BİLGİSAYAR DESTEKLİ İMALAT (CAM) Hazırlayan Suat ÇELİK Mak.Yük.Müh. 2011 İskenderun ©Suat ÇELİK

CNC TORNA

CNC Tornanın Ana Parçaları CNC Tornanın İç Bölgesi

CNC Tornanın Ana Parçaları CNC Tornanın Dış Bölgesi

CNC Tornanın Eksenleri 2 eksenli enine ve boyuna harekete sahiptir. CNC torna tezgahının tareti X ve Z yönünde hareket eder. Boyuna hareketi Z ekseni enine hareket X ekseni sağlar. Referans sıfır noktasına göre; Z ekseni ayna yönüne doğru eksi, punta yönüne artı değeri, benzer şekilde X ekseni de taret bölgesine doğru artı iş parçasına veya puntaya doğru eksi değerini alır. X, Z Eksenlerinin Gösterilişi

Sıfır Noktası CNC Torna tezgahında program yazılımı hazırlığı; kesici ucun sivri uç noktasının bulunduğu yerden başlayarak gitmesi istenen tüm noktaların koordinatlarının tanımlanması ile yapılır. Koordinat tanımlayabilmek için önce referans oluşturacak koordinat eksen takımı ve buna ait ORİGİN veya SIFIR noktasının bilinmesi gerekmektedir. CNC tornalarda en temel anlamda X ve Z ekseni mevcuttur. Burada X ekseni çap değerini, Z ekseni ise boy değerini belirtir. Makine sıfır noktası genelde; iş parçası üzerinde, taret üzerinde veya relatif olarak ayna ile taret arasında verilebilir. Biz sıfır noktamızı ayna ile iş parçası üzerinde belirteceğiz.

Sıfır Noktası

Koordinat Değerleri CNC Torna tezgahlarında kesici ucu istenilen yere hareket ettirebilmek için o yeri tanımlamanız ve kontrol ünitesine bunu bildirmeniz gerekmektedir. Bu tanımlama kesici ucun bulunduğu koordinatları belirlemek yoluyla yapılır. İş parçası işleme programı yazılımı içerisinde kullanılan bu koordinat değerleri; MUTLAK (ABSOLUTE) ve FARKSAL (INCREMENTAL, NİSPİ, ZİNCİRLEME, ARTIMSAL, EKLEMELİ) adlarıyla anılan iki türde karşımıza çıkmaktadır. MUTLAK FARKSAL

Koordinat Değerleri

Koordinat Değerleri (MUTLAK) A noktası : X200 Z150 B Noktası : X120 Z-35

Koordinat Değerleri (FARKSAL) Bir önceki referans nokta A olursa B noktasının A noktasına göre FARKSAL koordinatı X-100 Z-130 Bir önceki referans nokta B olursa A noktasının B noktasına göre FARKSAL koordinatı X 100 Z 130

Kesici kalemin (takımın) 1 noktasından 2 noktasına gitmesi için; MUTLAK : X50.0 Z60.0 FARKSAL : X-60.0 Z-30.5

Kesici kalemin (takımın) 1 noktasından 2 noktasına gitmesi için; MUTLAK : X60.0 Z3.0 FARKSAL : X-80.0 Z-50.0

CNC Programına Başlamadan önce mutlaka…. Koordinatların hangi sisteme (mutlak, farksal) göre tanımlanacağı, Tanımlama noktalarının belirlenerek X,Z şeklinde (Tornada X,Z, Frezede, v.b. X,Y,Z) koordinat değerlerinin tablolara yerleştirilmesi , Hangi marka CNC programlanacaksa yazılım syntax’ının (post-processor) bilinmesi ve buna göre komutlandırılması gerekmektedir. Nokta X (Çap) Z (Boy) A 150 200 B 40 C D 3 E 30 F G 36 -2 H -38 I 50 J 70 -64 K 80

Hesaplar ve Hatırlatmalar Soru-1 : K=5 mm ise I değerini hesaplayınız?

