GSYH ve TÜFE: Makroekonominin İzlenmesi THIRD EDITION Makroiktisat Paul Krugman | Robin Wells 2. Bölüm GSYH ve TÜFE: Makroekonominin İzlenmesi

İktisatçılar ekonominin performansını izlemek için toplam ölçümleri nasıl kullanırlar GSYH nedir? Nasıl hesaplanır? Reel GSYH ve Nominal GSYH arasındaki farklar Fiyat endeksi nedir ve enflasyon oranı nasıl hesaplanır? ÖĞRENECEK LERİMİZ

Genişletilmiş Dairesel-Akım Diyagramı Devletin mal ve hizmet alımları Devlet borçlanması Devlet Tüketim harcaması Devlet transferleri Vergiler Özel tasarruflar Hanehalkları Ücret, kar, faiz, rant Mal ve hizmet piyasaları Finansal piyasalar Faktör piyasaları Ücret, kar, faiz, rant Figure Caption: Figure 7(22)-1: An Expanded Circular-Flow Diagram: The Flows of Money Through the Economy A circular flow of funds connects the four sectors of the economy—households, firms, government, and the rest of the world—via three types of markets: the factor markets, the markets for goods and services, and the financial markets. Funds flow from firms to households in the form of wages, profit, interest, and rent through the factor markets. After paying taxes to the government and receiving government transfers, households allocate the remaining income— disposable income—to private savings and consumer spending. Via the financial markets, private savings and funds from the rest of the world are channeled into investment spending by firms, government borrowing, foreign borrowing and lending, and foreign transactions of stocks. In turn, funds flow from the government and households to firms to pay for purchases of goods and services. Finally, exports to the rest of the world generate a flow of funds into the economy and imports lead to a flow of funds out of the economy. If we add up consumer spending on goods and services, investment spending by firms, government purchases of goods and services, and exports, then subtract the value of imports, the total flow of funds represented by this calculation is total spending on final goods and services produced in the United States. Equivalently, it’s the value of all the final goods and services produced in the United States—that is, the gross domestic product of the economy. GSYH Firmalar tarafından borçlanma ve hisse senedi alımı Yatırım Firmalar Dış borç ve hisse senedi alımı İhracat Dünyanın geri kalanı Dış ödünç ve hisse senedi satımı İthalat

Ulusal Hesaplar Ülkeler ulusal gelir ve üretim hesapları olarak bilinen rakamları hesaplar. Ulusal gelir ve üretim hesapları ekonominin farklı sektörleri arasındaki para akışlarını takip eder.

Ulusal Hesaplar Hanehalkları faktör piyasaları aracılığıyla ücret, faiz, kar payı ve rant biçiminde gelirler elde eder. Hisse senedi bir hissedarın bir firmadaki sahiplik payıdır. Bono faiz ödeyen bir borç senedidir. Ayrıca, hanehalkarı devletten transfer ödemeleri alır. Harcanabilir gelir, hanehalklarının vergiden ve kamu transferlerinden sonra ellerinde kalan gelirdir.

Ulusal Hesaplar Özel tasarruflar, harcanabilir gelir eksi tüketim harcamaları, harcanabilir gelirin tüketime harcanmayan kısmıdır Bankacılık, hisse senedi ve bono piyasaları— özel tasarrufları yatırım harcamaları, kamu borçlanması ve yabancı borçlanmaya aktaran finansal piyasalardır.

Ulusal Hesaplar Devletin mal ve hizmet alımı(G) merkezi ve taşra teşkilatlarıyla devletin mal ve hizmet harcamalarıdır İhracat (X) diğer ülkelere satılan mal ve hizmetlerdir. Döviz girişi sağlar. İthalat (IM) , diğer ülkelerden alınan mal ve hizmetlerdir. Ülkeden döviz çıkışına neden olur.

Ulusal Hesaplar Stoklar firmaların faaliyetlerine yardımcı olması için biriktirdikleri mal ve hammaddelerdir. Yatırım harcaması makineler ve bina yapımı gibi üretken fiziksel sermayeye yapılan harcamalar ve stoklardaki değişimdir. Nihai mal ve hizmetler nihai veya son kullanıcıya satılan mal ve hizmetlerdir. Ara mal ve hizmetler, nihai mal ve hizmetlerin üretimi için girdi olarak kullanılan ve bir firmanın bir diğer firmadan satın aldığı mal ve hizmetlerdir.

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Gayri safi yurtiçi hasıla belirli bir süre içerisinde bir ülke sınırları içerisinde üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplam değeridir. Toplam harcamalar— yurtiçinde üretilen nihai mal ve hizmetlere yapılan toplam harcamalardır ve tüketim harcamaları, yatırım harcamaları, kamunun mal ve hizmet alımı ve net ihracatın toplamına eşittir.

GSYH’nin Hesaplanması GSYH 3 yoldan hesaplanabilir: Tüm üreticilerin katma değerleri toplanarak Yurtiçinde üretilen nihai mal ve hizmetlere yapılan harcamaları toplayarak GSYH = C + I + G + X - IM Üretim faktörlerine yapılan ödemeleri toplayarak

GSYH’nin Hesaplanması Figure Caption: Figure 7(22)-2: Calculating GDP In this hypothetical economy consisting of three firms, GDP can be calculated in three different ways: measuring GDP as the value of production of final goods and services, by summing each firm’s value added; measuring GDP as aggregate spending on domestically produced final goods and services; and measuring GDP as factor income earned by households from firms in the economy.

