TÜKETİMİ DİĞER ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Bir ekonomide belli bir dönemde gerçekleşen tüketim de ana öğelerin yanında başka faktörlerin de etkisi vardır. Bunlar; Servet ve Zenginlik Tahminler Borçlanma ve Likidite Kısıtlaması Vergiler Faiz Oranları Gelir Dağılımı

1-SERVET VE ZENGİNLİK Birey ve toplum zenginleşince tüketim meyli yükselir. Ancak ekonomide fiyatlar genel düzeyi düşerse reel varlıkların fiyatı da düşeceğinden bireyin zenginliği aynı kalır. Oysa fiyatların düşmesi finansal aktiflere sahip olan kişileri zenginleştirir. Bu nedenle bu kişilerin satın alma güçleri yükselir. Bu şekilde zenginleşmenin yarattığı tüketim artışı ‘’pigou etkisi’’ olarak adlandırılır.

SERVET VE ZENGİNLİK

2-TAHMİNLER Hane halkının gelecekteki fiyatlara, gelirlerine ve ekonomiye ilişkin tahminleri tüketim üzerinde önemli etki yapar. Gelecekteki gelirin tahmini de tüketim ve tasarrufu etkiler. Örneğin; gelecekteki maaş zammını alan memur harcamalarını hemen arttırabilir.

2-TAHMİNLER

3-BORÇLANMA ve LİKİDİTE KISITLAMASI Tüketicinin borçlanma olanaklarının artışı genel olarak tüketimi özendirir. Örneğin, birey bir malı altı ay sonra almayı planladığında, bu süre zarfında tasarruf yapacaktır. Oysa borçlanma olanağı malı hemen almaya olanak sağlayarak tüketimi arttırır.

Ama tüketicinin borçlanma olanağı ve mali kaynağı yoksa tüketimini kısmak zorunda kalır. Bu duruma da likidite kısıtlanması denir. Böyle bir durumda, tüketicinin dönemdeki tüketimi büyük ölçüde o dönemin gelirine bağlı kalır.

4-VERGİLER Vergilerin tüketime etkileri konusunda bazı görüşler vardır; Ricardo’ya Göre: Devlet bugün az vergi alıyorsa, gelecekte çok vergi almak zorundadır. Bu görüşe göre bir birey uzun dönemi dikkate alarak vergi nedeniyle tüketim düzeyini değiştiremez.

4-VERGİLER

Barro’ya Göre: Uzun dönemde vergi düzeyi aynı kalırsa tüketim düzeyi de aynı kalır. Çünkü, tüketim vergiden sonra kalan sürekli gelire bağlıdır. Birey bugün az vergi ödüyorsa, gelecekte de çok vergi ödeyeceğini bildiğinden tüketimi arttırmaz. Bu görüşlerin dışında Keynezyen görüşler ise verginin azalmasının tüketimi kamçılayarak ekonominin canlanacağını savunur.

5-FAİZ ORANLARI Bir ekonomide reel faiz oranı yükselirse, o gün yapılan tasarruflar ilerde daha büyük değer alır. Bu dönemde tüketimin azalması bu dönemdeki tasarruf artışına mutlak değer olarak eşittir. Bu mekanizmayla gelecek dönem tüketimi bu dönem tüketiminin yerini alır buna da ikame etkisi denir. O halde faiz oranı yükselirse, tüketim azalır.

5-FAİZ ORANLARI

6-GELİR DAĞILIMI Bir ekonomide düşük gelir gruplarında tüketim meyli yüksek ve yüksek gelir gruplarında tüketim meyli düşüktür. Bu nedenlerle geliri zenginden fakire transfer eden gelir dağıtım politikaları, ekonomide tüketim meylinin yükselmesine neden olur. Bu açıklarımıza ilave olarak, bir ülkede sosyal güvenlik sisteminin gelişmesinin bireysel tasarrufu baltaladığı ileri sürülmüştür. Yani yaşlılığa, kazaya ve işsizliğe karşı sigortalı olan bir birey gelecekteki kötü günler için tasarrufa gerek görmeyebilir.

6-GELİR DAĞILIMI

YATIRIM FONKSİYONU Yatırım; kapital stokuna yapılan net ilavedir. Kapital ise üretimde insan emeğinin verimliliğini arttıran her türlü üretilmiş üretim malıdır.

YATIRIM ÇEŞİTLERİ 1-Sabit Sermaye Yatırımı: Makinaya, binaya, alet ve ekipmana yapılan yatırımlardır. 2-Stok Yatırımı: Devre başına göre, ekonomide stokların artması veya azalması, artı ya da eksi yatırımlardır. 3-Özel Yatırımlar: Kişinin kendine özel yaptığı yatırımlardır. 4-Kamu Yatırımları: Devlet ve yerel yönetimler tarafından yapılan yatırımlardır.

5-Uyarılmış Yatırımlar: Bir ekonomide talep ve kar artışları nedeniyle yapılan yatırımlara denir. 6-Otonom(Bağımsız) Yatırımlar: Tüketim düzeyine, kar miktarına ve milli gelir düzeyine bağlı olmadan yapılan yatırımlara denir.

YATIRIMLARDA KARLILIĞIN HESABI Yatırım kararını belirleyen sonuçta elde olunacak kardır. Yani umulan kar oranına göre, yatırım kararı alınır. Birey ya da işletme en yüksek karı sağlayacak bölge ve sektörü seçerek yatırımını yapar. Ama bundan sonra yatırımcı yıl sonunda ne kadar kar edeceğini bilmek ister ve bazı hesaplamalar yaptıktan sonra kararını verir.

a-Bileşik Faiz Formülü Yatırımcının elindeki ana para (P0 ) iken, yıllık faiz ya da getiri oranı (i) kadar ise birinci yılın sonunda elde edeceği ana para ve faizin toplamı olan (R1 ) e eşit olur. Bu basit modelle her yıl aynı oranda gelirin elde olunduğu varsayılmaktadır.

b-Peşin Değerin Bulunması Aynı işlem ters yönden hareketle de yapılabilir. Eğer yatırımcı (n) yıl sonra (Rn ) kadar bir paraya kavuşacaksa, yıllık faiz oranı (i) ile bunun peşin değeri (P0 ) bulunur. Öyleyse çeşitli projeler arası bir karşılaştırma yapılırken, aynı para ile gerçekleştirilen projelerde peşin değeri en yüksek olan tercih edilecektir.

c-Sermayenin Marjinal Etkinliği Yatırımcı, umulan kar oranını hesaplamak için bazı verilere ihtiyacı vardır. Bunlar: 1-Yatırımın maliyeti 2-Yatırımın her yıl elde edeceği net gelir 3-Dönem sonunda yatırımın hurdasının değeri

Bu miktarlar bulunduktan sonra yapılan yatırımın hangi oranda gelir sağlayacağı hesaplanır.Eğer dönem boyunca elde olunacak gelirlerin peşin değerleri toplamı, yatırımın peşin değerini aşıyorsa yatırım karlıdır. Buna karşılık, yatırımın dönem boyunca sağladığı net gelirin peşin değeri yatırımın bedelinin altında kalıyorsa yatırım zarar etmiş demektir.

Kısacası sermayenin (kapitalin) marjinal etkinliğini şu şekilde tanımlayabiliriz: Bir yatırım sonunda, elde edilen net hasılatları yatırım malının değerine eşitleyen iskonto haddine kapitalin marjinal etkinliği denir.