi, manyetik depolama ve sabit disk sürücüsü, bilgisayar ağları, internet, bilişim sistemleri ve bilişim sistemlerinin gelişim süreci, işletmelerde bilişim sistemi geliştirme, bilişim sistemlerinin sorunları ve çözüm yolları, bilişim teknolojisindeki gelişmelerin işletme yapısı üzerindeki etkileri, bilişim sistemleri ve teknolojilerindeki yönelimler. Bilgisayar yazılımı ve tarihi. 4

2. Derste Ders 2 Ders 2 atarken nelere dikkat etmeli? atarken nelere dikkat etmeli? CV lerin incelenmesi CV lerin incelenmesi Örnek CV - CVnizde neler olmalı Örnek CV - CVnizde neler olmalı Ödev Ödev Bilgisayar labının gezilmesi Bilgisayar labının gezilmesi Excel Excel Ödev Ödev 5

Bilgisayar Labını Ziyaret Hangi programlar yüklü ? Hangi programlar yüklü ? Win 8.1 Win 8.1 cisco cisco Adobe reader Adobe reader eclipse-java-luna-SR2 eclipse-java-luna-SR2 mysql-workbench-community mysql-workbench-community sql express 2014 sql express 2014 Office 2013 Office 2013 Visual Studio Pro 2013 Visual Studio Pro 2013 Winrar Winrar Xampp Xampp jdk-8u45 jdk-8u45 Adobe Reader Adobe Reader Toolwiz time Freeze Toolwiz time Freeze 6

Ödev 2 Bölüm öğrenci listesini excelde yazın Bölüm öğrenci listesini excelde yazın Her bir arkadaş ile tanışma tarihinizi işaretleyin Her bir arkadaş ile tanışma tarihinizi işaretleyin Arkadaşınızın hobilerini yazın Arkadaşınızın hobilerini yazın Bildiği yabancı diller Bildiği yabancı diller Bildiği programlama dilleri Bildiği programlama dilleri Kullanmış olduğu veritabanları Kullanmış olduğu veritabanları Word, Excel, Access, Powerpoint biliyor mu? Word, Excel, Access, Powerpoint biliyor mu? Ekstra bildiği programlar Ekstra bildiği programlar 7

Bu Derste Ders 3 Ders 3 Bilişim Tarihi Bilişim Tarihi İşletim Sistemi Nedir? İşletim Sistemi Nedir? 8

Bilişim Tarihçesi Charles Babbage 1830'ların ortalarında çözümleyici makine diye adlandırılan ve çağdaş sayısal (dijital) bilgisayarın öncüsü olan aygıtın tasarımını gerçekleştirdi. Bu aygıtta delikli kartlardan gelen komutlar uyarınca herhangi bir aritmetik işlemin yapılabilmesi öngörülüyordu. Ayrıca sayıların saklanabileceği bir bellek birimi, işlemlerin art arda ve sırasıyla yapılmasını sağlayacak ardışık kontrol ve bugünkü bilgisayarın daha birçok temel öğesi makinede yer alacaktı Charles Babbage 1830'ların ortalarında çözümleyici makine diye adlandırılan ve çağdaş sayısal (dijital) bilgisayarın öncüsü olan aygıtın tasarımını gerçekleştirdi. Bu aygıtta delikli kartlardan gelen komutlar uyarınca herhangi bir aritmetik işlemin yapılabilmesi öngörülüyordu. Ayrıca sayıların saklanabileceği bir bellek birimi, işlemlerin art arda ve sırasıyla yapılmasını sağlayacak ardışık kontrol ve bugünkü bilgisayarın daha birçok temel öğesi makinede yer alacaktı. 1940’ta Alan Turing, diğer servislerin kullandığı göster geç sistemlerinden daha karmaşık olan, deniz kuvvetleri Enigma göster geç sistemini çözdü. İngiliz matematikçi, bilgisayar bilimcisi ve kriptolog. Bilgisayar biliminin kurucusu sayılır. Geliştirmiş oldugu Turing testi ile makinaların ve bilgisayarların düşünme yetisine sahip olup olamayacakları konusunda bir kriter öne sürmüştür. 1940’ta Alan Turing, diğer servislerin kullandığı göster geç sistemlerinden daha karmaşık olan, deniz kuvvetleri Enigma göster geç sistemini çözdü. İngiliz matematikçi, bilgisayar bilimcisi ve kriptolog. Bilgisayar biliminin kurucusu sayılır. Geliştirmiş oldugu Turing testi ile makinaların ve bilgisayarların düşünme yetisine sahip olup olamayacakları konusunda bir kriter öne sürmüştür. 1940lar - ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) isimli ilk elektronik bilgisayar geliştirilmiştir 1940lar - ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) isimli ilk elektronik bilgisayar geliştirilmiştir 1940lar ' lı yıllarda ise, Harvard Üniversitesinde Howard Aiken; Princeton Üniversitesinde, John Von Neumann ve Amerika ile Almanya' daki bazı diğer araştırmacıların çalışmaları sonucunda vakum tüpleri kullanılarak sayısal bazı makinelerin geliştirilmesi mümkün olabilmiştir. Ancak bu geliştirilen makineler son derece büyük ve odalar dolusu on binlerce vakum tüplerinden yapılmış ve bugün evlerde kullanılan bilgisayarlardan yüzlerce kez daha yavaş çalışmaktaydılar. 1940lar ' lı yıllarda ise, Harvard Üniversitesinde Howard Aiken; Princeton Üniversitesinde, John Von Neumann ve Amerika ile Almanya' daki bazı diğer araştırmacıların çalışmaları sonucunda vakum tüpleri kullanılarak sayısal bazı makinelerin geliştirilmesi mümkün olabilmiştir. Ancak bu geliştirilen makineler son derece büyük ve odalar dolusu on binlerce vakum tüplerinden yapılmış ve bugün evlerde kullanılan bilgisayarlardan yüzlerce kez daha yavaş çalışmaktaydılar William Shockley ilk transistörü buldu ve ilkkez kullandı.(Bu keşif bazı kaynaklara göre son 100 yılın en büyük buluşu.) William Shockley ilk transistörü buldu ve ilkkez kullandı.(Bu keşif bazı kaynaklara göre son 100 yılın en büyük buluşu.) 9

