KAPİTALİST SİSTEM

Kapitalizm, özel mülkiyetin, üretim araçlarının büyük bölümüne sahip olduğu ve işlettiği; yatırım, gelir dağılımı, üretim, mal ve hizmet fiyatlarının arz ve talebin buluştuğu  piyasa ekonomisi tarafından belirlendiği sosyal ve ekonomik sistemdir.

Kapitalizm bireyci bir modeldir Kapitalizm bireyci bir modeldir. Sözcük köküne bakıldığında (Kapital: Sermaye, Anapara), üretici gücün para ve dolayısıyla sermaye birikimi olduğu savunulur. Yeterince paraya yani sermaye birikimine sahip olan herkes ticaret ve üretim yapabilir.

Kapitalist ekonomi pratiği Avrupa'da 16. ve 19 Kapitalist ekonomi pratiği Avrupa'da 16. ve 19. yüzyıllar arasında kurumsallaşmıştır ama bazı niteliklerine İlk Çağ'da da rastlanabilir, Orta Çağ döneminde de tüccar kapitalizminin erken biçimleri ortaya çıkmıştır. Feodalizm sona erdiğinden beri kapitalizm Batı dünyasındaki egemen sistemdir, bütün dünyaya da İngiltere başta olmak üzere Avrupa'dan yayılmıştır.

Kapitalizm, klasik iktisatçılarla başlamıştır Kapitalizm, klasik iktisatçılarla başlamıştır. Kapitalizme en önemli katkıyı, klasik iktisatçılardan Adam Smith yapmıştır. Smith’e göre, toplumun ekonomik sorunlarını çözmenin en iyi yolu, devlet müdahalesi olmadan toplumun kendi hâline bırakılmasıdır.

Üretici Güç: PARA

Sermaye az sayıda insanın elinde yoğunlaşır. Özel sektör esastır Sermaye az sayıda insanın elinde yoğunlaşır.Özel sektör esastır.Serbest piyasa ekonomisi geçerlidir. Serbest Piyasa Ekonomisi: Ekonomik faaliyetlerin serbestçe yapıldığı, tam rekabet şartları içinde ekonomik sorunların çözümünün devletin ekonomiye müdahalesiyle değil fiyat mekanizması aracıyla gerçekleştirildiği ekonomi.Pazara giriş ve çıkışlar sınırlandırılmamıştır.

Piyasadaki üretim ile ürün ve hizmet fiyatları arz ve talep kanunları çerçevesinde serbestçe şekillenir. Piyasada ürün azsa ona yönelen talep mevcutsa fiyatı yüksek olur, ürün çoksa fiyatı düşer.

Kapitalist sistemde toplumun refahının sağlanmasında fertler ön plandadır. Fertlerin menfaatleri sağlanırsa toplumun da refaha ereceği varsayılmaktadır. Dolayısıyla fertlerin çıkarları daima ön plandadır.

Kişisel Çıkar

Üretim araçlarına özel sektörün sahip olması gerektiği öne sürülür Üretim araçlarına özel sektörün sahip olması gerektiği öne sürülür.Devletin hemen her konuda üretim ve ticaretten uzak durması, yalnızca düzenlemeleri yapması, toplumsal düzeni sağlaması savunulur.

Böyle bir sistemde devlet yasama dışında yürütme görevi olarak sadece milli savunma (askerlik),adalet(yargı) işlevlerini üstlenir.Vergi toplamak ve para basmak dışında ekonomiye müdahale etmez. Günümüzde böyle bir sistemin geçerliliği söz konusu değildir.Bundan dolayı Müdahaleci Kapitalizm yaklaşımı değişik düzeylerde pek çok ülke tarafından benimsenmiştir.

Anlattıklarımızı özetle 5 madde de toplayabiliriz : Üretici güç Sermaye olarak görülür. Özel Sektör ve Üretim araçlarında özel mülkiyet esas alınır. Serbest Piyasa Ekonomisi geçerlidir. Kişi Yararı (Özel Hukukun) ön plana çıkması belirgindir. Çok Partili Siyasi Yaşam tercih edilir.

