KADINDA GENİTAL AKINTILAR İNT. DR. Merve EKİCİ 07.01.2016 KADINDA GENİTAL AKINTILAR

AMAÇ Vajinal enfeksiyonların tanı ve tedavisi hakkında bilgi vermek

HEDEFLER Yaş gruplarına göre fizyolojik ve patolojik akıntıları ayırt edebilmek En sık vajinal enfeksiyon etkenlerini sayabilmek Vulvovajinal kandidiazis tanısını koyabilmek ve tedavi edebilmek Bakteriel vajinozis tanısını koyabilmek ve tedavi edebilmek Trikomonas vajiniti tanısını koyabilmek ve tedavi edebilmek Pap smear hakkında bilgi vermek

Genital akıntılar, yaşamalarının her dönemlerinde kadınları tedirgin etmiştir. Belirli dönemlerde, belirli özellikleri olan akıntılar doğal ve fizyolojik olarak kabul edilebilir.

Yeni doğan kız çocuklarında Yenidoğan kız çocuklarında ilk 40 gün içinde anneden plasentadan gelen hormonların etkisiyle bazen kanlı olabilen akıntıda artma görülebilir.

Çocukluk çağında kız çocuklarında Yeni doğan döneminden ergenlik başlangıcına kadar kız çocuklarında akıntı görülmez. Görüldüğünde genellikle yabancı cisim veya hijyen koşullarına uymamakla ilgili enfeksiyonların olabileceği düşünülmelidir. Bu dönemde kız çocuklarına hijyen eğitimine önem verilmeli, tuvalet temizliğinde önden arkaya doğru yıkanması, banyodan sonra çabuk kurulanması, yünlü-pamuklu iç çamaşırlarının sık değiştirilmesi ve ıslak mayo ile oturulmaması önerilmelidir.

Ergenlik öncesİ Ergenlik öncesi ilk menstrüel kanama gelmeden bir yıl önce hormon düzeylerinin yükselmesi ile kız çocuklarında fizyolojik akıntı artmaya başlar. Renksiz, kokusuz, kaşıntısız olan bu akıntı doğal bir durumdur ve tedavi gerektirmez.

Üreme çağında Üreme çağındaki kadınlarda, menstrüasyondan hemen sonra hafif berrak bir akıntı olur. İki adet ortasında (yumurtlama döneminde) rahim ağzından gelen akıntı sümüksü şeffaf bir şekilde görülür. Adet öncesi dönemde ise daha yoğun koyu sarımtırak bir akıntıya dönüşür. Ergenlik çağından menopoza kadar kadınların çoğunda görülen bu akıntı doğal bir durumdur. Bu durum özellikle menstrüasyonların ve yumurtlamanın düzenli olduğu kadınlarda dengeli hormon salınımına bağlıdır

Üreme çağında vajinada asit ortam Üreme çağında, yumurtalıktan salgılanan hormonların etkisiyle vajinanın üst tabakasındaki hücreler dökülür. 100 çeşit iyi huylu bakterinin normal hormonal dengede yaşadığı bir organ olan vajinada bulunan laktobasiller vajina üzerinden dökülen hücreleri parçalayarak laktik asit oluşmasını sağlarlar. Laktik asit, vajen asitliğini pH 4.4 üzerinde tutarak vajendeki fizyolojik dengeyi sağlar ve enfeksiyonlardan korur. Yumurtlama zamanı rahim ağzından gelen akıntıda menstrüasyon kanamasında ve cinsel beraberlikte gelen menide pH 8.0 civarındadır. Vajinal duş (taharetlenme) denilen toplumumuzun yanlış inanışı nedeniyle vajenin yıkanarak laktobasillerin atılması vajendeki asit dengesini bozar ve enfeksiyona hazır bir ortama dönüştürür.

Menopozda Menopozda ise östrojen eksikliğine bağlı vajen dokusunda incelme (atrofi), bazen kuruluğa bazen de akıntının artmasına yol açabilir.

EN SIK GÖRÜLEN VAJİNAL ENFEKSİYONLAR

VULVOVAJİNAL KANDİDİAZİS Üreme çağında kadınlarda, en çok gördüğümüz akıntı nedenlerinin başında mantar enfeksiyonları (kandida) gelir. Kandida etkeni, vajende diğer mikroplarla birlikte bir denge içinde yaşar. Özellikle vajinadaki asitlik ortamının değiştiği durumda, mantarlar çoğalarak rahatsız edici akıntı oluştururlar. Beyaz, yoğunlaştığında süt kesiği veya yoğurt kıvamında, kokusuz, akşama doğru artan kaşıntı şeklinde yakınma yapan, idrar yaparken hafif bir yanma oluşturan, cinsel beraberlikte vajen girişindeki kuruluğa bağlı acımaya neden olan bir akıntıdır. Dış genital organlar, kaşıntıya bağlı kızarıp tahriş olabilir.

Mantar enfeksiyonları, kadınların 1/3’ünde, gebelerin de yarısında görülür. vajendeki mantar nemli ortamlarda artarak enfeksiyona neden olur. Banyodan sonra çabuk kurulanmayanlarda, aşırı terleyenlerde, kilolularda ve ıslak mayo ile oturanlarda mantar enfeksiyonu artar.