Hesaplar ve Hatırlatmalar Cevap-1

Hesaplar ve Hatırlatmalar Soru-2 P1 noktasının SIFIR noktasına göre (X, Z) değerlerini hesaplayınız?

Hesaplar ve Hatırlatmalar Cevap-2

Hesaplar ve Hatırlatmalar Soru-3 P1, P2, P3 noktalarının SIFIR noktasına göre (X,Z) değerlerini ve α açısını hesaplayınız?

Hesaplar ve Hatırlatmalar Cevap-3 P1 Noktası İçin P2 Noktası İçin

Hesaplar ve Hatırlatmalar Cevap-3 …devam P3 Noktası İçin α açısı için P2 noktasındaki Z2 için 2.yol: P3 noktasındaki Z3 için 2.yol:

Hesaplar ve Hatırlatmalar Soru-4 I ve K değerlerini hesaplayınız?

Hesaplar ve Hatırlatmalar Cevap-4

Hesaplar ve Hatırlatmalar Cevap-4…devamı

Hesaplar ve Hatırlatmalar Ornek-5 P1 ve P2 noktasının SIFIR noktasına göre (X, Z) değerlerini hesaplayınız?

Hesaplar ve Hatırlatmalar Cevap-5

Hesaplar ve Hatırlatmalar Cevap-5 … devamı

CNC Programlama Terminolojisi NC yazılımda tüm komutlar, bir harf ve bu harfi takip eden sayısal değerlerle ifade edilir. Bu harfe ADRES, yanındaki sayısal değere DATA, ikisinin beraber haline ise SÖZCÜK adı verilir. Yan yana bir veya birden fazla sözcük bir satırı oluşturur. Satıra ayrıca BLOK da denir ve bir sıra numarası (N…) ile başlar. N010 G00 X55.0 Z146.0 N010 SIRA NO G, X, Z ADRES 55.0, 146.0 DATA G00, X55.0, Z146.0 SÖZCÜK N010 G00 X55.0 Z146.0 BLOK (SATIR)

CNC Programlama Terminolojisi Bir programda kullanılan adreslerin kısaca tanımlamaları aşağıdaki gibidir. N: Satır Sayısı G: İşleme metodu tanımlama F: İlerleme miktarı S: İş mili devir dayısı M: Makinanın muhtelif fonksiyonlarını çalıştırma, yardımcı fonksiyonlar T: Takım numarası X: X Koordinatı Z: Z Koordinatı Değişik CNC makinaları için değişik adres tanımlaması olabilir, standart olarak en çok bunlar kullanılmaktadır. İleriki derslerde özellikle G kodlarıyle birlikte gelen yeni adres tanımları olacaktır bunlar da burada ayrıca açıklanacaktır. Örneğin G02 ve G03 de kullanılan; I : Dairesel hareket tanımlanırken yarıçap merkez X konumu bilgisi K: Dairesel hareket tanımlanırken yarıçap merkez Z konumu bilgisi gibi

CNC Programlama Terminolojisi T: Takım Tanımı Takımların bağlı bulunduğu taret üzerinde her bir takımın numarası CNC torna tarafından bilinmektedir. Bu adreslere yüklenen takımlar taret tarafından CNC kodu tarafından çağrıldığında belirlenen koordinatlara getirilir. Bu durumda takımların sıra numaraları yanında boylarının da CNC tarafından bilinmesi önem taşımaktadır. CNC tornada Taret üzerinde değişik çap ve boyda kesici takım bulunmaktadır. Bu kesici takımların boyları da farklılık gösterebilmektedir. Bu nedenle; uzunlukları ve çap isleme değerleri farklı olan bu takımların uç noktalarının tezgaha tanıtılması gerekmektedir. Takim uç noktalarının tezgaha tanıtılması TAKIM SIFIRLAMA olarak bilinir.

CNC Programlama Terminolojisi M: Makinanın muhtelif fonksiyonlarını çalıştırma, yardımcı fonksiyonlar M03 : Torna aynasını saat yönünde döndür. M04 : Torna aynasını saat tersi yönünde döndür. M05 : Torna aynasını durdurma M08 : Soğutma sıvısını aç. M09 : Soğutma sıvısını kapat. M30 : Programı Durdur.

