İŞÇİLİK GİDERLERİ ve ÜCRET BORDROSU Prof. Dr. A.Vecdi CAN

Bu dersimizde… Brüt Ücret Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Ödenecek Vergi ve Fonlar Asgari Geçim İndirimi Net Ücret İşlemlerin Muhasebeleştirilmesi

BRÜT ÜCRET ? İşveren tarafından işgörene (çalışana) emeği (hizmeti) karşılığında ödenen; - Aylık (maaş-ücret), - Prim, - İkramiye, - Sosyal yardımlar, - Zamlar gibi sürekli nitelikteki ödemelerin toplamıdır.

ESAS (NORMAL) ÜCRETLER: “işçilerin normal çalışma süresinde fiilen yaptıkları iş karşılığı tahakkuk ettirilen ücretleri ifade eder” Mevzuata göre: haftalık 45 saat (İşK. Md.63), günlük (ort.) 7,5 saat (6 gün x 7,5 saat = 45 saat) günlük 8 saat (5 gün x 8 saat = 40 saat + 5 saat = 45 saat) günlük 9 saat (5 gün x 9 saat = 45 saat) haftalık 45 saat çalışan işçiler, hafta tatili yevmiyesini de çalışmadan almaya hak kazanır, ulusal bayram ve genel tatil olarak kabul edilen günlerde de çalışmadan ücret almaya hak kazanır.

İŞVEREN İŞGÖREN EMEK ÜCRET

BRÜT ÜCRET STOP-AJJJ NET ÜCRET İŞVEREN İŞGÖREN EMEK ÜCRET SGK ve İşsizlik Primi İşveren Payı SGK’ya ödenir VERGİ DAİRESİNE ödenir BRÜT ÜCRET SGK ve İşsizlik Primi İşgören Payı STOP-AJJJ Gelir Vergisi Damga Vergisi MUHTASSAR NET ÜCRET (Ele Geçen)

SİGORTA ve İŞSİZLİK PRİMLERİ: Sosyal güvenlik mevzuatı hem işverene, hem işgörene sağlık, iş kazası, meslek hastalığı, malullük, yaşlılık, ölüm, doğum ve işsizlik gibi konularla ilgili prim ödeme yükümlülükleri getirmektedir. İşgörenin vergi ve sosyal güvenlik kesintilerinin bir kısmı (işçi payı) brüt ücretinin içinden olup tahakkuk, kesinti ve ödemeleri işçi adına işveren tarafından yapılmaktadır. İşçi adına ödenecek sosyal güvenlik primlerinin bir kısmı ise (işveren payı) brüt ücretin dışında hesaplanmaktadır.

  İşçi Payı (%) İşveren Payı (%) Toplam Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Oranı (İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Primi) - 2 Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları Prim Oranı* 9 11 20 Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulanan İşyerleri İçin bir üstteki oranlar değil bu sırada belirtilen malullük yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı uygulanır** 12 – 14 21 - 23 Genel Sağlık Sigortası Prim Oranı 5 7,5 12,5 14 20,5 – 23,5 34,5 – 37,5 * Fiili hizmet zammının uygulanmadığı işlerde; işveren hissesi % 11 ** 60 gün fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde; işveren hissesi % 12 ** 90 gün fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde; işveren hissesi % 12,5 ** 180 gün fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde; işveren hissesi % 14

SOSYAL GÜVENLİK ÖDEMELERİ İŞÇİ PAYI İŞVEREN PAYI

SOSYAL GÜVENLİK ÖDEMELERİ İŞÇİ PAYI İŞVEREN PAYI SGK PRİMİ SGK PRİMİ

SOSYAL GÜVENLİK ÖDEMELERİ İŞÇİ PAYI İŞVEREN PAYI İŞSİZLİK PRİMİ SGK PRİMİ İŞSİZLİK PRİMİ SGK PRİMİ

SOSYAL GÜVENLİK ÖDEMELERİ İŞÇİ PAYI İŞVEREN PAYI İŞSİZLİK PRİMİ SGK PRİMİ İŞSİZLİK PRİMİ SGK PRİMİ % 1 % 2

SOSYAL GÜVENLİK ÖDEMELERİ İŞÇİ PAYI İŞVEREN PAYI İŞSİZLİK PRİMİ SGK PRİMİ İŞSİZLİK PRİMİ SGK PRİMİ % 1 % 14 % 2 % ?

