KISIM 1 Bilgi İşleme Teorisi

BÖLÜM 2 Duyusal, Kısa Süreli ve İşleyen Bellek

Modal Modeli Modeller topluca bilgi işleme modelleri olarak ve ortak özellikleri de modal modeli olarak bilinmeye başlamıştır.

Duyusal Bellek ve Algı Duyusal bellek, bilgi kaybolmadan önce algısal analizler yapılabilsin diye uyarıcıyı kısa bir süre için duyu kayıtlarda tutan sistemdir.

Duyu Kayıt Bütün duyularımız bu yeteneğe – duyu kayıt – sahip olsa da araştırmalar neredeyse tamamen görme ve duyma üzerine odaklanmaktadır.

Görsel Kayıtlar

İşitsel Kayıtlar Bu alanda Darwin, Turvey ve Crowder (1972) tarafından yapılan, Sperling’in simge üzerindeki çalışmasını işitsel olarak sunulan bilgiler kullanarak tekrarlayan çalışma özellikle yararlıdır.

Duyu Kayıtlar Üzerine Yapılan Araştırmalardan Elde Edilen Çıkarımlar Duyu kayıttaki belleğin kısa süresi bizlere öğretmenlerin öğrencilere sundukları bilgi miktarını sınırlamaları gerektiğini hatırlatmaktadır.

Bilgi ve Bağlamın Algıdaki Rolü Üçüncü Bölüm’de görüleceği gibi, bilgilerimizi görselleştirmenin zor bir yolu şemalar aracılığıyla gerçekleştirilir.

Dikkat Dikkat –kişinin, eldeki göreve bilişsel kaynaklarını ayırması–, algıdan ayrı düşünülemez.

Otomatik İşlemler Otomatikliğin gelişimi üzerine yapılan araştırmalar, başlangıçta herhangi bir bilişsel etkinlik performansının beceriksizce ve yavaş olacağını göstermektedir.

Duyusal Bellek İşlemlerinin Özeti Duyusal bellek, kısa bir sürede sınırlı miktarda gelen uyarıcı üzerinde işlem yapar. Görsel kayıtlar 7 ile 9 parçalık bilgiyi 0.5 saniye boyunca tutar. İşitsel kayıtlar 5 ile 7 parçalık bilgiyi 4 saniyeye kadar tutar.

Kısa Süreli ve İşleyen Bellek Kısa süreli bellek, bilginin anlam için işlendiği yer anlamına gelir.

Kapasite ve Süre Birçok durumda, insanlar tek seferde bellekte 7 veya civarında istiften (anlamlı bilgi birimleri) fazlasını tutamazlar

Bilgiye Erişim Bu tekniğin mantığı, listede yer alan harfl erin yer almayanlara göre daha hızlı bir şekilde muhakeme edilmesi gerektiğiydi.

İşleyen Bellek Kısa süreli bellekteki işlemlerin karmaşıklığı, en göze çarpanı Baddeley (1986) olan bir dizi kuramcının işleyen bellek modelini öne sürmelerine yol açmıştır.

İşleyen Bellek ve Öğrenme Baddeley’in işleyen bellek modelini dikkate almış ve bilişsel yük kuramı olarak bilinen kurama dönüştürmüşlerdir.

Bilişsel Sinir Bilim ve İşleyen Bellek Yakın zamanlarda, bellek ve bilişin biyolojik ve sinirsel temellerine ilgi gösteren araştırmacılar bilişsel sinir bilim çalışmalarının kurulmasını sağlamıştır (Freiberg, 2006).

Sinirsel Seviye Azaltım, uyumlu bir bilişsel etkinlikle bağlantılı olan sinir hücrelerinin gelişirken diğer kullanılmayan sinir hücrelerinin budanması işlemini ifade eder.

Kabuksal Seviye Beyin zarı ve genel olarak da beyin yapısı ile ilgili bu derlememizde üstü örtülü önemli bir kavram modülerite kavramıdır.

İşleyen Bellek İşlevleri İçin Sinirsel Kanıtlar Beyin zarıyla ilgili gerçekleştirilen birçok araştırma, bilişsel kuramlarla oldukça tutarlı deliller sağlamaktadır.

İşleyen Belleğin Değerlendirilmesi Daneman ve Carpenter (1980) tarafından geliştirilen okuma kapasitesi ödevi, en çok tanınan bilişsel ölçme aracıdır.

Öğretim İçin Çıkarımlar: Dikkati Yönlendirme ve Yönetme 1. Bilgi işleme, duyusal ve kısa süreli bellekte bulunan bir “darboğaz” tarafından kısıtlanmaktadır. 2. Otomatiklik, kaynak sınırlamalarını azaltarak öğrenmeyi kolaylaştırır. 3. Algı ve dikkat, önceki bilgiler tarafından yönlendirilir. 4. Algı ve dikkat, esnek işlemlerdir. 5. Kaynak ve veri sınırlılıkları öğrenmeyi kısıtlar 6. Bütün öğrenciler “kendi kaynaklarını yönetme” konusunda teşvik edilmelidir 7. Bilgi işleme, öğrenilecek bilgi işleyen bellekte dağıtıldığında daha kolaydır

Özet Bu bölümde dikkat ve algı işlemleri gözden geçirilmektedir. Algı, gelen uyarıcıya anlam atanmasıdır. Dikkat, eldeki göreve bilişsel kaynakların tahsis edilmesidir.