CNC Programlama Terminolojisi N: Satır Sayısı Her blok bir sıra numarasına sahiptir; N0010 G00…. N0020 G01…… N0030 … N0035 … N0………. N…. … N0990 M30 Sıra numarası birden başlayacağı gibi istediğimiz bir yerden de başlayabilir. Artış miktarı tamamen cnc programcısına kalmıştır.

CNC Programlama Terminolojisi G: İşleme metodu tanımlama En temel anlamda en çok dikkatimizi çeken ve programlamaya başlamadan önce belirtmemiz gereken bazı hazırlık amaçlı G kodları ve anlamları aşağıdaki gibidir. G00 Hızlı ilerleme, seri hareket G01 Talaş kaldırarak ilerleme G02 Saat yönünde dairesel hareket G03 Saat tersi yönünde dairesel hareket G33 Diş çekme (Açma) G53 Sıfır Noktası (G53…G59 a kadar) G70 inç, ölçüleri inç olarak tanı. G71 mm, ölçüleri mm olarak tanı. G90 Mutlak koordinat (Absolute) G91 Farksal koordinat (incremental) G94 İlerleme (F) mm/dakika G95 İlerleme (F) mm/devir G96 Devir Sayısı (S) metre/dakika G97 Devir Sayısı (S) devir/dakika

CNC Programlama Terminolojisi F İlerleme, S Devir Sayısı ve V Kesme hızı V : Kesme Hızı, metre/dakika S: Devir Sayısı, devir/dakika D: İş parçası çapı, mm F: İlerleme Miktarı, mm/dakika f : İlerleme, mm/devir Burada V, f değerlerini ile talaş paso kalınlığını, kesici takımı üreten firma işlenecek malzemeye göre liste halinde vermektedir. Yan tarafta BÖHLER firmasının vermiş olduğu örneği görmektesiniz.

CNC Programlama Terminolojisi F İlerleme, S Devir Sayısı ve V Kesme hızı Bu durumda bir örnek verirsek; CNC torna tezgahında yapılması düşünülen pompa kapağı GG30 malzemeden yapılmıştır. İş parçaının alnı ve dış çapı işlenecektir. Dış çapı 70 mm, kesme hızı 250 metre/dakika (V,m/dak) ve ilerleme miktarı da 0.30 mm/devir (f, mm/dev) dir. Bu değerlere göre yapılacak olan CNC programda cnc tezgaha verilmesi gereken uygun devir sayısını (S) ve ilerleme miktarını (F) hesaplayınız. Verilenler: İstenenler: V=250 m/dak S=? dev/dak D=200 mm F=? mm/dak f=0.30 mm/dev

CNC Programlama Terminolojisi F İlerleme, S Devir Sayısı ve V Kesme hızı S=1137 dev/dak F=341 mm/dak bu değerlere BLOK yazarsak; Hatırlatma: G94 İlerleme F: mm/dakika (mm/dak) G95 İlerleme F: mm/devir (mm/dev) G96 Devir Sayısı S: metre/dakika (m/dak) G97 Devir Sayısı S:devir/dakika (dev/dak) N030 G94 G97 F341 S1137

CNC Programlama Terminolojisi N010 G53 X0.0 Z0.0 Sıfır Noktasını X=0 Z=0 olarak belirle N020 G53 Sıfır noktasını aktive et N025 G71 M03 Ölçüleri mm olarak tanı ve torna aynasını saat yönünde çevir N030 G94 G97 F341 S1137 F=341 mm/dak, S=1137 dev/dak olarak ayarla N050 G00 X50 Z100 T.1.1 X=50 ve Z100 pozisyonuna hızlı hareket ve 1.1 nolu takımı getir. N060 G00 X40 M08 X=40 pozisyonuna hızlı hareket ve Soğutma suyunu aç N070 G01 Z50 Z=50 ye kadar talaş kaldırarak ilerle N080 G00 X100 Z100 M05 X=100 ve Z=100 noktasına hızlı git, Aynayı durdur N090 M09 Soğutma suyunu kapat N100 M30 Tezgahı durdur.

