HAYATIMIZDA KİMYA SU VE HAYAT

DOĞAL SU KAYNAKLARI Su Kaynakları Nedir? Suların doğal olarak yer altında kaynaşıp çıktığı yere "Kaynak", çıkan suyada "Kaynak Suyu" denir.

Kaynaklara en çok dağlarda, yamaçlarda ve vadilerde rastlanır Kaynaklara en çok dağlarda, yamaçlarda ve vadilerde rastlanır. Tebeşir ve kumtaşı gibi su geçiren toprakların bulunduğu bölgeler kaynakların en çok görüldüğü yerlerin başında gelir. Bu gibi toprakların altındaki kil tabakası suyun birikmesini sağlar. Kaynak sularının sıcaklığı suyun içinden geçtiği kayaların sıcaklığına bağlıdır. Yeryüzüne çok yakın akan kaynak sularının sıcaklığı yazın kışa göre daha fazladır. Suyu derinlerden gelen kaynaklar daima soğuk olur. Bütün kayaların çok sık olduğu en derin kesimlerden gelen kaynak suları ise sıcak olur. Bunlar kaplıcaları meydana getirir. Bazı kaynak sularına geçtikleri yol boyunca çeşitli mineraller karışır. Bunlara da maden suyu denir. Kaynak suları, yeraltından süzülerek geldiği için çok temizdir; bu bakımdan, lezzetli, hafif olur. 

Türkiye'nin Su Kaynakları Nelerdir? 1. Yerüstü Suları 2. Yeraltı Suları Yeryüzündeki Su Kaynakları 1. Okyanuslar 2. Denizler 3. Göller 4. Irmaklar 5. Akarsular 6. Karlar 7. Buzullar 8. Yer altı suları

SU ARITIMI NEDEN ÖNEMLİDİR ? Sanayinin gelişmesine ve nüfusun hızla artmasına paralel olarak kullanilabilen ve içilebilen temiz su kaynaklari gittikçe azalmaktadır. Gelecekte insanoğlunu bekleyen en önemli tehlikelerin başında su kıtlığı gelecektir. Ülkemiz görünüşte kullanılabilen ve içilebilen su açısından zengin gibi gözükse de bu aslında yanlış bir kanaattir. Çünkü yanlış su tüketimi (özellikle tarımsal arazilerde) ve mevsimlerin kurak geçmesi, yağışların azalması bu gün bir çok şehrin susuz kalma tehlikesiyle karşı karşıya gelmesine sebep olmustur. Mevcut su kaynaklarının azalması 2 sonucu ortaya çıkarmıştir. Birincisi su azaldıkça maliyeti artmıştir. Diğer önemli bir husus da azalan su kaynaklarının kirlilik oranı artmıştır.Bu yüzden su arıtımı önemlidir.

SUYU NE DERECE ARITMAK DOĞRUDUR? Kullanım amacının gerektirdiğinden daha kaliteli bir su temin etmek, yatırımın maliyetini gereksiz artırmakla eşanlamlıdır. Aynı zamanda en ucuz sistemin seçilmesi de boşa yatırım yapılması anlamına da gelebilmektedir. Bundan dolayı, su arıtma sistemlerine ilişkin yatırıma girmeden önce biraz zaman ayırıp detaylı inceleme ve tetkiklerde bulunmak ve amaca uygun sistemin seçimini sağlamak çok önemlidir. Bu yapılmadığı takdirde, standartlara göre teklif veren firmaların tekliflerinin ilk aşamada elenmesi kaçınılmaz olacaktır. Bununla birlikte, tüketici de işe yaramayan bir sistem satın almış olacaktır. Şu iyi bilinmelidir ki, su arıtma sistemlerinin % 100 verimli çalıştığının veya hiç çalışmadığının alıcı tarafından tespit edilmesi belli sistemler dışında oldukça zahmetli ve zordur. Bu sebeple sistemlerin temel seçim esaslarının hem alıcı hem de dizayn mühendisi tarafından iyi bilinmesi gereklidir.

