BÖLÜM 14 SPESİFİK KİRLETİCİLERİN GİDERİLMESİ

GİRİŞ Önceki bölümlerde bulanıklık, renk, sertlik ve patojenler gibi geniş bir kirletici grubunun giderilmesi üzerinde yoğunlaşılmıştır. Bu bölümde ise, önceki bölümlerde yer verilmeyen ve spesifik kirleticilerden oluşan bir grup üzerinde durulacaktır.

GİRİŞ Bu bileşenler suyun içilebilirliği ve lezzetini etkilemeleri sebebiyle seçilmişlerdir. Bunlar arsenik, demir ve mangan, florür, nitrat, doğal organik maddeler (DOM), ilaçlar, radyonüklitler, tat ve koku, sentetik organik kimyasallar (SOC), uçucu organik bileşikler (VOC) gibi bileşenleri içine alır.

ARSENİK Arsenik suda dört oksidasyon kademesinde bulunabilir: 15, 13, 0, 23. En genel konumlar üç değerlikli arsenit [As(III)] ve beş değerlikli arsenat [As(V)] konumlarıdır.

ARSENİK Arıtma Stratejileri : Önoksidasyon İşlemleri; İyon değişimi. Aktifleştirilmiş Alumina. Demir-Esaslı Sorbentler (DES). Ters Osmoz (TO). Yükseltgeme/Filtreleme. Modifiye Demir Giderimi (MDG). Karar Veme Süreci ve Teknoloji Karşılaştırması.

KARBON DİOKSİT

FLORÜR Ham sudaki florür konsantrasyonu tavsiye edilen limitleri aşıyorsa (limitler için Bölüm 13’e bakınız) florür giderimi gerekir. Aktifleştirilmiş alumina florür gideriminde harika bir malzemedir.

sebepler dolayısı ile giderilirler. DEMİR VE MANGAN Demir ve mangan genellikle birlikte bulunur ve arıtma teknolojileri benzerdir, dolayısı ile bu tür tartışmalar için birlikte gruplandırılır. Demir ve mangan sudan estetik sebepler dolayısı ile giderilirler.

NİTRAT Nitrat iyonunun yüksek seviyeleri “mavi bebek sendromu” olarak da bilinen methemoglobinemia’ya yol açan nitrit iyonunun öncülü olduğu için endişe oluşturur. Nitrat midede nitrit iyonuna dönüştürülür.

NİTRAT Nitrit iyonu oksijen taşıma kapasitesini azaltacak şekilde hemoglobin ile kompleks verir. ABD EPA Maksimum Konsantrasyon Seviyesi (MCL) olarak 10 mg/L nitrat değerini belirlemiştir.

DOĞAL ORGANİK MADDELER Doğal organik maddeler (DOM), klorla kansere yol açan dezenfeksiyon yan ürünleri oluşturdukları ve diğer bileşenlerle kompleks vererek onların sudan uzaklaştırılmalarını engellediği için ilgi çekmektedir.

DOĞAL ORGANİK MADDELER

PERKLORAT

İLAÇLAR VE ENDOKRİN BOZUCU MADDELER Bazı araştırmacılar, NF ve TO yöntemlerinin, ilaç kullanımına bağlı olarak seçilmiş bazı maddelerin (sulfamethoxazole, carbamazepine, diclofenac ve ibuprofen) ve EBM’lerin (estradiol, estrone, testosterone, and progesterone) giderilmesinde yüksek oranda etkili olduklarını bildirmişlerdir.

RADYONÜKLİTLER

SENTETİK ORGANİK KİMYASALLAR VE UÇUCU Su arıtımı uygulamalarında bu tür maddeler üç büyük grup içinde sınıflandırılırlar: Petrol ürünleri içinde bulunanlar (mesela benzen, toluen ve ksilen) Solvent, yağ alıcı ve ara ürünler olarak kullanılan halojenli bileşikler Trihalometan (THM)’lar gibi dezenfeksiyon yan ürünleri.

SENTETİK ORGANİK KİMYASALLAR VE UÇUCU

TAT VE KOKU Tat ve koku birlikte gruplandırılır çünkü ayrılmaz şekilde bağlıdırlar. Bununla birlikte tat ve koku “spesifik bileşenler” olarak sınıflandırılmaz. Ancak spesifik bileşenlerden oluşurlar ve bu nedenle bu bölümde yer alırlar. Tat ve koku ile ilgili en önemli su arıtma konusu içilebilirlikten ziyade bir lezzet sorunudur.

TAT VE KOKU Arıtma Stratejileri Kimyasal oksidasyon ve aktif karbon adsorpsiyonu tat ve koku’nun azaltılmasında en yaygın metotlardır.