MİT-(MİTOLOJİNİN KISALTMASI) Mit, bir din veya bir halkın kültüründe tanrılar, kahramanlar, evren ve insanın yaratılışına dair tüm sözlü ve yazılı efsane birikiminin ve bu efsanelerin doğuşlarını, anlamlarını yorumlayıp, inceleyen ve sınıflandıran bilim dalının adıdır.

MİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ Tanrılar ve yarı tanrılar mitin ana kahramanlarıdır. · Mit, doğaüstü varlıkların eylemlerinin öyküsünü oluşturur. · Bu öykü kesinlikle gerçek ve kutsal olarak kabul edilir. · Mit her zaman için yaratılışla ilgilidir.

EFSANE Halkın ağzında şekillenerek, ağızdan ağıza dolaşan ve çok defa olağanüstü nitelikler taşıyan hikayelerdir.

EFSANELERİN ÖZELLİLERİ Tek motif etrafında şekillenirler. • Efsaneler kutsaldır. İçerisinde dini unsurlar barındırırlar. • Efsanelerde gerçeklik objektif değildir. Yani gerçeklik inanana bağlıdır. • Olağanüstü olması şarttır. • Kutsal-Gerçek-Olağanüstü efsaneler bu üç öğe etrafında oluşur. Bunlardan ikisi de olursa efsane olur. Kahramanları genelde dini, mitik veya tarihi kişiliklerdir. • Mitlerde kahramanlar tanrı veya yarı tanrılardır. Efsanede tanrı ya da yarı tanrı bulunmaz. Bu yönüyle efsaneyi mitten ayırabiliriz.

MİT VE EFSANE ARASINDAKİ BENZERLİKLER Mitlerde de efsanelerde de fantastik hayali unsurlar çok fazladır. Efsaneler, mitleri; masalımsı ürünleridir. Bunlarda “olağanüstülük” vardır ama, toplumun inanışlarına uymaktadır.

DESTAN Destanlar henüz aklın ve bilimin toplum hayatına tam anlamıyla hâkim olmadığı ilk çağlarda ortaya çıkmış sözlü edebiyat ürünleridir.

MİT İLE EFSANE ARASINDAKİ FARKLAR A)Mitolojik anlatmalar, çok eski zamanlarda oluşmuşlardır. Mitin ve mit kahramanlarını tarihi devrini belirlemek imkansızdır; tarihin derinliklerinde, karanlıklarında oluşmuşlardır. Efsaneler ise daha yeni zamanlarda meydana gelmiştir. Bazı efsanelerin kahramanının yaşadığı devri ve olayın meydana geldiği zamanı belirlemek mümkündür.

MİT İLE EFSANE ARASINDAKİ FARKLAR B) Efsaneler, mitolojiden daha gerçekçidirler. Mitlerde hayalle, fanteziyle bağlılık güçlüdür. Efsanelerde ise gerçekle olan bağ kuvvetlidir. C) Mitlerin fetişler, totemler çok görülmesine karşılık, efsanelerde pek fazla görülmezler. Aynı şekilde mitlerde tanrı ve yarı tanrılar vardır; efsanelerin kahramanları ise tarihi şahıslardır.

Destanların Genel Özellikleri Anonim olup halkın ortak belleğinin ürünüdür. Belli bir ulusun özelliklerini yansıtır. Genellikle manzum, yani şiir şeklindedir. Günümüze nesir hâlinde ulaşmıştır. Tarihî ve sosyal olaylardan doğar, beslenir. Destanlarda olağan ve olağanüstü olaylar iç içedir. Toplumun hafızasında iz bırakmış önemli olayları anlatır. Kahramanlar olağanüstü özelliklere sahip olabilir. Genellikle, yiğitlik, aşk, dostluk, ölüm ve yurt sevgisi gibi temalar işlenir. Coşkulu bir söyleyişi vardır.

DESTANLARDA MOTİF Bir destanda kendi başına destana özellik kazandıran her bir öğeye destan motifi denir. Kahramanlar ile iç içe olan bu destan motifleri kahramanların eylemlerine uygun bir şekilde gelişmektedir. Destan motiflerini şekillendiren unsurlar arasında toplumun yaşantısı ve inancı bulunmaktadır.

DESTANLARDAKİ TÜRK KÜLTÜRÜ

GÖKTANRIYA YAPILAN DUA

VAZGEÇİLMEZ HAYVAN AT

KAĞAN

OTAĞ VE İÇİ

KAĞANIN OTAĞI

ZIRHLI ELBİSLER

ERKEKLERİN KIYAFETİ

KADINLARIN KIYAFETİ

KAAN VE ASKERLERİ SAVAŞ KIY.

MIZRAK

OK VE YAY

KARGI

KALKAN

DEMİR MADENİ

KURT

ŞÖLEN

YUĞ TÖRENİ(ÖLÜ GÖMME)

YUĞ TÖRENLERİ

ERGENEKONDAN ÇIKIŞ

OZAN, KAM ,ŞAMAN, BAKSI

YADA TAŞI(Yağmurun onun sayesinde yağdığına, düşmanın onun sayesinde yenildiğine inanılır.Kutsal sihirli taş demektir.

AĞAÇ MOTİFİ

AKSAKALLI İHTİYARLAR(BİLGELER)

IŞIK

Modern dönem diller