hİdrosefalİ

Hidrosefali Nedir? Ventriküler genişleme İntrakraniyal basınç

Hidrosefali Neden Olur? Genelde BOS reabsorbsiyonunun normalden düşük olmasına ve BOS dolanım yollarında obstrüksiyona bağlıdır. Konjenital Sekonder

NEDENLERİ Spina Bifida ya da miyelomeningosel Üçüncü karıncık ile dördüncü karıncık arasındaki BOS kanalı darlığı-tıkanıklığı (Akueduktus darlığı-tıkanıklığı) Beyinciğin ve/veya beyin sapının kafatasından omurilik kanalına fıtıklaşması (Chiari malformasyonları)

BOS yollarını daraltan veya tıkayan içi sıvı dolu kesecikler (Araknoid kistler) Beyin, beyincik ve beyin sapı tümörleri

Menenjit ve benzeri enfeksiyonlar sonrası Beyin boşlukları içine veya beyin zarı altına kanamalar sonrası BOS üreten organın tümörü

Konjenital Nedenler Doğumdan önce fetüste kanama Annede toksoplazmoz ya da sifiliz gibi bazı enfeksiyonlar oluşması Spina bifida

Edinsel Nedenler BOS aşırı yapımıdır. Bu genellikle bir tümör nedeniyle olabilir. BOS dolaştığı yollarda bir tıkanıklık söz konusudur. Tıkanıklığın nedeni, menenjit-ansefalit gibi enfeksiyonlar, travmaya bağlı kanamalardır BOS emiliminde bir bozukluk olmasıdır.

Hidrosefalinin Semptomları Kranium, yüzün büyümesine oranla daha fazla genişler. Fontanelin dolgun ve kabarık olması Saçlı deri venlerinde genişleme ve şişkinlik

Batan güneş bulgusu Hiperaktif refleksler Düzensiz solunum

Genişlemiş kranial sütürler Yetişkinlerde; artmış intrakranial basınç

BELİRTİLERİ NELERDİR? 0-2 YAŞ 2-6 YAŞ 6 YAŞ ↑ Baş çevresinde büyüme Kafa içi basıncın artmasına bağlı baş ağrısı Bıngıldakta genişleme ve gerginlik Kusma Kusma ve Kilo kaybı İnce- tiz bir sesle ağlama Çift görme Okul başarısında düşmeler Kafadaki damarlarda belirginleşme Huzursuzluk, denge sağlamada problemler Görme bozuklukları Gözlerde batan güneş manzarası(gözlerin yukarıya doğru bakamaması) Konuşma ve yürüme geriliği Dalgınlık, unutkanlık gibi davranış değişikleri

Hidrosefali Sınıflaması Obstrüktif: Hidrosefalide, ventrikül, aquaduktus veya foramenlerin tıkanmasına bağlıdır. Nonobstrüktif: Obstrüksiyon ventriküler seviyede değildir

Akut Hidrosefali BOS dolanımının ani obstrüksiyonunda ortaya çıkan tablodur. Kafa içi basınç artışı ile sonuçlanır. En sık posterior fossa tümörleri ve tümör içine kanamalar, spontan intrakranial hemorajiler ve shunt obstrüksiyonları etkendir. Yapılacak acil vetriküler sant obstrüksiyonları ve drenaj hayat kurtarıcıdır.

Kronik Hidrosefali Üç haftadan fazla süren obstrüksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkan klinik tablodur.

Hastalarda baş ağrısı, bulantı, papil ödemi, optik atrofi, görme kaybı görülür. Alt extremitelerde parapleji gelişebilir.

Hidrosefali Tanısı Nasıl Konur? BT (Bilgisayarlı Tomografi) MRG(Manyetik Rezonans Görüntüleme): USG(Ultrasonografi): Bu yöntemler ile beyindeki karıncıkların genişlemesi ve beyinde basınç artımı belirtilerinin gösterilmesi ile hidrosefali tanısı kesinleşir. MRG ise karıncıklar arasında ilişkiyi sağlayan pencere ve kanalların durumunu ayrıntılı olarak gösterebilmesi nedeniyle diğer yöntemlere üstünlük sağlar.

Hidrosefali Tedavisi Günümüzde hidrosefali tedavisi planlaması; Tıkanma nedeni tümör ise buna yönelik girişim yapılabilir ya da toplanan fazla sıvı, vücudun başka bir yerinden emilecek şekilde uygun bir yol ile yönlendirilir. Bu yönlendirme işlemi ise “şant” denilen cihazlar sayesinde yapılır.

ŞANT: Silikon bir tüpten oluşur Şant üç bölümden oluşur: Ventriküler kateter Valf Distal kateter Valf’in özelliği, tek yöne doğru BOS akışına izin vermesidir.

