EĞİTİM / ÖĞRETİM DURUMLARI (ÖĞRETME- ÖĞRENME YAŞANTILARI)

Hedeflere ulaşmada kullanılacak strateji, yöntem ve teknikleri, ders içi ve ders dışı etkinlikleri, kullanılacak araç ve gereçleri içerir. PG çalışmalarının SÜREÇ boyutudur.

Öğrenciler açısından: ÖĞRENME YAŞANTILARI DÜZENEĞİ 1. Giriş/ Hazırlık etkinlikleri 2. Geliştirme etkinlikleri 3. Sonuç etkinlikleri Öğretmenler açısından: ÖĞRETME YAŞANTILARI DÜZENEĞİ

Bu nedenle EĞİTİM DURUMLARININ düzenlenmesi öğrenciye ve öğretmene dönük olmak üzere İKİ BOYUTTA incelenebilir. Öğrencinin programın merkezinde olacağı ve HEDEFLERLE tutarlı öğretme etkinliklerinin neler olması gerektiği iyi düşünülmelidir. Buna uygun öğrenme etkinliklerine yer verilmelidir.

TEMEL KAVRAMLAR 1. Öğretme 2. Öğrenme Öğrenmenin bireye dönük olduğu, kişinin ancak kendisinin öğrenmesi söz konusu olduğu unutulmamalıdır. Öğretmenin görevinin ise bu öğrenmeleri kılavuzlama, yol gösterme, çevre koşullarını düzenleme olduğu unutulmamalıdır.

3. Strateji Öğretim Stratejisi Öğrenme Stratejisi

EĞİTİM DURUMUNUN ÖZELLİKLERİ 1)Hedefe görelik 2)Öğrenene görelik 3) Ekonomiklik Yaşantı, araç-gereç ve zaman açısından ucuza mal edilmelidir. Öğrenme yaşantısı birden fazla davranışı gerçekleştirmelidir. Ayrıca istenmeyen sonuçlar ortaya çıkarmamalıdır. Diğer yaşantılarla tutarlılık sağlamalıdır. Diğer yaşantılarla kaynaşıklık sağlanmalıdır. (ss165-166, Demirel; Ders Notları, s.498)

4) Kaynaşıklık: Eğitim durumları TUTARLI ve KAYNAŞIK olmalıdır. Öğrenme davranışı tek bir öğrenme yaşantısı ile ve kısa sürede sağlanamaz. Birçok öğrenme yaşantısının birbiriyle pekiştirilerek örgütlenmesi gerekir. Eğitim durumları arasında dikey ve yatay boyutta ilişkiler kurulması gerekir. Nedir bunlar?

Dikey ilişki/ boyut: SÜREKLİLİK Yatay ilişki/boyut: KAYNAŞIKLIK (yaşantıların uyumluluğu ve bütünlüğü) (Ders notları, s.498) Düzenlenecek olan eğitim yaşantıları bir davranışın tekrar yapılmasını sağlayacak TEKRARLILIK daha önce öğrenilenleri geliştirici AŞAMALILIK bunları destekleyici DAYANIKLILIK / DAYANIŞMA özelliklerine sahip olmalıdır.

ETKİLİ ÖĞRENMENİN GENEL İLKELERİ 1. Güdülenme İçsel güdülenme Dışsal güdülenme 2. Dikkat 3. İlişki kurma 4. Aktif katılım

5. Pekiştirme Pekiştireçlerin öğrenciye uygunluğu Pekiştireçlerin sıklığı Maddi/ manevi pekiştireçler Dış ve iç kaynaklı pekiştireçler

6. Dönüt-düzeltme 7. Kalıcılığı sağlama ve transferi gerçekleştirme Kalıcılığı sağlama, HATIRLAMAYI gerçekleştirmektir. Transfer ise, öğrenilen BİLGİ,BECERİ ve TUTUMLARIN başka bir konuda derste, günlük yaşamda kullanılması anlamına gelir.