Bilişim Tarihçesi ilk başarılı üst seviye programlama dili olan Fortran geliştirildi ilk başarılı üst seviye programlama dili olan Fortran geliştirildi Thomas Kurtz ve John Kemeny, BASIC programlama dilini yarattı Thomas Kurtz ve John Kemeny, BASIC programlama dilini yarattı Intel kuruldu Intel kuruldu AMD kuruldu AMD kuruldu Advanced Research Projects Agency (ARPA,ARPANET'i kurarak Internet'in ilk adımlarını atmış oldu.ARPANET'in ilk 4 network'ü: California Los Angeles Üniversitesi, California Santa Barbara Üniversitesi, Utah Üniversitesi ve Stanford Araştırma Enstitüsü Advanced Research Projects Agency (ARPA,ARPANET'i kurarak Internet'in ilk adımlarını atmış oldu.ARPANET'in ilk 4 network'ü: California Los Angeles Üniversitesi, California Santa Barbara Üniversitesi, Utah Üniversitesi ve Stanford Araştırma Enstitüsü IBM firması yazılım ve donanım uygulamalarını birbirinden ayırmaya karar verdi IBM firması yazılım ve donanım uygulamalarını birbirinden ayırmaya karar verdi Ken Thompson ve Dennis Ritchies, BELL Lab'da, UNICS üzerinde çalışmaya başladılar.Thompson, UNICS'in ilk versiyonunu yazdı(4KB ve 18 bitlik kelimelerle.Daha sonra UNICS, "UNIX" adını aldı Ken Thompson ve Dennis Ritchies, BELL Lab'da, UNICS üzerinde çalışmaya başladılar.Thompson, UNICS'in ilk versiyonunu yazdı(4KB ve 18 bitlik kelimelerle.Daha sonra UNICS, "UNIX" adını aldı. 10