CNC Programlama Terminolojisi G00 Hızlı Pozisyon alma, Seri Hareket G00 komutu cnc tezgahının eksenlerini seri hızda hareket ettirerek pozisyon almasını sağlar. CNC torna tezgahlarının kullanım kitapçıklarında X ve Z eksenlerinin mm/dakika cinsinden maksimum ilerleme miktarları verilmiştir. Genel olarak bir X ve bir Z değeriyle birlikte hareketini yapar. N010 G00 X… Z…. G00 komutu talaşlı imalat süresinin kısaltılması açısından avantaj sağlamaktadır. Ancak bazı durumlarda punta yada iş parçasına kesici kalemin çarpmaması için verilen değerlerin ve pozisyonların iyi irdelenmesi gerekmektedir.

CNC Programlama G00 Hızlı Pozisyon alma, Seri Hareket Takım Pozisyonu: P0 -> X69 Z5 MUTLAK N030 G90 N040 G00 X48 Z-26 FARKSAL N030 G91 N040 G00 X-10.5 Z-31

CNC Programlama N020 G01 X… Z… F… G01 Talaş kaldırarak doğrusal ilerleme. G01 komutu X ekseni talaş derinliğinde ve Z ekseni boyunca belirli bir F ilerleme miktarıyla ve parçadan kaldırdığı talaşla birlikte doğrusal ilerlemesini Z ekseni bitiminde tamamlar. Genel olarak formatı aşağıdaki gibidir; N020 G01 X… Z… F… F ilerleme değeri mm/dakika veya devir/dakika cinsinden verilebilir. Bunu ayarlayabilmek için; G94 İlerleme F: mm/dakika G95 İlerleme F: mm/devir Şeklinde bloğa bildirmemiz gerekmektedir. En son yazılan G94 veya G95 yada F değeri değiştirilmediği müddetçe geçerliliğini tüm bloklarda sürdürür.

CNC Programlama G01 Talaş kaldırarak doğrusal ilerleme.

CNC Programlama N050 G02 X… Z… I… K… F… veya N050 G02 X… Z… R… F… G02 Kesme Hızında dairesel hareket ( Saat Yönünde) G02 komutu saat ibresi yönünde dairesel hareket yaparak kesme işlemi yapar. Genel olarak formatı aşağıdaki gibidir; N050 G02 X… Z… I… K… F… veya N050 G02 X… Z… R… F… Burada; X ve Y değeri dairesel hareketin bitiş noktasının mutlak veya farksal koordinat değerlerini. I: Dairesel hareketin başlangıç noktasının dairesel hareketin merkezine X ekseni yönündeki mesafesi. K:Dairesel hareketin başlangıç noktasının dairesel hareketin merkezine Z ekseni yönündeki mesafesi. R: Dairesel hareketin yarıçap değeri. F: İlerleme miktarı

CNC Programlama G02 Kesme Hızında dairesel hareket ( Saat Yönünde) I, K ? Dairesel hareketin başladığı noktadaki koordinatın daire merkezine (P0) uzaklıkları; X eksenine paralel olan mesafe I, Z eksenine paralel olan mesafe K ve dairesel hareketin bittiği nokta X,Z (P2) olmak üzere aşağıdaki gibi tanımlanır. I ve K değerleri hesaplandıktan sonra P1 noktasına X-Z lokal eksen takımı yerleştirilir ve buna göre – yada + değeri oluşturulur.

CNC Programlama N050 G03 X… Z… I… K… F… veya N050 G03 X… Z… R… F… G03 Kesme Hızında dairesel hareket ( Saat Yönünün Tersinde) G03 komutu saat ibresi tersi yönünde dairesel hareket yaparak kesme işlemi yapar. Genel olarak formatı aşağıdaki gibidir; N050 G03 X… Z… I… K… F… veya N050 G03 X… Z… R… F… Burada; X ve Y değeri dairesel hareketin bitiş noktasının mutlak veya farksal koordinat değerlerini. I: Dairesel hareketin başlangıç noktasının dairesel hareketin merkezine X ekseni yönündeki mesafesi. K:Dairesel hareketin başlangıç noktasının dairesel hareketin merkezine Z ekseni yönündeki mesafesi. R: Dairesel hareketin yarıçap değeri. F: İlerleme miktarı (Tercihli)

