BT ve Değişen Hayatımız BT hayatımızın her aşamasına girip, önemli değişiklere yol açmıştır Basit bir yelkencilik bile BT ile dönüşüme uğramıştır Amaç performansı arttırma ve rekabetçi kalabilmedir İşletmeler tedarikçileri, müşterileri, rakipleri, sundukları mal ve hizmetler ile ilgili binlerce veriyi depolayıp, kontrol edebilmelidirler

SAÜ İş Süreçleri İşletmenin değerli bir ürün veya hizmet üretmek için işin örgütlenmesi, koordine edilmesi ve odaklanması işlemidir Malzemenin, işgücünün ve bilginin akış yönü ve şeklidir İşletmelerin performansı yaygın olarak iş süreçlerinin etkinlik ve verimliliğine bağlıdır İş süreçleri rekabetçi avantaj kaynağı olabilirler

SAÜ İş Süreçleri Eğer rakiplerinden daha yaratıcı ve yenilikçi iş süreçleri tasarlayabilirlerse avantaj sağlanabilir Her işletme iş süreçlerinin bir bütünü ve toplamı olarak görülebilir Bazı iş süreçleri birkaç işletme departmanını aşabilir – Müşteri siparişi alınması ve teslimi İş süreçlerindeki adımları etkin bir şekilde gerçekleştirmek için BİLGİYE ihtiyaç duyulur

SAÜ İş Süreçleri İş süreçlerinin detaylı analizi işletmeyi daha yakından tanımamıza Ve işletme performansını arttırmamıza neden olur

BT Nasıl İşletme Performansını Arttırır SAÜ BT Nasıl İşletme Performansını Arttırır Daha önce manuel yapılan pek çok işi otomatize eder Bilginin akış sürecini değiştirir, daha önce bilgiye ulaşamayan çalışanların bilgiye ulaşmasını sağlar Daha önce sıra ile yapılan işlerin eş zamanlı yapılmasını sağlar

İşletmelerde Bilişim Sistemleri SAÜ İşletmelerde Bilişim Sistemleri İşletmelerde tüm işleri yapan tek bir bilişim sisteminden bahsetmek zordur İşletmelerde değişik ihtiyaçlar, ilgi alanları olduğu için değişik BT’ne ihtiyaç vardır

İşletmelerde Bilişim Sistemleri SAÜ İşletmelerde Bilişim Sistemleri Bilişim Sistemi Sınıflandırması Organizasyonel hiyerarşiye (kullanıcı gruplarına) göre İşletme fonksiyonlarına yada departmanlara göre Entegre Sistemler

Bilişim sistemlerinin türleri Organizasyonel Bilgi Sistemleri İşletme Birimleri ile ilişkileri Sistem Türü Hizmet Verilen Grup STRATEJİK DÜZEY ÜST YÖNETİM YÖNETİM DÜZEYİ ORTA DÜZEY YÖNETİCİLER BİLGİ DÜZEYİ BİLGİ ve VERİ İŞÇİLERİ İŞLETİMSEL İŞLETİMSEL DÜZEY YÖNETİCİLER SATIŞ VE ÜRETİM FİNANS MUHASEBE İNSAN PAZARLAMA KAYNAKLARI

Organizasyonel hiyerarşiye (kullanıcı gruplarına) göre Hareket İşleme Sistemi Bilgi Çalışanı Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri Karar Destek Sistemleri Üst Düzey Yönetici Karar Destek Sistemleri Ofis Otomasyon Sistemleri

Karar Türleri Yapılandırılmış Kararlar Rutin, tekrar eden, sık sık verilen, kolay olan, az sayıda parametre içeren, etkileri kısa vadeli olan Yarı Yapılandırılmış Kararlar Yapılandırılmış ve yapılandırılmamış arasında yer alan 1-3 veya 1-5 yıl (orta vadeli) Yapılandırılmamış Kararlar uzun vadeli (stratejik), tecrübe edilmemiş olan, etkileri çok geniş olan, çok fazla parametreye ihtiyaç duyulan, iç ve dış veri ve bilgilere gereksinim olan

