+ = Çözelti Çözücü ve çözünenden oluşmuş homojen karışımlardır. Genellikle miktarı çok olan çözücü, az olan çözünendir. .Çözeltiler homojendir. .Çözünme; -atomlar halinde olabilir -iyonlara ayrışarak olabilir -moleküllere ayrışarak olabilir. çözücü + çözünen = çözelti + = çözelti çözücü çözünen
+ = Çözünürlük Bir çözücünün çözebileceği madde miktarını ifade eder. .çözünenin veya çözeltinin miktarının değişmesi çözünürlüğü değiştirmez.Yani çözebileceği oran sabittir. 25°C de 100 g çözücüde 36 g madde çözülebiliyor. Çözünürlük; 36 g/100cm3 çözücü + = 100 cm3 çözücü 36 g çözünen 136 g çözelti .çözücü çözebileceği kadar çözmüşse doymuş .çözebileceğinden az çözmüşse doymamış .çözebileceğinden çok çözmüşse aşırı doymuş olur (aşırı doymuş sıcaklıkla yapılabilir)
Seyreltik ve derişik çözelti: -Alaşım tanımı. -Seyreltik çözelti, derişik çözelti -Çözünürlük sorusunun çözümü. -NOT: Çözünürlük belli sıcaklık ve basınçta verilir. Seyreltik ve derişik çözelti: Doymamış bir çözeltinin çözünen miktarı fazla olan derişik, az olan seyreltik olur. (not: derişik/seyreltik aynı çözelti için söylenebilir)
Soru: 30 °C de 200 g suda en çok kaç gram KClO3 çözünür Soru: 30 °C de 200 g suda en çok kaç gram KClO3 çözünür? (30 °C de KClO3 çözünürlüğü 10 gr/ 100 gr su ) Soru: 40 °C de 24 g KNO3 çözmek için kaç gram su gerekir? (40 °C de KNO3 çözünürlüğü 60 gr/ 100 gr su ) Soru: 60 °C de 300 g suda kaç gram MgCl2 çözünür(60 °C de MgCl2 çözünürlüğü 61 gr/ 100 gr su )
çözünürlük sıcaklık Grafik için kitap 267.syf
Çözünürlüğe Etki eden Faktörler çözünen katı çözelti içine geçer 1-Çözücü ve çözünene göre değişir. Polar maddeler polar çözcüde, apolar maddeler apolar çözücüde iyi çözünür. çözelti derişimi katı miktarı 2-Basınç .katı ve sıvıların çözünürlüğü basınçtan etkilenmez. .basınç arttıkça gazların çözünürlüğü artar. Çözelti içindeki gaz miktarı artar. Gazlarda çözünürlüğün basınçla değişimi katı ve sıvılarda çözünürlüğün basınçla değişimi
Endotermik çözünme;(ısı alan) 3-Sıcaklık .çözünürken ısıya ihtiyaç duyanlarda, yani ısı alanlarda sıcaklık arttıkça çözünürlük artar.(endotermik) .çözünürken ısı verenlerde,sıcaklık arttıkça çözünürlük azalır.(egzotermik) .sıcaklık arttıkça gazların çözünürlüğü azalır.Çözelti içindeki gaz miktarı azalır. Endotermik çözünme;(ısı alan) .doymuş çözelti ısıtılarak daha fazla madde çözmesi sağlanırsa aşırı doymuş olur. derişim artar endotermik ısı alan çözünme
Egzotermik çözünme;(ısı veren) ısı veren çözünme Egzotermik çözünme;(ısı veren) .çözelti ısıtılırsa çözünürlük azalır,daha az çözer. .doymamış çözelti soğutulursa doymuş olur. derişim azalır Çözünme Hızı Çözünen maddenin boyutu küçültülürse (toz haline getirilirse) çözünme hızı artar. Boyut küçültülmesi maddenin daha fazla yüzeyinin çözücü ile etkileşime girmesini sağlar. Çözeltiyi karıştırma da çözünme hızını arttırır. NOT: Toz hale getirme veya karıştırma “çözünme hızını” arttırır. Çözünürlüğü değiştirmez.
Yukarıdaki grafik, bir X katı maddesinin sudaki çözünürlüğünün sıcaklıkla değişimini göstermektedir. 30°C de 200 ml suda 5 g X maddesi çözülerek hazırlanmış bir çözeltiyi, bu sıcaklıkta doymuş hale getirmek için kaç gram X eklenmelidir? 35 B) 30 C) 25 D) 20 E) 15
I II Yukarıda verilen çözünürlük-sıcaklık grafikleriyle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? II.grafikte sıcaklık artışı çözünürlüğü arttırmıştır. X gaz, Y katıdır. X ve Y gazdır. I.grafik genellikle bir katıya, II.grafik ise gaza özgüdür. I.grafikte sıcaklık artışı çözünürlüğü azaltmıştır.
Çözeltilerin özelikleri Çözeltilerin özellikleri “tanecik sayısı” ile ilgilidir. Bu özelliklere koligatif özellikler de denir.(colligative) 1-Buhar Basıncı (B.B) Düşmesi buhar basıncı sıvı fazdan buhar faza geçen gazın yaptığı basınçtır. .Saf çözücüye uçuçu olmayan bir çözünen eklenirse B.B düşer B.B farklı 2-Kaynama Noktası(K.N) Yükselmesi saf Çözelti saf değil. Tanecikler B.B düşürmüş. Çözelti içinde tanecik sayısı(mol) artarsa, K.N. yükselir. 3-Donma Noktası(D.N) Düşmesi Çözelti içinde çözünen tanecik sayısı(mol) artıkça donma noktası düşer. .kışın karlı yollara tuz serpilmesinin nedeni suyun donma noktasını düşürmektir. Su normal D.N’dan daha düşük sıcaklıkta donacağı için sıvı hale geçer. Özetle; tanecik sayısı artması yani derişim artması; D.N düşürür, BB. Düşürür, K.N yükseltir. sonraki sayfada grafiği inceleyiniz.
Hal Değişim Grafiği sıcaklık 0C zaman saf madde sıcaklık sabit gaz K.N kaynama noktası (yoğunlaşma noktası) sıvı-gaz Saf maddelerin erime ve kaynama süresinde sıcaklıkları sabit olur. Saf olmayan maddelerde ise erime ve kaynama süresinde sıcaklık biraz yükselmeye devam eder. sıvı E.N erime noktası (D.N donma noktası) katı-sıvı katı E.N ve K.N belirli basınçta ayırt edici özelliktir. Sabittir. saf değil zaman Erime süresi veya donma süresi Kaynama süresi veya yoğunlaşma süresi sıcaklık Erime ve kaynama süreleri; madde miktarı,birim zamanda verilen ısı, basınç gibi etkilerle değişebilir. zaman