Yoğun antibiyotik kullanımı vajendeki laktobasilleri öldürür. Vajinal duş ise yıkama LACTOBASİLLERİN dışarı atılmasına ve vajen asit dengesini bozarak mantarın artmasına neden olur. Vücut direncinin kırılması da mantarı arttıran önemli nedenlerdendir. Özellikle diyabetli kadınlarda mantar çok görülür. Geçmeyen kaşıntı ve genital bölgede kızarıklığı olan kadınlarda akla ilk gelen tanı diyabet olmalıdır. Ne yazık ki kan şekeri düzelmedikçe ilaçlı tedaviye doğru yanıt hiçbir zaman alınamaz. Bağışıklık sistemini etkileyen; anemi tiroit, sigara, alkol, yorgunluk, uykusuzluk ve diğer nedenler mantar riskini arttıracaktır.

TedaVİ Mantar ağızdan alınan haplarla ya da vajinal kullanılan fitillerle rahatlıkla tedavi edilebilir.En başarılı tedavi AZOL derivesi olan antifungallerdir Kaşıntıda kullanılan pomadlar ince bir tabaka şeklinde sürülmelidir. Mantarın yoğun olduğu dönemlerde 3-5 gün cinsel beraberlik önerilmez.

BAKTERİEL VAJİNOZİS En sık raslanan vajinal enfeksiyondur. Toplumun yaklaşık %40’ında görülür. Vajende bulunan iyi huylu anaerob mikroplar kokulu akıntının en büyük nedenidir. Normalde vajinal floranın %1inden azını oluşturan anaeroblar(G.vajinalis ,M.hominis) anormal çoğalması ile karakterizedir. Bu nedenle aslında bir flora değişimidir.

Muayenede, gri, homojen, yapışkan bir akıntı mevcuttur. Özellikle cinsel ilişki sonrası artan kötü koku( balık kokusu) Akıntının üzerine bir damla potasyum hidroksit damlatılması şiddetli kokuyu ortaya çıkarır ve tanıyı koydurur(whiff testi) Vücut direncini kıran ve bağışıklık sistemini zayıflatan nedenler kokulu akıntıyı ortaya çıkarır. Gebelikte erken doğum riskini arttıran faktörlerden biri olarak görüldüğü için mutlaka tedavi edilmelidir.

anaerob enfeksiyon-gardnerella

Tedavİ Amaç ortamdaki anaerobları azaltmaktır.Bunun için ilk tercih METRANİDAZOL dur( 500mg 2x1 7gün) İkinci tercih klindamisindir Partner tedavisi önerilmemektedir

TRİKOMONAS VAJİNİTİ Kokulu genital akıntıların sık karşılaşılan diğer bir nedeni de CİNSEL YOLLA BULAŞAN trikomonas tır. Tek bir temasla bulaş olasılığı %70 dir. Toplumun %15-20’sinde karşımıza çıkar. Akıntı; kokulu, bazen köpüklü, yeşilimtırak ve kaşıntılı olabilir. Bazen sadece hafif bir koku olabilir. Muayenede vajende enfeksiyon bulgusu ve rahim ağzında çilek görünümü şeklinde kızarıklık mevcuttur

. Trikomonas vajen kültüründe üretilemeyeceği için muayene bulgusu direkt yayma ve pap-smear değerlendirmesi önemlidir. Vajinal akıntıdan yapılan yaymada hareketli trikomonas ve artmış lökosit ile tanı koyulur. T.vajinalis tanısı konan hastalarda diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar taranmalıdır.

Tedavi Tek tercih METRANİDAZOL dur Eş tedavisi mutlaka eklenmelidir Tedavi başarısızlığı olursa TİNİDAZOL verilebilir.

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar Bel soğukluğu (gonore), klamidya ve herpes gibi diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar da rahim ağzından gelen akıntıyı arttırırlar. Akıntı; beyaz, berrak ve kokusuzdur. Kuşkulanılan olgularda tanı, vajinal kültürlerle ve kan tahlilleriyle konur. Özellikle gonore ve klamidya infertilite riskini arttıracağı için mutlaka tedavi edilmelidir ve bu kadınlara rahim içi araç uygulamak sakıncalıdır. Cinsel yolla bulaşan hastalık riskini azaltmada kondom kullanımının önemi vurgulanmalıdır.

CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR Cinsel ilişki ile, hasta veya mikrobu taşıyan kişiden,sağlıklı kişiye bulaşan hastalıklardır. Belirtisi olanlar: %30 Belirtisi olmayanlar: %70

Rahim ağzında yara Halk arasında yara denilen rahim ağzındaki kızarıklıklar ve doğumdan kalma eski yırtıklar da akıntıyı arttıran nedenler arasındadır. Kadın genital kanserleri özellikle rahim ağzı kanserinde ilk bulgusunun akıntı olabileceği bilinmeli ve kadınlarımızın düzenli Pap-smear testini yaptırmaları önerilmelidir.

Rahim ağzındaki değişiklikler genellikle kanlı akıntılara, cinsel beraberliklerden sonra ki kanamalara neden olabilirler. Ektopi dediğimiz rahim ağzındaki kızarıklıklar genellikle iyi huyludur. Ama mutlaka pap smear testi yapılması önerilir.