Kalıcılığın sağlanması ve Transferin gerçekleştirilmesi için şunlara dikkat edilmelidir: 1. Ek alıştırmalar ve uygulamalar 2. Dersler arasında ayırım gözetmemek 3. Dersin konuları arasında BENZERLİKLERDEN yararlanma 4. Öğretimin çocuğun zihin düzeyine uygun olması 5. Konuların yaşam ile ilişkilendirilmesi

Öğrenme Yaşantısının iki Boyutu 1) Öğrencinin kendi iç koşulları 2) Öğrencinin etkileşeceği dış koşullar Dış koşullar iç koşullar gözetilerek düzenlenmelidir? Neden? Çevreyle ETKİLEŞİM nedir? Gagne İÇ ve DIŞ koşulları şöyle sıralamıştır:

İÇ KOŞULLAR (ÖĞRENCİ) DIŞ KOŞULLAR (ÇEVRE) Öğrencinin genel sağlık durumu Öğretmen Ön bilgi ve becerileri Diğer öğrenciler Zeka seviyesi Kitaplar, dergiler, materyal Dil becerisi Araç ve gereçler İlgi Öğretim yöntemleri Tutum Pekiştireçler Alışkanlık Geribildirim Kendine güven ve benlik tasarımı

ETKİLİ ÖĞRETİMİN GENEL İLKELERİ Dikkat çekme ve güdüleme Amaçlardan haberdar etmek Ön bilgilerin uyarılması Öğretim strateji, yöntem ve tekniklerinin etkili kullanılması Uygulama yapma Dönüt Başarının değerlendirilmesi

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ (ÖS) Öğrenme amaçlarını gerçekleştirmek için öğrencilere yardım etmeyi amaçlayan bir yöntemdir. Öğretmen, dersin amacını gerçekleştirecek en uygun ÖS’ini seçmelidir. ÖS’leri farklı sınıflamalar/ gruplar halinde sunulmaktadır. Bazı ÖS’leri birleştirilerek de kullanılabilir.

I. GRUP: Öğretmen merkezliden öğrenci merkezliye: 1. Doğrudan öğretim yaklaşımları 2. Tümevarımsal öğretim yaklaşımları 3. Sosyal öğretim yaklaşımları 4. Bağımsız öğretim yaklaşımları

II. GRUP 1. Sunuş yolu 2. Buluş yolu 3. Araştırma-inceleme yolu (Bu konu ayrıca strateji, yöntem ve teknik başlığı altında incelenecektir.)

ÖD (Öğretim Durumları): Öğretmenin DERSİ PLANLAMASI, öğretimin gerçekleşmesi için ÖĞRENCİLERİ YÖNLENDİRMESİ ve REHBERLİK ETMESİ ETKİNLİKLERİ olarak açıklanabilir. ÖĞRENME öğrencinin ÖĞRETME öğretmenin yapacağı etkinliklerdir. Eğitim/öğretme durumlarında bu nedenle İÇ ve DIŞ KOŞULLAR önemlidir.

Öğrenme yaşantılarının PLANLANMASINDA ve UYGULANMASINDA öğretmene düşen görevler: PLANLAMADA Öğretim planını yapma Öğrenme yaşantılarını düzenleme Fiziki çevreyi düzenleme İçeriği, öğretimin hedeflerine ve öğrencilerin ilgi düzeylerine göre düzenleme Öğretme-öğrenme, strateji, yöntem-teknikleri seçme Ders araç-gereçlerini sağlama Süreyi düzenleme

UYGULAMA: Öğretmenin dersi nasıl işleyeceği ile ilgilidir ki bu da üç AŞAMADA incelenir: (Doğanay, s.135-137)

GİRİŞ ETKİNLİKLERİ: Hedeften haberdar edilmek, dersin sonunda hangi davranış, beceri ve özellikleri kazanacağını bilmek, konunun adını, alt başlıklarını bilmek ve o derse/üniteye hazır hale gelmek. Bunlar şöyledir:

Öğrencilerin dikkatini çekme Öğrencileri öğrenmeye hazırlama(güdüleme) Hedeften haberdar etme Önkoşul bilgileri hatırlatma Gözden geçirme

GELİŞTİRME ETKİNLİKLERİ: Konunun öğrenilmesi ile ilgili düzenlenen etkinlikler ve çalışmalar yapmak, düşünmek, sorgulamak, neden sonuç ilişkileri kurmak gibi. Bunlar şöyledir:

Çeşitli strateji, yöntem ve teknikler kullanarak dersi sunma Soru-cevap etkinliğinden yararlanma Örnekler verme Öğrencilerin derse katılımını sağlama

Pekiştireç verme İpuçlarından yararlanma Dönüt-düzeltme etkinliğinden yararlanma Araç- gereç ve materyal kullanma

SONUÇ ETKİNLİKLERİ: Ünite bittikten sonra planlanan etkinlikler, ödevler, araştırmalar, projeler, özetler, üretme türü etkinlikler. Bunlar şöyledir:

