SUBARAKNOİD KANAMA ve ANEVRİZMALAR Dr Aşkın Görgülü
SAK
SAK (etiyoloji) ANEVRİZMA % 50-55 HİPERTANSİYON % 13-15 AVM % 6-7 KANAMA DİATEZİ ANTİKOAGULAN TÜMÖR % 2-3 DİĞER % 18-22 (İnfeksiyoz hastalıklar, Endojen ve eksojen toksinler, Vaskuler allerji, Kortikal venöz tromboz...)
SAK 10 – 28 / 100 000 / Yıl Yaş 55 -60 pik Hipertansiyon Sıgara Oral kontraseptif LP / Serebral anjiografi Kokain kullanımı İlerlemiş yaş
SEMPTOMLAR Başağrısı (% 97) Uyarıcı (% 30-60) Kusma Ense ağrısı Görme bulanıklığı Çift görme Bilinç bozukluğu
BULGULAR Bilinç bozukluğu (Stuppor-Koma) Ense sertliği Kranyal sinir felçleri Okular kanamalar
SAK (tanı)
SAK (dereceleme) WFNS skalası GKS FOKAL DEFİSİT 1 15 (-) 2 13-14 3 + 4 BOTTEREL skalası 1. Bilinç açık, SAK belirtileri bulunabilir 2. Önemli nörolojik defisit yok ama uykuya eğilimli 3. Nörolojik defisiti ve muhtemelen intrakranyal hematomu var, uykulu 4. Major nörolojik defisiti olan, hematom nedeni ile durumu bozulan hastalar 5. Vital merkezlerin bozuk olduğu, ekstansör rijiditesi bulunan, terminal döneme yakın hastalar HUNT HESS skalası 1. Hafif ense sertliği ve asemptomatik veya minimal başağrısı 2. Başağrısı (orta şiddette), ense sertliği, nörolojik defisit yok 3. Uyuklama, konfüzyon ve hafif fokal defisit 4. Stuppor, orta-ileri hemiparezi, deserebrasyonun erken dönemi 5. Derin koma, deserebrasyon, terminal dönemde YAŞARGİL skalası 0a. Rüptüre olmamış anevrizma, nörolojik defisit yok 0b. Rüptüre olmamış anevrizma ve nörolojik defisit mevcut 1a. SAK mevcut, asemptomatik 1b. Uyanık, çevresiyle ilgili, meningeal irritasyon bulgusu yok, ancak SAK’ı takiben belirgin fokal nörolojik defisit mevcut 2a. Uyanık, ancak SAK’ı takiben başağrısı ve meningeal irritasyon bulgusu mevcut 2b. 2a + fokal nörolojik defisit mevcut 3a. Letarjik, konfuze, çevresiyle ilgisiz 3b. 3a + fokal nörolojik defisit mevcut 4. Semikoma, ağrılı uyarana yanıt var, sesli uyarana yok, pupiller ışık yanıtı var, ekstansör yanıt verebilir 5. Koma, pupiller ışığa yanıtsız, ağrılı uyarana yanıt yok veya ekstansör yanıt mevcut WFNS skalası GKS FOKAL DEFİSİT 1 15 (-) 2 13-14 3 + 4 7-12 (-) veya + 5 3-6
SAK (tanı-Lp)
SAK (tanı – BT)
SAK (tanı – BT)
SAK (tanı – BT)
FISHER DERECELENDİRME BT’de KAN 1 SAK yok 2 Diffuz veya vertikal tabakada < 1 mm. kalınlığında 3 Lokalize pıhtı ve/veya vertikal tabakada > 1 mm. kalınlığında 4 İntraserebral veya intraventrikuler kanama
SAK (tanı – mranjiografi)
SAK (tanı -anjiografi)
SAK (tanı -anjiografi)
SAK (tanı -anjiografi)
SAK (tanı -anjiografi)
SAK (tanı -anjiografi)
ANEVRİZMA
