BÖLÜM 10 ÇÖKELME

GİRİŞ Pıhtılaştırma ve yumaklaştırmanın maksatlarından birisi de su içerisindeki parçacıkların makul bir süre içinde çökebilecekleri bir büyüklüğe ulaştırılmasıdır. Kireç soda yöntemi ile yumuşatmanın maksadı ise sudaki sertliğin çözünmeyen çökelti haline getirilerek giderilmesidir.

Oluşan bu daha büyük parçacıkları ve çökeltileri sudan GİRİŞ Oluşan bu daha büyük parçacıkları ve çökeltileri sudan gidermenin en yaygın yolu, bunları çökelme tanklarında (durultma veya çöktürme tankları da denilmektedir) yerçekimi etkisi ile çöktürmektir.

GİRİŞ Parçacık ve çökeltileri sudan ayırmak için, doğrudan filtrasyon veya yüzdürme (flotasyon) gibi yöntemler de uygulanmaktadır. Bu Bölümün konusu, yerçekimi etkisi ile meydana gelen çökelmedir. Diğer prosesler, Bölüm 11, 15 ve 27’de açıklanmıştır.

ÇÖKELME TEORİSİ İdeal bir çökelme tankının boyutlandırılmasında kontrol parametrelerinden birisi de, parçacığın çökelme hızıdır (vs). Parçacıkların çökelme özellikleri dört sınıfta kategorize edilmiştir: ayrık (tekil) parçacık çökelmesi, yumaklı çökelme, engelli çökelme, sıkışma suretiyle çökelme.

Bu çökelme kategorileri geleneksel olarak sırasıyla Tip I, ÇÖKELME TEORİSİ Bu çökelme kategorileri geleneksel olarak sırasıyla Tip I, Tip II, Tip III ve Tip IV olarak adlandırılmaktadır. Gerçek bir çökelme tankında bütün çökelme türlerinin hepsini birden görmek nadiren mümkündür.

ÇÖKELME TEORİSİ Tip I Çökelmesi

ÇÖKELME TEORİSİ Tip I Çökelmesi

ÇÖKELME TEORİSİ Tip II Çökelmesi

ÇÖKELME TEORİSİ Tip II Çökelmesi

ÇÖKELME TEORİSİ Tip II Çökelmesi

ÇÖKELME TEORİSİ Tip III ve Tip IV Çökelmesi

Şeklin devamı sonraki slaytta…

sistemleri şunlardır: ÇÖKELME UYGULAMALARI Alternatifler Su arıtmada kullanılan tipik çökelme tankları Tablo 10-1’de listelenmiştir. Listedekilerden pıhtılaştırma/yumaklaştırma yumaklarının giderilmesi için tavsiye edilen çökelme sistemleri şunlardır: yüksek hızlı çökelme modülleri ihtiva eden dikdörtgen tank, uzun dikdörtgen tank ve yüksek hızlı mikrokum çökeltici (kırmataşlı kum çökelme).

ÇÖKELME UYGULAMALARI Alternatifler

ÇÖKELME TANKLARININ BOYUTLANDIRILMASI Bu bölümün ana konuları dikdörtgen çökelme tankları ve hızlı çökelticilerdir. Çünkü kararlı çökelme patentli bir prosestir ve boyutlandırma üretici firmanın kontrolü altında yapılmaktadır. Bu yüzden, kararlı çökelme konusu ile ilgili boyutlandırma bilgilerine burada yer verilmemiştir.

ÇÖKELME TANKLARININ BOYUTLANDIRILMASI Dikdörtgen Çökelme Tankları

ÇÖKELME TANKLARININ BOYUTLANDIRILMASI Dikdörtgen Çökelme Tankları

ÇÖKELME TANKLARININ BOYUTLANDIRILMASI Dikdörtgen Çökelme Tankları

ÇÖKELME TANKLARININ BOYUTLANDIRILMASI Yatay Akışlı Dikdörtgen Çökelme Tankı Boyutlandırma Kriterleri Büyük su arıtma tesisleri ( /gün) yatay akışlı dikdörtgen çökelme tankları için tipik boyutlandırma kriterleri Tablo 10-4’te özetlenmiştir.

ÇÖKELME TANKLARININ BOYUTLANDIRILMASI Küçükten Orta Büyüklüğe Kadar Tesisler İçin Boyutlandırma Kriterleri Küçükten orta büyüklüğe kadar tesisler, sık sık, günde sadece bir veya iki defa 8 saatlik vardiyalarla işletilmekte ve diğer zamanlarda su depolanmaktadır. Böyle durumlarda debiler, tesis boyutlandırma safhasında tahmin edilenden daha yüksek olmaktadır.

ÇÖKELME TANKLARININ BOYUTLANDIRILMASI Yüksek Hızlı Çökeltici Modüller Yatay akışlı dikdörtgen çökelme tankı sayısını belirlemede izlenen yöntem, yüksek hızlı çökeltici modüller için de aynen geçerlidir.

ÇÖKELME TANKLARININ BOYUTLANDIRILMASI Yüksek Hızlı Çökeltici Modül Boyutlandırma Kriterleri Yatay akışlı dikdörtgen çökeltme tankları için tipik boyutlandırma kriterleri Tablo 10-6’da özetlenmiştir. Dikdörtgen çökelme tankında yüksek hızlı çökelticinin boyutlandırılması Örnek 10-5’te anlaltılmaktadır.

İŞLETME VE BAKIM Belki de en önemli işletme bakım aktivitesi, çamur çekme sürecinin optimizasyonudur. En uygun çamur sıyırma çevrimi ve süresi, deneme ile belirlenmektedir.

İŞLETME VE BAKIM Çevrimi ayarlamak için, katı madde konsantrasyonu ve özellikleri esas alınmaktadır. Bu elbette ham suyun bulanıklığı ve debisine bağlıdır, bu sebeple şartların değişimi araştırılmalıdır.