Kalite Maliyetleri Kalite maliyetleri kalitenin ölçüsüdür. Toplam kalite yönetiminin yerleşebilmesi, uygulanabilmesi ve sürekli kılınabilmesi için kalitedeki gelişmelerin ölçülmesi ve açık bir şekilde raporlanması gerekir. Kalitedeki gelişme ve değişmeyi gösteren en iyi kıstas, kalite maliyetleridir. Başka deyişle, kuruluşun kalite hedeflerine ulaşıp ulaşmadığının somut ölçüsünü elde etmek için kalite maliyetlerinin hem tutar ve hem de miktar olarak bilinmesi gerekir. İşletmeler için esas olan maliyetli olan kaliteli mal ve hizmet üretmek değil, kalitesiz ya da düşük kaliteli mal ve hizmet üretmemektir.

Kalite Maliyetleri Kalite maliyetleri uygunluk kalitesi ile ilgilidir. Uygunluk kalitesi, belli bir ürünün kendi tasarım spesifikasyonlarını karşılama derecesidir. Tasarım kalitesi ne olursa olsun, herhangi bir ürün müşteri kullanımına uygun bir kalitede üretilmesi gerekir. Uygunluk kalitesini sağlamak, uygunluk kalitesinden sapmaları önlemek, mal ve hizmetleri belirlenen standartlara uygun bir şekilde üretmek amacıyla yürütülen faaliyetler nedeniyle ortaya çıkan giderlere kalite giderleri denir. Diğer bir ifade ile verimli, etkin ve tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılayabilme özelliklerine sahip mal ve hizmetlerin üretilmesini sağlamak veya kaliteyi üretmek amacıyla yapılan yatırımlar nedeniyle maruz kalınan giderler de, kalite maliyetlerini oluşturmaktadır. Bu tip maliyetlere yatırım maliyetleri adı verilmektedir.

Kalite Maliyetleri Kalite maliyetlerinin belirlenmesi iki sebepten dolayı önem kazanmaktadır: - Kalite maliyetlerinin toplam maliyetler içindeki durumunu görmek. Çoğu işletmede kalite maliyetleri yüksek oranlara sahiptir ancak ölçümü yapılmamaktadır. Örneğin, yapılan bir araştırmada araştırmaya katılan firmaların sadece %3’ü kalite maliyetlerini kalite ölçümü için topladıklarını belirtmişlerdir. - Kalite maliyetlerinin ölçümü israfın olduğu alanların belirlenmesini ve bu israfın kaynaklarını yöneticilere göstererek önlemeye yardımcı olmaktadırlar.

Kalite Maliyetleri Kalite maliyetleri, kusurları önlemek ve faaliyetleri değerlendirmek için yapılan harcamalar ile ürün ve hizmetlerin belirlenen spesifikasyonları karşılayamamasından doğan iç ve dış başarısızlık sonucu oluşan kayıplar olarak tanımlanabilmektedir. Tanımdan da anlaşılacağı üzere, kalite maliyetleri; önleme, değerlendirme ve iç başarısızlık - dış başarısızlık maliyetleri olarak sınıflandırılmaktadır. Önleme maliyetleri; kullanıma uygun olmayan ürünlerin üretimini önlemek için katlanılan maliyetler, değerlendirme maliyetleri; muayene, test ve diğer kalite kontrol fonksiyonları ile ürünlerin kalitesini belirlemek (ölçmek) için katlanılan maliyetler, iç başarısızlık maliyetleri; ürün tüketiciye varmadan önce ortaya çıkan, kusurlu ürün maliyetleri ve ürünlerdeki kusurları düzeltmek için katlanılan maliyetler, dış başarısızlık maliyetleri; kusurlu ürünlerin tüketiciye ulaşması sonucu katlanılan maliyetlerdir.