İŞVEREN PAYI İŞÇİ PAYI % 22,5* % 15 BRÜT ÜCRETİN… İŞVEREN PAYI İŞÇİ PAYI SİGORTA PRİMİ % 20,5* % 14 İŞSİZLİK PRİMİ % 2 % 1 TOPLAM % 22,5* % 15 * Fiili hizmet zammı uygulamasına göre değişir. Burada en az tutar esas alınmıştır. Ayrıca BŞA 5 puan indirimli uygulama sözkonusudur.

İŞVEREN İŞGÖREN EMEK ÜCRET

İŞVEREN İŞGÖREN BRÜT ÜCRET NET ÜCRET EMEK ÜCRET SGK’ya ödenir VERGİ DAİRESİNE ödenir Sigorta ve İşsizlik Primi İşveren Payı BRÜT ÜCRET Sigorta ve İşsizlik Primi İşgören Payı Gelir Vergisi Damga Vergisi NET ÜCRET (Ele Geçen)

İŞVEREN İŞGÖREN 361 7/A BRÜT ÜCRET 360 NET ÜCRET 335 VERGİ SGK’ya ödenir VERGİ DAİRESİNE ödenir SGK ve İşsizlik Primi İşveren Payı 7/A BRÜT ÜCRET SGK ve İşsizlik Primi İşgören Payı Gelir Vergisi Damga Vergisi 360 NET ÜCRET (Ele Geçen) 335

760 PAZ.SAT.DAĞ. GİDERLERİ 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 335 PERSONELE BORÇLAR 360 ÖDENECEK VERGİ ve FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV.KESİNT. 335 PERSONELE BORÇLAR 360 ÖDENECEK VERGİ ve FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV.KESİNT. 100 KASA 102 BANKALAR 103 VERİLEN ÇEKLER ve ÖD.EMİR.

Ücret bordrosu formülleri: Brüt Ücret: Normal çalışma ücreti + Fazla Çalışma Ücreti + İkramiye... Sigorta Primi İşçi Payı: Brüt Ücret x % 14 Sigorta Primi İşveren Payı: Brüt Ücret x (% 20,5 ile %23 arası)* *Sicili temiz olan işletmeler primlerini (İşveren Payını) 5 puan indirimli ödeyebilirler. İşsizlik Sigortası işçi payı: Brüt Ücret x % 1 İşsizlik Sigortası İşveren Payı: Brüt ücret x % 2 Damga Vergisi: Brüt Ücret x % 0,759 (Binde 7,59) Gelir Vergisi Matrahı: Brüt Ücret – İşsizlik ve Sigorta Primi İşçi Payı Tahakkuk Eden Gelir Vergisi: GVM x % 15 (dilim) Ödenecek Gelir Vergisi: Tahakkuk Eden GV - AGİ SGK’ya ödenir VERGİ DAİRESİNE ödenir

Örnek: Brüt ücreti 10.000 TL olan bir işçi için şu hesaplamalar yapılır (SSK işveren primi %20,5 ve Gelir Vergisi oranı %15 alınmıştır. SSK tavan aylığını dikkate almayınız).   Sigorta Primi: İşveren Payı : 10.000 TL x %20,5 = 2.050,00 TL İşçi Payı : 10.000 TL x %14 = 1.400,00 TL İşsizlik Primi: İşveren Payı : 10.000 TL x %2 = 200,00 TL İşçi Payı : 10.000 TL x %1 = 100,00 TL Vergiler: Damga Vergisi : 10.000 TL x %0,759 = 75,90 TL Gelir Vergisi Matr. : 10.000 TL – (1.400 TL+ 100 TL) Tahakkuk Eden G.V. = 8.500 TL x %15 = 1.275,00 TL Ödenecek G.V. = 1.275,00 - AGİ AGİ : Asgari Geçim İndirimi Çalışanın durumuna uygun Asgari Geçim İndirimi tahakkuk eden Gelir Vergisinden düşülerek ödenecek Gelir vergisi bulunur.