Özet ve tekrar Değerlendirme soruları Bir sonraki konunun açıklanması

ETKİLİ ÖĞRETİMİN GENEL İLKELERİ Dikkat çekme Amaçları söyleme Ön bilgileri hatırlatma Öğretim strateji, yöntem ve teknikleri etkili kullanma Uygulama yapma Dönüt- düzeltme yapma Başarının değerlendirilmesi (ss.133-137, Doğanay) ETKİLİ ÖĞRENMENİN GENEL İLKELERİ Güdülenme Dikkati verme, odaklanma İlişki kurma Derse aktif katılım Pekiştirme Dönüt-düzeltme Kalıcılığı sağlama ve transferi gerçekleştirme (ss.131-135, Doğanay)

ÖĞRENME STRATEJİLERİ ÖS’leri , öğrencinin öğrenme sırasında kullandığı ve kodlama sürecini etkileme amacında olan davranış ve düşünceleridir. ÖS’lerinin AMACI, öğrencinin duyuşsal durumunu etkilemek ve onun yeni bilgiyi seçmesini, edinmesini ve örgütlemesini kolaylaştırmaktır.

ÖS’leri eğitimciler tarafından farklı biçimlerde sınıflandırılmaktadır. Örn. GAGNE bunları beş grupta inceler: 1. Dikkat str. 2. Tekrar str. 3. Kodlamayı artıran str. 4. Geri getirmeyi kolaylaştıran str. 5. Yürütücü biliş str.( meta biliş/biliş ötesi/ biliş bilgisi/ bilişsel farkındalık gibi)

Bilişsel Psikoloji’de ÖS’leri ise iki grupta incelenir: 1. Biliş yönlendirici str.: Bilgiyi planlama, izleme ve değerlendirme 2. Bilişsel str.: Bilgiyi anlamlandırmaya yardımcı olan TEKRAR, ANLANLANDIRMA, ve ÖRGÜTLEME olarak kendi içinde üçe ayrılır.

O’Malley ve Chamot ise ÖS’lerini üç grupta inceler: 1. Yürütücü biliş 2. Bilişsel str. 3.Sosyo-duyuşsal str. (Doğanay, s. 145)

Padron ve Waxman ÖS’lerini OLUMLU ve OLUMSUZ ÖS olarak iki gruba ayırarak incelerler. 1. Olumlu str.: Özetleme Altını çizme Kendi kendine soru sorma Not alma İmajlar oluşturma

2. Olumsuz str.: Konu hakkında düşünme Her sözcüğü yazma Detaylı olmadan bölümleri inceleme Hızlı okuma Her sözcüğü sürekli tekrar etme Ana fikri söyleme

Weinstein ve Mayer’in sınıflaması ise en yaygın olarak kullanılanıdır Weinstein ve Mayer’in sınıflaması ise en yaygın olarak kullanılanıdır. Bu araştırmacılar ÖS’lerini ; KARMAŞIK BASİT olmak üzere iki boyutta ele alırlar. Bunlar şöyledir:

Temel öğrenme tekrar str. Karmaşık öğrenme tekrar str. Temel anlamlandırma str. Karmaşık anlamlandırma str. Temel örgütleme str. Karmaşık örğütleme str. Kavramayı izleme str. Duyuşsal str.

Bir derste yer alan ÖĞRENME/ÖĞRETME ETKİNLİKLERİ bir sıra ve düzene sokulurken ÜÇ TEMEL ÖLÇÜT kullanılır. Bunlar: Süreklilik, aşamalılık ve kaynaşıklıktır.

1. SÜREKLİLİK: Öğrenme konusu olan BİLGİ ve BECERİNİN ardışık eğitim durumları içerisinde tekrarlanmasıdır. Ünite kendi içindeki ardışıklık ilişkisine göre tekrar tekrar verilmek üzere karmaşıklık, soyutluk ve öğrenilebilirlik açısından yıllara yayılır. Sarmal program desenlemelerinde kullanılır

2. AŞAMALILIK: Öğretme-öğrenme ETKİNLİKLERİ öğrenciye kazandırılacak bilgi ve yeterliğin ARDIŞIKLIK ve ÖN KOŞUL ilkelerine göre düzenlenmesidir. Buna göre konular ve etkinlikler bilinenden bilinmeyene, kolaydan zora doğru düzenlenir. Doğrusal program desenlemelerinde kullanılır.

3. KAYNAŞIKLIK: Öğrenciye kazandırılacak BİLGİ ve YETERLİK değişik derslerdeki öğrenme-öğretme etkinlikleri ile ilişkilendirilmeli ve birbirini desteklemelidir.

TAM ÖĞRENME ???? (MASTERY LEARNING)