Kalite Maliyetleri Kalite maliyetlerini kısaca şöyle ifade edebiliriz. İyi kaliteyi sağlamanın, kaliteyi üretmenin maliyetleri: - Önleme maliyetleri: - Değerlendirme maliyetleri Düşük kalitenin, kaliteyi üretememenin maliyetleri: - İç başarısızlık maliyetleri - Dış başarısızlık maliyetleri

Kalite Maliyetleri Kalite maliyetlerinin ciroya oranı genel bir ortalama olarak basit düşük toleranslı sanayi dalları için %0.5 ile 2, mekanik süreçler için % 1 ile 5, hassasiyet gerektiren sanayi dalları için % 2 ile 10, elektronik ve uzay sanayi içinse %5 ile 25 arasında değişmektedir. Genel olarak imalat sektöründe kalite maliyeti/ciro oranı %25, hizmet sektöründe ise %30 oranlarındadır. Kalite maliyetleri, kuruluşun tümü için hesaplanabileceği gibi, ürün bazında, departman bazında da hazırlanabilir. Hesaplama periyodu, duruma göre, aylık, 3 aylık, yıllık, vb. olabilir.

Kalite Maliyetlerinin Sınıflandırılması

Önleme Maliyetleri Kalitede bir uygunsuzluğu önlemeye yönelik olarak, toplam kalite yönetim sisteminin tasarımı, kurulması, sürdürülmesi ve düzenlenmesi ile ilgili maliyetler, önleme maliyetlerini oluşturmaktadır. İşletmelerin üretim öncesinde kaliteli üretimi gerçekleştirebilmek için katlanacakları maliyetleri aşağıdaki gibi sıralanabilir. − Kalite planlaması: İşletmede genel bir kalite politikası oluşturmak amacıyla yapılan faaliyetlerle ilgili maliyetlerdir. Bu kategoriye bu politikaları oluşturacak kişilerle temasa geçmenin maliyetleri de eklenebilir. − Kalite ölçüm ve test donanımlarının tasarım ve geliştirilmesi: Üretilen ya da üretilecek mamuller için alınan hammaddelerin test edilmesi için uygun ölçüm ve test donanımlarının geliştirilmesi ile ilgili maliyetlerdir. − Kalitenin gözden geçirilmesi ve tasarımın doğrulanması: Hammaddelerin ya da malzemelerin kalitelerinin gözden geçirilmesi ve üretilecek ürünlerin tasarımlarının kontrol edilmesiyle ortaya çıkan maliyetlerdir. − Kalite ölçüm ve test donanımlarının ayar ve bakımı: Kaliteli üretimi denetlemek için kullanılan ölçüm ve test ekipmanlarının ayarlanması, bakımı ile ilgili maliyetlerdir.

Önleme Maliyetleri (devam) − Kalite değerlemesinde kullanılan üretim ekipmanlarının ayar ve bakımı: Üretimde kaliteyi denetlemek için kullanılan ölçüm test ve ekipmanlarının ayar ve bakımlarıyla ilgili maliyetlerdir. − Tedarikçi garantisi: Kaliteli üretimin başlangıç noktası tedarikçiden sağlanan girdilerin kalitesiyle başlar. Bu nedenle tedarikçi ile yapılan anlaşmalar, tedarikçi seçimi gibi konularda ortaya çıkabilecek maliyetlerdir. − Kalite eğitimi: Kalite ile ilgili eğitim programlarının uygulanması ve hazırlanması ile ilgili maliyetlerdir. − Kalite denetimi: İşletmede uygulana kalite programları ile ilgili denetimlerin yapılmasından kaynaklanan maliyetlerdir. − Son durum analizi ve kalite bilgilerinin raporlanması: Kaliteli üretim adına yapılan faaliyetlerle ilgili hazırlanacak raporlar için katlanılan maliyetlerdir. − Kalite iyileştirme programları: Daha kaliteli bir üretim için yeni kalite programlarının geliştirilmesi, bulunması işletmeye uygulanması ya da mevcut kalite sisteminin iyileştirilmesi amacıyla yürütülen faaliyetlerin maliyetleridir.

