AMİNOASİTLERİN ÖZEL ÜRÜNLERE DÖNÜŞÜMÜ Aminoasitler, nitrojen kaynağını oluşturan temel maddeler olup, nitrojen içeren bir çok maddenin prekürsörü olarak rol oynarlar. Bunların bir çoğu aminoasit değildirler. Oluşan maddeler değişik biyolojik görevler üstlenirler.

Bu maddeler arasında; HEME Pürin bazları Pirimidin bazları Hormonlar Nörotransmitteler Biyolojik aminler Özel görevler üstlenen non-ribozomal küçük peptidler, sayılabilir.

Biyolojik Önemleri Histamin, histidinin dekarboksilasyonu sonucunda oluşan, bir çok allerjik reaksiyonda görev alan bir biyolojik amindir. Gama amino bütirat (GABA)– glutamik asit 5-hidroksitriptamin (seratonin)– triptofan Dopamin, norepinefrin, epinefrin-- tirozin

GLİSİN HEME, pürinler, glisin konjugatları ve kreatinin biyosentezinde rol alan bir amino asittir. HEME’in pirol halkasında bulunan nitrojenler glisinden sağlanır.Pirol halkaları arasındaki metilen köprülerini de glisinin alfa karbonu sağlar.

GLİSİN Pürin nükleotidlerinin sentezine, glisin molekülünün tamamı katılır. Pürinlerin 4,5 ve 7. atomları glisin tarafından sağlanır. Kolik asitle birleşerek glikokolik asidi oluşturur. Benzoat ile birleşerek hippuratı oluşturur.

Glutatyon Gamma glutamil-sisteinil-glisin 2GSH + R-O-O-H GSSH + H2O + R-OH Glutatyon peroksidaz ile katalize olur. Yapısında Se atomu içerir (selenosistein) Antioksidan sistemin önemli bir elemanıdır. Toksik peroksitlerin uzaklaştırılmasında görev alır.

Sülfat Atımı İdrarla atılan sülfatın büyük çoğunluğu sistein kaynaklıdır. L-sisteinin oksidasyonu sonucunda açığa çıkar. Metionin de homosistein—sistein yoluyla indirekt katkıda bulunur. Sistein, glutatyon ve taurin(safra asidi) yapımına katılır.

Arginin, ornitine dönüşür(üre döngüsü) Ornitin bir çok poliaminin prekürsörüdür. Arginin, kreatinin sentezine katılır. Ornitin--- spermin, spermidin, putresin. Spermin ve spermidin, hücre büyümesi ve farklılaşmasında önemli rol oynar. Kuvvetli pozitif yükleri olduğu için, negatif yüklü DNA ve RNA ile kolayca bağlanırlar. Sentezin uyarılması ve DNA ile RNA’nın stabilizasyonu gibi önemli rolleri vardır.

Aminoasitler dekarboksilasyon ile biyolojik aminlere dönüşürler Tirozin katekolaminlerin prekürsörüdür. Bu maddeler, kan basıncının düzenlenmesinde rol oynarlar. Sinir uçlarından salgılanarak nörotransmitter görevi üstlenirler (epinefrin hariç). Parkinson hastalığı dopamin sentezinin yetersizliği ile ilişkilidir. Dopaminin fazla salgılanması ise şizofrenide gözlenen bir tablodur. Epinefrin (adrenalin) ve norepinefrin (noradrenalin) aynı zamanda sürrenal medülla hormonlarıdır.

Glutamat Dekarboksilasyona uğrayarak gama amino bütirat (GABA) oluşur. İnhibitör bir nörotransmitterdir. Az üretimi epileptik kasılmalara neden olur. Epilepsi tedavisinde GABA analogları kullanılır.

Serotonin Triptofanın hidroksilasyonu ve ardından dekarboksilasyonu sonucu iki basamakta oluşur. Serotonin, güçlü bir vazokonstrüktör ve düz kasların kasıcısıdır. Karsinoid sendrom, fazla miktarlarda serotonin salınımı ile karakterize tümöral bir oluşumdur. Abdominal kavitedeki argentaffin hücrelerin tümörüdür. Normalde triptofanın %1’i serotonine dönüşürken, karsinoid tümörlerde bu oran %60’a çıkar. Bu dönüşüm niasin oluşumuna engel olur ve niasin eksikliğine bağlı pellegra bulguları oluşabilir. İdrarda 5-hidroksi indol asetik asit (5-HİAA) atımı artar.

Histamin Histidinin dekarboksilasyonu ile oluşur. Kuvvetli bir vazodilatatördür ve allerjik reaksiyonlarda bol miktarda salınır. Ayrıca midedeki asit sekresyonunu stimüle eder. Histamin reseptör antagonisti olan simetidin, gastrik asit sekresyonunu önlediği için, ilaç olarak mide ve deudenum ülserlerinin tedavisinde kullanılır. Simetidin, histaminin yapısal bir analoğudur.

Nitrik Oksit (NO) Önemli bir biyolojik habercidir. Basit, gaz halinde bir madde olduğundan membranlardan kolayca diffüze olur. Yakın çevresindeki doku ve hücrelere etkilidir ve hızla yok edilir. Nörotransmisyon, kan basıncının ayarlanması ve pıhtılaşmada rol oynar. Argininden, NADPH-bağımlı nitrik oksit sentaz enzimi ile sentezlenir.

Melanin Sentezi Deri ve saçın siyah pigmenti olan melanin de tirozin’den sentezlenir. Melaninler, melanositler içinde sentezlenen membrana bağlı partiküllerdir.