BİRLİK

BİRLİK Siyasal ve Ekonomik boyutlarıyla Birlik Kavramı ve Düşüncesi Siyasi Birlikler Üniter Federal Konfederal Uluslararası-Uluslarüstü Birlikler Ekonomik Birlikler Serbest Ticaret Alanları Gümrük Birliği Ortak Pazar İktisadi Birlik Tam Ekonomik Birlik

BİRLİK KAVRAMI VE BİRLİK DÜŞÜNCESİ Felsefeden Uluslararası İlişkilere kadar, Birlik kavramının son derece geniş bir kullanım alanı vardır. Birlik: Bazı spesifik amaçlarla ulusları, devletleri, siyasal partileri vb. grup halinde bir araya getiren ya da bağlayan kuruluş (Webster) Birlik: Bir arada olma durumu, vahdet; Bağlılık, benzerlik, bağlantı; Belli bir topluluğun yararlarını korumak için kurulmuş dernek (TDK) Birlik: Belli bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelen en az iki birimin oluşturduğu yapı Avrupa’da ya da dünyanın pek çok bölgesinde muhtelif örgütleri ya da sektörleri bir araya getiren birlik kavramları incelendiğinde çok sayıda birlik türü görmek mümkündür.

BİRLİK KAVRAMI VE BİRLİK DÜŞÜNCESİ Bugüne kadar ortaya çıkan başlıca birlik türleri şunlardır: Ekonomik Birlik Siyasi Birlik Federal Birlik Konfederal Birlik Uluslararası Birlik Uluslarüstü Birlik Çeşitli birlikler arasında anlam bakımından önemli farklar olabileceği gibi, pek çok noktada benzerlikler de bulunabilir. Birlik kurarken ülkeler: Aralarındaki çatışmayı en aza indirmeyi Ekonomik refahlarını artırmayı Siyasi konumlarını güçlendirmeyi amaçlarlar

BİRLİK KAVRAMI VE BİRLİK DÜŞÜNCESİ SİYASİ BİRLİKLER ÜNİTER BİRLİKLER KONFEDERAL BİRLİKLER FEDERAL BİRLİKLER EKONOMİK BİRLİKLER SERBEST TİCARET ALANLARI GÜMRÜK BİRLİĞİ ORTAK PAZAR İKTİSADİ BİRLİK TAM EKONOMİK BİRLİK ULUSLARARASI BİRLİKLER ULUSLARÜSTÜ BİRLİKLER

SİYASİ BİRLİKLER ÜNİTER BİRLİKLER Üniter yapılarda birliği oluşturan birimler kaybolmuştur. Ortak birliği oluşturan yapılardan başka bir şey yoktur ve egemenlik tek yapının elindedir. Türkiye, Fransa, Polonya gibi. KONFEDERAL BİRLİKLER Konfederal yapılar, birliği oluşturan birimlerin ön planda olduğu yapılardır. Birliğin kendisi geri plandadır. Bir tür devletler birliği olan konfederasyonda üyeler ulusal egemenliklerini muhafaza ederler. Kararlar oybirliği ile alınır. Fakat oybirliği yöntemi sık sık karar alma sürecinin tıkanmasına yol açar ve bu da birliğin gücünü zayıflatır. Örneğin 1815-1871 arası Almanya, İç savaş sırasında (1861-1865) Amerika Konfederasyon Devletleri İsviçre

ÜNİTER DEVLETLER

SİYASİ BİRLİKLER Konfederalizme göre daha sıkı bir birleşme türü. FEDERAL BİRLİKLER Konfederalizme göre daha sıkı bir birleşme türü. Ayrı devletler kolektif bir devlet halinde bir araya gelirler. Üye devletler birçok konuda egemenlik haklarından vazgeçerler. Federal devlet kendisine anayasa ile devredilen alanlarda yetkilerini kullanır. Kararlar oyçokluğuyla alınır. Kendisinin bağımsız bütçe kaynakları vardır. Örneğin ABD, Meksika, Almanya, Hindistan…

FEDERAL BİRLİKLER

ULUSLARÜSTÜ BİRLİKLER Federal birlik kavramının sosyoekonomik alana uygulanan özel bir türü. (Avrupa Birliği) Güç, çoğunluk esasına dayanılarak, uluslararası kuruluşlar tarafından kullanılır. Alınan kararlar üye devletleri ve onların vatandaşlarını bağlar. Devletlerin geleneksel yetkilerinin bir kısmı uluslarüstü bir otoriteye devredilir. Çalışanlar üye devletler tarafından atanır, fakat kendi ülkelerini değil birliğin çıkarlarını savunurlar. Devletlerin bu tür bir birliğe girip girmemeleri kendi iradelerine bağlıdır. Üyeler istedikleri takdirde üyelikten ayrılabilirler. Ancak üye oldukları sürece alınan kararlara uyarlar. Federal birliklerden farklı olarak bir üst otoriteye devredilen yetkiler daha sınırlıdır. Karar sürecinde, bazı önemli konularda oybirliği şartı aranabilir. Bu da küçük ülkelere veto hakkı vermek anlamını taşır. Fakat oybirliği yöntemine ne kadar az başvurulursa, birliğin uluslarüstü karakteri o denli güçlü olur.