Yukarıda yerlerine koyduğumuzda aşağıdaki sonuçları elde ederiz. İşçinin İşletmeye (İşverene) Maliyeti İşçinin Eline Net Geçecek Olan Brüt Ücret (+) Sigorta Primi İşveren Payı (-) Sigorta Primi İşçi Payı (+) İşsizlik Sigortası İşveren Payı (-) İşsizlik Sigortası İşçi payı   (-) Ödenecek Gelir Vergisi (= T.G.V. - AGİ) (-) Damga Vergisi İşçinin İşletmeye Maliyeti   Yukarıda yerlerine koyduğumuzda aşağıdaki sonuçları elde ederiz. İşçinin İşletmeye (İşverene) Maliyeti İşçinin Eline Net Geçecek Olan 10.000,00TL 10.000 TL (+) 2050,00 TL (-) 1.400,00 TL (+) 200,00 TL (-) 100,00 TL   (-) 1.154,51 TL (1.275,00 – 120,49 *) (-) 75,90 TL 12.250,00 TL 7.269,59 TL * Eşi çalışmayan ve iki küçük çocuklu (<18) biri için hesaplanmıştır.

İŞVEREN İŞGÖREN 361 BRÜT ÜCRET 360 NET ÜCRET 335 2.250 TL 1.500 TL SGK’ya ödenir VERGİ DAİRESİNE ödenir SGK ve İşsizlik Primi İşveren Payı 2.250 TL 1.500 TL 7 / A 7 / B BRÜT ÜCRET SGK ve İşsizlik Primi İşgören Payı Gelir Vergisi Damga Vergisi 360 1.230,41 TL NET ÜCRET (Ele Geçen) 10.000 TL 7.269,59 TL 335

Yönetim departmanında çalışan bu işçiye ödenecek ücret için 7/A ve 7/B seçeneklerine göre yapılacak yevmiye kaydı:

Yönetim departmanında çalışan bu işçiye ödenecek ücret için 7/A ve 7/B seçeneklerine göre yapılacak yevmiye kaydı: 7/A 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 335 PERSONELE BORÇLAR 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV. KESİNTİLERİ 1.220,00 805,51 44,49 370,00

Yönetim departmanında çalışan bu işçiye ödenecek ücret için 7/A ve 7/B seçeneklerine göre yapılacak yevmiye kaydı: 7/A 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 335 PERSONELE BORÇLAR 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV. KESİNTİLERİ 1.220,00 805,51 44,49 370,00 7/B 791 İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ 335 PERSONELE BORÇLAR 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV. KESİNTİLERİ 1.220,00 805,51 44,49 370,00

381 GİDER TAHAKKUKLARI 381 GİDER TAHAKKUKLARI Yönetim departmanında çalışan bu işçiye ödenecek ücret için 7/A ve 7/B seçeneklerine göre yapılacak yevmiye kaydı: 7/A 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 335 PERSONELE BORÇLAR 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV. KESİNTİLERİ 1.220,00 805,51 44,49 370,00 381 GİDER TAHAKKUKLARI 7/B 791 İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ 335 PERSONELE BORÇLAR 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV. KESİNTİLERİ 1.220,00 805,51 44,49 370,00 381 GİDER TAHAKKUKLARI

Tahakkuk kaydının ardından SGK, vergi ve ücretin nakden ödenmesi halinde yapılacak yevmiye kaydı: 381 GİDER TAHAKKUKLARI 335 PERSONELE BORÇLAR 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV. KESİNTİLERİ 1.220,00 805,51 44,49 370,00

Tahakkuk kaydının ardından SGK, vergi ve ücretin nakden ödenmesi halinde yapılacak yevmiye kaydı: 381 GİDER TAHAKKUKLARI 335 PERSONELE BORÇLAR 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV. KESİNTİLERİ 1.220,00 805,51 44,49 370,00 335 PERSONELE BORÇLAR 100 KASA / 102 BANKALAR 805,51

Tahakkuk kaydının ardından SGK, vergi ve ücretin nakden ödenmesi halinde yapılacak yevmiye kaydı: 381 GİDER TAHAKKUKLARI 335 PERSONELE BORÇLAR 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV. KESİNTİLERİ 1.220,00 805,51 44,49 370,00 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV. KESİNTİLERİ 100 KASA 44,49 370,00 414,49