Yönetim Piramidi İşletme Birimleri Yönetim Pazarlama – Satış Muhasebe – Finans İnsan Kaynakları Üretim – İmalat Bilişim Sistemi Türleri Yonetici Destek Sistemleri (ESS) Karar Destek Sistemleri (DSS) Yonetim Bilisim Sistemleri (MIS) Uzman Bilgi Is Sistemleri (KWS) Ofis Otomasyon Sistemleri (OAS) Hareket Isleme Sistemi (TPS) Karar Tipleri * Stratejik Kararlar (Yapılandırılmamış) * Taktiksel Kararlar (Yarı Yapılandırılmış) * Rutin Kararlar (Yapılandırılmış) Yönetim Pazarlama – Satış Muhasebe – Finans İnsan Kaynakları Üretim–İmalat Yonetici Destek Sistemleri (ESS) Karar Destek Sistemleri (DSS) Yonetim Bilisim Sistemleri (MIS) Uzman Bilgi Is Sist. (KWS) Hareket Isleme Sistemi (TPS) Ofis Otomasyon Sist.(OAS)

Organizasyonel Bilgi Sistemleri Ofis Otomasyon Sistemleri (OOS) Yonetici Destek Sistemleri (ÜDYKDS) Hareket Isleme Sistemi (HIS) Karar Destek Sistemleri (KDS) Uzman Bilgi Is Sistemleri (BÇS) Yonetim Bilisim Sistemleri (YBS)

Organizasyonel Bilgi Sistemleri Hareket İşleme Sistemleri (Transaction Processing Systems-TPS) Organizasyonun işlemsel seviyesine servis veren en basit sistemdir. TPS organizasyonların temel muhasebe ve kayıt saklama sistemleridir Hareket Isleme Sistemi (HIS) Uzman Bilgi Is Sistemleri (BÇS) Yonetim Bilisim Sistemleri (YBS) Karar Destek Sistemleri (KDS) Yonetici Destek Sistemleri (ÜDYKDS) Ofis Otomasyon Sistemleri (OOS)

Hareket İşleme Sistemleri (TPS) Operasyonel yöneticiler satış, alacaklar, bordrolar, malzemenin fabrika içerisinde akışı gibi temel faaliyetlerin ve işlemlerin kaydını tutmak isterler TPS bu faaliyetler için bilgi üretir İşletmenin günlük işlerini yaparken gerçekleştirdiği temel faaliyetlerin kaydını tutan sistemlerdir TPS rutin soruları cevaplamaya yöneliktir – Ahmet Beyin şiparişine ne oldu? Bilginin kolay erişilmesi, güncel ve doğru olması gereklidir Yöneticiler iç faaliyetlerin durumunu ve dışsal çevre ile ilişkileri bilmek için TPS’e ihtiyaç duyarlar TPS işletme içi diğer bilgi sistemlerine temel bilgi sağlayıcısıdır

Hareket İşleme Sistemleri (TPS) Operasyonel seviyede görevler, kaynaklar ve hedefler önceden planlanmış ve yüksek derecede tanımlanmıştır İşçilerin Bordrosu gibi Yöneticiler TPS ile temel işletme faaliyetlerini kontrol ederler TPS diğer işletme bilgi sistemleri ve işletme fonksiyonları için ANA BİLGİ SAĞLAYICISIDIR

Sipariş işleme Sistemi Malzeme Kaynakları Planlama Sistemi Organizasyonel Bilgi Sistemleri Hareket İşleme Sistemleri (Transaction Processing Systems-TPS) YBS YBS DOSYALARI SATIŞ VERİSİ BİRİM ÜRÜN MALİYETİ ÜRÜN DEĞİŞİM VERİSİ HARCAMA VERİSİ RAPORLAR YÖNETİCİLER HİS Sipariş işleme Sistemi Malzeme Kaynakları Planlama Sistemi Defteri Kebir sistemi SİPARİŞ DOSYASI ÜRETİM ANA DOSYASI MUHASEBE DOSYALARI