Ölçme-Değerlendirme Maliyetleri Ölçme değerlendirme maliyetleri; ürün veya hizmetlerin gereksinmelere uygunluğunun belirlenmesi için yapılan ölçme, yürütme ve denetleme masraflarıdır. Hammaddelerin, malzemelerin ve ürünlerin Müşterilere sevk edilmeden önce kalitesinin ölçülüp değerlendirilmesine ilişkin yapılan harcamalardır. Ölçme değerlendirme maliyetleri; kalite kontrol işleminin herhangi bir aşamasında kalite kontrolü ve kalite doğrulaması gibi arzulanan kaliteye ulaşmak için yapılan tüm değerleme maliyetlerinin toplam olarak ifade edilmiştir.

Ölçme değerlendirme maliyetleri Değerleme maliyetleri genel olarak aşağıda belirtilen unsurlardan oluşmaktadır: Üretim Öncesi Doğrulama: Tasarımın kalite gereklerine uygunluğunun doğrulanması için üretim öncesi yapılan ölçme ve test çalışmalarının maliyetleridir. Girdi Muayenesi: Kuruluş dışından satın alınan parça, montaj parçası ve materyallerle hizmetlerin girişte yapılan muayene ve testlerin maiyetleri ile tedarikçinin işyerinde kuruluşun görevlileri tarafından yapılan muayene ve testlerin yol, konaklama ve harcırah giderleri de dahil maliyetlerinden oluşur. Ayrıca spesifikasyonlara uymayan materyallerin geri gönderilmesine yönelik faaliyetlerin maliyetleri de bu kapsamda düşünülmelidir. Laboratuvar Kabul Testi: Nihai (bitmiş) ürünün parçası olan ya da üretim işlemleri sırasında tüketilen materyallerin kalitesinin değerlendirilmesi için laboratuvarda yapılan testlerin maliyetidir.

Ölçme değerlendirme maliyetleri (Devam) Muayene ve Test: İmalat süreci sırasında yapılan ve nihai ürün ile ambalajlamasının kalitesinin değerlendirilmesi için yapılan muayene ve test çalışmalarının maliyetleridir. Bu unsurda ürün kalite denetimleri, operatörler tarafından yapılan kontroller ve fonksiyona yönelik nezaret ve diğer destek hizmetler ile yetersiz kalite nedeniyle "ret" işlemi için yapılan muayene ve test çalışmalarının maliyetlerini içermemektedir. Muayene ve Test Ekipmanı: Muayene ve test ekipmanı ve yardımcı araçların amortisman maliyetleri ile bu ekipman ve araçların ayar ve bakımları ile kalibrasyona hazırlama maliyetlerinden oluşur. Muayene ve Test Süresince Tüketilen Materyaller: Tahribatlı testler sırasında tüketilen, zarar gören ve kullanılmaz duruma gelen materyallerin maliyetlerinden oluşur.

Ölçme değerlendirme maliyetleri (Devam) Test ve Muayene Sonuçlarının Analizi ve Rapor Edilmesi: Ürünün müşteriye gönderilmesi öncesinde kalite gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığını belirlemek için muayene ve test sonuçlarının analizi ve rapor edilmesinin maliyetlerinden oluşur. Saha Performans Testi: Ürünün müşteri tarafından kabulü öncesi satın alıcının yerinde ya da müşterinin kullanabileceği bir ortamda gerçekleştirilen testlerin maliyetlerinden oluşur. Onaylar: Yasa ve yönetmelikler gereği işletme dışı kurumlar tarafından yaptırılması zorunlu olan onayların maliyetlerinden oluşur. Stok Değerlendirme: Sınırlı raf ömrü olan ürün ya da yedek parçalarının stoklarının belirli zaman aralıklarında yapılan muayene ve testlerinin maliyetlerinden oluşur. Kayıtların Saklanması: Ürünün istenilen spesifikasyonlara uygunluğunun kanıtlanması amacıyla yapılan kalite kontrol faaliyet sonuçlarının onay ve referans standartlarının muhafaza maliyetlerinden oluşur.