ÖRNEK: Bir işletmenin işçi ve memurlarının Şubat ayı ücret ve giderleri toplamı sırasıyla 528,53 TL ve 2.916,00 TL’dir. Ödenecek vergi ve fonlar ile sosyal güvenlik kesintileri sırasıyla 378,47 TL ve 1.034,78 TL’dir. Ayrıca 500 TL personel avansı mahsup edilecektir. 7/B seçeneği’ne göre gerekli yevmiye kaydını yapınız. 28/02/2011 791 İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ 792 MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ 196 PERSONEL AVANSLARI 335 PERSONELE BORÇLAR 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 361 ÖDENECEK SOS.GÜV. KESİNTİLERİ 528,53 2.916,00 500,00 1.531,28 378,47 1.034,78

01.01.2014 - 30.06.2014 tarihleri arasında (ASGARİ ÜCRET): ASGARİ ÜCRET BRÜT: 1.071 TL ASGARİ ÜCRET NET:       846 TL 01.07.2014 - 31.12.2014 tarihleri arasında (ASGARİ ÜCRET): ASGARİ ÜCRET BRÜT: 1.134 TL ASGARİ ÜCRET NET:       891 TL

ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ 2014 ÜCRETLİNİN MEDENİ AYLIK TUTAR DURUMU - BEKAR 80,33 TL - EVLİ EŞİ ÇALIŞAN - EVLİ EŞİ ÇALIŞAN        1 ÇOCUKLU 92,37 TL - EVLİ EŞİ ÇALIŞAN        2 ÇOCUKLU 104,42 TL - EVLİ EŞİ ÇALIŞAN        3 ÇOCUKLU 112,46 TL - EVLİ EŞİ ÇALIŞAN        4 ÇOCUKLU 120,49 TL   - EVLİ EŞİ ÇALIŞMAYAN 96,39 TL - EVLİ EŞİ ÇALIŞMAYAN 1 ÇOCUKLU 108,44 TL - EVLİ EŞİ ÇALIŞMAYAN 2 ÇOCUKLU - EVLİ EŞİ ÇALIŞMAYAN 3 ÇOCUKLU 128,52 TL - EVLİ EŞİ ÇALIŞMAYAN 4 ÇOCUKLU 136,55 TL

Asgari Geçim İndirim Hesaplaması 1. Çalışanın medeni hali ve aile durumu dikkate alınarak belirlenmiş indirim oranlarının yıllık brüt asgari ücrete uygulanması ile bulunacak matrah üzerinden %15 oranında yıllık Asgari Geçim İndirimi hesaplanacaktır. 2014 yılından itibaren geçerli olan aylık brüt asgari ücret 1.071 TL, yıllık ise 12,852 TL’dir.  2. Asgari Geçim İndirim uygulamasında eş; Ücretli ile arasında resmi evlilik bağı bulunan kişidir.  3. Asgari Geçim İndirim uygulamasında çocuk;Ücretli ile birlikte oturan veya onun tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler, ücretliyle birlikte oturan ana veya babasını kaybetmiş torunlar dahil) 18 yaşını veya eğitimine devam edenler için 25 yaşını doldurmamış kişidir.  4. Yıllık olarak hesaplanan Asgari Geçim İndirimi tutarının 12/1 ‘i ücretlinin aylık olarak hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.  5. Asgari Geçim İndirim tutarı çalışanın ücretinden kesilecek gelir vergisi miktarından fazla olamaz.  6. Yıl içinde işyeri değiştiren ücretliler yeni işyerlerinde çalışmaya başladıkları aydan itibaren Asgari Geçim İndirim uygulamasından yararlanacaklardır.  7. Yıl içinde yeni işe başlayanlar işe başladıkları aydan itibaren Asgari Geçim İndirim uygulamasından yararlanacaklardır.  8. Asgari Geçim İndirim uygulamasında ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle mahsup yapılacaktır.  9. Yıl içinde asgari ücret tutarında meydana gelen değişiklikler Asgari Geçim İndirim uygulamasında dikkate alınmayacaktır.  10. Asgari Geçim İndirimi Oranları: Çalışanın kendisi için % 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar için % 5’idir.