Organizasyonel Bilgi Sistemleri Uzman Bilgi İş Sistemleri (Knowledge Work Systems - KWS) Bilgi çalışma sistemleri bilimsel veya mühendislik yeni bilgiler üretmeyi ,bu bilginin ve teknik veriyi uygun bir şekilde entegre etmeyi sağlar Hareket Isleme Sistemi (HİS) Uzman Bilgi Is Sistemleri (BÇS) Yonetim Bilisim Sistemleri (YBS) Karar Destek Sistemleri (KDS) Yonetici Destek Sistemleri (ÜDYKDS) Ofis Otomasyon Sistemleri (OOS)

Organizasyonel Bilgi Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri (Management Information Systems - MIS) Yönetim düzeyinde Girdiler : Yüksek miktarda veri İşlemler : Basit modeller Çıktılar : Özet raporlar Kullanıcılar : Orta düzey yöneticiler Örnek : Yıllık Bütçeler Yapısal ve yarı yapısal kararlar Rapor kontrolu merkezli Geçmişe ve şimdiye ait veri İç merkezli Uzun tasarım süreçleri Uzman Bilgi Is Sistemleri (KWS) Hareket Isleme Sistemi (TPS) Yonetim Bilisim Sistemleri (MIS) Karar Destek Sistemleri (DSS) Yonetici Destek Sistemleri (ESS) Ofis Otomasyon Sistemleri (OAS)

Yönetim Bilişim Sistemleri (MIS) Orta kademe yöneticiler yönetsel faaliyetlerin kontrolü ve karar verme için sistemlere ihtiyaç duyarlar Orta kademe yöneticilere hitap eden bu sistemlere MIS denir MIS yöneticileri işletmenin mevcut performansı ile ilgili raporlar sunar MIS, TPS’den gelen verileri özet raporlar halinde sunar MIS genellikle rutin sorulara cevap vermek amacındadır Bir Fast Food Lokantasının geçen 3 aylık dönemde kullandığı toplam yeşil salata miktarı nedir? MIS genellikle esnek değildir ve az analitik yeteneklere sahiptir

Sipariş işleme Sistemi Malzeme Kaynakları Planlama Sistemi Organizasyonel Bilgi Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri (Management Information Systems - MIS) YBS YBS DOSYALARI SATIŞ VERİSİ BİRİM ÜRÜN MALİYETİ ÜRÜN DEĞİŞİM VERİSİ HARCAMA VERİSİ RAPORLAR YÖNETİCİLER HİS Sipariş işleme Sistemi Malzeme Kaynakları Planlama Sistemi Defteri Kebir sistemi SİPARİŞ DOSYASI ÜRETİM ANA DOSYASI MUHASEBE DOSYALARI

Organizasyonel Bilgi Sistemleri Karar Destek Sistemleri (Decision Support Systems-DSS ) Esnek, uyarlanabilir, hızlıdır. Kullanıcı girdi ve çıktıyı kontrol eder. Profesyonel programlama yoktur. Karar süreçlerini destekler Karmaşık modelleme araçları Yönetim düzeyi Girdiler : Düşük hacimli veri İşlemler : Etkileşimli Çıktılar : Karar analizleri Kullanıcılar : Profesyoneller ve kurmay kadro Örnek: Anlaşma Maliyet Analizi Yonetim Bilisim Sistemleri (MIS) Hareket Isleme Sistemi (TPS) Uzman Bilgi Is Sistemleri (KWS) Karar Destek Sistemleri (DSS) Yonetici Destek Sistemleri (ESS) Ofis Otomasyon Sistemleri (OAS)

Karar Destek Sistemleri (DSS) Daha çok rutin olmayan sorulara cevap vermek amacındadır Özgün ve hızla değişen problemlere odaklanır – Eğer Aralık ayında satışları 2 katına çıkarırsak üretim planlamasına ne olur DSS, TPS ve MIS’den içsel veri ve bilgi alsa da, dış kaynaklardan da yoğun olarak veri ve bilgi almaktadır – Hisse senedi fiyatları, rakiplerin ürün fiyatları gibi DSS önceden tam olarak yapılandırılmamış ve tanımlanmamış sorulara cevap arar