Bilişim Tarihçesi ilk mikroişlemci yongası olan Intel 4004 piyasaya sürüldü ilk mikroişlemci yongası olan Intel 4004 piyasaya sürüldü ARPANET ilk programını sundu.Programın yazarı Ray işaretini kullanarak isim ve alan adının ayrılmasına karar verdi ARPANET ilk programını sundu.Programın yazarı Ray işaretini kullanarak isim ve alan adının ayrılmasına karar verdi Ritchie ve Kerningham, UNIX'i C dilini kullanarak yeniden yazdı Ritchie ve Kerningham, UNIX'i C dilini kullanarak yeniden yazdı Gordon Moore(Intel'in başkanı,"Moore Kuralı" olarak tanınır, CPU transistörlerinin her 18 ayda bir 2 ye katlanacağını söyledi ve bu gerçekleşti Gordon Moore(Intel'in başkanı,"Moore Kuralı" olarak tanınır, CPU transistörlerinin her 18 ayda bir 2 ye katlanacağını söyledi ve bu gerçekleşti FTP geliştirildi FTP geliştirildi Bill Gates ve Paul Allen, Microsoft'u kurdu Bill Gates ve Paul Allen, Microsoft'u kurdu Apple Bilgisayarları kuruldu Apple Bilgisayarları kuruldu IBM firması ilk kişisel bilgisayarını piyasaya sunar. IBM’in sunduğu bu kişisel bilgisayarda Microsoft firmasının ilk MS-DOS işletim sistemi olan MS_DOS 1.0 yüklüdür IBM firması ilk kişisel bilgisayarını piyasaya sunar. IBM’in sunduğu bu kişisel bilgisayarda Microsoft firmasının ilk MS-DOS işletim sistemi olan MS_DOS 1.0 yüklüdür Microsoft,DOS'un kullanım haklarını ele geçirip ismini MS-DOS olarak değiştirdi Microsoft,DOS'un kullanım haklarını ele geçirip ismini MS-DOS olarak değiştirdi. 11

Bilişim Tarihçesi SMTP(basit posta transfer protokolü yayınlandı.Şuanda internette mesajları göndermenin en yaygın yöntemi SMTP(basit posta transfer protokolü yayınlandı.Şuanda internette mesajları göndermenin en yaygın yöntemi Internet ilk kez sivil ve askeri networklerde yayılmaya başladı Internet ilk kez sivil ve askeri networklerde yayılmaya başladı Onaylanan TCP/IP protokolü ile Internet kullanımı yaygınlaşmaya başladı Onaylanan TCP/IP protokolü ile Internet kullanımı yaygınlaşmaya başladı Cisco Systems kuruldu Cisco Systems kuruldu Fred Cohen,ilk bilgisayar virüsünü geliştirdi Fred Cohen,ilk bilgisayar virüsünü geliştirdi Apple,ilk Macintosh'u duyurdu Apple,ilk Macintosh'u duyurdu Microsoft 'Windows 1.0'ı 100 dolardan satışa sundu Microsoft 'Windows 1.0'ı 100 dolardan satışa sundu CD-ROM icat edildi CD-ROM icat edildi IRC icat edildi IRC icat edildi Robert Morris,ilk internet solucanını yarattı.Bu solucan binlerce sisteme girip hata verdirtti.(Morris worm Robert Morris,ilk internet solucanını yarattı.Bu solucan binlerce sisteme girip hata verdirtti.(Morris worm İsviçre'de,CERN labs tarafından ilkkez WWW geliştirildi İsviçre'de,CERN labs tarafından ilkkez WWW geliştirildi Linus Torvalds, ilk Linux versiyonunu yarattı Linus Torvalds, ilk Linux versiyonunu yarattı. 12

Bilişim Tarihçesi "Mosaic Web Browser" kullanılmaya başlandı "Mosaic Web Browser" kullanılmaya başlandı Microsoft,Windows NT'yi piyasaya sürdü Microsoft,Windows NT'yi piyasaya sürdü Sun,Java'yı yarattı. Java tüm platformlarda çalışa bilen bir programlama dili Sun,Java'yı yarattı. Java tüm platformlarda çalışa bilen bir programlama dili Microsoft Internet Explorer (IE piyasaya sunuldu.IE daha sonraları dünyanın en popüler web browserı ve tüm virüs yazarlarınında favorisi haline geldi Microsoft Internet Explorer (IE piyasaya sunuldu.IE daha sonraları dünyanın en popüler web browserı ve tüm virüs yazarlarınında favorisi haline geldi Windows 95 piyasaya sunuldu Windows 95 piyasaya sunuldu ICQ (İlk IM,piyasaya sunuldu.) ICQ (İlk IM,piyasaya sunuldu.) DVD formatı duyuruldu DVD formatı duyuruldu CIH virüsü ortaya çıktı.En tehlikeli virüsler listesinde yıllarca üst sıralarda kaldı CIH virüsü ortaya çıktı.En tehlikeli virüsler listesinde yıllarca üst sıralarda kaldı Melissa virüsü ortaya çıktı Melissa virüsü ortaya çıktı Microsoft Windows XP'yi sundu Microsoft Windows XP'yi sundu IBM,süper bilgisayarı sundu.Bu bilgisayar dünyadaki en hızlı alet olmakla birlikte saniyede 36 trilyon işlem yapabilmekte IBM,süper bilgisayarı sundu.Bu bilgisayar dünyadaki en hızlı alet olmakla birlikte saniyede 36 trilyon işlem yapabilmekte. 13