Başarısızlık Maliyetleri (İç başarısızlık) Başarısızlık maliyetlerini iki başlık altında incelemek gerekmektedir. Bunlar iç başarısızlık maliyetleri ve dış başarısızlık maliyetleridir. İç Başarısızlık Maliyetleri İç başarısızlık maliyetleri, kusurlu ürün ya da hizmetin müşteriye sunulmasından önce düzeltilmesi veya iyileştirilmesi için yapılan harcamalar ile uygun olmayan satın alınmış malzemelerin maliyetleridir. Hatalı üretim nedeniyle boşa harcanmış malzeme ve işçilik giderleri de bu sınıfa dahildir. İç başarısızlık maliyetleri için alınacak önlemler dış başarısızlık maliyetlerini azaltacaktır. İç başarısızlık maliyetleri kalemlerini şu şekilde sıralanabilir: Hurda maliyetleri: Kalite gereksinimlerine uygun olmayan ve tekrar üretimden geçmesi mantıklı olmayan ürün parçalarıdır. Bu ürünler ile malzeme maliyetleri yanında direk işçilik ve genel üretim giderleri maliyetlerine de katlanılmış olmaktadır. Bu birimler düşük fiyattan satılabileceği gibi direk ilk madde ve malzeme olarak tekrar üretime sokulabilir.

Başarısızlık Maliyetleri (İç başarısızlık) Yeniden işleme ve tamir: Spesifikasyonlara uygun olmayan ürünlerin tamiri ya da yeniden işlenmesinin maliyetidir. Bu kapsamda yürütülen faaliyetlerde personel, malzeme, planlama ve stoklama maliyetleri dikkate alınarak toplam maliyet elde edilir. Tekrar testi: Uygunsuz ürün veya hizmet sebebiyle ikinci kez üretime sokulmuş olan birimlerin yeniden muayene ve teste tabi tutulması nedeni ile ortaya çıkan maliyettir. Başarısızlık analizi: Bu maliyet ürün başarısızlıklarının sebeplerini belirlemekle ilgilidir. Üründe ya da kalite sisteminde ortaya çıkan uygunsuzlukların tespit edilmesi ve ortadan kaldırılmasına yönelik faaliyetlerin oluşturduğu maliyetlerdir.

Başarısızlık Maliyetleri (İç başarısızlık) Muayene ve test tekrarı: İstenilen kalitede olmayan ürünler yeniden üretildikten sonra tekrar muayene ve teste tabi tutulurlar. Muayene ve test ile ilgili, ekipman, makineler gibi maliyetlerdir. Taşeronun hatası: Taşeronun malı zamanında getirmemesi ya da getirdiği malların istenilen özelliklere uymamasından kaynaklanan hatalar nedeniyle katlanılan maliyetlerdir. Bu maliyetleri gecikmeden kaynaklanan maliyetler, kalite şartlarına uymamakta kaynaklanan maliyetler, tedarik miktarını karşılayamamanın maliyeti, ürünün performans düşüklüğünden kaynaklanan kayıplar, sözleşme hatalarından kaynaklanan maliyetler şeklinde ifade edebiliriz. Değişim izinleri ve imtiyazlar: Bazı malların üretimi veya üretimde olan mallar için değişim izni gerekmektedir. Bu izinleri alma maliyetleri bu kalemde ifade edilir.

Başarısızlık Maliyetleri (İç başarısızlık) Kalite uygunsuzluğundan doğan kazanç kaybı: İstenilen kalitede üretilmeyen ürünler daha düşük fiyatla satılabilmektedir. Normal satış fiyatı ile kalitesiz malın satış fiyatı arasındaki fark kalite uygunsuzluğundan doğan kazanç kaybıdır. Zaman kayıpları: Ürünlerin yeniden üretilmesi, tamir edilmesi, ya da onarılamayacak artık olmuş ürünler için harcanan ek zamanın maliyetidir.