CNC Programlama G03 Kesme Hızında dairesel hareket ( Saat Yönünün Tersinde) I, K ? Dairesel hareketin başladığı noktadaki koordinatın daire merkezine (P0) uzaklıkları; X eksenine paralel olan mesafe I, Z eksenine paralel olan mesafe K ve dairesel hareketin bittiği nokta X,Z (P2) olmak üzere aşağıdaki gibi tanımlanır. I ve K değerleri hesaplandıktan sonra P1 noktasına X-Z lokal eksen takımı yerleştirilir ve buna göre – yada + değeri oluşturulur.

G02 Saat Yönü G03 Saat Yönü Tersi CNC Programlama G02 ve G03 için I ve K değerlerinin tayini. G02 Saat Yönü G03 Saat Yönü Tersi

CNC Programlama G02 ve G03 I, K Değerleri (drs_ornek_01) N0010 G53 X0 Z0 N0020 G53 N0030 G95 F0.04 S1000 T1.1 M4 N0040 G00 X55.15 Z95 A-B N0050 G03 X70.15 Z87.5 I0 K-7.5 N0060 G01 Z71.14 C-D N0070 G02 X100.15 Z56.14 I15 K0 N0080 G01 Z45.15 N0090 G01 X105.5 N0100 G01 Z35.15 G-H N0110 G02 X125.15 Z26.61 I17.32 K10 H-N N0120 G03 X150 Z18.09 I-7.26 K-23.92 N0200 G00 X160 Z100 T4.4 N0210 G00 X45 Z95 P-S N0220 G03 X25 Z85 I-10 K0 N0230 G01 Z80 U-V N0240 G02 X10 Z72.5 I0 K-7.5 N0250 G00 X9 N0260 G00 Z100 N0270 G00 X160 Z100 N0060 M30 NOT: CNC, son paso değerleridir. G02 ve G03 I, K Değerleri (drs_ornek_01)