Örnek – 1a: (Yıllık Asgari Ücret üzerinden hesaplama) A şahsı Evlidir. Eşinin herhangi bir geliri yoktur. 8 ve 10 yaşında 2 çocuğu vardır.   2014 Yılında Geçerli Olan Yıllık Brüt Asgari Ücret Tutarı: 1.071 TL x 12 ay = 12.852 TL  Asgari Geçim İndirim Oranı: Kendisi için % 50 Geliri olmayan/çalışmayan eşi için % 10 Birinci çocuk için % 7,5 İkinci çocuk için % 7,5 Toplam %75 Asgari Geçim İndirim Matrahı (12.852 x % 75) = 9.639,00 TL Asgari Geçim İndirim Yıllık Tutarı (9.639 x %15) = 1.445,85 TL Asgari Geçim İndirim Aylık Tutarı (1.445,85 : 12) = 120,49 TL A şahsına 120,49 TL ücretinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilerek ödenecektir.

Örnek – 1b: (Aylık Asgari Ücret üzerinden hesaplama) A şahsı Evlidir. Eşinin herhangi bir geliri yoktur. 8 ve 10 yaşında 2 çocuğu vardır.   2014 Yılında Geçerli Olan Aylık Brüt Asgari Ücret Tutarı: 1.071 TL  Asgari Geçim İndirim Oranı: Kendisi için % 50 Geliri olmayan/çalışmayan eşi için % 10 Birinci çocuk için % 7,5 İkinci çocuk için % 7,5 Toplam %75 Asgari Geçim İndirim Aylık Matrahı (1.071 x % 75) = 803,25 TL Asgari Geçim İndirim Aylık Tutarı (803,25 x % 15) = 120,49 TL A şahsına 120,49 TL ücretinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilerek ödenecektir.  PRATİK YOL (FORMÜL): Brüt Asgari Ücret x Gelir Vergisi İlk Dilim Oranı x Asgari Geçim İndirimi Oranı 1.071 x 0,15 = 160,65 x AGİ Oranı 160,65 x 0,75 = 120,49

Örnek 2: A şahsı Evlidir.Eşinin herhangi bir geliri yoktur.8,13,16 ve 20 yaşında 4 çocuğu vardır.20 yaşındaki çocuk üniversite öğrencisidir.   Asgari Geçim İndirim Oranı: Kendisi için % 50 Geliri olmayan/çalışmayan eşi için % 10 Birinci çocuk için % 7,5 İkinci çocuk için % 7,5 Üçüncü çocuk için % 5 Dördüncü çocuk için % 5 Toplam %85 Kısa yoldan hesaplayacak olursak: A şahsına 136,55 TL ücretinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilerek ödenecektir.  PRATİK YOL (FORMÜL): Brüt Asgari Ücret x Gelir Vergisi İlk Dilim Oranı x Asgari Geçim İndirimi Oranı 1.071 x 0,15 = 160,65 x AGİ Oranı 160,65 x 0,85 = 136,55

SSK Tavan ve Taban Tutarları 2014 Dönemi Alt Sınırı Üst Sınırı 01.01.2014 - 30.06.2014 1.071,00 TL 6.961,50 TL 01.07.2014 - 31.12.2014 1.134,00 TL 7.371,00 TL

ASGARİ ÜCRET VE YASAL KESİNTİLER (01.01.2014 - 30.06.2014 Dönemi) Brüt Ücret 1.071 TL Sigorta Primi İşçi Payı 149,94 TL İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı 10,71 TL Gelir Vergisi Matrahı 910,35 TL Gelir Vergisi 136,55 TL Damga Vergisi 8,13 TL Kesintiler Toplamı 305,33 TL Asgari Geçim İndirimi (Bekar ve Çocuksuz) 80,33 TL NET ELE GEÇEN (Asgari Ücret + AGİ) 846 TL

ASGARİ ÜCRET VE YASAL KESİNTİLER (01.07.2014 - 31.12.2014 Dönemi) Brüt Ücret 1.134 TL Sigorta Primi İşçi Payı 158,76 TL İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı 11,34 TL Gelir Vergisi Matrahı 963,90 TL Gelir Vergisi 144,59 TL Damga Vergisi 8,61 TL Kesintiler Toplamı 323,29 TL Asgari Geçim İndirimi (Bekar ve Çocuksuz) 80,33 TL NET ELE GEÇEN (Asgari Ücret + AGİ) 891,04 TL

TEŞEKKÜRLER Sorularınız ?