Başarısızlık Maliyetleri (Dış başarısızlık) Dış başarısızlık maliyeti ürünün veya hizmetin beklenen kalite standartlarına uygunsuzluğundan kaynaklanmaktadır. İç başarısızlık maliyetleri tasarlanan kalite standartlarındaki sapmadan oluştuğu halde dış başarısızlık maliyetleri kalite spesifikasyonlarının müşteri beklentilerini karşılayamadığı durumlarda da oluşmaktadır Düşük kaliteli ürünlerin, tüketicilere gönderilmesi ile ortaya çıkan, yükleme-boşaltma şikâyetlerine ilişkin maliyetler (nakliye hasar giderleri), garanti maliyetleri, satıştan iadeler, satış kayıpları ve bunların yeniden kazanılması, gelecekte firma itibarında oluşacak olumsuz etkilerden dolayı satış kaybı maliyetleri gibi kalemleri içermektedir. İşletmeler uzun dönemde başarılı olmak için müşteri memnuniyetini sağlayarak, dış başarısızlık maliyetlerini minimum sevide tutmak durumundadırlar.

Başarısızlık Maliyetleri (Dış başarısızlık) Dış başarısızlık maliyetlerini oluşturan kalite maliyet kalemleri aşağıdaki gibi sıralanabilir; Şikayetler: Müşteri şikayetlerinin araştırılması ve kusurlu ürün ya da montaj nedeniyle yapılan ödemelerden oluşur ve gerekli saha hizmetlerini kapsar. Garanti: Satılan malların garanti süresinde ürünün değiştirilmesi ya da onarılmasını kapsayan maliyetler. Reddedilen ya da iade edilen ürünler: Müşteri ihtiyacına ya da isteklerine karşılayamamasından dolayı malların müşteriler tarafından işletmeye iade edilmesi ve kusurlu olan bu ürünler üzerinde yapılan çalışma maliyetleridir. Uzlaşmalar: Kusurlu olan ürünlerin müşteriye daha düşük satış fiyatından satılması gibi tanınan ayrıcalıklardan kaynaklanan maliyetlerdir.

Başarısızlık Maliyetleri (Dış başarısızlık) Kaybedilen Satışlar: Müşteri isteklerine cevap verememekten kaynaklanan yani kalite sorunları nedeniyle malların satış oranının azalması ve pazar payında meydana gelen kayıpların oluşturduğu maliyetlerdir. Müşteri ile bağlantılar: Ürünle ilgili bir sorun olması durumunda o ürünü satın alan müşterilere ulaşmak için katlanılan maliyetlerdir. Ürün sorumluluğu: İşletmelerin sorumluluğu ürün satıldıktan sonra da devam etmektedir. Bu kapsamda müşterinin üründen kaynaklanan zararının karşılanması ile ilgili maliyetlerdir.

Kalite maliyetlerinin ayrıştırılması

Kalite maliyetleri arasındaki ilişkiler Başarısızlık maliyetlerinin payı, toplam kalite maliyetleri içerisinde çok büyük bir yer tutmakta olup, önlemeye yönelik yapılacak harcamalar ile başarısızlık maliyeti dolayısıyla toplam kalite maliyetleri büyük ölçüde düşecektir. Araştırmalar, önlemeye yönelik birkaç yıllık çalışma sonucunda, kalite maliyetlerinin % 25-30 düşebileceğini göstermiş olup, bu Şekilde kalite maliyetinde ortalama olarak cironun % 1,5-5’i arasında tasarruf sağlanabilmektedir. Kalite maliyetinde kazanılan tasarruflar kâra yansımakta olup, kaliteye yapılan yatırımlar diğer tüm yatırımlardan daha kârlıdır. Kalite arttırma, daha düşük tamir kontrol, hurda ve üretim garantisi maliyeti anlamına gelmekte, güvenilir ürünler de Müşterilerin firmaya olan güvenini ve bağımlılığını dolayısıyla satışların artmasını sağlamaktadır ki buda karlılığı arttırmaktadır

Kalite Düzeyinin Kalite Maliyetlerine Göre Belirlenmesi

Kalite Maliyetlerinin Analizi Kalite maliyet analizi, bir işletmenin ürettiği mamul veya hizmetlerin kalitesinin belirli bir seviyede tutulmasının işletmeye olan maliyetinin incelenmesi, değerlenmesi, problemlerin belirlenmesi ve çözüm yollarının analiz edilmesidir. İşletmelerin kalite düzeyinin sağlıklı olduğunu gösteren temel unsur, toplam kalite maliyet analizleridir. Toplam kalite maliyet analizinin amacı, işletmenin katma değer yaratmayan işlemlerini ölçmek ve sürekli gelişme için en büyük olanakları belirlemektir. Bununla birlikte, Kalite maliyetlerinin analizinin işletmeye faaliyetlerine sağladığı yararlar şunlardır: Sürekli gelişme sayesinde gerçekleştirilen Kalite maliyetlerindeki azalmaları izlemek, Islah edici programların etkinliğini değerlemek, Sürekli gelişmeyi engelleyici adımlara karşı kaynaklar tahsis etmek.

