Protrombin Zamanı İçin Numune Alma Dr.Ersel Düzgün Biyokimya ve Klinik Biyokimya Uzmanı

Venöz Kan Alımı 2/9

VAKUMLU TÜPLER 3/9

Sitratlı tüp Ca++ bağlıyarak antikoagülant etkisini gösterir. Antikoagulan ile kan oranı 1/9 olmalıdır. %3,2 veya %3,8 sitrat konsantrasyonları kullanılırlar. Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI) %3,2 sitrat konsantarsyonları önerir*. Çünkü %3,8 lik tüplerde PTZ ve aPTT testlerinde beklenenden daha uzamış, Fibrinojende ise daha kısalmış süreler izlenir**. *CLSI. Collection, Transport, and Processing of Blood Specimens for Testing Plasma-Based Coagulation Assays and Molecular Hemostasis Assays: Approved Guideline. 5th ed. CLSI document H21-A5. Wayne, PA: Clinical and Laboratory Standards Institute; 2008. **Adcock DM, Kressin DC, Marlar RA. Effect of 3.2% vs 3.8% sodium citrate concentration on routine coagulation testing. Am J Clin Pathol. 1997;107:105–110. 4/9

Örneğin Kalitesi Eğer birden fazla kan örneği alınacaksa önerilen tüp sıralaması*: *CLSI. Procedures for the Collection of Diagnostic Blood Specimens by Venipuncture. Approved Standard. 6th ed. CLSI document H3-A6. Wayne PA: Clinical and Laboratory Standards Institute; 2007. *BD Vacutainer R Order of Draw for Multiple Tube Collections. Available at:http://www.bd.com/vacutainer/pdfs/plus_plastic_tubes_wallchart_orderofdraw_VS5729.pdf. Last accessed July 4, 2013. * Evacuated Blood Collection System For In VitroDiagnostic Use. Available at:http://www.gbo.com/documents/980200B_0722001R2_IFU_VenousBloodCollection_11-12-10_US.pdf. Last accessedJuly 4, 2013. 5/9

Örneğin Kalitesi Numune alındıktan sonra mutlaka alt üst edilmelidir*: *BD Vacutainer R Order of Draw for Multiple Tube Collections. Available at:http://www.bd.com/vacutainer/pdfs/plus_plastic_tubes_wallchart_orderofdraw_VS5729.pdf. Last accessed July 4, 2013. 6/9

PT ve aPTT Test Sonuçlarını Etkileyen Teknik Problemler : Hava ile temas etmiş sitratlı plazma oda sıcaklığında (22-25°C) sadece 2 saat için ve 4°C’de buzdolabında 4 saat stabildir*. Numune eğer vakumlu tüpe alınmışsa ve kapağı açılmamışsa plazma daha uzun stabil olmaktadır (20°C 6 saat)*. Sitratlı numuneler asla dondurulmaz*. Fazla antikoagulan miktarı süreyi uzatır, dolayısı ile az alınan(<%90) kanda, plazma oranı düşük olacağı için PTZ ve aPTT sonuçları uzar**. *CLSI. Collection, Transport, and Processing of Blood Specimens for Testing Plasma-Based Coagulation Assays and Molecular Hemostasis Assays: Approved Guideline. 5th ed. CLSI document H21-A5. Wayne, PA: Clinical and Laboratory Standards Institute; 2008. **Adcock DM, Kressin DC, Marlar RA. Minimum specimen volume requirements for routine coagulation testing: Dependence on citrate concentration. Am J Clin Pathol. 1998;109:595–599. **Chuang J, Sadler MA, Witt DM. Impact of evacuated collection tube fill volume and mixing on routine coagulation testing using 2.5 mL (pediatric) tubes. Chest. 2004;126:1262–1266. 7/9

PT ve aPTT Test Sonuçlarını Etkileyen Teknik Problemler : PTZ ve aPTT sonuçlarındaki hatalı sonuçlar, yüksek hematokrit değerlerinde de görülür*. Hem PT hem de PTT hematokrit değerleri %50’ye çıktığında yanlış olarak uzayabilir ve uzama hematokrit değerleri % 60’ın üzerinde olduğunda daha da belirgin olur*. Yüksek hematokrit değerinden aPTT, PT’den daha fazla etkilenir. Hematokrit etkileri özellikle yeni doğanlarda sorundur. Çünkü yeni doğan bebeklerde normal olarak yüksek hematokrit değerlerine sahiptirler. Hematokriti %20 veya daha az olanlardada PT veya aPTT’de yalancı bir düşüklük gözlenir. Beklenmeyen aPTT yüksekliğinin diğer bir olası nedeni Lupus antikoagülant veya dolaşımdaki faktör inhibitörleridir. * Marlar RA, Potts RM, Marlar AA. Effect on routine and special coagulation testing values of citrate anticoagulant adjustment in patients with high hematocrit values. Am J Clin Pathol. 2006;126:400–405. 8/9

PT ve aPTT Test Sonuçlarını Etkileyen Teknik Problemler : Hemoliz ve Lipeminin etkisi*: Belirgin hemolizli örnekler mutlaka red edilmelidir. Hemolize örneklerde: Fibrinojen seviyeleri düşer. PTZ süresi kısalır. aPTT süresi değişkendir. Açlık örnekleri tercih edilmelidir. *Lippi G, Blanckaert N, Bonini P, et al. Haemolysis: An overview of the leading cause of unsuitable specimens in clinical laboratories. Clin Chem Lab Med. 2008;46:764–772. * Favaloro EJ, Lippi G, Adcock DM. Preanalytical and postanalytical variables: The leading causes of diagnostic error in hemostasis? Semin Thromb Hemost. 2008;34:612–634. 9/9