Prof. Dr. Behiç COŞKUN Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi KONYA Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı Eğitim Programı 07.12.2015 Grand Otel - KARAMAN Sütçü Sığır İşletmelerinde Kaba Yem Kalitesi, Rasyon Maliyetleri ve Karlılık Prof. Dr. Behiç COŞKUN Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi KONYA

Sütçü Sığır İşletmelerinde Gelirler Giderler Yem İş gücü Sağlık Harcamaları Su Elektrik Akaryakıt Bakım onarım İdari Giderler Amortismanlar Faiz Sigorta Vs vs Süt Buzağı – Besi - Düve Reforme Hayvanlar Gübre Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Karlılık Süt Fiyatı Satılan Süt Miktarı

Ulusal Süt Konseyi, Süt Fiyatları http://www. ulusalsutkonseyi. org 1,15 TL/Litre 0,38 $ /litre 0,33 E /litre

ABD de Süt Fiyatları cent/litre http://www. ers. usda

Avrupa Birliğinde Süt Fiyatları, euro

Kuzu ve Dana Eti Fiyatları http://www. ukon. org. tr/fiyatlar/fiyatlar 08/10/2015 Yağsız Dana: 25.23 TL Yağsız Kuzu: 23.10 TL

Sütçü Sığır İşletmelerinde Gelirler Giderler Yem İş gücü Sağlık Harcamaları Su Elektrik Akaryakıt Bakım onarım İdari Giderler Amortismanlar Faiz Sigorta Vs vs Süt Buzağı – Besi - Düve Reforme Hayvanlar Gübre Prof.Dr. Behiç COŞKUN

İşletme Maliyetleri İçerisinde Yem Giderlerinin Payı %70 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

İşletme Maliyetleri İçerisinde Yem Giderlerinin Payı,% Genel Aydın Denizli Niğde Konya Toplam Yem Masrafı 59,01 53,55 59,89 61,46 61,13 İşletmede Yetişen Kons yem 0,39 0,95 0,59 0,00 İşletmede Yetişen Kaba yem 24,95 36,16 25,52 23,75 14,39 Satın Alınan Kons yem 55,84 48,14 58,69 59,03 57,48 Satın Alınan Kaba Yem 18,82 14,75 15,20 17,22 28,13 Buzağılara verilen Süt 4,24 4,18 4,17 4,12 4,47 Genel 63,25 57,73 64,06 65,58 65,60 Murat, H. 2011. Ege ve Orta Anadolu bölgesi damızlık sığır yetiştirici birliklerine bağlı süt sığırcılık işletmelerinin ekonomik analizi, A.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. Prof.Dr. Behiç COŞKUN

İşletmede Yem Giderlerinin Azaltılması Sütçü sığır işletmelerinde yem giderlerinin azaltılması işletme karlılığı açısından en önemli noktadır. Prof.Dr. Behiç COŞKUN