Organizasyonel Bilgi Sistemleri Üst Yönetici Destek Sistemleri (Executive Support Systems - ESS) Yapılandırılmamış karar vermeyi gelişmiş grafikler ve iletişim sayesinde belirlemeyi amaçlayan bilgi sistemleridir. ESS, yüksek düzeyde özetlenmiş datayı sunar. ESS’nin birincil görevi,çeşitli kaynaklardan datayı elde temek,entegre etmek ve birleştirmek, kullanım kolaylığı olan ,anlaşılabilir bir formatta bilgileri sunmaktır. Stratejik düzey Girdi : Toplu veri İşlemler : Etkileşimli Çıktılar : Öngörüler Kullanıcılar : Tepe yöneticiler Örnek: 5 yıllık işletim planı Tepe yönetimi için Bireyler için tasarlanmış Ceo’yu her yere bağlar Gündemde tutmak pahalıdır Kapsamlı destek personeli gereklidir. Karar Destek Sistemleri (DSS) Hareket Isleme Sistemi (TPS) Uzman Bilgi Is Sistemleri (KWS) Yonetim Bilisim Sistemleri (MIS) Yonetici Destek Sistemleri (ESS) Ofis Otomasyon Sistemleri (OAS)

Üst Yönetici Destek Sistemleri (ESS) ESS üst yönetimin karar vermesine yardımcı olan sistemlerdir Rutin olmayan, sık karşılaşılmayan, içgüdü ve kişisel sezgi içeren kararlar için destek verir Kolay anlaşılabilen grafikler ve yoğun dış veri kullanarak ESS yöneticilere yardımcı olur ESS dışsal verileri MIS ve DSS sistemlerinden gelen içsel veriler ile birleştirerek yöneticilerin karar verme süreçlerinde yardımcı olur

Organizasyonel Bilgi Sistemleri Ofis Otomasyon Sistemleri (Office Automation Systems – OAS) Ofis otomasyon sistemleri farklı bilgi çalışanlarını, coğrafik ve fonksiyonel bölgeleri kontrol eder. Kağıtsız ofislere gidişat İş akışlarının yeniden tasarımı Bütünleşik yazılımlar Ergonomik tasarımlar Parlak, neşeli iş ortamları Örnek: Sunum Grafikleri Yonetici Destek Sistemleri (ESS) Hareket Isleme Sistemi (TPS) Uzman Bilgi Is Sistemleri (KWS) Yonetim Bilisim Sistemleri (MIS) Karar Destek Sistemleri (DSS) Ofis Otomasyon Sistemleri (OAS)

Bilişim sistemlerinin türleri Organizasyonel Bilgi Sistemleri Sistemler Arası İlişkiler ÜDYKDS HİS UBS OOS KDS YBS

Örgütleri Birleştiren Uygulamalar Bütün örgütsel sistemleri işletme amaçları doğrultusunda ortak yönetmek çok güçtür Örgütler büyüdükçe ve değişik firmaları satın aldıkça, birbiriyle uyumsuz ve ilgisiz sistemlerin sayısı örgüt içerisinde hızla artar Bir çözüm organizasyon geneli uygulamalar kullanmaktır Organizasyon geneli uygulamalar fonksiyonlar arası geçiş yapabilen tüm işletmeyi ve yönetim kademelerini içeren yazılımlardır İşletmenin daha verimli çalışmasını, faaliyetlerin ve sistemlerin entegre olmasını sağlar esneklik ve koordinasyonu arttırırlar Organizasyonel sistemler, Tedarik zinciri yönetim sistemleri, müşteri ilişkileri yönetim sistemleri ve bilgi yönetim sistemleri olarak dört adettirler

Organizayonel Sistemler (Enterprise Sistems) Örgütsel kaynak planlaması sistemleri (ERP) olarak da bilinirler Üretim, finans, muhasebe, satış, pazarlama, insan kaynakları yönetimi fonksiyonlarını birleştiren tek bir yazılımdır Değişik işletme birimlerindeki parçalanmış veri bir tek veri tabanına depolanır Dünyada en çok tanınan ERP SAP’dir.