Kalite Maliyetlerinin Analizi Kalite maliyet analizinde kullanılan yöntemler aşağıdaki gibi sıralanabilir; − Akış şemaları, − Histogramlar, − Beyin fırtınası ve nominal grup tekniği, − Pareto grafikleri, − Matris şemaları, − Onama kartları, − Dağılma (Scatter) grafikleri, − Anket ve görüşmeler, − Zaman hattı analizleri, − Benchmarking (Kıyaslama), − Ağaç şemaları, − Neden-sonuç şemaları(Kılçık diyagramları), − Taguchi yöntemleri, − Multivoting (çoklu oylama), − Kontrol kartları, − Oran analizi, − Güç alanı analizleri, − Trend analizi. − Frekans tabloları,

Kalite Maliyetlerinin Analizi Kalite maliyetlerinin analiz teknikleri arasında en yaygın olarak kullanılan teknikler ise trend analizi, oran analizi ve pareto analizidir. Trend Analizi Kalite maliyetlerinin analizine yönelik olarak kullanılan trend analizi, basit olarak mevcut maliyet seviyeleri ile geçmiş maliyet seviyelerinin kıyaslanmasıdır. Maliyetler karar alınmadan veya programlar planlanmadan en az bir yıl önceden toplanması gerekir. En az bir yıl öncesine ait bu veriler, değişik grafiklerle çizilir. Her maliyet sınıfına ait değerler (Önleme, Değerlendirme, İç Başarısızlık ve Dış Başarısızlık) toplam olarak aylar ve maliyetler şeklinde çizilebileceği gibi, maliyetlerin ölçüm temellerine oranları da yine aynı şekilde çizilebilir

Kalite Maliyetlerinin Analizi Basit trend analizi yöntemi kullanılarak kalite maliyetleri açısından aşağıdaki sonuçlar elde edilebilir. − Kalite maliyetlerinin yıllar itibariyle seyri irdelenerek artış ya da azalış trendleri saptanabilir, − Yıllar itibariyle kalite maliyetlerine yapılan yatırım tutarları belirlenerek satışlar üzerindeki etkisi ölçümlenebilir, − Yukarıdaki sonuçlar çerçevesinde kalite maliyetlerine yapılacak yatırım kararları da analiz edilebilir. Literatürde ortalama bir firmada toplam kalite maliyetinin; % 65 – 75’i İç ve Dış Başarısızlık Maliyeti % 20 – 25’i Değerleme Maliyeti % 5 – 10’u Önleme Maliyetinden oluşmaktadır.

Kalite maliyetlerinin analizi (oran analizi) Oran analizi, anlamlı ilişkiler içinde olan maliyet bilgilerinin birbirlerine oranlanmasını ifade etmektedir. İşletmenin bölümleri arasında kalite maliyet performansına ait kalite maliyetlerinin toplanması ve bölümler arasında karşılaştırma yapabilmek için uygun bir ortak paydanın bulunmasıdır. Birbirleri ile anlamlı ilişkiler içinde olan maliyet bilgileri birbirlerine oranlandığında belli rasyolar oluşur. Bu rasyolar için aşağıdaki örnekler verilebilir. Direkt işçilik maliyetlerine göre: Çeşitli kalite maliyetleri toplam işçilik veya direkt işçilik maliyetiyle oranlanarak analiz edilebilir. ISO9000 Sertifikasına sahip Türk işletmelerinde yapılan bir araştırmada, toplam kalite maliyetlerinin direkt işçiliğe oranı %44,7 olarak bulunmuştur.

