KİŞİLERARASI İLETİŞİM Yrd. Doç. Dr. Doğan AYDOĞAN

Güvengenlik Çekingen Güvengen Saldırgan Sağlıklı ilişkiler sosyal beceriler gerektirir. Bunlar : İlişkiyi başlatma ve sürdürme becerileri Grupla bir iş yürütme becerileri Duygulara yönelik beceriler ( Kendi duygularını anlama ve ifade edebilme) Saldırgan davranışlarla başa çıkma becerileri ( İzin isteme, reddetme, hayır demek) Stres durumlarıyla başa çıkma becerileri Plan yapma ve problem çözme becerileri Çekingen Güvengen Saldırgan

Güvengenlik nedir? Başkalarını küçük görmeden, onların haklarını yadsımadan bireylerin kendi haklarını ve duygularını koruyabilmeleri, ifade edebilmeleridir. İlişkilerde karşılıklı saygıyı ve değeri eşit gören ilişki biçimidir. İki tür saygı barındırır. Kendi hak, duygu ve düşüncelerine saygı Karşıdakinin hak, duygu ve düşüncelerine saygı Karşımızdaki daha güçlü, daha yaşlı diye gösterdiğimiz saygı gerçek bir saygı değildir, güvengenlik tanımına değil itaat kapsamına girer.

Güvengenlik, Boyun Eğme ve Saldırganlık Kişiler arası ilişkiler iki kategoriye indirgenebilir Doğrudan ve dolaylı ifade Zorlayıcı ve zorlayıcı olmayan ifade Doğrudan İfade Saldırganlık Güvengenlik Pasif Saldırganlık Boyun Eğme Zorlayıcı İfade Zorlayıcı olmayan İfade Dolaylı İfade

Saldırganlık Boyun Eğicilik Karşısındaki insanın duygu ve düşüncelerini önemsemeyen, tehditkar tavırlarını sözlü veya sözlü olmayan yollarla belli eden kişilerdir. İlişkileri şiddete dönüştürmeye eğilimlidirler. İlişki türleri kazan – kaybet şeklindedir. Boyun Eğicilik Çatışmadan kaçınma eğilimindedirler. Ürkek ve yumuşak ses tonu, kararsız cümleler ve vücut dili, sık özür dileme Kendini ifade etmede isteksizlik Diğer insanlarda güven uyandırmazlar Kaybet – Kazan ilişkisi kurarlar.

Güvengen Davranış Açık ve Net İfade, kesin ve akıcı konuşma, çabuk ve spontane cevaplar. Saygısız olmayan rahat bir vücut duruşu, aşırıya kaçmayan dik duruş ve göz teması İlişkilerinde kontrollü ve güven vericidirler. Diğer bireylere güç, statü, güzellik v.b. Nedenlerle değil «insan» olarak saygı gösterirler. Kazan – kazan ilişkisini benimserler.

Güvengen Davranışların Sınıflandırılması Reddetmeye Dayalı Güvengenlik; Kişinin kendi duygu, düşünce ve haklarına uymayan ifade ve davranışları reddetmesidir. Övmeye Dayalı Güvengenlik; Samimi ve sıcak bir biçimde karşıdaki duygu veya düşünceyi övebilme, destekleyebilme kabiliyeti. İstekte Bulunmaya Dayalı Güvengenlik; Kişinin arzu ve ihtiyaçlarını giderecek şeyi ifade edebilmesidir. Bu davranış modelinin ortak özellikleri; Duygu ve düşüncelerini dürüst ve mümkün olduğunca açık olarak ifade edilmesini içeren kişilerarası bir davranıştır. Sosyal açıdan uygun bir davranıştır. Diğerlerinin duygu ve mutluluğuna önem verir.

Güvengen Davranışların Sınıflandırılması Düşük Güvengenlik Temel Güvengenlik; duygu, düşünce ya da isteklerin açık ifadesi Tepkisel Güvengenlik; Diğer kişinin gereksinimlerini önceleyen, onu anlamaya çalışan ifade Empatik Güvengenlik; Karşıdakinin isteklerini anlayan bunu kendi durumuyla eşleştiren güvengenlik «bu bisikleti istediğini biliyorum ama bu ay almamız imkansız» Düşük güvengen davranış modeli işe yaramadığında Yüksek Güvengenlik Sonucu vurgulayan güvengenlik; Karşıdaki kişiye davranışlarını değiştirmezse ne olacağını hatırlatmak. Tehdit değil ama yakın. Tutarsızlığa dayanan güvengenlik; Önceden anlaşıldığı varsayılan ancak uzlaşmazlığa varan durumda, çözüm önerinizin sunulmasıdır. Olumsuz duygulara yönelik güvengenlik Karşınızdaki kişinin davranışlarının açık ve net ifadesi Bu davranışların size olan etkisinin ifadesi Neler hissettiğinizin ifadesi Ne istediğinizin neyi tercih ettiğinizin ifadesi

Güvengen Olmanın Önündeki Engeller Yetiştirilme tarzımız diğerlerine kendimizi ifade etmeyi, kendimizde bu hakkı görmeyi veya farklılıklara saygıyla ve sevgiyle yaklaşmayı engelleyebilir… Biz yorgunken dışarı çıkmak isteyen arkadaşımızı kırılacağı gerekçesiyle reddetmemek – Boyun eğici davranış Duygusal ilişkide bizim aleyhimize durumların gelişmesine yol açan kişiyi kırılır, kızar, gider korkusuyla kabullenmek – boyun eğicilik BEN Ne İSTİYORUM? SALDIRGAN Davranış O NE İSTİYOR? Boyun Eğici Davranış DOĞRU VE GÜZEL OLAN NE; GÜVENGEN DAVRANIŞ

Değerlendirme Güvengen davranışın kültürel boyutları vardır. Bazı kültürlerde güvengenlik, ukala olmak, şımarıklık ve farklı anlamlara gelebilir. Güvengen davranışın cinsiyet kalıpları vardır, bir kadının güvengen tavrı toplumu rahatsız edebilir Kadınların farklı direnme metodları vardır, ( Eşkıya – Keje Örneği) Güvengen davranış tehdit olarak algılanmamalıdır.