CNC Programlama G02 ve G03 I, K Değerleri (drs_ornek_01) N0010 G53 X0 Z0 N0020 G53 N0025 G71 G90 G97 N0030 G95 F0.04 S1000 T1.1 M4 N0040 G00 X145.00 Z95.00 N0050 G01 Z20.84 N0060 G00 X145.00 Z96.00 N0070 G00 X140.00 Z95.00 N0080 G01 Z22.92 N0090 G00 X140.00 Z96.00 N0100 G00 X135.00 Z95.00 N0110 G01 Z24.51 N0120 G00 X135.00 Z96.00 N0130 G00 X130.00 Z95.00 N0140 G01 Z25.73 N0150 G00 X130.00 Z96.00 N0160 G00 X125.00 Z95.00 N0170 G01 Z26.64 N0180 G00 X125.00 Z96.00 N0190 G00 X120.00 Z95.00 N0200 G01 Z27.87 N0210 G00 X120.00 Z96.00 N0220 G00 X115.00 Z95.00 N0230 G01 Z29.60 N0240 G00 X115.00 Z96.00 N0250 G00 X110.00 Z95.00 N0260 G01 Z32.00 N0270 G00 X110.00 Z96.00 N0280 G00 X105.00 Z95.00 N0290 G01 Z45.15 N0300 G00 X105.00 Z96.00 N0310 G00 X100.00 Z95.00 N0320 G01 Z56.14 N0330 G00 X100.00 Z96.00 N0340 G00 X95.00 Z95.00 N0350 G01 Z56.36 N0360 G00 X95.00 Z96.00 N0370 G00 X90.00 Z95.00 N0380 G01 Z57.03 N0390 G00 X90.00 Z96.00 N0400 G00 X85.00 Z95.00 N0410 G01 Z58.20 N0420 G00 X85.00 Z96.00 N0430 G00 X80.00 Z95.00 N0440 G01 Z60.03 N0450 G00 X80.00 Z96.00 N0460 G00 X75.00 Z95.00 N0470 G01 Z62.96 N0480 G00 X75.00 Z96.00 N0490 G00 X70.00 Z95.00 N0500 G01 Z88.56 N0510 G00 X70.00 Z96.00 N0520 G00 X65.00 Z95.00 N0530 G01 Z93.15 N0540 G00 X65.00 Z96.00 N0550 G00 X60.00 Z95.00 N0560 G01 Z94.60 N0570 G00 X100.00 Z100 N0580 G00 X15.00 Z95.00 T12.12 N0590 G01 Z78.09 N0600 G00 X14.00 Z96.00 N0610 G00 X20.00 Z95.00 N0620 G01 Z79.57 N0630 G00 X19.00 Z96.00 N0640 G00 X25.00 Z95.00 N0650 G01 Z85.00 N0660 G00 X24.00 Z96.00 N0670 G00 X30.00 Z95.00 N0680 G01 Z85.32 N0690 G00 X29.00 Z96.00 N0700 G00 X35.00 Z95.00 N0710 G01 Z86.34 N0720 G00 X34.00 Z96.00 N0730 G00 X40.00 Z95.00 N0740 G01 Z88.38 N0750 G00 X15.00 Z95.00 N0760 G00 Z100.00 N0770 G00 X100.00 N0040 G00 X55.15 Z95 T3.3 N0050 G03 X70.15 Z87.5 I0 K-7.5 N0060 G01 Z71.14 N0070 G02 X100.15 Z56.14 I15 K0 N0080 G01 Z45.15 N0090 G01 X105.5 N0100 G01 Z35.15 N0110 G02 X125.15 Z26.61 I17.32 K10 N0120 G03 X150 Z18.09 I-7.26 K-23.92 N0200 G00 X160 Z100 T4.4 N0210 G00 X45 Z95 N0220 G03 X25 Z85 I-10 K0 N0230 G01 Z80 N0240 G02 X10 Z72.5 I0 K-7.5 N0250 G00 X9 N0260 G00 Z100 N0270 G00 X160 Z100 N0780 M30 G00 Hızlı ilerleme, seri hareket G01 Talaş kaldırarak ilerleme G02 Saat yönünde dairesel hareket G03 Saat tersi yönünde dairesel hareket G53 Sıfır Noktası (G53…G59 a kadar) G71 mm, ölçüleri mm olarak tanı. G90 Mutlak koordinat (Absolute) G95 İlerleme (F) mm/devir G97 Devir Sayısı (S) devir/dakika G02 ve G03 I, K Değerleri (drs_ornek_01)

CNC Programlama G02 Örnek 1. ALTERNATİF (drs_ornek_02_1) N010 G54 X0 Z0 N020 G54 N030 G95 F0.04 S1000 T3.3 M4 N040 G00 X25 Z25 N050 G02 X23.84 Z20.00 I21.42 K-5.00 N060 G02 X25.00 Z15.00 I22.0 K0.00 N060 M30 2. ALTERNATİF (drs_ornek_02_2) N010 G54 X0 Z0 N020 G54 N030 G95 F0.04 S1000 T3.3 M4 N040 G00 X25 Z25 N060 G02 X25.00 Z15.00 I21.42 K-5.00 N060 M30 3. ALTERNATİF (drs_ornek_02_3) N010 G54 X0 Z0 N020 G54 N030 G95 F0.04 S1000 T3.3 M4 N040 G00 X25 Z25 N060 G02 X25.00 Z15.00 R22 N060 M30

CNC Programlama N060 G33 Z.. K.. N050 G00 X22.7 N060 G33 Z30 K1 G33 Diş açma G33 diş açma komutu ile değişik ölçülerde mil üzerine vida dişi açılabilmektedir. Genel formatı aşağıdaki gibidir; N060 G33 Z.. K.. Burada; Z : Dişin boyu K : Dişim adımı M24x1 ince diş için oluşturulması gereken nihai durum aşağıdaki gibidir: Diş Üstü Çapı : 24 mm (X tayin eder) Diş Dibi çapı : 22.773 mm (X tayin eder) Diş Derinliği : 0.613 mm (X tayin eder) Diş Boyu : 30 mm (Z tayin eder) N050 G00 X22.7 N060 G33 Z30 K1