Kalite maliyetlerinin analizi (Oran analizi) Üretim maliyetine göre: kalite maliyetleri, üretim maliyetleri ile oranlanarak analiz edilebilir. Birim esasına göre: Kalite maliyetleri üretim miktarına oranlanmak suretiyle analiz edilebilir. Satış hasılatına göre: kalite maliyetleri satış tutarı ile oranlanarak analiz edilebilir. ISO9000 sertifikasına sahip Türk işletmelerinde yapılan bir çalışmada kalite maliyetlerinin satışlara oranı %4,12 olarak bulunmuştur

Kalite maliyetlerinin analizi (Oran analizi) Bu oranlar cari dönem için hesaplandıktan sonra geçmiş dönem oranlarıyla karşılaştırılabilmektedir, örneğin bir ayın kalite maliyetleri, önceki aylarla veya üç aylık bir dönem, önceki üç aylık dönemlerle karşılaştırmak için kullanılabilmektedir. Bunun yanında bu oranlar aynı sektörde faaliyet gösteren diğer isletmelerin oranları ile kıyaslanarak yöneticilere yol gösterebilmektedir. Bazı oranlarda olumsuz yönde gelişme görüldüğünde, bunun nedenleri araştırılarak, gerekli önlemlerin alınması mümkündür.

Oran Analizi Örneği Kalite Maliyetleri 2007 2008 2009 2010 Önleme 32 45 80 130 Değerlendirme 160 152 148 142 İç başarısızlık 412 470 380 312 Dış başarısızlık 310 275 212 205 TOPLAM KALİTE MALİY. (TKM) 914 942 820 789 Satışlar 4520 4670 5150 5312 Üretim maliyetleri 1812 1880 1922 1970 ORAN ANALİZİ TKM/Satışlar 20,2 15,9 14,9 TKM/Üretim Maliyet 50,4 50,1 42,7 40,1

Pareto Analizi Pareto analizi ilk defa İtalyan ekonomist Wilfredo Pareto tarafından kullanılmıştır. Pareto prensibi; problemlerin büyük bir kısmının genellikle birbiri ile bağlantılı az sayıdaki ancak baskın (dominant) nedenlerden kaynaklandığını ifade eder. "80/20 kuralı" olarak da adlandırılan bu kalite aracı, problemin %80’lik kısmının nedenlerin %20’lik kısmından kaynaklandığını ifade eder. Problemi çözmek için bu az fakat önemli %20’lik payın üzerinde yoğunlaşılması gerektiğini vurgular. Pareto diyagramları büyük kayıplara neden olan küçük sorunların belirlenmesine olanak sağlar. Pareto analizinde olaylar sıklık, zaman ve önem sırasına göre grafik üzerinde sıralanır. Bu şekilde oluşturulan tablonun en belirgin özelliği, önem sırasını göstermesidir. Olayların sıklık sırasına göre sıralanması, hangi sorunun daha önce ele alınması gerektiği hususunda konu üzerinde çalışanlara yardımcı olur.

Pareto Analizi Pareto analizi kalite maliyetlerinin analizlerinde özellikle başarısızlık maliyetlerinin analizi için kullanılabilecek bir araçtır. Diyagram yatay ekseninde problemin (hata, kusur) sebepleri, dikey eksende ise frekansları olacak şekilde dizayn edilir. Sebepler önem sırasına (tekrar sayısına) bağlı olarak yatay eksende büyükten küçüğe sıralanır. Böylece sıklık dağılımı sütun grafiği şeklinde gösterilir. Grafikte dikey eksen yüzdelikler ekseni şeklinde de gösterilerek A,B,C grubu sebepler belirlenebilir. A grubu en önemli, B grubu az önemli, C grubu sebepler ise önemsiz sebepler olarak ifade edilebilir. A grubu sebepler problemin ilk %80 sebebini, B grubu sebepler sonraki %15’ini. Geri kalan %5’i ise C grubu sebepleri gösterir.

Kumaş hataları için Pareto Analizi

Kalite Maliyetleri Örneği

Kalite Maliyetleri Örneği (Devam)

Kalite Maliyetleri Buzdağı