İşletmede Yem Giderlerinin Azaltılması Yemlerin Etkin Kullanımı Düşük Maliyetli Yem Temini İşletmede Üretilen Yem Oranının Artırılması Kaliteli Kaba Yem Kullanımı Kaliteli Karma Yem Kullanımı Düşük Maliyetli Yan Ürünlerin Temini Yem Katkı Maddeleri !!! Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Yemlerin Etkin Kullanımı Kanatlılarda yemlerin etkinliğini ölçmek için sık kullanılan bir birim FCR Yem/Canlı Ağırlık Artışı Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Süt İnekçiliğinde Yemin Etkinliğini Ölçmede Kullanılan Bir Metot Var mı? Ne Kadar Yem Veriyoruz? Ne Kadar Süt Alıyoruz? Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Yemin Süte Dönüşüm Etkinliği Yem Kısmi Verimliliği Genel Aydın Denizli Niğde Konya Yem Kısmi Verimliliği (Üretilen süt/Tüketilen Kuru Madde) 0,79 0,90 0,78 0,68 Murat, H. 2011. Ege ve Orta Anadolu bölgesi damızlık sığır yetiştirici birliklerine bağlı süt sığırcılık işletmelerinin ekonomik analizi, A.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Yemin Süte Dönüşüm Etkinliği   Süt Verimi (SV) 30 Yağ Oranı (%F) 3,8 Protein Oranı (%P) 3,2 Kuru Madde Tüketimi ( Y ) 23 Yağ Verimi (F) 1,14 Protein Verimi (P) 0,96 %3,5 Düzel. Süt Verimi(DSV) (= 0,432SV+16,23F) 31,5 Enerji Düzel. Süt Verimi(ESV)(=12,82F+7,13P+0,323SV) 31,1 Yemin Süte Dönüşüm Etkinliği (SV/Y) 1,30 Yemin Süte Dönüşüm Etkinliği (DSV/Y) 1,37 Yemin Süte Dönüşüm Etkinliği (ESV/Y) 1,35 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Yemin Süte Dönüşüm Etkinliği Grup Sağmal Gün Sayısı SDE Tüm Hayvanlar 150 - 225 1.4 - 1.6 1. Laktasyon Grubu < 90 1.5 - 1.6 > 200 1.2 - 1.3 2. Laktasyon Grubu 1.6 - 1.8 1.3 - 1.4 Doğum Sonrası (Fresh) < 21 1.1 - 1.2 Problemli Sürüler 150 - 200 < 1.3 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Karlılıkta Bir Diğer Önemli Parametre Süt / Yem Fiyat Oranı (SYFO)-2015 Kasım Süt Fiyatı 115 100 Mısır 75 50 Soya Küspesi 140 9 Kaba yem (Kuru Yonca-Mısır silajı) 41  Yem Fiyatı (Mısır*0,50+Soya Küspesi*0,09+Kaba Yem*0,41)  70,6   Süt/Yem Fiyat Oranı = Süt Fiyatı/Yem Fiyatı 1,63 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Karlılıkta Bir Diğer Önemli Parametre Süt / Yem Fiyat Oranı (SYFO)-2012 Haziran Süt Fiyatı 80 100 Mısır 60 50 Soya Küspesi 9 Kaba yem (Kuru Yonca-Mısır silajı) 45 41  Yem Fiyatı (Mısır*0,50+Soya Küspesi*0,09+Kaba Yem*0,41)  57,5   Süt/Yem Fiyat Oranı = Süt Fiyatı/Yem Fiyatı 1,39 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Süt Yem Fiyat Oranı Ne Olmalı? Karlılıkta minumum rakam 2,50 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