Tedarik Zinciri Yönetim Sistemleri (Supply Chain Management Systems) Firmaların tedarikçileri ile ilişkilerini düzenleyen sistemlerdir Mal ve hizmet alışverişini, stok seviyelerini, ürün ve hizmetlerin teslimatı gibi bilgilerin paylaşımını gerçekleştirir İstenilen zaman, miktar ve en düşük maliyetle ürünlerin, hammaddenin tedarikçilerden, firmaya, müşterilere ulaştırılmasını sağlamak asıldır

Müşteri İlişkileri Yönetimi Sistemi (Customer Relationship Management Systems) Müşterilerle ilişkilerin yönetimi sağlayan sistemlerdir Müşteri elde tutma, müşteri tatmini, satış, pazarlama, geliri optimize etme gibi faaliyetlere yardımcı olur

Bilgi Yönetimi Sistemleri (Knowledge Management Systems) Firmalar ürünleri geliştirme, tasarlama, üretme ve teslim etme sürecinde ne kadar fazla ve kaliteli bilgiye sahip olurlarsa, o kadar iyi performans gösterirler Firma bilgisi stratejik bir araçtır ve kaynaktır KMS firma içerisindeki bilgiyi toparlar, derler, düzenler ve erişimine ve paylaşımına imkan verir

E-İş, E-Ticaret ve E-Devlet Bahsedilen bu teknolojiler ve sistemler firmaların müşterileri, tedarikçileri ve devletle olan ilişkilerini kökten değiştirmiştir E-İş işletmedeki ana iş süreçlerini dijital teknoloji ve Internet yardımı ile yapmaktır E-İş, E-Ticareti de içerir E-Ticaret malların ve hizmetlerin alım ve satımını Internet üzerinden yapmaktır

E-İş, E-Ticaret ve E-Devlet E-İşte kullanılan teknolojiler kamu sektörüne de önemli değişimler getirmiştir E-Devlet Internet ve diğer ağ teknolojilerini kullanarak devlet ve diğer kamu kuruluşlarının vatandaşlar, firmalar ve diğer kamu kuruluşları ile ilişkilerini dijital olarak gerçekleştirmesidir E-Devlet vatandaşla devlet ilişkisini kökten değiştirmiş ve vatandaşı kuvvetlendirmiştir

İşbirliği İşbirliği diğer insanlarla çalışarak paylaşılan ve açık hedeflere ulaşma sürecidir İşbirliği kısa vadeli veya uzun vadeli olabilir, bir veya birkaç kimse arasında olabilir İşbirliğinin öneminin artmasının nedenleri İşin doğasındaki değişmeler Profesyonel işin artması İşletmenin değişen örgütlenmesi İşletmenin kapsamının ve faaliyet alanının değişmesi Yenilikçilik gereksiniminin artması ve ekip çalışmasına vurgu İş ve çalışma kültürünün oluşması

İşbirlikçiliğin Faydaları Artan üretkenlik Artan kalite Artan yenilikçilik İyileşen müşteri hizmetleri Üstün satış büyümesi ve finansal performans

İşbirliği İçin Bilişim Araçları Elektronik posta anında mesajlaşma Sosyal ağlar – MySpace, Facebook, Likedin Wikiler – Wikipedia, Şirket Wiki’leri – Intel Sanal Dünyalar – Avatarlarıyla gerçek kişiler sanal alemlerde temsil ediliyorlar, toplanıp, etkileşime giriyorlar ve paylaşıyorlar Internet tabanlı işbirliği siteleri – Internet tabanlı ses ve görüntü sistemleri, skype, Google uygulamaları, Lotus Notes

Zaman Mekan İşbirliği Araçları matrisi

Enformasyon Sistemleri Bölümü Programcılar, sistem analistleri, proje liderleri ve enformasyon sistem yöneticilerinden oluşur Enformasyon teknolojileri hizmetlerinden sorumlu biçimsel bir örgüt birimidir CIO: Chief Information officer – Enformasyon Sistemleri üst Yöneticisi CSO: Chief Security Officer – Güvenlik üst Yöneticisi CKO: Chief Knowledge Officer – Bilgi Yönetimi üst Yöneticisi Son Kullanıcılar