ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Öğrenmeyi olumlu veya olumsuz etkileyen engeller vardır. Hasta/sağlıklı veya aileye yapılan eğitimler rastgele değil bilimsel özelliklere sahip olmalıdır. Eğitimle davranış değişikliğini sağlayabilmek için öğrenmeyi etkileyen faktörlerin bilinmesi gerekmektedir.

ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 1-Öğrenme Güdüsü (MOTİVASYON): Güdüler bizi harekete geçiren güçlerdir, yani davranışı bir amaca doğru başlatan ve sürdüren bir iç yada dış kaynaklı uyarılardır. İç uyarıların ortaya çıkması için önce ihtiyaç hissedilir, sonra bu ihtiyacı gidermek için dürtü gelişir, dürtüyü kullanarak organizmanı harekete geçmesine güdü denir.

Unutulmaması gereken önemli nokta Öğrenme güdüsü fizyolojik, psikolojik ve sosyal gereksinimlerinden kaynaklanabilir. Unutulmaması gereken önemli nokta Birey, öğrenme isteği duymazsa, öğrenmenin gerçekleşmesi imkansızdır.

Öğrenme Güdüsü (MOTİVASYON): Güdüler sağlık eğitimi açısından ele alındığı zaman, her insanın sağlığını geliştirmek, sürdürmek ve korumak için yeterince istekli olmadığı görülür. Örneğin; solunum sistemi sorunu olan bir kişinin sigara içmeye devam ettiği, kalp hastalıkları riski fazla olan şişman bireyin uygun diyeti reddettiği sıklıkla karşılaştığımız durumlardır.

Son yıllarda hastanın hastanede kalış süresini azaltma, tedavisini evde sürdürme anlayışı yaygınlaşmıştır. Bu nedenle hasta ve ailesinin taburcu olurken eğitim etkinliklerinde sorumluluk almaları sağlanmalıdır.

GÜDÜLENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 1-iNANÇLAR: Bireylerin sağlık inançlarının oluşmasında; sosyo kültürel özellikler, akraba/komşu önerileri, geleneksel uygulamalar ve dini inançlar önemli bir yer tutar. Bu nedenle insanların inanç, değer ve tutumlarının sağlık davranışlarını etkilediği düşünülmektedir.

2-DİKKAT : Bireyin bir konuya odaklanmasını sağlayan zihinsel bir etkinliktir. 3-ETKİN KATILIM: Bireylere eğitimde yetki ve sorumluluk vererek, eğitim esnasında bireyi aktif hale getirerek etkin katılım yoluyla öğrenme desteklenmiş olur. 4-YENİ DURUMA ADAPTASYON: Sağlık açısından adaptasyon düşünüldüğünde; hayatı tehdit eden herhangi bir durumla karşılaşan bireyin, bu duruma uyum sağlaması olarak açıklanabilir. Bireyin hastalanması ve bu durumu kabullenmesi oldukça zor bir süreçtir.

Hastalıkla yaşamaya çalışan birey tepkiler verir Hastalıkla yaşamaya çalışan birey tepkiler verir. Bu tepkileri; -İnkar -Öfke -Pazarlık -Depresyon -Kabul şeklinde sıralayabiliriz.

Bu aşamaları yaşayan sadece hasta değil; ailesi de hastalığa adaptasyon sürecini yaşadıkları unutulmamalıdır. İnkar, öfke, pazarlık ve depresyon aşamalarında eğitim uygun değildir. Bu yüzden hemşire hastanın uygun zamanında eğitim yapmalıdır.

ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 2-Öğrenme ve Gelişim: A-Yaş: Öğrenme hızı kişinin takvim yaşı ile ilişkili olarak, onun yaşa bağlı olan zeka eğrisine paralel bir görünümdedirler. Hemşire, bireysel farklılıkları ve yaşı dikkate alarak eğitim vermelidir. Çünkü; çocukluk dönemi öğrenme ile yaşlılık dönemi öğrenme arasında farklılıklar olacaktır.

B-Fizyolojik Durum : Öğrenmenin gerçekleşmesi için kişinin fizyolojik durumunun sağlıklı olması gerekir. Özellikle görme, işitme gibi duyma bozuklukları yada kronik bedensel bir hastalık gibi sağlık bozukluğu durumlarında ya çok az sağlanır yada hiç sağlanamaz. Örneğin: ellerini kullanamayan bir hastaya pansuman değiştirmeyi öğretilmesi hasta açısından üzücüdür.

C- Önceki Öğrenilenlerin Aktarılması: Yetişkin kişiler hemen hemen hiç bir öğrenmeye sıfırdan başlamazlar, yeni bir öğrenme olurken eski öğrenmelerden de etkilenilir ve her yeni öğrenme eskisinin üzerine kurulur. Okullardaki eğitimde her konu daha önce öğrenilmesi gereken başka konularla bağlantılıdır. Eğitimde bu bağlantıyı her zaman göz önünde tutmak, daha önce öğrenilenlerin üzerine bilgiler eklemek, diğer konulara ters düşmeyen konu ve kavramları öğretmek gereklidir. öğrenmenin aktarılması olarak adlandırılan bu olayın öğrenmeye katkısı veya zararı olabilir.

D-Öğrenmede Bireysel Ayrılıklar: İnsanlar arasında sesleri anlamak konusundaki doğal yetenek düzeyi gerçekte çok geniş bir dağılım göstermektedir. Bir yandan duyduğu sesleri birbirinden ayıramayıp, hepsini gürültü gibi algılayan yetenek düzeyi en düşük olanlar; Öte yandaysa gürültülü bir ortamda bile çıkan en ufak yanlış bir sesi bile algılayacak kadar yüksek düzeyde yetenekli olanlar vardır.

ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 3-Öğrenme Ortamı: Öğrenme ortamı; öğrenmeyi verimli ve keyifli yapabileceği gibi verimsiz ve sıkıntılı bir duruma getirebilen önemli bir etkendir. Hemşire bireylerle saygı ve sevgiye dayalı bir iletişim kurmalı ve fikirlerini ifade etmelerine izin vermelidir.

ÖĞRENME ŞEKİLLERİ GÖRSEL ÖĞRENME • İŞİTSEL ÖĞRENME • KİNESTETİK ÖĞRENME

GÖRSEL ÖĞRENME Resim, model, video, slayt, yazılı materyaller ile olur ve göz teması önemlidir.

İŞİTSEL ÖĞRENME Tartışma, diğer insanların deneyimlerini dinleme gibi işitmeye odaklıdır. (Bebek kalp seslerini, bebeklerin ağlama ve gülme kasetlerini dinlemek)

KİNESTETİK ÖĞRENME Rol – play, egzersizler, kurum ziyaretleri gibi aktiviteleri içerir.

İYİ DERSLER Öğr. Gör .Işık ATASOY