CNC Programlama G33 Diş açma drs_ornek_03_1 N010 G54 X0 Z0 N020 G54 N030 G95 G90 G71 F0.04 S1000 T1.1 M4 N040 G00 X24 Z50 N050 G01 Z30 N060 G00 X32 Z55 T7.7 N070 G00 X24 Z30 N080 G01 X20 N090 G00 X32 N100 G00 X32 Z55 T6.6 N110 G00 X23 Z50 N120 G33 Z31.5 K1 N110 G00 X25 N120 G00 Z50 N130 G00 X22.7 N140 G33 Z31.5 K1 N150 G00 X35 N160 G00 Z55 T1.1 N900 M30

CNC Programlama Konik İşleme drs_ornek_04_1 (Mutlak) N010 G54 X0 Z0 N030 G95 G90 G71 F0.04 S1000 T1.1 M4 N040 G00 X70 Z80 N050 G01 Z32.24 N060 G00 X71 Z80 N070 G00 X60 N080 G01 Z42.24 N090 G00 X61 Z80 N100 G00 X50 N110 G01 Z52.24 N120 G00 X51 Z80 N130 G00 X42 N140 G01 Z60.24 N150 G00 X100 Z100 T2.2 N160 G00 X40 Z80 N170 G01 Z60 N180 X80 Z20 N190 G00 X100 Z100 N900 M30 Konik İşleme

CNC Programlama Konik İşleme drs_ornek_04_2 (Farksal) N010 G54 X0 Z0 N030 G95 G91 G71 F0.04 S1000 T1.1 M4 N040 G00 X70 Z80 N050 G01 Z-47.76 N060 G00 X1 Z48 N070 G00 X-11 N080 G01 Z-37.76 N090 G00 X1 Z38 N100 G00 X-11 N110 G01 Z-27.76 N120 G00 X1 Z28 N130 G00 X-9 N140 G01 Z-19.76 N150 G00 X1 Z20 T2.2 N160 G00 X-3 N170 G01 Z-20 N180 X40 Z-40 N190 G00 X80 Z100 N900 M30 Konik İşleme

CNC FREZE

CNC Frezenin Ana Parçaları

CNC Frezenin Ana Parçaları

CNC Frezenin Eksenleri 3 eksenli enine ve boyuna ve aşağı yukarı harekete sahiptir. CNC freze tezgahının magazini X, Y ve Z yönünde hareket eder. X hareketi; sağa artı, sola eksi, Y hareketi; İleri artı, geri eksi, Z hareketi; yukarı artı, aşağı eksi değerlerini alırlar. X, Y, Z Eksenlerinin Gösterilişi

Sıfır Noktası CNC Freze tezgahında program yazılımı hazırlığı; kesici takımın merkez noktasının bulunduğu yerden başlayarak gitmesi istenen tüm noktaların koordinatlarının tanımlanması ile yapılır. Koordinat tanımlayabilmek için önce referans oluşturacak koordinat eksen takımı ve buna ait ORİGİN veya SIFIR noktasının bilinmesi gerekmektedir. CNC fREZELERDE en temel anlamda X, y ve Z ekseni mevcuttur. Burada X ekseni iş tablasının boyunu, Y ekseni iş tablasının enini, Z ekseni ise iş tablasına bağlanan iş parçasının yükseklik değerini belirtir. Makine sıfır noktası genelde; iş parçası üzerinde ve/veya iş tablası üzerinde veya relatif olarak kesici başlık ile iş tablası arasında verilebilir. Biz sıfır noktamızı iş parçası üzerinde belirteceğiz.