Bilişim Tarihçesi - Kaynaklar dunyadaki-tarihsel.html dunyadaki-tarihsel.html dunyadaki-tarihsel.html dunyadaki-tarihsel.html Tarihi.html Tarihi.html Tarihi.html Tarihi.html

İşletim Sistemleri - 1 İşletim Sistemi Bilgisayar üzerinde çalışan en önemli programdır. Bilgisayar üzerinde diğer programların çalışması için bir işletim sistemine gereksinim vardır. Sistemin güvenliğinin sağlanmasından farklı programların aynı anda birbirlerini etkilemeden çalışmasını sağlamaya kadar bir çok görevi vardır. İşletim Sistemi Bilgisayar üzerinde çalışan en önemli programdır. Bilgisayar üzerinde diğer programların çalışması için bir işletim sistemine gereksinim vardır. Sistemin güvenliğinin sağlanmasından farklı programların aynı anda birbirlerini etkilemeden çalışmasını sağlamaya kadar bir çok görevi vardır. İşletim sisteminin görevleri; İşletim sisteminin görevleri; klavyeden kullanıcı girdisini alıp derleyip, çıktının ekrana gönderilmesini klavyeden kullanıcı girdisini alıp derleyip, çıktının ekrana gönderilmesini disk üzerindeki dosya ve dizinlerin idare edilmesini disk üzerindeki dosya ve dizinlerin idare edilmesini 15

İşletim Sistemleri - 2 Şu anki işletim sistemleri Şu anki işletim sistemleri Unix Unix Linux Linux Windows Windows Macintosh OSX Macintosh OSX Android Android iOS iOS İlk bilgisayarlarda işletim sistemi yoktu ve işlemler donanım kontrollü idi. İşlemler bir panele takılan kablolarla makine dilinde yapılıyordu. Daha sonra yığın işlem yapabilen sistemler tasarlandı. Manyetik bantlarda sıralanmış program komutlarının çalıştırılması İlk bilgisayarlarda işletim sistemi yoktu ve işlemler donanım kontrollü idi. İşlemler bir panele takılan kablolarla makine dilinde yapılıyordu. Daha sonra yığın işlem yapabilen sistemler tasarlandı. Manyetik bantlarda sıralanmış program komutlarının çalıştırılması Entegre devrelerin kullanımı ve bilgisayar tasarımlarının ilerlemesi ile birlikte işletim sistemleri kullanılmaya başlandı Entegre devrelerin kullanımı ve bilgisayar tasarımlarının ilerlemesi ile birlikte işletim sistemleri kullanılmaya başlandı – IBM OS360 (1965) – IBM OS360 (1965) – UNIX (1970) – UNIX (1970) – DOS - MacOS (1980) – DOS - MacOS (1980) – Windows -Linux (1990) – Windows -Linux (1990) 16

İşletim Sistemleri ’li yıllara damgasını vuran, siyah komut satırı ekranına sahip IBM firmasının işletim sistemdir 80’li yıllara damgasını vuran, siyah komut satırı ekranına sahip IBM firmasının işletim sistemdir Daha sonra Microsoft tarafından MS-DOS olarak sunulmuştur. Kendinden sonra gelen ve görsel arabirime sahip bir çok işletim sistemi de, uzun süre MS-DOS tabanlı olmuştur. Daha sonra Microsoft tarafından MS-DOS olarak sunulmuştur. Kendinden sonra gelen ve görsel arabirime sahip bir çok işletim sistemi de, uzun süre MS-DOS tabanlı olmuştur. Ana görevi disket ve sabit disk gibi saklama ortamlarının yönetimidir Ana görevi disket ve sabit disk gibi saklama ortamlarının yönetimidir Bugün Windows’un DOS tabanlı olmayan sürümleri, bir komut satırı ekranı ile DOS komutlarını desteklemektedir Bugün Windows’un DOS tabanlı olmayan sürümleri, bir komut satırı ekranı ile DOS komutlarını desteklemektedir 17

İşletim Sistemleri - 4 DOS işletim sisteminin siyah ekranına karşın MacOS’un güçlü görsel arabirimi, oldukça başarılı bir gelişim süreci sergiliyordu DOS işletim sisteminin siyah ekranına karşın MacOS’un güçlü görsel arabirimi, oldukça başarılı bir gelişim süreci sergiliyordu IBM ve Microsoft, görsel bir arabirime sahip işletim sistemi geliştirmeyi hedefleyerek OS/2 projesine başladılar IBM ve Microsoft, görsel bir arabirime sahip işletim sistemi geliştirmeyi hedefleyerek OS/2 projesine başladılar 18