EKONOMİK BİRLİKLER En genel tanımlama ile ekonomik bütünleşme; mal ve hizmet akımlarına serbesti ticarete engel kısıtlamaları ortadan kaldırma ve bir ortak pazar yaratmayı amaçlar. Böylece: Daha geniş bir pazara üretim yapma ve Üretim artışının sağlayacağı imkanlardan yararlanma fırsatı doğacaktır .

EKONOMİK BİRLİKLER Serbest Ticaret Alanı Üyeleri arasında ticareti kısıtlayan veya engelleyen unsurların kaldırıldığı birliklerdir. Temel amaç, üye ülkeler arasında mal ve hizmetlere ilişkin ticareti serbestleştirmek ortak bir pazar yaratmaktır. NAFTA, LAFTA, Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) örnek verilebilir. Gümrük Birliği Birliğin üyeleri sanayi malları bakımından; Hem kendi aralarındaki ticaret üzerindeki engelleri kaldırır (STA) Hem de 3. ülkelere ortak bir tarife ve kota uygular. Serbest Ticaret Alanına kıyasla daha ileri düzeyde bir kurumsal eşgüdüm gerektirir.

SERBEST TİCARET ALANLARI

GÜMRÜK BİRLİĞİ UYGULAMALARI

EKONOMİK BİRLİKLER Ortak Pazar (Tek Pazar) Gümrük Birliğinin tüm unsurlarına ek olarak: emek, sermaye, girişimci gibi üretim faktörlerinin de üye ülkeler arasında serbest dolaşımı sağlanır. Üçüncü ülkelere karşı: Hem mal ve hizmetlerin Hem de üretim faktörlerinin dolaşımında ortak kurallar uygulanır. Faktörlerin serbest dolaşımı nedeniyle Gümrük Birliğine göre yüksek düzeyde yönetim ve denetim gerektirir. ANDEAN (Güney Amerika), CARICOM (Caribbean Community) gibi ANDEAN: Bolivya, Kolombiya, Ekvador ve Peru’nun üye olduğu Pakt, 1969’da kuruldu. Merkezi Lima, Peru’dadır. CARICOM: (CARIBBEAN COMMUNITY) 1973’te kuruldu. 15 üyesi var. Merkezi Guyana’da.

EKONOMİK BİRLİKLER Ekonomik Birlik Ortak pazarın özelliklerine ek olarak: Üye ülkeler arasında ekonomik ve mali politikalar uyumlaştırılır. Vergi politikaları uyumlaştırılır. Makroekonomik politikalar birlik düzeyinde bir organa devredilir. Tam Ekonomik Birlik (Ekonomik ve Parasal Birlik) Ekonomi politikaları tek bir merkez tarafından belirlenir. Ulusal paraların yerini ortak para birimi alır. Tek bir ülkenin çözemeyeceği büyük ölçekli alanlarda ortak politikalar izlenir. Bugün için Avrupa Birliği, özellikle Maastricht Antlaşması’ndan sonra ekonomik ve parasal birliği büyük ölçüde tamamlamıştır. (Euro bölgesine dahil ülkeler bakımından).

EKONOMİK BİRLİKLER Ekonomik Bütünleşmeler ve Özellikleri EKONOMİK BÜTÜNLEŞME TÜRLERİ Üyeler Arası Serbest Ticaret Ortak Gümrük Tarifesi (Malların serbest dolaşımı) Üretim Faktörlerinin Serbest Dolaşımı (emek, sermaye, kişiler) Ekonomi Politikalarında Eşgüdüm Ulusüstü kurumlar (Tek para, ortak mali ve finansal sistem) Serbest Ticaret Alanı VAR YOK Gümrük Birliği Ortak Pazar / Tek Pazar İktisadi / Ekonomik Birlik Tam Ekonomik Entegrasyon

BİRLİK KAVRAMI VE BİRLİK DÜŞÜNCESİ Sonuç olarak: Ekonomik birliğin tam olarak sağlanması siyasal birliğin, siyasal birliğin tam olarak sağlanması da ekonomik birliğin gerçekleştirilmesi ile doğrudan ilgilidir. Siyasal alanda egemenlik haklarından vazgeçilmediği takdirde tam bir ekonomik birlikten bahsetmek mümkün değildir. Siyasi, askeri, ekonomik birlik kavramlarını birbirinden tamamen ayrı düşünmek artık mümkün görünmemektedir.

Başarılı Birlikler- Tartışma Konusu Birimlerin ortak bir amaçta/idealde birleşmeleri Aynı veya ortak değerlere sahip olmaları Kültür Din İdeoloji Benzer siyasal rejimlere tabi olmaları Birlikten ortak ve dengeli menfaat sağlamaları Aynı coğrafyayı paylaşmaları Birliği ayakta tutacak güçlü üyelerin varlığı Birliğin amaçları ile mütenasip bir mali imkana sahip olması Birliğin ortak kurumlara sahip olması ve ortak karar alma mekanizmasının oluşturulması Birliği oluşturan birimler yanında, birliği önceleyecek etkili kurumların varlığı