BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM

Bilinç Bozukluklarında İlkyardım Bilinç kaybı nedir ? Bilinç kaybı nedenleri nelerdir ? Bilinç bozukluğu belirtileri nelerdir ? Bilinç bozukluğu durumunda ilkyardım nasıl olmalıdır ? Koma pozisyonu ( yarı yüzükoyun-yan pozisyon ) nasıl verilir ? Havale nedir ? Havale nedenleri nelerdir ? Nedenlerine göre havale çeşitleri nelerdir ? Ateş nedeniyle oluşan havale nedir ? Ateşli havalede ilkyardım nasıl olmalıdır ?

Bilinç Bozukluklarında İlkyardım Sara krizi (epilepsi) nedir ? Sara krizinin belirtileri nelerdir ? Sara krizinde ilkyardım nasıl olmalıdır ? Kan şekeri düşüklüğü nedir ? Kan şekeri düşmesi nedenleri nelerdir ? Kan şekeri aniden düştüğünde hangi belirtiler görülür ? Kan şekeri düşüklüğü yavaş ve uzun sürede oluşursa hangi belirtiler görülür ? Kan şekeri düşmesinde ilkyardım nasıl olmalıdır ? Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri nelerdir ? Göğüste kuvvetli ağrı belirtileri nelerdir ? Göğüs ağrısında ilkyardım nasıl olmalıdır ?

Bilinci Kapalı Kişiye İlkyardım

Bilinç Kaybı Nedir ? Uyku halinden başlayarak, hiçbir uyarıya cevap vermeme haline kadar giden bilincin kısmen veya tamamen kaybedilmesidir.

Geçici ve kısa süreli bilinç kaybıdır. Bilinç kaybı / Bayılma Geçici ve kısa süreli bilinç kaybıdır.

Bayılma Bilincin kaybolmadığı “bayılacak gibi olma” hissi bayılma olarak isimlendirilmemelidir.  Bayılma genellikle beyine gelen kan basıncının azalması veya yokluğu durumunda, bilinci açık tutan nöronların geçici olarak işlevlerini yitirmesi sonucunda oluşur. Bayılma sonunda kişi sadece birkaç dakika süre şaşkınlığın ardından normal işlevlerini yapar hale gelebilir. Tıpta bu durum senkop olarak anılmaktadır.

Bayılma Nedenleri Korku, aşırı heyecan Sıcak, yorgunluk Kapalı ortam kirli hava Aniden ayağa kalkma Kan şekerinin düşmesi Şiddetli enfeksiyonlar

Bayılma belirtileri Bayılmanın öncesinde ; baş dönmesi, boşluk duygusu, bulantı, kulaklarda uğultu, bulanık görme veya göz kararması ve yere çökme isteği olur. Bayılmanın oluştuğu durumda solukluk, soğuk terleme, hafif ve hızlı nabız gözlemlenir. Kişi başı dizlere eğilerek oturtulur veya ayaklar yüksekte yatırılırsa şikayetler kendiliğinden geçecektir.

Bayılmada İlkyardım Yerde bırakın, beyne kan gitmesini kolaylaştırmak için ayaklarını yükseltin. Sıkı giysilerini gevşetin, Sakince onunla konuşun. 1-2 dakikalık dinlenmeden sonra kendine gelmezse ‘bilinç kaybıymış gibi davranın.

Bilinç Kaybı / KOMA Yutkunma ve öksürük gibi reflekslerin dışarından gelen uyarılara karşı tepkinin azalması yada yok olması ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır.

Bilinç kaybının beyinden kaynaklandığı nasıl anlaşılır? Bayılmanın beyinden kaynaklanan bir sorundan oluştuğunu düşündüren en önemli belirti, bayılmaya eşlik eden bilinç kaybı dışında bir nörolojik bulgunun olmasıdır. Bunlar içinde şiddetli başağrısı, çift görme, peltek konuima, başdönmesi (vertigo) ve felç sayılabilir.