İşletim Sistemleri - 6 Windows Sürümleri Windows Sürümleri Windows 95, 98 ve ME sürümleri DOS tabanlıdır Windows 95, 98 ve ME sürümleri DOS tabanlıdır Windows NT üzerine geliştirilen Windows 2000’in elde ettiği başarı sonrasında DOS tabalı Windows’lar terk edilmiştir Windows NT üzerine geliştirilen Windows 2000’in elde ettiği başarı sonrasında DOS tabalı Windows’lar terk edilmiştir Windows XP, Windows 2000 mimarisi üzerine kuruludur XP sonrasında ev ve iş istasyonları için ayrı Windows versiyonları da terk edilmiştir Windows XP, Windows 2000 mimarisi üzerine kuruludur XP sonrasında ev ve iş istasyonları için ayrı Windows versiyonları da terk edilmiştir Bunun yerine, daha az veya daha fazla özellik sunan farklı alt sürümlerin çıkartılması yoluna gidilmiştir Bunun yerine, daha az veya daha fazla özellik sunan farklı alt sürümlerin çıkartılması yoluna gidilmiştir 19

İşletim Sistemleri - 7 Unix Unix I ̇ lk olarak AT&T Bell firması tarafından C dilinden yazıldıI ̇ lk olarak AT&T Bell firması tarafından C dilinden yazıldı Ücretsiz ve her sisteme kolayca uyarlanabilir yetenekte idiÜcretsiz ve her sisteme kolayca uyarlanabilir yetenekte idi Güncel is ̧ letim sistemleri, UNIX üzerinden gelis ̧ tirilmis ̧ tirGüncel is ̧ letim sistemleri, UNIX üzerinden gelis ̧ tirilmis ̧ tir Açık kaynak kodludur; Linux’lar UNIX türevleridirAçık kaynak kodludur; Linux’lar UNIX türevleridir Günümüzde kullanılan ticari sürümleri oldukça pahalı ve azdırGünümüzde kullanılan ticari sürümleri oldukça pahalı ve azdır Daha çok sunucu bilgisayarlarda kullanılan, kararlı sistemlerdirDaha çok sunucu bilgisayarlarda kullanılan, kararlı sistemlerdir 20

İşletim Sistemleri - 8 Linux Linux 1990 yılında Finli bir bilgisayar bilimi ög ̆ rencisi olan Linus Torvalds Intel mimarisindeki bilgisayarlarda hafıza yönetimi yapan bir yazılım üzerinde çalıs ̧ maya bas ̧ ladı ve bir süre sonra bu projenin büyüyerek UNIX çekirdeg ̆ i gibi çalıs ̧ abileceg ̆ ini farketti 1991 yılında Linus, comp.os.minix haber grubuna Linux adını verdig ̆ i is ̧ letim sistemi projesini duyurdu yılında Finli bir bilgisayar bilimi ög ̆ rencisi olan Linus Torvalds Intel mimarisindeki bilgisayarlarda hafıza yönetimi yapan bir yazılım üzerinde çalıs ̧ maya bas ̧ ladı ve bir süre sonra bu projenin büyüyerek UNIX çekirdeg ̆ i gibi çalıs ̧ abileceg ̆ ini farketti 1991 yılında Linus, comp.os.minix haber grubuna Linux adını verdig ̆ i is ̧ letim sistemi projesini duyurdu. GNU projesindeki eksik olan parçayı, yani çekirdeg ̆ i tamamlayan linux zamanla internet üzerindeki bir çok programcı tarafından gelis ̧ tirildi. GNU projesindeki eksik olan parçayı, yani çekirdeg ̆ i tamamlayan linux zamanla internet üzerindeki bir çok programcı tarafından gelis ̧ tirildi. 1985: GNU yazılımı Richard Stalman tarafından olus ̧ turulur 1985: GNU yazılımı Richard Stalman tarafından olus ̧ turulur 1991: Linus Torvalds mini çekirdeg ̆ ini olus ̧ turur. Bu olaydan sonra I ̇ s ̧ letim sisteminin ismi Linux/GNU olarak adlandırılır 1991: Linus Torvalds mini çekirdeg ̆ ini olus ̧ turur. Bu olaydan sonra I ̇ s ̧ letim sisteminin ismi Linux/GNU olarak adlandırılır 21

İşletim Sistemleri - Kaynaklar

Excel Çalışması Formüllere giriş Formüllere giriş 23

Sorularınız? Teşekkürler. Teşekkürler. 24