ARITILMIŞ SU SAĞLIKLI MIDIR? Su arıtma cihazları bize 2 kazanç sağlar. •  Su arıtma cihazı sağlıklı, temiz ve taze su verir. •  Su arıtma cihazı en ekonomik ve ucuz içme suyunu üretir. ARITILMIŞ SU SAĞLIKLI MIDIR?  Doğru dizayn edilmiş arıtma sistemlerinden geçirilmiş olan sular elbette sağlıklıdır. Ancak, dikkat edilmeden hatalı seçilmiş olan arıtma cihazlarından temin edilen sular zararlı olabilir ve hatta hastalık yapabilir. Burada sorumluluk tamamıyla dizayn mühendisine aittir. Genelde cihaz kalitesizliğinden kaynaklanan problemler ikincil problemlerdir. Birincil problemler, yanlış dizayndan kaynaklanmaktadır.

SULARIN KİRLENME NEDENLERİ İnsan ve canlı yaşamı için hayati öneme sahip olan su kullanılabilir olması için tehlikeli kimyasallardan ve bakterilerden temizlenmiş olması gereklidir. Ayrıca derelerden ırmaklardan ve göllerden alınarak yerleşim yerlerindeki insanların kullanımına sunulan su belirli standartlara uymak zorundadır. Aksi durumda kullanılması tehlikeli sonuçlar doğurabilmektedir. Günümüzde teknolojinin gelişmesi, nüfus artışı gibi etkenlerden dolayı su kaynakları olan dereler, göller ve yeraltı suları aşırı kirlenme ile yüz yüze kalmaktadır. Yerleşim yerlerinin (şehir, kasaba, vs.) ve fabrikaların atık suları derelere veya göllere bağlanmaktadır. 

SU KİRLİLİĞİNİN BAŞLICA SEBEPLERİ 1. Tarımsal Faaliyetlerin Sonucu 2. Toprak Erezyonu 3. Bitkilerin Çürümesi 4. Hayvansak Atıklar 5. Tarımsal Mücadele İlaçları 6. Endüstriden Kaynaklana Kirlenmeler 7. Kimyasal Kirlilikler 8. Fizyolojik Kirlilikler 9. Biyolojik Kirlilikler 10. Atmosferik Kirlilikler 11. Zehirli Varil veya Tehlikeli Atıkların Gizli Gizli Gömülmesi veya Atılmasından Kaynaklana Kirlenmeler 12. Yerleşim alanlarından Gelen Kirlenmeler 13. Rüzgarın Etkisiyle Taşınanlar 14. Ulaşım ile Taşınanlar 15. Endüstri ve Evsel Atıkların ( lağım ), Dere, Göl, Gölet ve Yüzey Sularına Direkt Bırakılmasıyla Oluşan Kirlenmeler 16. Bulaşıcı Hastalıklı Medikal Malzemelerin Sulara Atılması ile Uzak Mesafelere Kirliliğn Taşınma Olayı 17. Katı Çöplerin Ham Sulara Bırakılması

Yer yüzündeki sular, güneşin sağladığı enerji ile sürekli bir döngü içinde bulunur. İnsanlar, ihtiyaçları için, suyu bu döngüden alır ve kullandıktan sonra tekrar aynı döngüye iade ederler. Bu süreç sırasında suya karışan maddeler, suyun fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini değiştirerek “su kirliliği” olarak adlandırılan durum ortaya çıkar. Su kirlenmesi, su kaynağının fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi şeklinde olur.