ABD Süt Yem Fiyat Oranı   Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Ortalam 1999/00 4,09 3,96 3,87 3,24 3,07 2,94 2,88 2,84 2,72 2,97 3,31 3,37 3,27 2000/01 3,36 3,12 3,05 3,04 3,03 3,06 3,22 3,29 3,47 3,74 3,62 3,64 3,30 2001/02 3,75 3,55 2,99 3,00 2,87 2,81 2,64 2,55 2,36 2,27 2,93 2002/03 2,30 2,46 2,44 2,45 2,42 2,33 2,25 2,18 2,19 2,59 2,89 2,40 2003/04 3,11 3,23 2,85 2,70 2,60 3,16 2,96 2004/05 3,57 3,67 3,49 3,48 3,33 3,18 2,98 3,08 2005/06 3,39 3,46 2,35 2,38 2,48 2006/07 2,61 2,51 2,43 2,39 2,50 2,56 3,17 3,19 2,62 2007/08 3,10 2,65 2,24 2,07 1,95 1,83 1,87 1,90 1,81 2008/09 2,02 2,01 1,92 1,60 1,51 1,55 1,58 1,49 1,47 1,59 1,80 1,70 2009/10 2,00 2,11 2,26 2,34 2010/11 2,23 1,98 1,96 2,12 1,73 1,88 1,84 2011/12 1,82 1,72 1,48 1,45 1,34 1,37 1,33 2012/13 1,74 1,65 1,52 1,54 1,53 1,69 2013/14 2,58 2,54 2,63 2014/2015 2,92 2,75 2,05 2,06 2012/16 2,29 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Süt Yem Fiyat Oranı Ne Olmalı? http://www.ers.usda.gov/data/feedgrains/Table.asp?t=15 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Süt/Yem Fiyat Oranı 1,96 Süt Fiyatı 32 Mısır 15,3 Soya Küspesi 32,5 Karlılıkta Bir Diğer Önemli Parametre Süt / Yem Fiyat Oranı (SYFO)-2015 Nisan-EU Süt Fiyatı 32 100 Mısır 15,3 50 Soya Küspesi 32,5 9 Kaba yem (Kuru Yonca-Mısır silajı) 14 41  Yem Fiyatı (Mısır*0,50+Soya Küspesi*0,09+Kaba Yem*0,41)  16,5   Süt/Yem Fiyat Oranı = Süt Fiyatı/Yem Fiyatı 1,96 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Maliyetlerin En Aza İndirilmesi Bu tür istikrarsızlık her sektörde gözlenmektedir. Sürekli ürün maliyetlerini en aza indirebilmek için çaba gösterilmeli Yetiştirici ve Üretici Birliklerinin ve diğer sektör kuruluşlarının yol gösterici olması lazım Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Maliyetlerin En Aza İndirilmesi Sürünüzü sürekli ıslah ediniz yüksek verimli hayvanlar bulundurunuz Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Farklı süt verimlerinde enerji ve protein ihtiyaçları Süt Verimi, kg/gün KMT, kg/gün HP, g/gün MP, g/gün NEL, Mcal/ gün Yaşama Payı 11,6 1290 713 9,70 10 15,2 1727 1175 16,76 20 18,7 2493 1638 23,83 30 22,3 3259 2101 30,89 40 25,3 4025 2564 37,95 50 29,4 4791 3026 45,02 30 kg Süt 50 kg Süt 10 kg Süt Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Örnek Rasyonlar Süt Verimi 40 35 30 25 20 15 Mısır Silajı, 13 25,00 Fiyat,Krş 40 35 30 25 20 15 Mısır Silajı, 13 25,00 23,00 Buğday Samanı 12 1,00 2,00 2,50 4,00 Yonca Kuru Otu, 3,00 1,50 Pamuk Tohumu, Lintli 52 Bira Posası,Yaş 14 7,50 5,00 Karma Yem 85 13,50 11,50 9,60 7,40 3,50 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Verilerin Değerlendirmesi   40 35 30 25 20 15 Süt Verimi Kuru Madde Tüketimi 26 24 22 18 17 Süt Geliri 48 28 16 12 Yem Gideri 22,0 19,7 17,6 15,6 12,7 10,8 Yemin Süte Dönüşüm Etkinliği 1,54 1,46 1,36 1,25 1,11 0,88 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Tğrkiye’de Sığır Sayısı

Sağılan Sığır Sayısı

Süt Üretimi, ton/yıl

Hayvan Başına Alınan Süt Verimi

Türkiye’de Süt Üretimi 2014 yılı Toplam Süt Üretimi 18.5 milyon ton İnek Sütü 16,9 milyon ton Prof.Dr. Behiç COŞKUN

~3000kg Süt İneği Başına Yıllık Süt Üretimi 3000 600 1980 2010 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Süt Verimi Bakımından Ülkeler Karşılaştırılması http://statinfo.biz/Geomap.aspx?act=6243&lang=2 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Prof.Dr. Behiç COŞKUN

ABD’de yıllara göre sütçü sığırlarda süt verimindeki değişim Ülke ortalaması 35 yılda verim iki katına çıkmıştır. Prof.Dr. Behiç COŞKUN

ABD’de Yılın Starı ödülünü alan ineklerin yıllık süt verimleri Süt Verimi, ton/yıl 1980 9,8 1990 11,6 2000 13,0 2005 13,7 2006 13,8 2007 14,9 2008 19,2 2009 21,1 2010 26,5 Prof.Dr. Behiç COŞKUN

