MARMARA BÖLGESİNDEKİ HAVZA KORUMA EYLEM PLANI Taner KİMENÇE Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Havza Yönetimi Dairesi Başkanı 23 Aralık 2015

HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI MARMARA VE SUSURLUK HAVZALARI İÇERİK HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI MARMARA VE SUSURLUK HAVZALARI ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ HAVZA YÖNETİM YAPILANMASI NEHİR HAVZA YÖNETİM PLANLARI

HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI 2013 yılı sonu itibari ile 25 havza için Havza Koruma Eylem Planları hazırlanmıştır.

HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI MUHTEVASI 1 Havzaların Genel Durumunun CBS Ortamında Güncellenmesi Coğrafi durum, meteorolojik bilgiler, arazi kullanımı, tarım ve hayvancılık durumu, sanayi durumu, madencilik faaliyetleri, havzanın korunan alanları, su kaynakları 2 Arazi Çalışmaları ile Çevresel Altyapı Durumunun Güncellenmesi ve CBS Ortamına İşlenmesi Çevresel altyapı tesislerinin yerinde görülmesi ve değerlendirilmesi Kentsel ve endüstriyel atıksu altyapısı, katı atık yönetimi altyapısı, arıtma çamurları 3 Su Kaynaklarının Mevcut ve Potansiyel Durumunun Güncellenmesi Su potansiyeli, sektörel su kullanımı, yeniden kullanım potansiyeli, çevresel ekolojik ihtiyaç debisi 5 Kirlilik Yüklerinin Hesaplaması Noktasal ve yayılı kirlilik yüklerinin detaylı olarak hesaplanması ve CBS ortamına aktarılması 6 Havzalarda Öne Çıkan Çevresel Sorunlar ve Çözüm Önerileri Baskı ve etkiler, sıcak noktalar, kısa-orta-uzun vadeli çözüm önerileri, genel çözüm önerileri 8 Bakanlık Tarafından Hazırlanmış Olan “Eylem Planı İş Takviminin” İzlenmesi Havza yönetimi, su-atıksu-katı atık yönetimi ve tarifeler, kentsel atıksu artıma tesisi planlamaları 9 Elde edilen Verilerin CBS’ye Aktarılması Arazi çalışmaları, yayılı yükler, su kalitesi sınıflamaları, kentsel AAT planlamaları, eylem takvimi 7 Kentsel Atıksu Arıtma Tesisi Planlamalarının Güncellenmesi 4 Su Kalitesi Sınıflamaları

HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI EYLEMLERİ Eylem 1 Kentsel Atıksu Yönetimi Eylem 2 Endüstriyel Atıksu Yönetimi Eylem 3 Katı Atık Yönetimi Eylem 4 Yayılı Kaynaklı Kirlilik Yönetimi ve Kontrolü Eylem 5 Ağaçlandırma, Sel, Erozyon Kontrolü Eylem 6 Arıtma Çamuru Kontrolü Eylem 7 İçme Suyu Havzalarında Havza Koruma Planlarının Hazırlanması Eylem 8 Taşkın Yönetimi Eylem 9 Kuraklık Yönetimi Eylem 10 İzleme, Envanter ve Su Bilgi Sistemi Çalışmaları Eylem 11 Su Yatırımları Eylem 12 Arıtılmış Atıksuların Yeniden Kullanımı Eylem 13 İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisinin Kontrolü Eylem 14 Sektörel Tahsis Planları Eylem 15 Sıcak Noktalarda Getirilecek Çözümler

HAVZA KORUMA EYLEM PLANI İŞ TAKVİMİ Havza Koruma Eylem Planı’nda yer alan tüm faaliyetler: Su kaynaklarına mevcut baskı ve etkiler, Su kaynaklarının miktar ve kalite durumları, Yerleşim yerlerinin nüfus büyüklükleri, Sanayi durumları, Korunan alan durumları gibi hususlar göz önünde bulundurularak belirlenen koruma-kullanma stratejisi ışığında önceliklendirmeye tâbi tutulmuş olup, 15 Eylem belirli bir vadeye göre programlanmış ve Havza Koruma Eylem Planı İş Takvimleri oluşturulmuştur. Havza Koruma Eylem Planları çalışmaları tamamlanması ile 2014 yılı itibarıyla uygulama safhasına geçilmiştir. İş Takvimlerinin uygulamaları Bakanlığımızca takip etmektir.