SU ARITIMI NASIL YAPILIR ? Suyun kaynağına ve kullanım amacına bağlı olarak, su içerisinde bulunan her türlü yabancı maddelerin sudan uzaklaştırılmasına su arıtma, bu amaca yönelik kullanılan bütün ekipmanlara da su arıtma sistemleri denir. Vücudun suya olan ihtiyacı, besine duyduğu ihtiyaçtan çok daha fazladır. İnsan hiçbir gıda yemeden 8 haftaya kadar yaşayabildiği halde su içmeksizin 1 haftadan daha fazla yaşayamaz. Yüzde 55 ile 75′i sudan oluşan vücudumuzdan günde, terleme, solunum benzeri aktivitelerle 2-3 litre su kaybederiz. Suyun yaşamsal önemi aşikare olduguna gore kaliteli su tüketmeliyiz.Bu yüzden arıtma cihazı almalıyız.

SU ARITMA SİSTEMLERİ Suyun kaynağına ve kullanım amacına bağlı olarak, su içerisinde bulunan her türlü yabancı maddelerin sudan uzaklaştırılmasına su arıtma, bu amaca yönelik kullanılan bütün ekipmanlara da su arıtma sistemleri denir. Su Arıtma işlemi fiziksel, kimyasal ve biyolojik olmak üzere 3 ayrı yöntemle yapılır. Fiziksel Arıtma İşlemi; suyun doğal görünümünü bozan ve bulanıklığa neden olan kil, tortu, kum gibi  askıda katı maddeler sudan ayrıştırılır. Kimyasal Arıtma İşlemi; suyun içinde çözünmüş halde bulunan iyonların istenilen değerlere indirilmesi veya sudan tamamen alınmasıdır. Biyolojik Arıtma İşlemi; suda bulunan mikroorganizmaların kimyasal dezenfektanlar veya UV  Sistemleri (ultraviyole) aracılığı ile etkisiz hale getirilmesidir.

EVLERDE SU ARITIMI Evlere uygun su arıtma cihazlarında genel amaç içme suyu üretme amaçlı olduğundan tüketim miktarı ve şebeke suyunun niteliği arıtma cihazı seçiminde en önemli kriterdir. Bu sebeple mutlaka musluktan akan suyun değerlerinin bilinmesi gerekir. Yanlış cihaz seçimi filtrelerin ömrünü azaltacağından dolayı gereksiz masraflara da yol açabilir.

Evlerde içme suyu ihtiyacını karşılamak için en doğru seçim, 5 filtrasyon aşamalı, membran teknolojisi barındıran su arıtma cihazlarıdır. Yaklaşık 10 yıldır Türkiye'de de satışta olan bu cihazlar suları hem kimyasal, hem de mikrobiyolojik olarak filtreleyerek en sağlıklı suyu üretirler. Evlerde kullanım amacı ile üretilen bu cihazlar halk arasında "tezgah altı" diye tabir edilen, mutfak tezgahlarının altına yerleştirilebilecek kadar ufak ve kompakt cihazlardır. Bu tip tezgah altı su arıtma cihazları, artık daha az yer kaplaması amacıyla bilgisayar kasası ebatlarında, su depolama tankını da içinde barındıracak şekilde kompakt halde üretilmeye başlanmıştır. 

SU ARITMA ÖRNEĞİ

DENİZ SUYUNDAN İÇME SUYUNA Denız suyundan ıçme suyu elde etmek için guneş enerjısınden yararlanılır. Bunun ıcın denız suyu buyukce bır havuzda toplanıp ve bu havuzun uzerı fanus seklınde bır camdan catı ıle ortulerek bırcesıt sera etkısıyle suyun buharlasması ve tuzundan arındırılması saglanır. Buharlasan su  camla temasa gectıgı yerde yoğuşarak damıtılmış su olarak aşağıda ayrı su kanallarında toplanır. 

Deniz suyunu tuzundan arındırmanın bir yöntemi, suyubasınçlayıp içinden metan gazı pompalamak. Suyun yüzeyinde hemen, metan ve su moleküllerinden oluşan kristaller beliriyor. Bu kristalin yapısı yalnızca su ve metan moleküllerini barındırdığından, tuz geride kalmış oluyor. Kristalleri ayırıp erimeye bırakmak ve metan gazı buharlaşırken, oluşan saf suyu bir başka kapta toplamak mümkün.