G Kodları G00 Hızlı ilerleme, seri hareket G01 Talaş kaldırarak ilerleme G02 Saat yönünde dairesel hareket G03 Saat tersi yönünde dairesel hareket G17 X-Y Düzlemi Seçimi G18 X-Z Düzlemi Seçimi G19 Y-Z Düzlemi Seçimi G40 Takım yarıçap telafisi iptali G41 Takım yarıçap telefisi sola hareket G42 Takım yarıçap telefisi sağa hareket G53 Sıfır Noktası (G53…G59 a kadar) G70 inç, ölçüleri inç olarak tanı. G71 mm, ölçüleri mm olarak tanı. G90 Mutlak koordinat (Absolute) G91 Farksal koordinat (incremental) G94 İlerleme Hızı, (F) mm/dakika G95 İlerleme Hızı, (F) mm/devir G96 Devir Sayısı, (S) metre/dakika G97 Devir Sayısı, (S) devir/dakika

M Kodları M03 İş milini saat yönünde döndür. M04 İş milini saat tersi yönünde döndür. M05 İş milini durdurma M06 Takım değiştirme M08 Soğutma sıvısını aç. M09 Soğutma sıvısını kapat. M30 Program Sonu.

CNC Programlama Terminolojisi F İlerleme, S Devir Sayısı ve V Kesme hızı V : Kesme Hızı, metre/dakika S: Devir Sayısı, devir/dakika D: Kesici Takım çapı, mm F: İlerleme Miktarı, mm/dakika f : İlerleme hızı, mm/devir veya mm/diş z: kesici takım üzerinde bulunan kesici adedi.

Örnek: CNC Freze tezgahında sert maden uçlu kesici ile ……… Örnek: CNC Freze tezgahında sert maden uçlu kesici ile ……….… malzeme işlenecektir. 40 mm çaplı ve 8 adet kesici uca sahip bir freze çakısının kesme hızı 170 m/dak olarak verilmektedir. Freze çakısının en iyi çalışma şartına göre 0.04 mm/diş olarak ilerleme miktarı belirlenmiştir. Freze çakısına verilecek devir sayısını ve freze tablasına verilecek ilerleme miktarını ve hesaplayınız? V=170 m/dak S=? D=40 mm Devir Sayısının bulunması; S=1000 x 170 / 3.14 x 40 S=1353.5 dev/dak (G97) İlerleme Hızının Bulunması; F=? f=0,04 mm/diş F=0,04 x 8 x 1353,5 S=1353.5 dev/dak (G97) F=433.1 mm/dak (G94) Z=8 Adet kesici uç

N0010 G53 X-100 Y-100 Z-102 N0020 G53 N0030 T1.1 N0040 M06 N0050 G71 G90 N0060 G94 G97 F144 S1300 M08 N0070 G00 X-30 Y0 Z10 N0090 G01 Z-10 N0100 G01 X0 N0110 G02 X20 Y20 I20 J0 N0120 G01 Y0 N0130 G03 X0 Y-20 I0 J-20 N0140 G01 X-30 Y0 N0150 M30

N010 G53 X-100 Y-100 Z-102 N020 G53 N030 T1.1 N040 G97 G94 M06 N050 G00 G90 X25 Y0 Z10 N055 F144 S1300 N060 G01 Z-10 N070 G02 X25 Y0 I-25 J0 N060 M30

N0090 G01 Y-50 N0100 X65 N0110 Y-45 N0120 X0 N0130 Y-40 N0140 X65 N0150 Y-35 N0160 X0 N0170 Y-30 N0180 X65 N0190 Y-25 N0200 X0 N0210 Y-20 N0220 X65 N0230 Y-15 N0240 X0 N0250 Y-10 N0260 X65 N0270 Y-5 N0280 X10 N0290 Y0 N0300 X65 N0310 Y5 N0320 X25 N0330 Y10 N0340 X65 N0350 Y15 N0360 X35 N0370 Y20 N0380 X65 N0390 Y25 N0400 X50 N0410 Y30 N0420 X65 N0430 G00 X70 Y55 N0440 M30 N0010 G53 X-110 Y-100 Z-102 N0020 G53 N0030 T1.1 N0040 M06 N0050 G00 G90 X67 Y44 Z-5 N0060 F150 S1500 N0070 G01 X3.59 Y-3.56 N0080 G03 X4 Y-57 I36.41 J-26.44