ANEVRİZMA Anevrizma ~ SAK LP ANJİOGRAFİ CERRAHİ Bonet 1679, Wiseman 1696 LP Quincke 1891 ANJİOGRAFİ Moniz 1927 CERRAHİ Dandy 1937
ANEVRİZMA-SAK (doğal seyir) 100 HASTANEYE ULAŞMADAN ÖNCE 85 İLK 24 SAAT 70 24 SAAT – 2 HAFTA 55 2 HAFTA – 2 AY 40 2 AY – 2 YIL 25
Anevrizma (etiyopatogenez) 5 – 14 / 100 000 / yıl Konjenital (% 95-98) Aterosklerotik (% 1-2) İnfeksiyoz (% 0.2-4) Travmatik (% 0.2-0.4)
Anevrizma (etiyopatogenez) Periferik art. Çift tabaka l.elastika Kalın media Serebral art. Tek tabaka l.elastika İnce media Serebral art. Laminar akım turbulans
ANEVRİZMA (morfoloji) SAKKULER (% 98-99) FUSİFORM (% 1-2) DİSSEKAN (% 0.1-0.4)
ANEVRİZMA (boyut) Küçük < 10 mm Büyük 10 – 25 mm Dev > 25 mm
ANEVRİZMA (yerleşim) KAROTİS İNTERNA (% 31.5) Oftalmik (% 3.3) Posterior kommunikan (% 17) Anterior koroidal (%2.1) Diğer segment SEREBRİ MEDİA (%18.2) M1 M1-2 bifurkasyon (% 15) M2 SEREBRİ ANTERİOR (% 40.8) A1 Anterior kommunikan (% 37.1) A2 VERTEBRO-BAZİLER (% 9.6) Basiler tepe (% 4.9) PICA Posterior serebral Superior serebellar Diğer % 20 MULTİPL YERLEŞİM
ANEVRİZMA (klinik) KANAMA SAK, iNTRASEREBRAL, SUBDURAL Anevrizmal SAK % 30 uykuda olur, % 50 uyarıcı semptomlar (B-A % 30 lateralize) DİREKT BASI KAVERNOZ SİNUS III, IV, VI KÇ POSTERİOR KOMM III KÇ BASİLAR KUVVETSİZLİK, BOZULMUŞ GÖZ H. OPTİK S, KİAZMA GÖRME ALAN KAYBI STALK HİPOPİTUATRİSM
ANEVRİZMA (komplikasyonlar) KAFA İÇİ Tekrar kanama Vasospasm (Serebral iskemi/infarkt) Hidrosefali Genişleyen hematom Epilepsi KAFA DIŞI MI Kardiak aritmi Pulmoner ödem GIS kanama
TEKRAR KANAMA
VASOSPASM
VASOSPASM
ANEVRİZMA (tedavi) Tedavinin amacı: 1. Hastanın stabilizasyonu (Herniasyon – ödem) 2. Tekrar kanamanın önlenmesi 3. Vasospasm ve iskeminin önlenmesi 1. Solunum desteği – Damar yolu açılır - Monitorizasyon 2. Kesin yatak istirahati - Sedasyon (Diazepam, Fenobarbital, Haloperidol, Fenotiazin) 3. Antikonvulzan – Antihipertansif (Propranolol, Nitroprusside, Labetalol, Nimodipine, Nicardipine) 4. Gaida yumuşatıcılar – H2 blokerleri - Antiemetikler 5. Sıvı – elektrolit tedavisi ( Hiponatremi – Uygunsuz ADH, Serebral tuz kaybettirici s) 6. Artmış ICP tedavisi (Steroid ?, Furasemid ?, Mannitol) 7. Antifibrinolitik tedavi (Epsilon aminokaproik asid ve traneksamik asid) 8. Vasospasm tdv (Kanın ortamdan uzaklaştırılması, Sempatektomi, Kalsiyum kanal blokerleri, H H H tedavisi (Hipertansiyon, hipervolemi, hemodilusyon), Transluminal anjioplasti
ANEVRİZMA (tedavi)
ANEVRİZMA (tedavi)
ANEVRİZMA (tedavi)
ANEVRİZMA (tedavi)
ANEVRİZMA (tedavi) ERKEN TEDAVİ GEÇ TEDAVİ
ANEVRİZMA (tedavi)
ANEVRİZMA (tedavi)
ANEVRİZMA (tedavi)
ANEVRİZMA (tedavi)
ANEVRİZMA (tedavi)
ANEVRİZMA (tedavi)
ANEVRİZMA (tedavi)