GSYH’nin bileşenleri (milyar dolar) $15,000 10,000 5,000 -5,000 Kamunun katma değeri = 12.5% Kamunun mal ve hizmet alımı = 20.7% Hanehalklarının katma değeri = 12.7% Yatırım harcaması = 12.4% C + I + G = $14,527 Firmaların katma değeri = 74.9% Tüketim harcaması = 70.5% Figure Caption: Figure 7(22)-3: U.S. GDP in 2010: Two Methods of Calculating GDP The two bars show two equivalent ways of calculating GDP. The height of each bar above the horizontal axis represents $13,808 billion, U.S. GDP in 2007. The left bar shows the breakdown of GDP according to the value added of each sector of the economy. The right bar shows the breakdown of GDP according to the four types of aggregate spending: C + I + G + X − IM. The right bar has a total length of $13,808 billion + $708 billion = $14,515 billion. The $708 billion, shown as the area extending below the horizontal axis, is the amount of total spending absorbed by net imports (negative net exports) in 2007. (Numbers don’t add due to rounding.) Source: Bureau of Economic Analysis. Sektörlere göre katma değer Net ihracat X – IM = –$517 (–3.6%) Yurtiçinde üretilen nihai mal ve hizmetlere yapılan harcamalar

Reel vs Nominal GSYH Reel GSYH bir yıl içerisinde bir ekonomide üretilen nihai mal ve hizmetlerin verilen bir baz yıl fiyatlarıyla hesaplanmış olan değeridir. Nominal GSYH bir yıl içerisinde bir ekonomide üretilen nihai mal ve hizmetlerin üretildiği yılın fiyatlarıyla hesaplanmış değeridir.

Reel vs Nominal GSYH Baz yılı hariç, reel GSYH nominal GSYH’ye eşit olmaz. Zincirleme endeks terken bir baz yılla daha sonraki bir baz yıla hesaplanan reel GSYH büyüme oranının ortalaması alınarak reel GSYH’deki değişimi ölçmeye yarayan bir yöntemdir. Kişi başı GSYH, GSYH’nin nüfusun büyüklüğüne bölünmesiyle bulunur ve kişi başına ortalama GSYH’ye denktir.

Calculating GDP and Real GDP in a Simple Economy Reel vs Nominal GSYH Calculating GDP and Real GDP in a Simple Economy

Nominal vs Reel GSYH in 1995, 2005, and 2010 Reel vs Nominal GSYH Nominal vs Reel GSYH in 1995, 2005, and 2010 Nominal vs Reel GSYH Nominal GSYH Reel GSYH Source: Bureau of Economic Analysis.

Reel vs Nominal GSYH GSYH Birikimli % değişim Yıl

Fiyat Endeksi ve Genel Fiyat Seviyesi Genel fiyat seviyesi ekonomideki fiyatların genel seviyesinin bir ölçütüdür. Pazar sepeti, tüketicilerin mal ve hizmet alımlarının varsayımsal bir sepetidir. T Fiyat endeksi, seçilen baz yıldaki maliyet 100’e eşitlenecek şekilde normalleştirilerek verilen bir Pazar sepetinin belirli bir yıldaki maliyetidir. Pazar sepetinin hesaplanan yıl maliyeti Fiyat endeksi Pazar sepetinin baz yılıi maliyeti

Pazar Sepeti ve Fiyat Endeksi GSYH’nin ve Reel GSYH’nin Hesaplanması Don öncesi Don sonrası Portakal fiyatı $0.20 $0.40 Greyfurt fiyatı 0.60 1.00 Limon fiyatı 0.25 0.45 Pazar sepetinin maliyeti (200 × $0.20) + (200 × $0.40) + (200 portakal, 50 greyfurt, (50 × $0.60) + (50 × $1.00) + 100 limon) (100 × $0.25) = $95.00 (100 × $0.45) = $175.00

Enflasyon Oranı, TÜFe, ve diğer endeksler Enflasyon oranı resmi bir fiyat endeksindeki, genellikle TÜFE, yıllık yüzde değişimdir. Genel fiyat seviyesindeki artışı gösterir. Tipik bir hanehalkının Pazar sepetinde yer alan malların maliyetini ölçer. Yıl 2’deki fiyat endeksi Yıl 1’deki fiyat endeksi Enflasyon Oranı Yıl 1’deki fiyat endeksi

Tüketici Fiyat Endeksi Figure Caption: Figure 7(22)-5: The Makeup of the Consumer Price Index in 2010 This chart shows the percentage shares of major types of spending in the CPI as of December 2010. Housing, food, transportation, and motor fuel made up about 76% of the CPI market basket. Source: Bureau of Labor Statistics.

ABD TÜFE Trendi LOG TÜFE 1982-1984=100 Yıl

Diğer Fiyat Ölçümleri Firmaların satın aldıkları malları dikkate alan endekse üretici fiyat endeksi denir Belirli bir yıl için GSYH deflatörü nominal GSYH’nin reel GSYH’ye bölümünün 100 ile çarpımıdır.

Enflasyonun Ölçümü: Trend TÜFE, Üfe ve GSYH Deflatör Yüzde değişim ÜFE TÜFE GSYH Deflatörü Yıl