ABD Holstein Yetiştiricileri Birliği 2010 Yılının Starı Ödülü İneğin Adı: Scarlet-Summer RB Gwendelyn Yaş: 5 2X 365d Yıllık Süt Verimi: 26,4 Ton Süt Yağ Oranı: % 5.2 Yağ Üretimi: 1360 kg Süt Protein Oranı: %2.9 Yağ Üretimi: 760 kg Prof.Dr. Behiç COŞKUN

ABD Holstein Yetiştiricileri Birliği 2011 Yılının Starı Ödülü İneğin Adı: Flower Yaş: 5 2x305 Süt Verimi: 22,6 Ton 2X 365d Yıllık Süt Verimi: 26,8 Ton Süt Yağ Oranı: % 4,2 Yağ Üretimi: 1120 kg Süt Protein Oranı: %2.9 Yağ Üretimi: 790 kg

ABD Holstein Yetiştiricileri Birliği 2012 Yılının Starı Ödülü İneğin Adı: Siemers Alisha Gold Ava Yaş: 5 2X 365d Yıllık Süt Verimi: 25,6 Ton Süt Yağ Oranı: % 4,1 Yağ Üretimi: 2301 kg Süt Protein Oranı: %3,3 Yağ Üretimi: 1865 kg Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Yorumsuz

Maliyetlerin En Aza İndirilmesi 2. Yüksek kaliteli kaba yem kullanınız. Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Süt İneklerinin Beslenmesinde Kaba Yemlerde Kalite Sorgulaması Hayvan Sağlığı İşkembe Sağlığı Verim Kaliteli Kaba Yem ile Kaba Yem Oranı Verim

Süt İneklerinin Temel Kaba Yem Kaynakları Kuru Yonca Mısır Silajı Saman Fiğ Hububat Hasılları Korunga …… Mısır Silajı Kuru Yonca Saman Fiğ Hububat Hasılları Vs. …… Saman Mısır Silajı Kuru Yonca Fiğ Hububat Hasılları vs ……

Yem Bitkisi Ekim Alanı Ekilebilir Alan, bin hektar 26 593 809 26 606 Yıl Ekilebilir Alan, bin hektar Yem Bitkisi Alan, Yem bitkisi Ekim Alanı Oranı 2004 26 593 809 3,04 2005 26 606 942 3,54 2006 25 876 1 216 4,70 2007 24 888 1 601 6,43 2008 24 505 1 589 6,48 2009 24 294 1 484 6,11 2010 24 395 1 461 5,99 2011 23 614 1 510 6,40 2012 23 782 1 956 8,23 2013 23 811 1 875 7,88 TÜİK-2014

Yem Bitkileri Ekiliş Alanları ve Üretimleri

Yem Bitkisi Üretimi Yıllar Yeşil Ot Verimi,ton 2010 29.866.010 2011 31.565.527 2012 34.114.489 2013 38.652.942 2014 44.144.380 TÜİK-2015

Üretim alanı ve miktarları   Alan,da Üretim Yonca 6 923 055 13 432 968 Fiğ 4 269 348 4 168 085 Mısır 4 149 529 22 712 919 Korunga 1 949 088 1 646 256 Yulaf 826 282 1 156 553 Mürdümük 231 804 146 812 Buğday 175 820 111 867 Tritikale 71 662 84 310 Yem Şalgamı 63 992 319 970 Burçak 47 723 30 455 Bezelye 37 395 70 422 Arpa 35 100 50 752 Hayvan Pancarı 27 224 127 300 Sorgum 17 839 59 033 Çavdar 9 866 7 177 İtalyan Çimi 4 832 17 023 Üçgül 4 150 2 478 Toplam 18.844.709 44.144.380 2014 yılı yem bitkileri Üretim alanı ve miktarları