Şant Sistemleri Ventrikülo–Peritoneal Şant:

Ventrikülo- Atrial Şant: 

Komplikasyonlarının daha ciddi ve yenilenmesinin oldukça zor olması nedeniyle daha az tercih edilmektedir. Günümüzde eğer karın içinde bir problem var ise ventrikülo–peritoneal şanta bir seçenek olarak ventrikülo-atrial şant kullanılmaktadır.  

Ventrikülo-plevral Şant: Ventrikülo–peritoneal şantın uygulanamadığı durumlarda ventrikülo-plevral şant uygulaması düşünülebilecek diğer bir yöntemdir . Ventrikülo-plevral şant 5 ya da 6 yaşından daha küçük çocuklarda uygulanmaz. Çünkü biriken sıvı akciğerlere bası yapıp solunum sıkıntısı yaratabilir

Lumbo-Peritoneal Şant:

Şanta Bağlı Oluşabilecek Problemler Mekanik sorunlar: Beyin-omurilik sıvısının içindeki kimyasal maddeler, enfeksiyonlar ve beyin dokusu şantı tıkayabilir. Çocuk hastalarda şantın mekanik sorunlarının ikinci en sık sebebi şant kopması ve ayrılmasıdır.

Dinamik sorunlar Aşırı drenaj problemi olduğunda, hastalar özellikle ayakta iken şiddetlenen baş ağrısından şikâyetçidirler. Ameliyat öncesi beyin karıncıkları çok genişlemiş olanlarda veya büyük çocuklarda şant takıldıktan sonra fazla çalışması halinde beyin boşlukları küçülür kafatası fazla küçülemediğinden ve beyin ile beyin zarı arasındaki boşluk artar.

Bu durumda beyin yüzeyinden beyin zarına uzanan köprü ve toplar damarlar yırtılabilir ve sonucunda beyin zarı ile beyin dokusu arasında kanlı sıvı toplanabilir.

Şant enfeksiyonu: Şantın takılmasından ilk iki ay içinde ortaya çıkar. Yara enfeksiyonları genellikle ateş, şantın takıldığı alanda ya da şant yolu boyunca kızarıklık ile iltihaplı akıntı görülür.

ŞANT ENFEKSİYONU BELİRTİLERİ Şant yolu boyunca kızarıklık-şişme-akıntı Ateş Kusma, karın ağrısı Sürekli huzursuzluk Uykuya eğilim Baş ağrısı Nöbet Dalgınlık, unutkanlık gibi davranış değişiklikleri

Şant enfeksiyonu tanısı konduğunda veya kuşkulanıldığında şant çıkarılır. Kafa içindeki basıncı kontrol etmek ve enfeksiyonun seyrini izlemek amacıyla beyin karıncıklarına bir tüp yerleştirilir ve bu tüp içinden fazla miktardaki BOS kapalı bir sistemle dışarıya bir torba içine akıtılır. Bu sisteme eksternal ventriküler drenaj denir.

ŞANT KOMPLİKASYONLARINDAKİ BELİRTİLER YENİDOĞAN OYUN ÇAĞI DAHA İLERİ YAŞLARDA Bıngıldakta şişkinlik Kusma Baş ağrısı Kafa venlerinde belirginlik Şant yolu boyunca kızarıklık/şişkinlik Kusma-bulantı Genel halsizlik Genel huzursuzluk Nöbet geçirme(anormal kasılmalar) Başın geriye doğru yay şeklinde çekilmesi Ateş Kafa büyümesi Aktivitelerde azalma Görme zorluğu Gözlerde batan güneş manzarası Kişilik değişiklikleri Algılama ve denge sağlamada azalma Yürüme zorluğu İş/okul yaşamında gerileme

Şant Ameliyatından Sonra Dikkat Edilecek Noktalar Bu çocukların ciltleri gergin ve hassas olduğu için, pozisyonları çok önemlidir. Çocuk çarpmalardan, düşmelerden korunmalıdır. Çocuğun solunumu (hızlı-yavaş-zorlu) gözlenmelidir. Bu çocuklarda huzursuzluk ve kusma nedeniyle beslenme güçlükleri olabileceğinden, az ve sık beslenmeleri gerekir. Çocuğun başı ağır olacağı için, beslenirken kucağa alınmalı ve kolla ya da yastıkla desteklenmelidir.

Kabızlık bu çocuklarda önem taşır. Çünkü ıkınma hareketleri kafa içindeki basıncı artıracaktır ve çocuğun huzursuzluğunu sürekli kılacaktır. Bu yüzden eğer yeni doğansa anne sütü ile daha ileri yaşta ise bol sulu ve posalı besinler verilmesi önerilir.