Bilinç kaybının kalpten kaynaklandığı nasıl anlaşılır? Bayılmanın hemen öncesinde çarpıntı ve gögüs ağrısının olması bilinç kaybının bir kalp hastalığından kaynaklanabileceğini düşündürmelidir. Bilinen kalp hastalığı olan hastalarda, ailelerinde kalp ve damar hastalığı öyküsü olan kişilerde, kalp ve damar hastalığı açısından risk faktörleri (sigara, yüksek tansiyon, diyabet, yüksek kolesterol ve obezite gibi) olan kişilerde bir kalp hastalığı olma olasılığı yüksektir.

KOMA NEDENLERİ Düşme veya şiddetli darbe Özellikle kafa travmaları Zehirlenme Aşırı alkol, uyuşturucu kullanımı Şeker hastalığı Havale v.s hastalıkları

KOMA BELİRTİLERİ Yutkunma, öksürük vb. tepkilerin kaybolması Sesli ve ağrılı uyarılara tepki yokluğu İdrar ve gaita kaçırma

KOMA POZİSYONUNA GETİRİLMELİDİR. Komada ilkyardım H/Y yaşam bulguları değerlendirilir H/Y koma pozisyonu verilir Yardım çağırılı (112) 2-3dak. Yaşamsal bulguları kontrol edilir Yardım gelinceye kadar yanında beklenir HER BİLİNÇSİZ HASTA, KOMA POZİSYONUNA GETİRİLMELİDİR.

Koma Pozisyonu-1 Bilinç kontrol edilir. Sıkan giysiler gevşetilir. Ağız içinde yabancı cisim olup olmadığı kontrol edilir. Solunum kontrol edilir. H/Y nın döndürüleceği tarafa diz çökülür.

Koma Pozisyonu-2 H/Y nın karşı tarafta kalan kolu karnının üzerine konur. Karşı taraftaki bacağı dik açı yapacak şekilde kıvrılır. İlkyardımcıya yakın kolu baş hizasında omuzdan yukarı doğru uzatılır.

Koma Pozisyonu-3 Karşı taraf omuz ve kalçasından tutularak bir hamlede çevrilir. Üstteki bacak kalça ve dizden bükülerek öne doğru desteklenir. Alttaki bacak hafif dizden bükülerek arkaya destek yapılır.

Koma pozisyonu-4 Başı uzatılan kolun üstüne yan pozisyonda hafif öne eğik konur. Tıbbi yardım 112 gelinceye kadar bu pozisyonda tutulur. 3-5 dakika ara ile solunum ve nabız kontrol edilir.

HAVALE

Havale nedir? Vücudun adale yapısında kontrol edilemeyen kasılmalardır. Sinir merkezindeki bir tahriş (irritasyon) yüzünden, beyinde elektriksel boşalmalar sonucu oluşur.

Havale Nedenleri Nelerdir? Beyinde yaralanma (Beyin damar tıkanıklıkları ve kafa yaralanmalarıdır ) Beyinde enfeksiyon(menenjit ve ensefalit gibi beyin enfeksiyonları ) Yüksek ateş Bazı hastalıklar (sara vb) Beyin tümörleri, Bunlar dışında genetik hastalıklar,  Alzheimer Hastalığı 

Ateş Nedeniyle Oluşan Havaleler Herhangi bir hastalık sonucu vücut sıcaklığının 38o c üstüne çıkmasıyla oluşur. Genellikle 6 ay ve 6 yaş arasındaki çocuklarda rastlanır.

Ateşli Havalelerde İlkyardım Çocuğun eklem bölgelerine çeşme suyu ile ıslatılmış bezle soğuk uygulama yapılır. Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda sıcaklığında (ortalama 25 derece) bir küvete alınarak ılık duş uygulanır. Tıbbi yardım istenir.

