8. ADIM: AİLE İÇİ ŞİDDETİN ÖNLENMESİ Prof. Dr. Zeynep ŞİMŞEK Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı SAĞLIKLI YAŞAMANIN ADIMLARI; DİN GÖREVLİSİ SAĞLIK EĞİTİMİ PROGRAMI

Aile nedir? Bedensel, ruhsal ve sosyal sağlık için gerekli Huzur, sevgi ve güven verir Ancak birçok ailede ŞİDDET var. Şiddete en çok uğrayan kadınlar ve çocuklar

“Şiddet Olarak Nitelendirmediğiniz Birçok Eylem Aslında Şiddettir”!!! Tokat atma, vurma, tekmeleme ve dövme Sürekli küçük düşürme ve aşağılama Cinsel ilişkiye zorlama ve zor kullanma Bir kimseyi ailesinden ve arkadaşlarından uzaklaştırma Parası olduğu halde eşine vermeme Okula göndermeme Sağlık hizmetine ulaşmasına engel olma

Şiddetin sonuçları Ruhsal Sağlık Açısından; Depresyon, anksiyete, Azalmış benlik saygısı, Cinsel işlevlerde bozukluk, Psikosomatik şikayetler, Yeme problemleri Obsesif-kompulsif davranış bozuklukları Fiziksel sağlık açısından; Kesi, kırık, iç organ yaralanmaları, organ kayıpları, Kalıcı sakatlıklar, Pelvik ağrı ve ağrılı cinsel birleşmeyi içeren jinekolojik sorunlar, İstenmeyen gebelikler ve düşükler İntihar sonucu ölümler ya da fiziksel sorunlara bağlı ölümler

Kadınlara hakaret edildiğinde ya da şiddete uğradığında ifade ettikleri bazı duygular Nefret ediyorum, valla ne bilim çocuğun hatri için durmuşık, namus için durmuşık yani.’, ‘Valla ben sevmiyim eve gelsin, dışarıya çıkınca ben diyim Allah’ım inşallah eve gelmesin.’, ‘ Hayatımız yoktir bizim, sabah ölsek bize daha iyidir yani.’

Şiddetin nedenleri Biyolojik faktörler (limbik sistem ile beynin temporal ve frontal lobları ile ilişkili olduğu gösterilmiştir) Psikososyal faktörler (çocukluk döneminde şiddet görme, tanık olma) Sosyo ekonomik faktörler (şiddeti terbiye olarak algılama)

Şiddet öğrenilen bir davranıştır (İnsan sosyal çevreye doğar ve sürekli gelişir) 1. Evre: Temel Güven-Güvensizlik (0-1,5 yaş) 2. Evre: Özerklik-Utanç ve Şüphe (1,5-3 yaş) 3. Evre: Girişim-Suçluluk Duygusu (3-5 yaş) 4. Evre: Üreticilik-Aşağılık Duygusu (6-12 yaş) 5. Evre: Kimlik-Kimlik Karmaşası (12-20 yaş) 6. Evre: Yakınlık–Yalnızlık (20-40 yaş) 7. Evre: Üretkenlik–Verimsizlik (40-60 yaş) 8. Evre: Benlik Kaynaşımı-Çökkünlük ve Bezginlik (60 yaş ve üstü)

Çocukluk Dönemi 0-5 Yaş Temel ihtiyaçların karşılanması, Mesajlarına, sinyallerine duyarlı olunması güven duygusunu geliştirir Beslenme (B12, protein, çinko….) Doğru tuvalet eğitimi…… Taklit ederek öğrenir İyi ana-baba örnekleri çok önemli Evde şiddete tanık olan ve şiddete uğrayan çocuklar büyüdüklerinde şiddet uygularlar

Çocukların gelişim özellikleri -İlköğretim (6-8 yaşlar) Duyu organları yoluyla gözlem ve deneyime dayalı bilgi edinme (somut düşünme) Kas gelişiminin hızlı olduğu dönem (açık havada oyunlar vb) Destek, başarı ile sonuçlanır Eleştiri, aşağılık duygusu yaratır

Kadına yönelik şiddet (2 kadından biri) Cinsiyete dayanan, Kadını inciten, zarar veren, Fiziksel, cinsel, ruhsal hasarla sonuçlanma olasılığı bulunan, Toplum içerisinde ya da özel yaşamında ona baskı uygulanması, Özgürlüklerinin keyfi olarak kısıtlanmasına neden olan her türlü davranış. Konsepsiyon öncesi dönemde başlıyor Çocuğun cinsiyetinin kız çocuklar aleyhine belirlenmesi, Kız bebeklerin öldürülmesi, Cinsel istismarı, dövülmesi, Çeyiz, başlık parası, namus cinayetleri, Evlilikte hırpalanma, ekonomik ve psikolojik baskı, ……

Erkeklerin kadınlara şiddet uygulama nedenleri Psikolojik açıdan (Onaylanan temel bir içgüdü olarak kabul edilen saldırganlık, Başarı ve üstünlük sağlamakta ve erkeklerde olumlu bir güç olarak cesaret, güç alma, enerji, ataklık anlamına gelmektedir,

Kadınlara göre şiddetin nedenleri Eşin psikolojik sorunu, Aile büyükleri, Kıskançlık Yoksulluk

2 kadından biri fiziksel şiddeti onaylıyor %20,1’i yemek yapmadığında, %13,1’i yemeği yaktığında, %31,2’i evin bakımını ihmal ettiğinde, %33,5’i çocukların bakımını ihmal ettiğinde, %32,8’i eşine karşılık verdiğinde, %29,9’u parayı lüzumsuz yere harcadığında, %17,7’si ise cinsel ilişkide bulunmayı reddettiğinde

2 erkekten biri fiziksel şiddeti onaylıyor %10,2’i yemek yapmadığında, %4,1’i yemeği yaktığında, %20,1’i evin bakımını ihmal ettiğinde, %31,1’i çocukların bakımını ihmal ettiğinde, %36,3’ü eşine karşılık verdiğinde, %21,1’i parayı lüzumsuz yere harcadığında, 12,9’u ise cinsel ilişkide bulunmayı reddettiğinde

Ailenin korunması amacıyla şiddet yasal olarak bir suçtur ve şiddeti uygulayanlar yasal olarak cezalandırılmaktadır. Şiddetin sonuçları kadının, çocuğun ömür boyu bedensel ve ruhsal sağlığını etkilediği için asla BANA NE? denilmemelidir. 155 Polis İmdat veya 183 aile ve şiddet hattı aranarak bildirilir (Bu numaraları aramak ücretsizdir), Aile içi şiddet nedeniyle karakola başvurulduğunda ücretsiz avukat hakkı vardır. Şiddet göreceğini hisseden bir kişinin hemen saklanması ve yardım istemesi gerektiği anlatılmalıdır.

ÖNEMLİ OLAN ŞİDDETİN ÖNLENMESİDİR Çocukları yetiştirirken erkek-kız çocuk ayrımı yapılmamalı, erkek çocuklar kız çocuklarından üstün tutunmamalıdır. Kız ve erkek çocukları bedenlerinin ve beyinlerinin tam olarak geliştiği, 19 yaşından sonra evlendirilmelidir. Kız çocuklarının da erkek çocuklar gibi okula gönderilmesi sağlanmalıdır. Çocuk sahibi olmak isteyenler mutlaka Halk Eğitim Merkezleri tarafından yürütülen anne-baba olma eğitimlerini almalıdır. Öfke kontrolü öğrenilmelidir.