Sığır Koyun Keçi Toplam 2,700 BBHB Yıllık Yeşil Kaba Yem İhtiyacı, ton   Sığır Koyun Keçi Toplam 2014 14 223 109 31 140 244 10 344 936 55 710 302 BBHB 12 800 798 2 802 622 827 595 16 347 357 Yıllık Yeşil Kaba Yem İhtiyacı, ton 238 671 418 Yeşil Kaba Yem Üretimi, ton 44.144.380 İhtiyacın Karşılanma Oranı, %, 18,5 BBHB Başına Düşen Yeşil Kaba Yem, kg 2,700

Bir Süt İneği İşletmesinde Kuru Yonca ve Mısır Silajının Yıllık Maliyeti   kg/gün hayvan Ton/yıl Hayvan Yuvarl. TL/kg TL/yıl Sağmal kapasit. Göre, 100 Kapasiteli İşletme, TL Mısır Silajı 20 7.300 8.000 0,150 1200 1.800 180.000 Kuru Yonca 5 1.825 2.000 0,550 1100 1.650 165.000 2.300 3.450 345.000

Süt İneklerinin Beslenmesinde Kaba Yemlerde Kalite Sorgulaması VERİLECEK YEMLER   Mısır Silajı, %30-35 KM 20,00 Buğday Samanı 2,00 Yonca Kuru Otu,Çiç.Başı 5,00 Sığır Süt Yemi,21 HP, 2650 ME 9,00

Süt İneklerinin Beslenmesinde Kaba Yemlerde Kalite Sorgulaması VERİLECEK YEMLER Düşük K İyi K Mısır Silajı, %30-35 KM   20,00 Mısır Silajı, Körpe <%25 KM Buğday Samanı 2,00 Yonca Kuru Otu,Çiç.Başı 5,00 Yonca Kuru Otu,tam çiçekte Sığır Süt Yemi,21 HP, 2650 ME 9,00 Proteine göre süt verimi 26 30 Enerjiye göre süt verimi 25

Süt verimi 5 kg/gün artıca Yıllık süt Verim artışı,kg Süt fiyatı TL/kg Süt artış tutarı, TL/yıl 5 1825 0,13 2372

Bir Süt İneği İşletmesinde Kuru Yonca ve Mısır Silajının Yıllık Maliyeti   kg/gün hayvan Ton/yıl Yuvarl. TL/kg TL/yıl Sağmal Hayvan kapasit. Göre, 100 Kapasiteli İşletme, TL Mısır Silajı 20 7.300 8.000 0,150 1200 1.800 180.000 Kuru Yonca 5 1.825 2.000 0,550 1100 1.650 165.000 2.300 3.450 345.000

1.Dengeli Beslenme

Sığırlar İçin Besin Piramidi Kaba Yem “Dolgu Maddesi” Tane Yemler Yan Ürünleri Rumende Yıkımlanan Proteinler Vitamin ve Mineraller Yem Katkı Maddeleri Yağ Bypas İlaveleri Protein Landquist,1995 Kaba yeminiz kalitesiz ise

Kaba Yemler “Besin Madde Kaynağı” “Dolgu Maddesi” Katkı Maddeleri Kaba yeminiz kaliteli ise Yağ Bypas İlavleri Protein Vitamin ve Mineraller Tane Yemler Yan Ürünleri Rumende Yıkımlanan Proteinler Kaba Yemler “Besin Madde Kaynağı” “Dolgu Maddesi” Paulson,2006

Maliyetlerin En Aza İndirilmesi 2. Çevrenizde ya da bölgenizdeki ucuz yem kaynaklarını araştırınız. Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Maliyetlerin En Aza İndirilmesi Konya’da 4 şeker fabrikası var. Nakliye masrafı çok düşük Şeker Pancar Posası Melas Pancar Yaprağı Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Maliyetlerin En Aza İndirilmesi Dengeli Rasyon Kullanımı Profosyonel Yardım Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Maliyetlerin En Aza İndirilmesi ? Prof.Dr. Behiç COŞKUN

Teşekkürler