MARMARA ve SUSURLUK HAVZALARI

MARMARA HAVZASI

MARMARA HAVZASI Marmara Havzası toplam nüfusu 2009 yılı ADNKS verilerine göre 15.171.172’dir. Marmara Havzası’nın toplam alanı 2.308.464 ha’dır. Ülkemizin nüfus ve sanayileşme açısından en fazla gelişmiş havzası olması sebebiyle baskılar; - Evsel atıksular, - Endüstriyel atıksular, - Düzenli/düzensiz depolama sahaları kaynaklı sızıntı suları, - Gemicilik, - Turizm-rekreasyon, - Madencilik faaliyetleri’dir.

MARMARA HAVZASI SINIRLARI ve BELEDİYELER

SUSURLUK HAVZASI SINIRLARI ve BELEDİYELER

SUSURLUK HAVZASI Susurluk Havzası toplam nüfusu 2009 yılı ADNKS verilerine göre 2.561.021’dir. Havzanın toplam alanı havzanın toplam alanı yaklaşık 2.434.909 ha’dır. Havzada yer alan baskılar; Havzada yoğun olan tarım ve hayvancılık faaliyetleri Arıtılmadan deşarj edilen evsel ve endüstriyel atıksular Düzensiz depolama sahaları Baraj gölleri ve akarsuların çevresinde görülen erozyon Akarsu yataklarındaki kum ve çakıl ocakları Jeotermal sulardan kaynaklanan kirlilik Havzada yer alan ve planlanan tüm HES‘ler

MARMARA HAVZASI Evsel-Endüstiryel AAT ve Katı Atık Yönetimi EVSEL ATIKSU ARITMA TESİSLERİ 57 adet kentsel Atıksu Arıtma Tesisi işletilmektedir. Planlanan AAT’ler (inşaat aşamasındakiler hariç) N<2000 2.000<N<10.000 10.000<N<50.000 50.000<N<100.000 100.000<N TOPLAM Marmara Havzası 14 5 23 4 3 49 ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITMA TESİSLERİ Havzadaki 18 adet OSB’nin 11’inin Atıksu Arıtma Tesisleri işletilmektedir. KATI ATIK YÖNETİMİ 14 adet Düzenli Depolama Sahası, 111 adet Düzensiz Depolama Sahası ve 8 adet planlanan/inşaat Katı Atık Depolama Sahası mevcuttur. Havzada Katı Atık Yönetimi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı denetiminde icra edilmektedir. 13

SUSURLUK HAVZASI Evsel-Endüstiryel AAT ve Katı Atık Yönetimi EVSEL ATIKSU ARITMA TESİSLERİ 11 adet kentsel Atıksu Arıtma Tesisi işletilmektedir. Planlanan AAT’ler (inşaat aşamasındakiler hariç) N<2000 2.000<N<10.000 10.000<N<50.000 50.000<N<100.000 100.000<N TOPLAM Susurluk Havzası 34 28 7 2 1 72 ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITMA TESİSLERİ Havzadaki 10 adet OSB’nin 7’sinin Atıksu Arıtma Tesisleri işletilmektedir. KATI ATIK YÖNETİMİ 1 adet Düzenli Depolama Sahası, 99 adet Düzensiz Depolama Sahası ve 2 adet planlanan/inşaat Katı Atık Depolama Sahası mevcuttur. Havzada Katı Atık Yönetimi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı denetiminde icra edilmektedir. 14

İŞ TAKVİMİ-KENTSEL ATIKSU YÖNETİMİ MARMARA HAVZASI İŞ TAKVİMİ-KENTSEL ATIKSU YÖNETİMİ

İŞ TAKVİMİ-KENTSEL ATIKSU YÖNETİMİ MARMARA HAVZASI İŞ TAKVİMİ-KENTSEL ATIKSU YÖNETİMİ

İŞ TAKVİMİ-YAYILI KAYNAK KİRLİLİĞİ SUSURLUK HAVZASI İŞ TAKVİMİ-YAYILI KAYNAK KİRLİLİĞİ

ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ Havza Yönetimi konusunda bütünlüğün sağlanması, birden fazla strateji belgesinde aynı konu ile ilgili hususların tekrarından kaçınılması ve hazırlanan strateji belgelerinin uygulanmasının kolaylaştırılması maksadıyla hazırlanan Ulusal Havza Yönetimi Stratejisi Belgesi (UHYS), Yüksek Planlama Kurulu’nun 13/6/2014 tarihli ve 2014/11 sayılı kararı ile kabul edilmiş ve 4/7/2014 tarihli ve 29050 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. HKEP’lerde yer alan İş Takvimleri UHYS’nin resmi eki olarak kabul edilmiştir. Bahse konu İş Takvimlerinin uygulanması ve ülkemizin AB üyelik süreci çerçevesinde yapılan Nehir Havza Yönetim Planlarının hazırlanması çalışmalarına katkı sağlamak üzere 2013 yılından bu yana her havza için Havza Yönetim Heyetleri ve her ilde İl Su Yönetimi Koordinasyon Kurulları teşkil edilmiştir.

SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU HAVZA YÖNETİM YAPILANMASI TEBLİĞ (20.05.2015/29361) SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU (Ankara) HAVZA YÖNETİMİ MERKEZ KURULU (Ankara, Kurulun Sekretarya Hizmetlerini Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Yürütür) HAVZA YÖNETİMİ HEYETİ (Havzada) İL SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU (İllerde)

HAVZA YÖNETİMİ MERKEZ KURULU   ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI MÜSTEŞARI Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşarı Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı İçişleri Bakanlığı Müsteşarı Kalkınma Bakanlığı Kültür ve Turizm Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanı Devlet Su İşleri Genel Müdürü Su Yönetimi Genel Müdürü İlbank A.Ş. Genel Müdürü Türkiye Su Enstitüsü Başkanı

HAVZA YÖNETİM HEYETİ HAVZA YÖNETİM HEYETİ BAŞKANI (Koordinatör Vali) SEKRETARYA (Koordinatör Valilikteki DSİ Bölge/Şube Müdürlüğü) VALİ veya VALİ YARDIMCILARI (diğer iller) DSİ Bölge Müdürü (Sekretarya) İL BELEDİYE BAŞKANLARI DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI Temsilcisi (Sınıraşan Havza) Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürleri Üniversiteler SYGM Temsilcisi OSB’ler DSİ Genel Müdürlüğü Temsilcisi STK’lar 25 havzada 26 Havza Yönetim Heyeti oluşturulmuştur.

İL SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU İL SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU BAŞKANI (VALİ veya VALİ YRD.) SEKRETARYA (Koordinatör Valilikteki DSİ Bölge/Şube Müdürlüğü İL BELEDİYE BAŞKANI (Büyükşehir değilse) İl Bilim ve Sanayi Teknoloji Müdürü İl Afet ve Acil Durum Müdürü İl Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı İl Özel İdaresi Genel Sekreteri veya İl Genel Meclis Başkanı (Büyükşehir değilse) İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Enerji ve Tabii Kayn. Bakanlığı İldeki en üst düzey temsilcisi DSİ, OSİB, OGM, MGM ve KYGM İl’deki en üst düzey temsilcisi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürü (Büyükşehir ise) İl Kültür ve Turizm Müdürü İlbank A.Ş. İldeki en üst düzey temsilcisi Kalkınma Ajansı İldeki en üst düzey temsilcisi İl Çevre ve Şehircilik Müdürü İl Halk Sağlığı Müdürü Sulama Birlikleri Temsilcileri Mülga İl Taşkın Koordinasyon Kurulu Diğer Üyeleri

SUSURLUK ve MARMARA HAVZA YÖNETİM HEYETİ TOPLANTILARI

SUSURLUK ve MARMARA HAVZA YÖNETİM HEYETİ TOPLANTILARI Susurluk Havzasında 2014 yılında 3, 2015 yılında ise 1 Havza Yönetim Heyeti toplantısı yapılmıştır. 24.12.2015 tarihinde de Havza Yönetim Heyeti toplantısı yapılacaktır. Susurluk Havzasında 2015 yılında havzada yer alan Bursa, Balıkesir, Kütahya, Bilecik, Manisa ve İzmir illerinde İSYKK toplantıları yapılmıştır. Marmara Havzasında 2014 ve 2015 yıllarında 1 Havza Yönetim Heyeti toplantısı yapılmıştır. Marmara Havzasında 2015 yılında havzada yer alan İstanbul, Kocaeli, Bursa, Yalova ve Balıkesir illerinde İSYKK toplantıları yapılmıştır.

NEHİR HAVZA YÖNETİM PLANLARI 2014 yılında 4 havzada (Susurluk, Meriç-Ergene, Konya Kapalı, Büyük Menderes) “Nehir Havza Yönetim Planları”nın hazırlanması projesi başlatılmıştır. Proje çıktıları, AB Çevre Faslı Su Sektörü 2. Kapanış Kriterine hizmet edecektir. Gediz Nehir Havza Yönetim Planı hazırlanması için ihale işlemleri devam etmektedir. Batı Akdeniz, Akarçay ve Yeşilırmak Havzalarında NHYP hazırlanması işi için teknik şartname hazırlandı. 2015 – 2020 yılları arasında Avrupa Birliği fonlarından yararlanılarak toplam 17 havza için Nehir Havza Yönetim Planlarının hazırlanması hedeflenmektedir.

TEŞEKKÜR EDERİM