OLUMSUZ YÖNLERİ Sermaye az sayıda kişide yoğunlaşır. Gelir dağılımı adaletsizdir. Parasal ve/veya statü gücü olmayanlar Fırsat Eşitliğinden yeterince yararlanamazlar. Güçlü firmalar zayıfları yok eder. Piyasada tekelleşme sonucu fiyatlar aşırı yükselebilir. Az ya da çok daima işsizlik mevcuttur. Enflasyon, yüksek faiz ve düşük ücretler nedeniyle insanların hayat standartları çok gerileyebilir.

KAPİTALİZMİN BAKIŞ AÇILARI

KLASİK SİSTEM Ekonomik düşüncedeki "klasik" gelenek Britanya'da 18. yüzyıl sonunda ortaya çıkmıştır. Adam Smith, David Ricardo ve John Stuart Mill gibi klasik politik ekonomistler kapitalist ekonomide üretim, dağılım ve malların değişimi gibi konuların analizini yaparak yayımlamışlardır ve bu çalışmalar günümüzdeki çoğu iktisadi çalışmanın da halen temelini oluşturmaktadır.

Adam Smith'in  Milletlerin Zenginliği kitabı klasik politik ekonominin başlangıcı sayılır. Smith bu ünlü kitabında geliştirdiği çeşitli kavramları açıklar ve bu kavramlar bugün de kapitalizmle ciddi anlamda ilişkilendirilmektedir. Bu kavramların başında da piyasanın görünmez el metaforu gelmektedir, kişisel çıkar isteğinin istemsiz olarak toplum için de en üst düzeyde ortak bir yarar sağlayacağını söylemektedir. Kendi zamanının tekellerini, gümrüklerini ve devletin getirdiği sınırlamaları eleştirmiştir ve piyasanın en adil ve etkili hakem olacağını söylemiştir.

MARKSİST SİSTEM Karl Marx, üretici güçler ve üretim ilişkilerinin  üretim biçimini belirlediğini söyler, kapitalizm de üretim araçlarına ve sermayeye sahip olan burjuva sınıfının çıkarına işleyen, onu meşru kılan bir sistemdir.

WEBERCİ SİSTEM Alman sosyolog Max Weber, kapitalizmin tanımlayıcı niteliklerinin anlaşılmasında büyük bir etki yaratmıştır. Weber`e göre piyasa değişimi, üretime göre kapitalizmin daha belirleyici bir özelliğidir. Kapitalist girişimler, önceki ekonomik sistemlerdeki faaliyetlerin aksine üretimi rasyonelleştirmişler, bu da verimlilik ve üretkenliğin en üst seviyeye çıkarılması isteğidir. Weber, henüz kapitalist ekonomiye geçilmediği zamandaki çalışanların, loncadaki usta ile çırak gibi, kişisel ilişkilere dayanan çalışmayı anladıklarını söyler.

Kapitalist Sistem Piramidi PARA DEVLET RUHBAN SINIFI ASKER BURJUVA İŞÇİ SINIFI Kapitalist Sistem Piramidi

Gördüğümüz resim 1911 yılında yayımlanan ”Kapitalist Sistem Piramidi”dir. En yukarıdaki para, kapitaldir. Bir alttaki ”devlet”, sizi yönetiyoruz der. Sonraki katta bulunan ”ruhban sınıfı”, sizi kandırıyoruz der. Bir aşağıdaki ”asker”, ordu grubu size ateş ediyoruz, sizi vuruyoruz der. Onun altındaki ”burjuva”, hepiniz için yiyoruz der ve en son ”işçi sınıfı” olan en alt tabaka, hepiniz için çalışıyoruz,hepinizi besliyoruz der.

Tabi ki 104 yıl içinde sistemde değişen çok fazla şey olmuştur, dönemler atlanmış, işçi şartları iyileştirilmiş, ruhban sınıfının etkisi azaltılmış yahut askeri yönetimler yerini başka yönetim çeşitlerine bırakmıştır. Fakat, piramidi taşıyan tabakalar arasında ne bir yer değişikliği olmuştur, ne de kapitalizmin hükmü yok olmuştur.

KAYNAKÇA Emek ve Toplum, Aylin Yonca GENÇOĞLU http://enm.blogcu.com/kapitalist-ekonomi- nedir/9376066 Temel Ekonomi, Sadi UZUNOĞLU

HAZIRLAYANLAR: Seyran DEMİR - 1130703088 Yaprak TOPÇUOĞLILAR-1130703052 Simge TÜTÜNCÜ- 1130703033 Beiza MEKERA-1130703618 Funda CİHANGİR-1130703023