MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ ANALİZLERİNE BAŞLARKEN Mühendislik Ekonomisinin Tanımı ve İçeriği
------------------------------------ TASARIM= İŞLEVSELLİK EMNİYET (Mukavemet, Rijitlik, Kararlılık, Esneklik) EKONOMİ ESTETİK ------------------------------------ İŞLEVSELLİK + EKONOMİ STRÜKTÜR ESTETİK
“An engineer can do for a dollar what any fool can do for two”. A. M “An engineer can do for a dollar what any fool can do for two” A. M. Wellington (1887) MÜHENDİSLİK: Çalışma, deney ve tecrübe ile kazanılan matematik ve temel bilimler bilgisinin, doğa kuvvetleri ve malzemelerini insanlığın yararına ekonomik olarak geliştiren bir meslektir. (ABET) EKONOMİ (İKTİSAT) : Bir bölge veya ülkede mal ve hizmetlerin üretilmesi, satılması, satın alınması sistemi… İnsanın ihtiyaçlarını karşılamada yapılan her türlü faaliyeti içerir. Ekonomi belli bir bölge içindeki ekonomik sistemden oluşur. Bu sistem o bölgedeki işgücünü, sermayeyi doğal kaynakları; üretim, ticaret ile dağıtımda rol alan ekonomik kuruluşları ve o bölgedeki mal ile hizmetlerin tüketimini içerir. Bir ekonomi teknolojik evrim, tarih ve sosyal organizasyon ile coğrafya, doğal kaynaklar, gelir ve ekoloji gibi ana faktörlerin birleşmesiyle oluşur.
Mühendislik=Hammadde, işçilik, zaman, para ihtiyaçların karşılanması problemlerin çözülmesi ATIKLAR HAMMADDE YİYECEK İÇECEK İNŞAAT MALZ. ENERJİ VS.. Bir Yerleşim Bölgesi ÜRÜNLER, MALLAR, HİZMETLER Mühendislik=Hammadde, işçilik, zaman, para Mühendislik =Tasarım+Proje+İmalat+Yönetim
mühendislik ekonomisi- karar verme Bütün mühendislik problemlerinin birden fazla çözüm yolları vardır. Mühendislik ekonomisi, alternatiflerin ekonomik sonuçları arasındaki farkı inceler. bir yatırımın gelecekteki optimum getirisini verecek olan alternatifi, birkaç alternatif kıyaslamak suretiyle seçilir.
Mühendislik Ekonomisi- Karar Verme Bir işletmede karar alma problemi üç farklı durumda karşımıza çıkar: Ani bir problemin doğuşu, fırsat veya duyulan işletme ihtiyaçları Mevcut bir operasyonu değiştirmek veya geliştirmek Yeni projeler ve işler.
Problemin tanımlanması, Hedef ve amacın belirlenmesi, Formülasyonu mühendislik ekonomisi- karar verme Problemin tanımlanması, Hedef ve amacın belirlenmesi, Formülasyonu İşe gidip gelirken toplu taşım araçlarını kullanmak zaman kaybına neden oluyor. Bir otomobil almalıyım. Hangi markayı seçmeli? Toyota, Honda, BMW, GM, Ford, vs.? Karar verme kriterlerinin saptanması, herbir alternatifin sonuçlarının tahmin edilmesi İlk fiyat, ikinci el, servis masrafı, dayanıklılığı, yakıt tüketimi, donanım vs. Diğer parasal olmayan faktörler, görünüm, prestij, imaj vs. En uygun olan alternatifin seçilmesi Mesela, MOTOSİKLET Kararın Uygulanması
Bütün ME kararları belli oranlarda RİSK ve BELİRSİZLİK (Uncertainty) içerir. Risk, tahmin edilen değerlerin gerçek değerlerden değişme miktarıdır. Bu değişmelerin meydana gelme ihtimali ile değişikliğin şiddeti (zararı) çarpımı risk katsayısını verir. Belirsizlik, yeterli bilgi toplanmadan yapılan tahminlerde yapılan hatalardan ötürü gerçek değerlerden sapma olarak tanımlanabilir. Risk ve Belirsizlik terimleri çoğu zaman birbirinin yerine kullanılabilir. Bütün ME kararlarında parasal olmayan (para dışı) etkenler de söz konusudur (Genel iş şartları, sosyal insani değerler, tüketici davranışları, hükümetlerin düzenlemeleri - kanun, tüzük vs. - gibi).
Mühendislik ekonomisinde karar verme ile ilgili örnekler: Malzeme ve proses seçimi Ekipman yenileme Yeni ürün ortaya koyma veya eski ürünü geliştirme Giderlerin (masraf) azaltılması Hizmetlerin geliştirilmesi
Optimizasyon ve Optimizasyon Özellikleri Mühendislik ekonomisi teknik projelerin ve işletme projelerinin minimum maliyetle maksimum getiri sağlamakla meşgul olur. Amaç, alternatif çözüm yolları arasından en uygun olanının seçilmesidir. optimizasyon, istenen en iyi sonuca ulaşabilmek ve bu sonucu elde edebilmek için durumlar setinin bulunma işlemidir.
Niçin Optimizasyon üzerinde durulur? Endüstriyel hayatın birçok safhasında devamlı gelişme, onun önemli bir özelliğidir. Bu sebeple verilen bir materyalden, hammaddeden en çok üretimi ve en çok kârı almak isteriz. Bir imalatla en az materyali, en az enerjiyi vs... kullanmak isteriz. Optimizasyon bu fikirlerin gerçekleştirilmesine imkân vermektedir.
OPTİMİZASYON ÖRNEĞİ 1: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı A ve B şehirleri arasında yeni bir yol inşa etmek istemektedir. A şehri yıpranmış Doğu-Batı karayolu üzerinde yer almaktadır. B şehri bu karayolunun kuzeyine 20 km mesafededir ve A şehrinin 40 km batısındadır. Uzmanlar tarafından yeni yolun bir kısmının eski karayolunu kullanmasını önermektedir. Eski yolun tamir edilmesi ve genişletilmesinin maliyeti 300,000$/km; yeni yolun açılması ise 600,000$/km dir. Yapılacak işin minimum fiyatla yapılabilmesi için, eski yoldan ne kadar kullanılmalı, ve kaç km yeni yol açılmalıdır?
OPTİMİZASYON ÖRNEĞİ 2: VADİ DEN KÖPRÜ GEÇİRİLMESİ İSTENİYOR.