Sara (Epilepsi)

Sara krizi (Epilepsi)-1 Kronik bir hastalıktır. Her zaman tipik sara krizi karekterinde olmasa da bazı belirtilerle tanınır: Hastada var olmayan koku alma, adele kasılması vb. ön haberci denilen belirtiler oluşur Bazen hasta bağırır, şiddetli ve ani bir şekilde bilincini kaybederek yığılır Yoğun ve genel adale kasılması görülür. 10-20 saniye kadar nefesi kesilebilir. Dokularda ve yüzde morarma gözlenir Ardından kısa genel adele kasılması, sesli nefes alma, aşırı tükrük salgılanması, altına kaçırma görülür Hasta dilini ısırabilir, başını yere çarpıp yaralayabilir. Aşırı kontrolsüz hareketler gözlenir Son aşamada hasta uyanır, şaşkındır, nerede olduğundan habersiz, uyku hali vardır

Sara Krizinde İlkyardım Olayla ilgili güvenlik önlemleri alınır Kriz kendi sürecini tamamlamaya bırakılır Hasta bağlanmaya çalışılmamalıdır Kilitlenmiş çene açılmamalıdır Yabancı hiç bir madde kullanılmamalıdır (koku ve uyarıcı) Kendisini yaralamamasına dikkat edilir ( başın altına yumuşak bir materyal konup, yaralanabileceği şeyler etraftan kaldırılır) Sıkan giysiler gevşetilir Kusma karşısında tetikte olunmalıdır Düşme sonucu yaralanma varsa ilgilenilir Tıbbi yardım istenir.

Kan Şekeri Düşüklüğü

Kan Şekeri Düşüklüğü Nedir? Herhangi bir nedenle vücutta Kan Şekeri (glikoz ) eksildiği zaman ortaya çıkan belirtilerdir. Nedenleri: Şeker hastalığı tedavisine bağlı (insülin alımı) Uzun egzersizler Uzun süre aç kalma Barsak ameliyatı Normalde açlık kan şekeri düzeyi 70-100 mg/dl arasındadır, tokluk kan şekeri ise 140 mg/dl.’yi geçmemelidir.

Kan Şekerinin Ani Düşme Belirtileri Korku Terleme Hızlı nabız Titreme Aniden acıkma Yorgunluk Bulantı

Kan Şekerinin Yavaş Düşme Belirtileri Baş ağrısı Görme bozukluğu Uyuşukluk Zayıflık Konuşma güçlüğü Kafa karışıklığı Sarsıntı ve şuur kaybı

Kan Şekeri Düşmesinde İlkyardım Hastanın yaşam bulguları değerlendirilir Hastanın bilinci yerinde ve kusmuyorsa ağızdan şeker, şekerli içecekler verilir 15-20 dakikada belirtiler geçmiyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi için yardım çağırılır Hastanın bilinci yerinde değilse koma pozisyonu verilerek yardım çağırılır

Göğüste Kuvvetli Ağrı

Göğüste Kuvvetli Ağrı Kalp kasının belli bir yerine gönderilen kanın azalması sonucu oluşan tablodur. Nedenleri: Anjina pektoris Miyokart enfarktüsü

Anjina Pektoris Belirtileri Sıkıntı veya nefes darlığı Ağrı hissi: -Genellikle göğüs ortasından başlar kollara, boyuna, sırta ve çeneye doğru ilerler. Sıklıkla fiziksel zorlama, heyecan, üzüntü yada fazla yemek yeme sonucu ortaya çıkar. -Kısa sürelidir(yaklaşık 5-10 dk ) ve istirahat ile durur. İstirahat halinde iken görülmesi ciddi bir durumu gösterir. -Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti değişmez.

Miyokart (kalp) Enfarktüsü Hasta ciddi bir ölüm korkusu ve sıkıntı hisseder, terleme, mide bulantısı, kusma vs. görülür. Ağrı; göğüs yada mide boşluğunun herhangi bir yerinde, sıklıkla kravat bölgesinde görülür. Omuzlara,boyuna, çeneye ve sol kola yayılır. Bazen hazımsızlık ve kas ağrısı şeklinde belirti verir.

Göğüste Kuvvetli Ağrı Durumunda İlkyardım Nasıl Olmalıdır? Hastanın yaşam bulguları kontrol edilir Hasta hemen istirahate alınır Yarı oturur pozisyon verilir Sakinleştirilir Kullandığı ilaçları varsa almasına yardım edilir Yardım istenerek (112) sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır Yol boyunca yaşam bulguları izlenir